Urszula

Urszula

Sierantowicz

Sierantowicz

RCKiK

RCKiK

Katowice

Katowice

 Osoba zdrowa

Osoba zdrowa

 Wiek 18 – 65 lat

Wiek 18 – 65 lat

 Ciężar ciała powyżej 50 kg

Ciężar ciała powyżej 50 kg

, prawidłowy

, prawidłowy

wskaźnik

wskaźnik

BMI !

BMI !





Hb: Kobiety co najmniej 12,5g%,

Hb: Kobiety co najmniej 12,5g%,

mężczyźni 13,5g%

mężczyźni 13,5g%

 Częstość donacji:

Częstość donacji:

- kobiety i mężczyźni co 8 tygodni

- kobiety i mężczyźni co 8 tygodni

- kobiety – 4 x w roku,

- kobiety – 4 x w roku,

mężczyźni 6x w

mężczyźni 6x w

roku

roku

Honorowym krwiodawcą można

Honorowym krwiodawcą można

zostać jeżeli:

zostać jeżeli:

•

w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano u ciebie

w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano u ciebie

akupunktury, tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała,

akupunktury, tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała,

•

w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miałeś wykonanych

w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miałeś wykonanych

diagnostycznych badań i zabiegów endoskopowych

diagnostycznych badań i zabiegów endoskopowych

(gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii)

(gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii)

•

w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie byłeś leczony krwią i jej

w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie byłeś leczony krwią i jej

składnikami

składnikami

•

nie mogą oddawać krwi osoby odbywające karę pozbawienia

nie mogą oddawać krwi osoby odbywające karę pozbawienia

wolności i w okresie 6 miesięcy po opuszczeniu zakładu

wolności i w okresie 6 miesięcy po opuszczeniu zakładu

karnego,

karnego,

•

osoby, które przebywały w Afryce Środkowej i Zachodniej

osoby, które przebywały w Afryce Środkowej i Zachodniej

oraz Tajlandii mogą oddać krew po 6 miesiącach od powrotu,

oraz Tajlandii mogą oddać krew po 6 miesiącach od powrotu,

jeżeli nie zauważyły u siebie żadnych objawów chorobowych,

jeżeli nie zauważyły u siebie żadnych objawów chorobowych,

•

nie wolno oddawać krwi podczas ciąży i w okresie karmienia piersią

nie wolno oddawać krwi podczas ciąży i w okresie karmienia piersią

oraz:

oraz:

-6 miesięcy po porodzie,

-6 miesięcy po porodzie,

-3 miesiące po zaprzestaniu karmienia piersią,

-3 miesiące po zaprzestaniu karmienia piersią,

-6 tygodni po poronieniu,

-6 tygodni po poronieniu,
•

możesz oddać krew po 6 miesiącach po zabiegach

możesz oddać krew po 6 miesiącach po zabiegach

chirurgicznych,

chirurgicznych,

•

można oddać krew 4 tygodnie od czasu wyzdrowienia po

można oddać krew 4 tygodnie od czasu wyzdrowienia po

przebyciu choroby zakaźnej,

przebyciu choroby zakaźnej,

•

po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego lub

po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego lub

infekcji z gorączką powyżej 38 °C krew można oddać co

infekcji z gorączką powyżej 38 °C krew można oddać co

najmniej 2 tygodnie od czasu ustąpienia objawów i

najmniej 2 tygodnie od czasu ustąpienia objawów i

wyzdrowienia,

wyzdrowienia,

•

krew można oddać 2 tygodnie po zakończeniu leczenia

krew można oddać 2 tygodnie po zakończeniu leczenia

antybiotykami,

antybiotykami,

•

nie należy oddawać krwi w okresie miesiączkowania i 3 dni

nie należy oddawać krwi w okresie miesiączkowania i 3 dni

po zakończeniu miesiączki,

po zakończeniu miesiączki,

•

należy wstrzymać się z oddawaniem krwi 7 dni po usunięciu

należy wstrzymać się z oddawaniem krwi 7 dni po usunięciu

zęba, 24 godziny po leczeniu zachowawczym u stomatologa

zęba, 24 godziny po leczeniu zachowawczym u stomatologa

•

krew można oddać po 48 godzinach po szczepieniu

krew można oddać po 48 godzinach po szczepieniu

przeciwko grypie i żółtaczce oraz po podaniu anatoksyny

przeciwko grypie i żółtaczce oraz po podaniu anatoksyny

przeciwtężcowej.

przeciwtężcowej.

Przyjmowanie leków antykoncepcyjnych, leków

Przyjmowanie leków antykoncepcyjnych, leków

hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy

hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy

oraz leków hipotensyjnych nie stanowi

oraz leków hipotensyjnych nie stanowi

przeciwwskazania do oddawania krwi.

przeciwwskazania do oddawania krwi.

Krew można oddawać bez uszczerbku dla zdrowia -

Krew można oddawać bez uszczerbku dla zdrowia -

ratując innym życie.

ratując innym życie.

KTO NIE MOŻE ODDAWAĆ KRWI

KTO NIE MOŻE ODDAWAĆ KRWI

-

-

osoby, które przebyły lub są chore na żółtaczkę zakaźną,

osoby, które przebyły lub są chore na żółtaczkę zakaźną,

-

-

nosiciele wirusa HIV i chorzy na AIDS,

nosiciele wirusa HIV i chorzy na AIDS,

-

-

chorzy na choroby weneryczne,

chorzy na choroby weneryczne,

-

-

chorzy na gruźlicę,

chorzy na gruźlicę,

-

-

chorzy na padaczkę,

chorzy na padaczkę,

-

-

chorzy na choroby nowotworowe,

chorzy na choroby nowotworowe,

-

-

chorzy na choroby układu krążenia (wady serca, choroba

chorzy na choroby układu krążenia (wady serca, choroba

wieńcowa,

wieńcowa,

przebyty zawał mięśnia sercowego),

przebyty zawał mięśnia sercowego),

-

-

alkoholicy, narkomani,

alkoholicy, narkomani,

-

-

chorzy na cukrzycę,

chorzy na cukrzycę,

-

-

chorzy na łuszczycę,

chorzy na łuszczycę,

-

-

osoby, które przebywały w okresie 01.01.1980 r. do

osoby, które przebywały w okresie 01.01.1980 r. do

31.12.1996 r. łącznie

31.12.1996 r. łącznie

przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji,

przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji,

Irlandii,

Irlandii,

-

-

chorzy na chorobę Creutzfeldta-Jakoba (CJD),

chorzy na chorobę Creutzfeldta-Jakoba (CJD),

-

-

osoby leczone hormonem wzrostu,

osoby leczone hormonem wzrostu,

-

-

osoby po przeszczepie rogówki, opony twardej lub komórek

osoby po przeszczepie rogówki, opony twardej lub komórek

ośrodkowego układu nerwowego,

ośrodkowego układu nerwowego,

-

-

chorzy na malarię lub osoby, które przyjmują leki

chorzy na malarię lub osoby, które przyjmują leki

przeciwmalaryczne,

przeciwmalaryczne,

-

-

osoby po resekcji żołądka, po usunięciu tarczycy lub nerki,

osoby po resekcji żołądka, po usunięciu tarczycy lub nerki,

-

-

chorzy z miażdżycą, po udarach mózgowych i osoby z

chorzy z miażdżycą, po udarach mózgowych i osoby z

rozległymi

rozległymi

żylakami.

żylakami.

Przed oddaniem krwi należy koniecznie zjeść

Przed oddaniem krwi należy koniecznie zjeść

lekki posiłek.

lekki posiłek.

Zgłaszając się do oddania krwi należy mieć

Zgłaszając się do oddania krwi należy mieć

przy sobie dowód osobisty (z numerem PESEL)

przy sobie dowód osobisty (z numerem PESEL)

lub inny dokument stwierdzający tożsamość ze

lub inny dokument stwierdzający tożsamość ze

zdjęciem.

zdjęciem.

PIRMUM NON NOCERE

PIRMUM NON NOCERE

– zasada obowiązująca od

– zasada obowiązująca od

czasów starożytnych nie straciła na aktualności i w

czasów starożytnych nie straciła na aktualności i w

dalszym ciągu jest naczelną zasadą w służbie

dalszym ciągu jest naczelną zasadą w służbie

zdrowia, w tym także w służbie krwi !!!

zdrowia, w tym także w służbie krwi !!!

•

Selekcja dawców na podstawie wywiadu i

Selekcja dawców na podstawie wywiadu i

lekarskiego badania przedmiotowego

lekarskiego badania przedmiotowego

•

Badania kwalifikacyjne przed oddaniem

Badania kwalifikacyjne przed oddaniem

krwi – bezpieczeństwo zarówno dawcy jak i

krwi – bezpieczeństwo zarówno dawcy jak i

biorcy ( Hb, morfologia)

biorcy ( Hb, morfologia)

•

Krwiodawstwo honorowe

Krwiodawstwo honorowe

•

Badania przeglądowe wszystkich próbek

Badania przeglądowe wszystkich próbek

dawców w kierunku zakażeń HBV. HCV oraz

dawców w kierunku zakażeń HBV. HCV oraz

HIV przy pomocy testów serologicznych

HIV przy pomocy testów serologicznych

oraz badań met. biologii molekularnej

oraz badań met. biologii molekularnej

wszystkich trzech wirusów

wszystkich trzech wirusów

Metody ograniczana ryzyka przenoszenia

Metody ograniczana ryzyka przenoszenia

wirusów przez krew i zapobiegania innym

wirusów przez krew i zapobiegania innym

powikłaniom poprzetoczeniowym c.d.

powikłaniom poprzetoczeniowym c.d.



Badania immunohematologiczne (grupa

Badania immunohematologiczne (grupa

krwi w ukł. ABO i Rh, przeciwciała)

krwi w ukł. ABO i Rh, przeciwciała)



Próba zgodności serologicznej przed

Próba zgodności serologicznej przed

przetoczeniem krwi

przetoczeniem krwi



Preparaty ubogoleukocytarne (filtracja)

Preparaty ubogoleukocytarne (filtracja)

oraz napromieniowane

oraz napromieniowane



Minimalizacja możliwości zaistnienia błędu

Minimalizacja możliwości zaistnienia błędu

ludzkiego przez automatyzację,

ludzkiego przez automatyzację,

komputeryzację, procesy kontroli

komputeryzację, procesy kontroli

wewnętrznej w trakcie wykonywania badań

wewnętrznej w trakcie wykonywania badań



autotransfuzja

autotransfuzja

21.06.21

10

W POLSCE RUTYNOWO NIE SĄ

W POLSCE RUTYNOWO NIE SĄ

BADANE :

BADANE :

•

CMV

CMV

•

EBV

EBV

•

WIRUS ZACHODNIEGO NILU

WIRUS ZACHODNIEGO NILU

•

HTLV I, II

HTLV I, II

•

PARWOWIRUS B19

PARWOWIRUS B19

21.06.21

MASYWNE PRZETOCZENIA

10

MARKER

ŚREDNIO DNI

ZAKRES DNI

HIV-Ab/Ag

16

6 – 38

HBs-Ag

59

38 – 94

HCV-Ab

66

38 – 94

HIV-RNA

12

HBs-DNA

30

HCV-RNA

21

W USA oszacowano, że po wprowadzeniu badań

W USA oszacowano, że po wprowadzeniu badań

krwi dawców metodami biologii molekularnej

krwi dawców metodami biologii molekularnej

ryzyko przeniesienia czynnika zakaźnego

ryzyko przeniesienia czynnika zakaźnego

zmniejsza się o:

zmniejsza się o:

50 % HIV

50 % HIV

72 % HCV

72 % HCV

42 % HBV

42 % HBV

•

Bakterie

Bakterie

-wiele rodzajów (endogenne i dostające się do

-wiele rodzajów (endogenne i dostające się do

preparatu w trakcie pobierania). Ryzyko śmiertelnych

preparatu w trakcie pobierania). Ryzyko śmiertelnych

powikłań 1/6 mln przetoczeń.

powikłań 1/6 mln przetoczeń.

•

Pasożyty

Pasożyty

powodujące malarię, chorobę Chagasa

powodujące malarię, chorobę Chagasa

•

Wirusy:

Wirusy:

- wirusy zapalenia wątroby: HAV, HBV, HCV, HDV

- wirusy zapalenia wątroby: HAV, HBV, HCV, HDV

- wirusy herpes( wykrywane w leukocytach): EBV, CMV,

- wirusy herpes( wykrywane w leukocytach): EBV, CMV,

HHV8, HHV6

HHV8, HHV6

- retrowirusy: HIV 1i2, HTLV1, HTLV II

- retrowirusy: HIV 1i2, HTLV1, HTLV II

- Parvovirus B19

- Parvovirus B19

•

Priony

Priony

– nie ma dowodów na przenoszenie przez krew u

– nie ma dowodów na przenoszenie przez krew u

ludzi ale wykazano, że priony powodujące nowy wariant

ludzi ale wykazano, że priony powodujące nowy wariant

choroby Creutzfelda-Jacoba mogą być obecne w leukocytach

choroby Creutzfelda-Jacoba mogą być obecne w leukocytach

Podstawowe zasady współczesnego

Podstawowe zasady współczesnego

krwiolecznictwa.

krwiolecznictwa.

Przetaczanie choremu tylko tego składnika

Przetaczanie choremu tylko tego składnika

krwi, którego niedobór należy mu uzupełnić.

krwi, którego niedobór należy mu uzupełnić.

Podejmując decyzję o przetoczeniu krwi lekarz

Podejmując decyzję o przetoczeniu krwi lekarz

dokonuje wyboru preparatu i jego dawki z

dokonuje wyboru preparatu i jego dawki z

pełną świadomością, że w danym przypadku

pełną świadomością, że w danym przypadku

krwi nie można

krwi nie można

zastąpić żadnym środkiem

zastąpić żadnym środkiem

farmaceutycznym.

farmaceutycznym.

•

Identyfikacja chorego oraz identyfikacja krwi

Identyfikacja chorego oraz identyfikacja krwi

•

Sprawdzenie zgodności krwi do przetoczenia z

Sprawdzenie zgodności krwi do przetoczenia z

krwią pacjenta

krwią pacjenta

•

Dokumentacja zabiegu przetaczania w oddziałowej

Dokumentacja zabiegu przetaczania w oddziałowej

książce transfuzyjnej oraz historii choroby pacjenta

książce transfuzyjnej oraz historii choroby pacjenta

•

Dokumentowanie niepożądanych reakcji chorego

Dokumentowanie niepożądanych reakcji chorego

lub nieoczekiwanych wyników dotyczących innych

lub nieoczekiwanych wyników dotyczących innych

etapów procedury

etapów procedury

•

Dokumentowanie pobranych, wykorzystanych,

Dokumentowanie pobranych, wykorzystanych,

niewykorzystanych i odrzuconych jednostek krwi

niewykorzystanych i odrzuconych jednostek krwi

Transfuzja krwi jest procedurą o pewnym

Transfuzja krwi jest procedurą o pewnym

współczynniku ryzyka wystąpienia

współczynniku ryzyka wystąpienia

niepożądanych efektów zarówno u biorcy jak

niepożądanych efektów zarówno u biorcy jak

i u personelu medycznego, uczestniczącego

i u personelu medycznego, uczestniczącego

w realizacji tej procedury.

w realizacji tej procedury.



podnoszenie jakości

podnoszenie jakości

usług medycznych/

usług medycznych/

diagnostyki laboratoryjnej świadczonych w

diagnostyki laboratoryjnej świadczonych w

zakładzie opieki zdrowotnej

zakładzie opieki zdrowotnej



dokładne dokumentowanie obiegu krwi i jej

dokładne dokumentowanie obiegu krwi i jej

preparatów

preparatów



wypracowanie systemu jakości polegającego na

wypracowanie systemu jakości polegającego na

dokumentowaniu wszystkich etapów procedury

dokumentowaniu wszystkich etapów procedury

przetaczania krwi, zabezpieczającego przed

przetaczania krwi, zabezpieczającego przed

powstawaniem błędów

powstawaniem błędów

Ze względu na stosunkowo częste stosowanie

Ze względu na stosunkowo częste stosowanie

leczenia składnikami krwi - procedury

leczenia składnikami krwi - procedury

zapewnienia jakości związane z tym procesem

zapewnienia jakości związane z tym procesem

muszą stanowić część ogólnie obowiązujących

muszą stanowić część ogólnie obowiązujących

procedur zapewnienia jakości obowiązujących w

procedur zapewnienia jakości obowiązujących w

szpitalu

szpitalu

•

Składniki krwi mogą przygotowywać i

Składniki krwi mogą przygotowywać i

podłączać wyłącznie pielęgniarki po uprzednim

podłączać wyłącznie pielęgniarki po uprzednim

przeszkoleniu w RCKiK posiadające certyfikaty.

przeszkoleniu w RCKiK posiadające certyfikaty.

Uprawnienia te należy aktualizować co 4 lata

Uprawnienia te należy aktualizować co 4 lata

•

Lekarz musi być obecny przy podłączaniu

Lekarz musi być obecny przy podłączaniu

każdego pojemnika ze składnikami krwi

każdego pojemnika ze składnikami krwi

•

Każde przetoczenie musi być dokumentowane

Każde przetoczenie musi być dokumentowane

na bieżąco w książce transfuzyjnej. Wzór

na bieżąco w książce transfuzyjnej. Wzór

aktualnie obowiązującej książki transfuzyjnej

aktualnie obowiązującej książki transfuzyjnej

stanowi załącznik do w/w rozporządzenia.

stanowi załącznik do w/w rozporządzenia.

•

W historii choroby musi być odnotowana pełna

W historii choroby musi być odnotowana pełna

obserwacja pacjenta: temperatura ciała, tętno,

obserwacja pacjenta: temperatura ciała, tętno,

ciśnienie tętnicze krwi bezpośrednio przed, 15

ciśnienie tętnicze krwi bezpośrednio przed, 15

minut po rozpoczęciu oraz po zakończeniu

minut po rozpoczęciu oraz po zakończeniu

przetaczania każdego składnika krwi.

przetaczania każdego składnika krwi.



Powikłania potransfuzyjne

Powikłania potransfuzyjne



Opóźnienie lub zaniechanie leczenia

Opóźnienie lub zaniechanie leczenia



Niepoprawne leczenie

Niepoprawne leczenie



Błąd diagnozy

Błąd diagnozy



Wydanie błędnych wyników badań

Wydanie błędnych wyników badań



Wykonanie niepotrzebnej transfuzji

Wykonanie niepotrzebnej transfuzji



Awaria sprzętu lub niewłaściwe użycie

Awaria sprzętu lub niewłaściwe użycie

aparatury do transfuzji

aparatury do transfuzji



Błąd w identyfikacji chorego i próbki

Błąd w identyfikacji chorego i próbki



Nieprawidłowe warunki transportu preparatów

Nieprawidłowe warunki transportu preparatów

krwi

krwi



Niewłaściwe przechowywanie preparatów krwi

Niewłaściwe przechowywanie preparatów krwi



Stosowanie niewłaściwych

Stosowanie niewłaściwych

odczynników do

odczynników do

badań

badań

Szczególnie groźne są powikłania hemolityczne

Szczególnie groźne są powikłania hemolityczne

w następstwie niszczenia przetaczanych

w następstwie niszczenia przetaczanych

krwinek czerwonych przez przeciwciała biorcy.

krwinek czerwonych przez przeciwciała biorcy.

W odniesieniu do przetoczeń krwi niezgodnej w

W odniesieniu do przetoczeń krwi niezgodnej w

układzie ABO powikłania te obarczone są

układzie ABO powikłania te obarczone są

śmiertelnością dochodzącą do 10% - przypadki

śmiertelnością dochodzącą do 10% - przypadki

te, jak przedstawiają statystyki – nie mają

te, jak przedstawiają statystyki – nie mają

wyraźnej tendencji spadkowej.

wyraźnej tendencji spadkowej.

Zdecydowanie większość z nich spowodowana

Zdecydowanie większość z nich spowodowana

jest :

jest :



lekkomyślnością i błędami administracyjnymi

lekkomyślnością i błędami administracyjnymi

personelu medycznego szpitali

personelu medycznego szpitali



W mniejszym stopniu są wynikiem wadliwej

W mniejszym stopniu są wynikiem wadliwej

pracy laboratorium lub

pracy laboratorium lub



jednostki wydającej krew do szpitala

jednostki wydającej krew do szpitala

Stan Nowy Jork

Stan Nowy Jork

1/38.000 transfuzji

1/38.000 transfuzji

Wielka Brytania

Wielka Brytania

1/68.000 przetoczeń

1/68.000 przetoczeń

Polska

Polska

1/350 000 przetoczeń

1/350 000 przetoczeń

Halina Seyfriedowa Acta Haematologica, 2001, 32, suplement

Halina Seyfriedowa Acta Haematologica, 2001, 32, suplement

1

1

Za przyczyny błędnych transfuzji odpowiedzialny był :

Za przyczyny błędnych transfuzji odpowiedzialny był :

w 56% przypadków personel szpitala

w 56% przypadków personel szpitala

w 29% personel centrum krwiodawstwa i

w 29% personel centrum krwiodawstwa i

laboratorium

laboratorium

w 15% jednocześnie personel szpitala i laboratorium

w 15% jednocześnie personel szpitala i laboratorium

Analiza przetoczeń niezgodnych w układzie

Analiza przetoczeń niezgodnych w układzie

ABO, które zarejestrowano w latach 1990-

ABO, które zarejestrowano w latach 1990-

2000

2000

Zapobieganie hemolitycznym odczynom

Zapobieganie hemolitycznym odczynom

poprzetoczeniowym polega na rygorystycznym

poprzetoczeniowym polega na rygorystycznym

przestrzeganiu zasad postępowania przed

przestrzeganiu zasad postępowania przed

transfuzją mających na celu nie dopuszczenie do

transfuzją mających na celu nie dopuszczenie do

„błędów ludzkich”.

„błędów ludzkich”.

Odpowiednio przeszkolony personel

Odpowiednio przeszkolony personel

laboratoryjny powinien dawać gwarancję, że u

laboratoryjny powinien dawać gwarancję, że u

biorcy wykryje odpornościowe przeciwciała z

biorcy wykryje odpornościowe przeciwciała z

klinicznie ważnych układów grupowych i dobierze

klinicznie ważnych układów grupowych i dobierze

dla niego właściwą krew.

dla niego właściwą krew.

We współczesnej transfuzjologii,

We współczesnej transfuzjologii,

podejmując decyzję o przetoczeniu

podejmując decyzję o przetoczeniu

składników krwi każdy lekarz musi

składników krwi każdy lekarz musi

rozważyć korzyści, jakie niesie transfuzja i

rozważyć korzyści, jakie niesie transfuzja i

niebezpieczeństwa z nią związane.

niebezpieczeństwa z nią związane.

Czasem zaniechanie przetoczenia może

Czasem zaniechanie przetoczenia może

zapobiec ciężkim, nawet śmiertelnym

zapobiec ciężkim, nawet śmiertelnym

powikłaniom.

powikłaniom.



objawy główne: nagła, silna duszność

objawy główne: nagła, silna duszność



inne objawy: dreszcze, gorączka, sinica, kaszel, spadek lub

inne objawy: dreszcze, gorączka, sinica, kaszel, spadek lub

wzrost ciśnienia , brak objawów niewydolności krążenia

wzrost ciśnienia , brak objawów niewydolności krążenia



wystąpienie objawów: 1- 6 godz. po transfuzji

wystąpienie objawów: 1- 6 godz. po transfuzji

wyjątkowo po 40 -72 godz.

wyjątkowo po 40 -72 godz.

ustępują zwykle po 2-3 dniach

ustępują zwykle po 2-3 dniach



PO2 obniżone, PCWC prawidłowe lub obniżone

PO2 obniżone, PCWC prawidłowe lub obniżone



RTG obustronne nacieki śródmiąższowe i pęcherzykowe –

RTG obustronne nacieki śródmiąższowe i pęcherzykowe –

ustępują po 5-7 dniach

ustępują po 5-7 dniach



różnicowanie: * ARDS w przebiegu innych chorób oraz

różnicowanie: * ARDS w przebiegu innych chorób oraz

* kardiogenny obrzęk płuc

* kardiogenny obrzęk płuc

RCKiK w Katowicach

RCKiK w Katowicach

zaopatruje w krew i jej

zaopatruje w krew i jej

składniki

składniki

135

135

śląskich

śląskich

szpitali.

szpitali.

Codziennie Dział

Codziennie Dział

Ekspedycji Krwi wydaje

Ekspedycji Krwi wydaje

ok.

ok.150-200

litrów krwi

litrów krwi

To oznacza, że

To oznacza, że

każdego dnia musimy

każdego dnia musimy

pobrać krew od

pobrać krew od

4

4

00

00

krwiodawców

krwiodawców

„

„

Sztuka, nad którą nie ma

Sztuka, nad którą nie ma

wybitniejszej, ani trudniejszej”

wybitniejszej, ani trudniejszej”

Leibnitz ( o

Leibnitz ( o

medycynie)

medycynie)