Powikłania potransfuzyjne

Powikłania potransfuzyjne

Urszula

Urszula

Sierantowicz

Sierantowicz

Regionalne Centrum

Regionalne Centrum

Krwiodawstwa

Krwiodawstwa

i Krwiolecznictwa

i Krwiolecznictwa

Katowice

Katowice

Powikłania poprzetoczeniowe

Powikłania poprzetoczeniowe

(reakcje – odczyny potransfuzyjne)

(reakcje – odczyny potransfuzyjne)

to różnorodna grupa niekorzystnych

to różnorodna grupa niekorzystnych

reakcji na przetoczenie krwi i jej

reakcji na przetoczenie krwi i jej

składników, które pojawiają się w trakcie

składników, które pojawiają się w trakcie

transfuzji, lub w krótkim czasie po jej

transfuzji, lub w krótkim czasie po jej

zakończeniu.

zakończeniu.

Niektóre nich – np. przeniesienie

Niektóre nich – np. przeniesienie

zakażeń – mogą pojawić się po upływie

zakażeń – mogą pojawić się po upływie

miesięcy czy nawet lat.

miesięcy czy nawet lat.

Kryteria podziału powikłań:

Kryteria podziału powikłań:



czas

czas

- wczesne i późne

- wczesne i późne



mechanizm

mechanizm

– immunologiczne i

– immunologiczne i

nieimmunologiczne

nieimmunologiczne



hemoliza

hemoliza

– hemolityczne i niehemolityczne

– hemolityczne i niehemolityczne



stopień nasilenia

stopień nasilenia

– ciężkie i lekkie

– ciężkie i lekkie

Wspólne zasady :

Wspólne zasady :

w każdym przypadku należy

w każdym przypadku należy

!!!

!!!

NASILENIE ODCZYNU

NASILENIE ODCZYNU

Odczyny natychmiastowe

Odczyny natychmiastowe

immunologiczne

immunologiczne

Najczęstsza etiologia

Najczęstsza etiologia

Odczyn hemolityczny

Odczyn hemolityczny

Niezgodność serologiczna

Niezgodność serologiczna

erytrocytów

erytrocytów

Gorączkowy odczyn

Gorączkowy odczyn

niehemolityczny

niehemolityczny

P-ciała biorcy przeciwko

P-ciała biorcy przeciwko

leukocytom dawcy

leukocytom dawcy

Odczyn anafilaktyczny

Odczyn anafilaktyczny

P-ciała anty IgA

P-ciała anty IgA

Pokrzywka

Pokrzywka

P-ciała przeciwko białkom

P-ciała przeciwko białkom

osocza

osocza

Niekardiogenny obrzęk płuc

Niekardiogenny obrzęk płuc

TRALI

TRALI

P-ciała antyleukocytarne

P-ciała antyleukocytarne

dawcy przeciwko leukocytom

dawcy przeciwko leukocytom

biorcy

biorcy

nieimmunologiczne

nieimmunologiczne

Wysoka gorączka ze

Wysoka gorączka ze

wstrząsem

wstrząsem

Zakażenie bakteryjne

Zakażenie bakteryjne

preparatu

preparatu

Zastoinowa niewydolność

Zastoinowa niewydolność

krążenia

krążenia

Przeciążenie krążenia

Przeciążenie krążenia

Objawowa hemoliza

Objawowa hemoliza

Fizyczne uszkodzenie krwinek

Fizyczne uszkodzenie krwinek

czerwonych lub dodanie

czerwonych lub dodanie

roztw.nieizotonicznych

roztw.nieizotonicznych

Hiperkaliemia, hipokalcemia,

Hiperkaliemia, hipokalcemia,

hipotermia

hipotermia

Masywne transfuzje konser.

Masywne transfuzje konser.

krwi przechowywanej w

krwi przechowywanej w

temp.4 st. C

temp.4 st. C

Odczyny opóźnione

Odczyny opóźnione

immunologiczne

immunologiczne

Najczęstsza etiologia

Najczęstsza etiologia

hemoliza

hemoliza

Odpowiedź anamnestyczna na

Odpowiedź anamnestyczna na

antygeny krwinek czerwonych

antygeny krwinek czerwonych

GvHD

GvHD

Przetoczenie żyjących

Przetoczenie żyjących

limfocytów

limfocytów

Plamica poprzetoczeniowa

Plamica poprzetoczeniowa

wytworzenie p-ciał

wytworzenie p-ciał

przeciwpłytkowych

przeciwpłytkowych

Alloimmunizacja do

Alloimmunizacja do

antygenów

antygenów

Ekspozycja na antygeny

Ekspozycja na antygeny

krwinek czerwonych, białych i

krwinek czerwonych, białych i

płytek dawcy

płytek dawcy

nieimmunologiczne

nieimmunologiczne

hemosyderoza

hemosyderoza

Potransfuzyjne powikłania

Potransfuzyjne powikłania

infekcyjne

infekcyjne

wzw, CMV, HIV, kiła

wzw, CMV, HIV, kiła

Zakażenia pierwotniakami

Zakażenia pierwotniakami

malaria, babeszjoza

malaria, babeszjoza

Ostry odczyn hemolityczny

Ostry odczyn hemolityczny

Ostry poprzetoczeniowy odczyn hemolityczny jest

Ostry poprzetoczeniowy odczyn hemolityczny jest

najgroźniejszym powikłaniem spowodowanym

najgroźniejszym powikłaniem spowodowanym

transfuzją składników krwi. Zdarza się raz na 25

transfuzją składników krwi. Zdarza się raz na 25

000 przetoczeń.

000 przetoczeń.



Najczęstszym objawem jest gorączka. W jednym z

Najczęstszym objawem jest gorączka. W jednym z

badań stwierdzono ją w 75%.Niektórzy uważają, że

badań stwierdzono ją w 75%.Niektórzy uważają, że

jeżeli nie podano profilaktycznie środków

jeżeli nie podano profilaktycznie środków

przeciwgorączkowych to częstość gorączki w tych

przeciwgorączkowych to częstość gorączki w tych

odczynach sięga 100%.

odczynach sięga 100%.



Objawy mogą pojawić się po przetoczeniu

Objawy mogą pojawić się po przetoczeniu

zaledwie 1-2 ml niezgodnej grupowo krwi.

zaledwie 1-2 ml niezgodnej grupowo krwi.

Poważniejszych powikłań można spodziewać się po

Poważniejszych powikłań można spodziewać się po

podaniu 5-20ml. Opisano zgon po podaniu zaledwie

podaniu 5-20ml. Opisano zgon po podaniu zaledwie

30 ml niezgodnej krwi. Po podaniu ponad 200 ml

30 ml niezgodnej krwi. Po podaniu ponad 200 ml

można spodziewać się zagrożenia niewydolnością

można spodziewać się zagrożenia niewydolnością

nerek i zgonem.

nerek i zgonem.

Hemolityczne odczyny

Hemolityczne odczyny

poprzetoczeniowe

poprzetoczeniowe

charakteryzują

charakteryzują

objawy kliniczne i laboratoryjne

objawy kliniczne i laboratoryjne

spowodowane niszczeniem krwinek

spowodowane niszczeniem krwinek

czerwonych w trakcie i/lub po przetoczeniu

czerwonych w trakcie i/lub po przetoczeniu

krwi.

krwi.

Dzielimy na:

Dzielimy na:



ostre i opóźnione

ostre i opóźnione



z hemolizą wewnątrznaczyniową i

z hemolizą wewnątrznaczyniową i

zewnątrznaczyniową

zewnątrznaczyniową

Przyczyną jest zwiększone niszczenie

Przyczyną jest zwiększone niszczenie

krwinek czerwonych z powodu

krwinek czerwonych z powodu

przetoczenia krwi niezgodnej serologicznie

przetoczenia krwi niezgodnej serologicznie

w następstwie:

w następstwie:

-

błędu administracyjnego w podaniu

błędu administracyjnego w podaniu

choremu niezgodnej

choremu niezgodnej

krwi

krwi

-

niewykrycia niezgodności serologicznej

niewykrycia niezgodności serologicznej

pomiędzy biorcą i dawcą.

pomiędzy biorcą i dawcą.

Ostre reakcje hemolityczne

Ostre reakcje hemolityczne

objawy towarzyszące hemolizie to:

objawy towarzyszące hemolizie to:

•

gorączka i dreszcze

gorączka i dreszcze

•

nudności i wymioty

nudności i wymioty

•

ból w okolicach lędźwiowych, bocznych

ból w okolicach lędźwiowych, bocznych

partiach tułowia, brzucha, w klatce

partiach tułowia, brzucha, w klatce

piersiowej, może też dotyczyć głowy lub

piersiowej, może też dotyczyć głowy lub

miejsca wkłucia

miejsca wkłucia

•

duszność, tachykardia, spadek RR

duszność, tachykardia, spadek RR

•

uogólnione krwawienie spowodowane DIC

uogólnione krwawienie spowodowane DIC

•

hemoglobinuria

hemoglobinuria

•

subiektywne uczucie wyczerpania

subiektywne uczucie wyczerpania

•

nieusprawiedliwiony niepokój

nieusprawiedliwiony niepokój

•

pojawiająca się niewydolność nerek

pojawiająca się niewydolność nerek



Duszność , gorączka, i/lub

Duszność , gorączka, i/lub

dreszcze, bóle, nudności, wymioty,

dreszcze, bóle, nudności, wymioty,

spadek RR i/lub tachykardia

spadek RR i/lub tachykardia

występują głównie w hemolizie

występują głównie w hemolizie

wewnątrznaczyniowej (przetoczenie

wewnątrznaczyniowej (przetoczenie

krwinek niezgodnych w układzie ABO)

krwinek niezgodnych w układzie ABO)



Żółtaczka – w hemolizie

Żółtaczka – w hemolizie

zewnątrznaczyniowej (przeciwciała z

zewnątrznaczyniowej (przeciwciała z

układu Rh, Kidd, Duffy).

układu Rh, Kidd, Duffy).

POWIKŁANIEM OSTREGO ODCZYNU

POWIKŁANIEM OSTREGO ODCZYNU

HEMOLITYCZNEGO JEST

HEMOLITYCZNEGO JEST

NIEWYDOLNOSC NEREK ORAZ DIC

NIEWYDOLNOSC NEREK ORAZ DIC

(ang. disseminated intravascular

(ang. disseminated intravascular

coagulation).

coagulation).

Patofizjologia ostrego zespołu

Patofizjologia ostrego zespołu

hemolitycznego

hemolitycznego





odpowiedź neurohormonalna

odpowiedź neurohormonalna

- kompleks antygen-

- kompleks antygen-

przeciwciało może aktywować czynnik XII

przeciwciało może aktywować czynnik XII

(Hagemana), który z kolei oddziałowując na system

(Hagemana), który z kolei oddziałowując na system

kinin doprowadza do powstania bradykininy. a ta

kinin doprowadza do powstania bradykininy. a ta

zwiększa przepuszczalność naczyń włosowatych i

zwiększa przepuszczalność naczyń włosowatych i

rozszerza tętniczki. Na drodze zaistniałej

rozszerza tętniczki. Na drodze zaistniałej

hipotensji, a także wskutek bezpośredniego

hipotensji, a także wskutek bezpośredniego

działania kompleksów immunologicznych dochodzi

działania kompleksów immunologicznych dochodzi

do pobudzenia układu nerwowego współczulnego

do pobudzenia układu nerwowego współczulnego

ze wzrostem katecholamin. Aminy katecholowe

ze wzrostem katecholamin. Aminy katecholowe

wywołują skurcz naczyń zawierających dużą ilość

wywołują skurcz naczyń zawierających dużą ilość

receptorów alfa-adrenergicznych: naczynia

receptorów alfa-adrenergicznych: naczynia

włosowate nerek, trzewi, płuc i skóry. (naczynia

włosowate nerek, trzewi, płuc i skóry. (naczynia

wieńcowe i mózgowe zawierają małą ilość tych

wieńcowe i mózgowe zawierają małą ilość tych

receptorów i dlatego ich łożysko naczyniowe bierze

receptorów i dlatego ich łożysko naczyniowe bierze

niewielki udział w tej reakcji.

niewielki udział w tej reakcji.





aktywacja układu dopełniacza

aktywacja układu dopełniacza

- kompleksy

- kompleksy

antygen-przeciwciało znajdujące się na błonie

antygen-przeciwciało znajdujące się na błonie

komórkowej krwinki czerwonej mogą aktywować

komórkowej krwinki czerwonej mogą aktywować

komplement i jeśli aktywacja układu dopełniacza i

komplement i jeśli aktywacja układu dopełniacza i

kaskada enzymatyczna dobiegnie końca dochodzi

kaskada enzymatyczna dobiegnie końca dochodzi

do hemolizy śródnaczyniowej. Osmotyczna liza

do hemolizy śródnaczyniowej. Osmotyczna liza

erytrocytów uwalnia do osocza zarówno wolną

erytrocytów uwalnia do osocza zarówno wolną

hemoglobinę, jak i zręb komórkowy. Jego obecności

hemoglobinę, jak i zręb komórkowy. Jego obecności

przypisuje się główną rolę w obkurczeniu naczyń

przypisuje się główną rolę w obkurczeniu naczyń

nerkowych, ostrej martwicy cewek nerkowych i

nerkowych, ostrej martwicy cewek nerkowych i

wreszcie niewydolności nerek.

wreszcie niewydolności nerek.


wewnątrzpochodna aktywacja układu krzepnięcia

wewnątrzpochodna aktywacja układu krzepnięcia

– może być wyzwolona zarówno przez kompleksy

– może być wyzwolona zarówno przez kompleksy

antygen-przeciwciało, aktywujące czynnik

antygen-przeciwciało, aktywujące czynnik

Hagemana, jak i bezpośrednio przez działanie

Hagemana, jak i bezpośrednio przez działanie

zrębu niezgodnych krwinek czerwonych

zrębu niezgodnych krwinek czerwonych

W ten sposób zapoczątkowany zostaje DIC.

W ten sposób zapoczątkowany zostaje DIC.

Wyniki badań laboratoryjnych

Wyniki badań laboratoryjnych

Hemolizie wewnątrznaczyniowej towarzyszy:

Hemolizie wewnątrznaczyniowej towarzyszy:



hemoglobinemia, hemoglobinuria

hemoglobinemia, hemoglobinuria



wzrost poziomu dehydrogenazy mleczanowej

wzrost poziomu dehydrogenazy mleczanowej

(LDH)

(LDH)

Hemolizie zewnątrznaczyniowej :

Hemolizie zewnątrznaczyniowej :

żółtaczka

żółtaczka

W obu przypadkach

W obu przypadkach

obserwuje się:

obserwuje się:

o

wzrost poziomu bilirubiny w surowicy chorego

wzrost poziomu bilirubiny w surowicy chorego

oraz

oraz

o

obniżony poziom haptoglobin.

obniżony poziom haptoglobin.

Kumulacyjny efekt : * układowej hipotensji, *

Kumulacyjny efekt : * układowej hipotensji, *

skurczu naczyń nerkowych i * tworzenia

skurczu naczyń nerkowych i * tworzenia

wewnątrznaczyniowych skrzeplin powoduje

wewnątrznaczyniowych skrzeplin powoduje

upośledzenie ukrwienia nerek, które może być

upośledzenie ukrwienia nerek, które może być

przemijające lub doprowadzić do ostrej martwicy

przemijające lub doprowadzić do ostrej martwicy

cewek nerkowych.

cewek nerkowych.

Pomocne w rozpoznaniu jest:

Pomocne w rozpoznaniu jest:

•

Fotometryczne lub wzrokowe wykrywanie wolnej

Fotometryczne lub wzrokowe wykrywanie wolnej

Hb (barwa różowa) albo bilirubiny ( barwa żółto-

Hb (barwa różowa) albo bilirubiny ( barwa żółto-

brązowa) w próbce krwi pobranej po przetoczeniu.

brązowa) w próbce krwi pobranej po przetoczeniu.

•

BTA – jeśli przetoczone, niezgodne serologicznie

BTA – jeśli przetoczone, niezgodne serologicznie

krwinki nie zostały natychmiast zniszczone

krwinki nie zostały natychmiast zniszczone

wypada (+) i przedstawia obraz mieszanej

wypada (+) i przedstawia obraz mieszanej

aglutynacji przy dwóch populacjach krwinek.

aglutynacji przy dwóch populacjach krwinek.

•

Badania w kierunku wykrycia ewent.

Badania w kierunku wykrycia ewent.

alloprzeciwcial: - powtórzyć badanie grupy krwi

alloprzeciwcial: - powtórzyć badanie grupy krwi

układu ABO i Rh w próbce krwi pobranej przed

układu ABO i Rh w próbce krwi pobranej przed

przetoczeniem oraz w próbce krwi pobranej w

przetoczeniem oraz w próbce krwi pobranej w

przetaczanego pojemnika

przetaczanego pojemnika

- oznaczyć grupę krwi w próbce pobranej po

- oznaczyć grupę krwi w próbce pobranej po

przetoczeniu –stwierdzenie mikroskopowo 2

przetoczeniu –stwierdzenie mikroskopowo 2

populacji krwinek świadczy o obecności

populacji krwinek świadczy o obecności

niezgodnych serologicznie krwinek dawcy

niezgodnych serologicznie krwinek dawcy

-

Powtórzyć próbę zgodności serologicznej w

Powtórzyć próbę zgodności serologicznej w

odczynie antyglobulinowym z próbką krwi pobraną

odczynie antyglobulinowym z próbką krwi pobraną

przed, jak i po przetoczeniu krwi.

przed, jak i po przetoczeniu krwi.



jeśli próba jest niezgodna w obu próbkach – błąd

jeśli próba jest niezgodna w obu próbkach – błąd

w

w

wykonaniu

wykonaniu



jeśli próba jest zgodna przed przetoczeniem, a

jeśli próba jest zgodna przed przetoczeniem, a

niezgodna

niezgodna

po przetoczeniu krwi należy

po przetoczeniu krwi należy

podejrzewać:

podejrzewać:

- wytworzenie przeciwciał w mechanizmie

- wytworzenie przeciwciał w mechanizmie

odpowiedzi

odpowiedzi

anamnestycznej

anamnestycznej

- bierne przeniesienie przeciwciał przy

- bierne przeniesienie przeciwciał przy

przetaczaniu krwi

przetaczaniu krwi

w ostatnim okresie

w ostatnim okresie



Należy przeprowadzić identyfikację przeciwciał

Należy przeprowadzić identyfikację przeciwciał



Zbadać próbkę moczu na obecność wolnej

Zbadać próbkę moczu na obecność wolnej

hemoglobiny

hemoglobiny

( Hb, nie erytrocyturia !!!) lub

( Hb, nie erytrocyturia !!!) lub

na obecność

na obecność

hemosyderyny – jeśli badanie

hemosyderyny – jeśli badanie

wykonuje się z

wykonuje się z

kilkudniowym opóźnieniem.

kilkudniowym opóźnieniem.

Różnicowanie:

Różnicowanie:



niedokrwistość autoimmunohemolityczna

niedokrwistość autoimmunohemolityczna



choroba zimnych aglutynin

choroba zimnych aglutynin



wrodzona niedokrwistość hemolityczna

wrodzona niedokrwistość hemolityczna

(niedobór dehydrogenazy glukozo-6-

(niedobór dehydrogenazy glukozo-6-

fosforanowej)

fosforanowej)


hemoglobinopatie

hemoglobinopatie



nocna napadowa hemoglobinuria

nocna napadowa hemoglobinuria



hemoliza nieimmunologiczna , hemoliza

hemoliza nieimmunologiczna , hemoliza

indukowana lekami

indukowana lekami

Leczenie:

Leczenie:



Wczesne rozpoznanie, przerwanie transfuzji,

Wczesne rozpoznanie, przerwanie transfuzji,

zabezpieczenie przed przetoczeniem innych

zabezpieczenie przed przetoczeniem innych

niezgodnych jednostek - to w zasadzie I etap

niezgodnych jednostek - to w zasadzie I etap

leczenia

leczenia


Transfuzja wymienna –

Transfuzja wymienna –

krwi nie zawierającej danego

krwi nie zawierającej danego

antygenu

antygenu



Aktywne leczenie hipotensji

Aktywne leczenie hipotensji

Zapewnienie wystarczającego przepływu krwi

Zapewnienie wystarczającego przepływu krwi

przez nerki - płyny dożylnie: intensywne

przez nerki - płyny dożylnie: intensywne

nawadnianie 0,9% NaCl i 5% Glukozą w

nawadnianie 0,9% NaCl i 5% Glukozą w

stosunku 1:1 w ilości 3 000 ml/m2/dobę

stosunku 1:1 w ilości 3 000 ml/m2/dobę

- diuretyki

- diuretyki

-

leki presyjne

leki presyjne



Zapobieganie i leczenie zespołu DIC

Zapobieganie i leczenie zespołu DIC

-

kontrowersyjne stosowanie Heparyny, która z

kontrowersyjne stosowanie Heparyny, która z

jednej strony ma bezpośrednie działanie

jednej strony ma bezpośrednie działanie

przeciwko komplementowi, co ogranicza jego

przeciwko komplementowi, co ogranicza jego

aktywację i wewnątrznaczyniową hemolizę, a

aktywację i wewnątrznaczyniową hemolizę, a

ujemną stroną jest – zwłaszcza w okresie

ujemną stroną jest – zwłaszcza w okresie

pooperacyjnym – ryzyko krwotoku.

pooperacyjnym – ryzyko krwotoku.


równie kontrowersyjne stosowanie FFP i KKP –

równie kontrowersyjne stosowanie FFP i KKP –

ograniczone tylko do chorych z aktywnym

ograniczone tylko do chorych z aktywnym

krwawieniem.

krwawieniem.

Odczyn gorączkowy

Odczyn gorączkowy

Definicja:

Definicja:

Jest to wzrost temp. o 1 st. C lub więcej w

Jest to wzrost temp. o 1 st. C lub więcej w

trakcie przetoczenia lub w ciągu 2 godzin od jego

trakcie przetoczenia lub w ciągu 2 godzin od jego

zakończenia.

zakończenia.

Gorączce mogą towarzyszyć : dreszcze, uczucie zimna,

Gorączce mogą towarzyszyć : dreszcze, uczucie zimna,

bóle głowy, sztywnienie mięśni, nudności, wymioty.

bóle głowy, sztywnienie mięśni, nudności, wymioty.

Przyczyny:

Przyczyny:

•

P-ciała biorcy przeciwko leukocytom dawcy

P-ciała biorcy przeciwko leukocytom dawcy

(najczęściej o specyficzności anty-HLA)

(najczęściej o specyficzności anty-HLA)

•

Bierne przeniesienie cytokin (pirogenów)

Bierne przeniesienie cytokin (pirogenów)

wytwarzanych przez leukocyty dawcy w trakcie

wytwarzanych przez leukocyty dawcy w trakcie

przechowywania (IL-1, IL-6, TNF)

przechowywania (IL-1, IL-6, TNF)

Rozpoznanie

Rozpoznanie

opiera się na wykluczeniu innych

opiera się na wykluczeniu innych

przyczyn gorączki

przyczyn gorączki

Diagnostyka różnicowa:

Diagnostyka różnicowa:

•

Reakcje hemolityczne

Reakcje hemolityczne

•

Zanieczyszczenie bakteryjne

Zanieczyszczenie bakteryjne

•

TRALI

TRALI

•

Gorączka związana z chorobą

Gorączka związana z chorobą

Leczenie:

Leczenie:

•

Natychmiast przerwać transfuzję

Natychmiast przerwać transfuzję

•

Wykluczyć reakcję hemolityczną lub bakteryjne

Wykluczyć reakcję hemolityczną lub bakteryjne

zanieczyszczenie preparatu

zanieczyszczenie preparatu

•

Leki p-gorączkowe (Paracetamol)

Leki p-gorączkowe (Paracetamol)

•

Dreszcze – Dolargan iv

Dreszcze – Dolargan iv

Decyzja o kontynuowaniu przetoczenia

Decyzja o kontynuowaniu przetoczenia

zależy od stanu klinicznego pacjenta

zależy od stanu klinicznego pacjenta

Zapobieganie:

Zapobieganie:

Premedykacja

Premedykacja

:

:

paracetamol

paracetamol

Środki antyhistaminowe i sterydy

Środki antyhistaminowe i sterydy

nie

nie

odgrywają roli w zapobieganiu odczynom

odgrywają roli w zapobieganiu odczynom

gorączkowym

gorączkowym

Preparaty ubogoleukocytarne

Preparaty ubogoleukocytarne

Reakcje ♦ alergiczne ♦ anafilaktyczne

Reakcje ♦ alergiczne ♦ anafilaktyczne

oraz ♦ anafilaktoidalne

oraz ♦ anafilaktoidalne

Reakcja między zewnętrznym alergenem

Reakcja między zewnętrznym alergenem

(zwykle białko zawarte w składniku krwi i

(zwykle białko zawarte w składniku krwi i

przeciwciałami anty – Ig E)

przeciwciałami anty – Ig E)

Występowanie 1 : 100 – 1: 33 ( 1-3% po FFP)

Występowanie 1 : 100 – 1: 33 ( 1-3% po FFP)

przetoczonych preparatów.

przetoczonych preparatów.

Może wystąpić po każdym składniku krwi.

Może wystąpić po każdym składniku krwi.

Pokrzywka

Pokrzywka

Objawy skórne:

Objawy skórne:

świąd, miejscowy rumień, zaczerwienie

świąd, miejscowy rumień, zaczerwienie

skóry

skóry

Pokrzywka

Pokrzywka

Występowanie 1 / 1000 przetoczonych preparatów.

Występowanie 1 / 1000 przetoczonych preparatów.

Może wystąpić po każdym składniku krwi.

Może wystąpić po każdym składniku krwi.

Objawy skórne:

Objawy skórne:

świąd, miejscowy rumień, pokrzywka,

świąd, miejscowy rumień, pokrzywka,

zaczerwienie skóry

zaczerwienie skóry

Objawy ze strony układu oddechowego

Objawy ze strony układu oddechowego

zajęcie górnych lub dolnych dróg

zajęcie górnych lub dolnych dróg

oddechowych

oddechowych

( chrypka, stridor, uczucie

( chrypka, stridor, uczucie

przeszkody w gardle, duszność, sinica,

przeszkody w gardle, duszność, sinica,

„świszczący oddech”)

„świszczący oddech”)

Zaburzenia ze strony przewodu

Zaburzenia ze strony przewodu

pokarmowego

pokarmowego

–

–

nudności, wymioty, bóle

nudności, wymioty, bóle

brzucha, biegunka

brzucha, biegunka

Przyczyny

Przyczyny

nadwrażliwość na białka

nadwrażliwość na białka

OSOCZA

OSOCZA

Pokrzywka –

Pokrzywka –

postępowanie

postępowanie

•

przerwać przetoczenie i zachować dostęp do żyły

przerwać przetoczenie i zachować dostęp do żyły

•

wstrzymać transfuzję do czasu zadziałania

wstrzymać transfuzję do czasu zadziałania

doustnych lub dożylnych środków

doustnych lub dożylnych środków

antyhistaminowych

antyhistaminowych

•

w reakcjach o cięższym przebiegu może być

w reakcjach o cięższym przebiegu może być

konieczne podanie adrenaliny

konieczne podanie adrenaliny

•

przy zajęciu dróg oddechowych – tlenoterapia,

przy zajęciu dróg oddechowych – tlenoterapia,

czasem konieczna intubacja – w tych przypadkach

czasem konieczna intubacja – w tych przypadkach

nie zaleca się kontynuowania przetoczenia.

nie zaleca się kontynuowania przetoczenia.

Zapobieganie

Zapobieganie

•

łagodniejszym odczynom mogą zapobiec leki

łagodniejszym odczynom mogą zapobiec leki

antyhistaminowe

antyhistaminowe

•

sterydy – przy wielokrotnych reakcjach alergicznych

sterydy – przy wielokrotnych reakcjach alergicznych

•

u osób z powtarzającymi się lub ciężkimi reakcjami –

u osób z powtarzającymi się lub ciężkimi reakcjami –

skoncentrowane (przez usuniecie większości osocza) lub

skoncentrowane (przez usuniecie większości osocza) lub

przemywane składniki.

przemywane składniki.

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

Występuje rzadko, 1 / 150 000 przetoczeń

Występuje rzadko, 1 / 150 000 przetoczeń

Alergenem jest Ig A, na którą uczulone są osoby z

Alergenem jest Ig A, na którą uczulone są osoby z

wrodzonym niedoborem tej immunoglobuliny.

wrodzonym niedoborem tej immunoglobuliny.

Zidentyfikowano dwa typy przeciwciał:

Zidentyfikowano dwa typy przeciwciał:
•

Klasowo specyficzne p-ciała reagujące

Klasowo specyficzne p-ciała reagujące

w teście hemaglutynacji biernej ze

w teście hemaglutynacji biernej ze

wszystkimi podklasami IgA – występują u

wszystkimi podklasami IgA – występują u

osób z niedoborem Ig a, są odpowiedzialne za

osób z niedoborem Ig a, są odpowiedzialne za

występowanie reakcji anafilaktycznych

występowanie reakcji anafilaktycznych

•

P-ciała o ograniczonej specyficzności, które

P-ciała o ograniczonej specyficzności, które

reagują tylko z niektórymi podklasami

reagują tylko z niektórymi podklasami

immunoglobuliny Ig A – mogą występować u

immunoglobuliny Ig A – mogą występować u

osób z prawidłowym poziomem Ig A – mają

osób z prawidłowym poziomem Ig A – mają

niepewne znaczenie kliniczne

niepewne znaczenie kliniczne

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Objawy występują po przetoczeniu już kilku

Objawy występują po przetoczeniu już kilku

mililitrów krwi, osocza lub po injekcjach

mililitrów krwi, osocza lub po injekcjach

immunoglobulin.

immunoglobulin.

Oprócz objawów typowych dla reakcji alergicznych

Oprócz objawów typowych dla reakcji alergicznych

o łagodniejszym przebiegu wstrząs anafilaktyczny

o łagodniejszym przebiegu wstrząs anafilaktyczny

charakteryzuje się:

charakteryzuje się:

•

Zaburzeniami ze strony układu sercowo-

Zaburzeniami ze strony układu sercowo-

naczyniowego (spadek RR, tachykardia, zaburzenia

naczyniowego (spadek RR, tachykardia, zaburzenia

rytmu serca, utrata przytomności, zatrzymanie

rytmu serca, utrata przytomności, zatrzymanie

krążenia)

krążenia)

•

Zaburzeniami ze strony układu oddechowego

Zaburzeniami ze strony układu oddechowego

(duszność, stridor)

(duszność, stridor)

•

Objawom tym zwykle nie towarzyszy gorączka

Objawom tym zwykle nie towarzyszy gorączka

Rozpoznanie

Rozpoznanie

Wykazanie obecności przeciwciał

Wykazanie obecności przeciwciał anty Ig A

anty Ig A

w

w

surowicy

surowicy

Leczenie:

Leczenie:

Natychmiastowe przerwanie transfuzji,

Natychmiastowe przerwanie transfuzji,

zabezpieczenie dostępu do żyły

zabezpieczenie dostępu do żyły

•

leczenie wspomagające

leczenie wspomagające

– ułożenie w pozycji

– ułożenie w pozycji

Trendelenburga, intubacja, tlenoterapia, płyny

Trendelenburga, intubacja, tlenoterapia, płyny

dożylnie

dożylnie

•

adrenalina, leki antyhistaminowe

adrenalina, leki antyhistaminowe

(zwłaszcza gdy

(zwłaszcza gdy

występują objawy skórne)

występują objawy skórne) theophyllina

theophyllina

(skurcz

(skurcz

oskrzeli),

oskrzeli), kortykosterydy

kortykosterydy

Zapobieganie

Zapobieganie

Uczuleni chorzy z niedoborem Ig A powinni otrzymywać:

Uczuleni chorzy z niedoborem Ig A powinni otrzymywać:

•

preparaty krwinek czerwonych mrożone lub wielokrotnie

preparaty krwinek czerwonych mrożone lub wielokrotnie

płukane,

płukane,

•

osocze = pobierane od dawców z niedoborem Ig A,

osocze = pobierane od dawców z niedoborem Ig A,

znajdujących się

znajdujących się

w spisie rzadkich dawców krwi,

w spisie rzadkich dawców krwi,

•

pacjenci z wywiadem reakcji anafilaktycznej powinni

pacjenci z wywiadem reakcji anafilaktycznej powinni

otrzymywać transfuzje tylko w warunkach pełnego

otrzymywać transfuzje tylko w warunkach pełnego

zabezpieczenia reanimacyjnego.

zabezpieczenia reanimacyjnego.

Trali

Trali

Transfusion related acute lung

Transfusion related acute lung

injury

injury



Ostra niedomoga płucna z dusznością,

Ostra niedomoga płucna z dusznością,

obustronnymi naciekami, wymagająca

obustronnymi naciekami, wymagająca

zwykle tlenoterapii.

zwykle tlenoterapii.



Po przetoczeniu preparatu krwi od

Po przetoczeniu preparatu krwi od

dawcy

dawcy

z przeciwciałami anty-leukocytarnymi

z przeciwciałami anty-leukocytarnymi

lub choremu z przeciwciałami ( reakcja

lub choremu z przeciwciałami ( reakcja

przeciwciało + leukocyty).

przeciwciało + leukocyty).

Rozpoznanie TRALI

Rozpoznanie TRALI



objawy główne: nagła, silna duszność

objawy główne: nagła, silna duszność



objawy inne: dreszcze, sinica, kaszel, spadek

objawy inne: dreszcze, sinica, kaszel, spadek

lub czasem wzrost RR,

lub czasem wzrost RR,

brak objawów

brak objawów

niewydolności krążenia

niewydolności krążenia



wystąpienie objawów: 1-6 godz. po transfuzji,

wystąpienie objawów: 1-6 godz. po transfuzji,

wyjątkowo po 72 godzinach

wyjątkowo po 72 godzinach



objawy ustępują zwykle po 2-3 dniach

objawy ustępują zwykle po 2-3 dniach



pO

pO

2

2

obniżone, PCWP w normie lub obniżone

obniżone, PCWP w normie lub obniżone



RTG – obustronne nacieki śródmiąższowe i

RTG – obustronne nacieki śródmiąższowe i

pęcherzykowe, ustępują zwykle po 5-7 dniach

pęcherzykowe, ustępują zwykle po 5-7 dniach



różnicowanie

różnicowanie

:

:

- ARDS w przebiegu innych chorób lub

- ARDS w przebiegu innych chorób lub

- kardiogenny obrzęk płuc

- kardiogenny obrzęk płuc

Czynniki wywołujące TRALI

Czynniki wywołujące TRALI

przeciwciała

przeciwciała

ok. 90% anty HLA

ok. 90% anty HLA

u dawcy anty HNA

u dawcy anty HNA

(-1a, -1b,- 2a, -3a)

(-1a, -1b,- 2a, -3a)

Kompleksy

Kompleksy

immunologiczne

immunologiczne

(

(

niezgodność między

niezgodność między

dawcami)

dawcami)

ok. 10% anty-HLA

ok. 10% anty-HLA

u biorcy anty-HNA

u biorcy anty-HNA

(-1a, -3a)

(-1a, -3a)

anty IgA2m

anty IgA2m

inne czynniki

inne czynniki

Lipidy w osoczu

Lipidy w osoczu

dawcy, cytokiny,

dawcy, cytokiny,

hemoliza,

hemoliza,

aktywacja

aktywacja

komplementu

komplementu

Preparaty krwi po których

Preparaty krwi po których

rozpoznawano TRALI

rozpoznawano TRALI

•

osocze

osocze

•

krew pełna

krew pełna

•

koncentraty krwinek czerwonych

koncentraty krwinek czerwonych

•

koncentraty płytek

koncentraty płytek

•

KRIO

KRIO

•

immunoglobuliny iv

immunoglobuliny iv

Główne różnice pomiędzy

Główne różnice pomiędzy

TRALI a ARDS

TRALI a ARDS

TRALI

TRALI

ARDS

ARDS

związek z :

związek z :

transfuzją

transfuzją

toksynami,

toksynami,

posocznicą

posocznicą

zmiany w

zmiany w

płucach

płucach

ustępują

ustępują

Często

Często

nieodwracalne

nieodwracalne

śmiertelność

śmiertelność

5 – 13%

5 – 13%

40 – 50%

40 – 50%

Podawana częstość występowania

Podawana częstość występowania

TRALI

TRALI

•

0, 02% na jednostkę przetaczanej krwi

0, 02% na jednostkę przetaczanej krwi

•

0, 16% chorych z transfuzjami

0, 16% chorych z transfuzjami

•

7% wszystkich powikłań poprzetoczeniowych

7% wszystkich powikłań poprzetoczeniowych

•

9% śmiertelności zgłaszanych powikłań

9% śmiertelności zgłaszanych powikłań

poprzetoczeniowych

poprzetoczeniowych

W rzeczywistości częstość występowania

W rzeczywistości częstość występowania

TRALI nie jest znana

TRALI nie jest znana

Bakteryjne zanieczyszczenie składników krwi

Bakteryjne zanieczyszczenie składników krwi

Objawy kliniczne mają zawsze dramatyczny

Objawy kliniczne mają zawsze dramatyczny

przebieg.

przebieg.

Pojawiają się w trakcie przetoczenia lub krótko

Pojawiają się w trakcie przetoczenia lub krótko

po jego zakończeniu.

po jego zakończeniu.

•

wysoka gorączka, dreszcze

wysoka gorączka, dreszcze

•

spadek RR

spadek RR

•

duszność

duszność

•

nudności, wymioty, biegunka

nudności, wymioty, biegunka

•

wstrząs septyczny

wstrząs septyczny

•

niewydolność nerek

niewydolność nerek

•

DIC

DIC

Przyczyny zanieczyszczenia :

Przyczyny zanieczyszczenia :



niedokładne odkażenie miejsca wkłucia

niedokładne odkażenie miejsca wkłucia



bezobjawowa bakteriemia u dawcy

bezobjawowa bakteriemia u dawcy



nieszczelność sprzętu do pobierania

nieszczelność sprzętu do pobierania



zakażenie w trakcie przetwarzania krwi

zakażenie w trakcie przetwarzania krwi

Czynnik etiologiczny

Czynnik etiologiczny

KKCz :

KKCz :

Najczęściej Yersinia enetrocolica, Pseudomonas

Najczęściej Yersinia enetrocolica, Pseudomonas

species – zdolność wzrostu w niskich temperaturach i w

species – zdolność wzrostu w niskich temperaturach i w

środowisku dużego stężenia Fe.

środowisku dużego stężenia Fe.

KKP:

KKP:

Ziarniniaki Gram(+) – Staphylococcus aureus,

Ziarniniaki Gram(+) – Staphylococcus aureus,

Streptococcus, pałki Gram(-) – Salmonella, Escherichia,

Streptococcus, pałki Gram(-) – Salmonella, Escherichia,

Serratia

Serratia

Leczenie:

Leczenie:

•

Natychmiast przerwać przetoczenie, zabezpieczyć dostęp do

Natychmiast przerwać przetoczenie, zabezpieczyć dostęp do

żyły, zabezpieczyć pojemnik wraz z drenami, zabezpieczyć

żyły, zabezpieczyć pojemnik wraz z drenami, zabezpieczyć

inne pojemniki krwi, które były ostatnio przetaczane choremu

inne pojemniki krwi, które były ostatnio przetaczane choremu

•

próbka krwi do posiewu musi być pobrana z innej żyły niż

próbka krwi do posiewu musi być pobrana z innej żyły niż

ta, do której był przetaczany preparat

ta, do której był przetaczany preparat

•

zwalczanie objawów wstrząsu

zwalczanie objawów wstrząsu

•

antybiotyki o szerokim spektrum (betalaktamowe,

antybiotyki o szerokim spektrum (betalaktamowe,

aminoglikozydy), sandoglobuliny, później celowane. W

aminoglikozydy), sandoglobuliny, później celowane. W

przypadku KKCz - antybiotyk posiadający aktywność wobec

przypadku KKCz - antybiotyk posiadający aktywność wobec

Pseudomonas.

Pseudomonas.

Rozpoznanie

Rozpoznanie

•

obraz kliniczny

obraz kliniczny

•

makroskopowa ocena preparatu

makroskopowa ocena preparatu

•

posiew zawartości pojemnika, posiew krwi pacjenta w temp.

posiew zawartości pojemnika, posiew krwi pacjenta w temp.

+ 4 st. C

+ 4 st. C

i + 37st. C

i + 37st. C

•

barwienie preparatów bezpośrednich materiałów z

barwienie preparatów bezpośrednich materiałów z

pojemnika

pojemnika

•

testy na obecność endotoksyn

testy na obecność endotoksyn

•

metody mikrobiologiczne oparte na badaniach DNA

metody mikrobiologiczne oparte na badaniach DNA

Zapobieganie

Zapobieganie

kontrola wzrokowa preparatu (zmiana zabarwienia,

kontrola wzrokowa preparatu (zmiana zabarwienia,

obecność skrzepów)

obecność skrzepów)

dokładne badanie krwiodawców

dokładne badanie krwiodawców

dokładne odkażanie miejsca wkłucie

dokładne odkażanie miejsca wkłucie

ograniczenie czasu przechowywania preparatów krwi

ograniczenie czasu przechowywania preparatów krwi

TACO-Transfusion Associated

TACO-Transfusion Associated

Circulatory Overload

Circulatory Overload

Przeciążenie krążenia związane z

Przeciążenie krążenia związane z

transfuzją

transfuzją

•

Niewydolność oddechowa

Niewydolność oddechowa

•

Przyspieszona akcja serca

Przyspieszona akcja serca

•

Podwyższone ciśnienie tętnicze

Podwyższone ciśnienie tętnicze

•

Ostry lub zaostrzony obrzęk płuc

Ostry lub zaostrzony obrzęk płuc

•

Dowody na dodatni bilans płynów

Dowody na dodatni bilans płynów

•

Występuje do 6 godzin po transfuzji

Występuje do 6 godzin po transfuzji

•

Podwyższone wartości BNP

Podwyższone wartości BNP

(

(

B-natriuretic

B-natriuretic

peptide)

peptide)

•

Częstość występowania: < 1%

Częstość występowania: < 1%

* Kanada 1 : 4075 przetoczeń (2004r.)

* Kanada 1 : 4075 przetoczeń (2004r.)

* USA 1: 3168

* USA 1: 3168

Zapobieganie

Zapobieganie

U pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka:

U pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka:

krew powinna być podawana powoli

krew powinna być podawana powoli

należy przetaczać małe objętości zachowując

należy przetaczać małe objętości zachowując

dostateczną przerwę pomiędzy przetoczeniami, aby

dostateczną przerwę pomiędzy przetoczeniami, aby

umożliwić diurezę

umożliwić diurezę

w celu uniknięcia dodatkowej ekspozycji biorcy

w celu uniknięcia dodatkowej ekspozycji biorcy

jednostka krwi powinna być w sposób sterylny

jednostka krwi powinna być w sposób sterylny

podzielona na mniejsze porcje przechowywane w

podzielona na mniejsze porcje przechowywane w

banku krwi aż do chwili transfuzji

banku krwi aż do chwili transfuzji

można zmniejszyć objętość preparatu poprzez

można zmniejszyć objętość preparatu poprzez

usunięcie osocza

usunięcie osocza

Hemoliza nieimmunologiczna

Hemoliza nieimmunologiczna

Liza erytrocytów może być spowodowana:

Liza erytrocytów może być spowodowana:

•

niewłaściwym przechowywaniem preparatu

niewłaściwym przechowywaniem preparatu

•

niewłaściwą obróbką preparatu

niewłaściwą obróbką preparatu

•

nieodpowiednimi warunkami podczas

nieodpowiednimi warunkami podczas

przetaczania:

przetaczania:

* igły o zbyt małym przekroju

* igły o zbyt małym przekroju

* niewłaściwe użycie

* niewłaściwe użycie

podgrzewaczy

podgrzewaczy

* awarie pomp infuzyjnych

* awarie pomp infuzyjnych

Objawy :

Objawy :



hemoglobinemia, hemoglobinuria

hemoglobinemia, hemoglobinuria



związane z hyperkaliemią zaburzenia rytmu serca

związane z hyperkaliemią zaburzenia rytmu serca



gorączka

gorączka



zaburzenia hemodynamiczne

zaburzenia hemodynamiczne



uszkodzenie nerek

uszkodzenie nerek

Rozpoznanie :

Rozpoznanie :

Stwierdzenie lizy krwinek czerwonych przy

Stwierdzenie lizy krwinek czerwonych przy

wykluczeniu innych przyczyn (reakcje hemolityczne, hemoliza

wykluczeniu innych przyczyn (reakcje hemolityczne, hemoliza

autoimmunologiczna, zanieczyszczenie bakteryjne, sepsa,

autoimmunologiczna, zanieczyszczenie bakteryjne, sepsa,

hemoliza indukowana przez leki, choroba zimnych aglutynin).

hemoliza indukowana przez leki, choroba zimnych aglutynin).

Badania laboratoryjne:

Badania laboratoryjne:



Ponowne wykonanie BTA,

Ponowne wykonanie BTA,





kilkakrotne oznaczenie Ht,

kilkakrotne oznaczenie Ht,





poziom bilirubiny wolnej i związanej,

poziom bilirubiny wolnej i związanej,





poziom Hb w osoczu,

poziom Hb w osoczu,





badanie ogólne moczu

badanie ogólne moczu

Leczenie:

Leczenie:


natychmiastowe przerwanie przetoczenia

natychmiastowe przerwanie przetoczenia



zachowanie dostępu do żyły

zachowanie dostępu do żyły



wykluczenie hemolizy immunologicznej

wykluczenie hemolizy immunologicznej



oznaczenie poziomu potasu, wykonanie EKG

oznaczenie poziomu potasu, wykonanie EKG



leczenie objawowe : w zależności od objawów płyny, środki

leczenie objawowe : w zależności od objawów płyny, środki

presyjne, leczenie DIC, zapobieganie uszkodzeniu nerek

presyjne, leczenie DIC, zapobieganie uszkodzeniu nerek

Zatrucie cytrynianem

Zatrucie cytrynianem

Objawy

Objawy

wynikają ze spadku stężenia wapnia

wynikają ze spadku stężenia wapnia

zjonizowanego w surowicy :

zjonizowanego w surowicy :

•

drżenia mięśniowe

drżenia mięśniowe

•

drętwienia dystalnych części kończyn

drętwienia dystalnych części kończyn

•

mrowienia wokół ust

mrowienia wokół ust

•

aż do wystąpienia pełnoobjawowej tężyczki

aż do wystąpienia pełnoobjawowej tężyczki

Zmiany w ekg polegają na wydłużeniu odcinka ST

Zmiany w ekg polegają na wydłużeniu odcinka ST

Występowanie

Występowanie



U noworodków podczas transfuzji wymiennej

U noworodków podczas transfuzji wymiennej



u dorosłych podczas masywnych transfuzji

u dorosłych podczas masywnych transfuzji

krwi zwłaszcza przy współistniejącej chorobie

krwi zwłaszcza przy współistniejącej chorobie

wątroby

wątroby

Pojawiają się gdy krew przetaczana jest z

Pojawiają się gdy krew przetaczana jest z

prędkością ok. 1 litra w ciągu 10 minut

prędkością ok. 1 litra w ciągu 10 minut

Leczenie

Leczenie

stosowanie preparatów wapnia

stosowanie preparatów wapnia

Hipotensja związana ze

Hipotensja związana ze

stosowaniem inhibitorów ACE.

stosowaniem inhibitorów ACE.

Mediatorem reakcji jest:

Mediatorem reakcji jest:



Bradykinina

Bradykinina

* enzym degradujący bradykininę, blokowany przez inhibitory

* enzym degradujący bradykininę, blokowany przez inhibitory

ACE,

ACE,

* układ kinin – stymulowany do produkcji bradykininy w wyniku

* układ kinin – stymulowany do produkcji bradykininy w wyniku

kontaktu krwi pacjenta i powierzchni zestawów pozaustrojowych

kontaktu krwi pacjenta i powierzchni zestawów pozaustrojowych

oraz filtrów.

oraz filtrów.



Objawy :

Objawy :

zaczerwienie skory, spadek ciśnienia tętniczego krwi.

zaczerwienie skory, spadek ciśnienia tętniczego krwi.



Leczenie/profilaktyka

Leczenie/profilaktyka

- odstawić leki na 24 – 48 godzin przed

- odstawić leki na 24 – 48 godzin przed

zabiegiem.

zabiegiem.

Różnicowanie:

Różnicowanie:



reakcje hemolityczne

reakcje hemolityczne



zanieczyszczenie bakteryjne preparatu

zanieczyszczenie bakteryjne preparatu



TRALI

TRALI



reakcje alergiczne

reakcje alergiczne



zawał mięśnia sercowego

zawał mięśnia sercowego



utajony krwotok

utajony krwotok

Rozpoznanie

Rozpoznanie

Obraz kliniczny, stopień obniżenia ciśnienia i czas

Obraz kliniczny, stopień obniżenia ciśnienia i czas

jego trwania, brak innych przyczyn prowadzących

jego trwania, brak innych przyczyn prowadzących

do hipotensji

do hipotensji

Leczenie :

Leczenie :

natychmiastowe przerwanie przetoczenia

natychmiastowe przerwanie przetoczenia

zabezpieczenie dostępu do żyły

zabezpieczenie dostępu do żyły

ułożenie w pozycji Trendelenburga

ułożenie w pozycji Trendelenburga

przy opornej hipotensji nie reagującej na

przy opornej hipotensji nie reagującej na

podawanie płynów – leki presyjne

podawanie płynów – leki presyjne

Zapobieganie

Zapobieganie

Niektóre rodzaje filtrów, szczególnie filtry adsorpcyjne,

Niektóre rodzaje filtrów, szczególnie filtry adsorpcyjne,

wydają się być przyczyną aktywacji kalikreiny i rozpadu

wydają się być przyczyną aktywacji kalikreiny i rozpadu

cząsteczek kininogenu o dużej masie, co doprowadza do

cząsteczek kininogenu o dużej masie, co doprowadza do

uwalniania bradykininy.

uwalniania bradykininy.

Obecnie nie ma możliwości badania obecności bradykininy w

Obecnie nie ma możliwości badania obecności bradykininy w

preparatach krwi.

preparatach krwi.

Hipotermia poprzetoczeniowa

Hipotermia poprzetoczeniowa

Masywne transfuzje krwi przechowywanej w

Masywne transfuzje krwi przechowywanej w

temperaturze + 4 do + 6 st. C.

temperaturze + 4 do + 6 st. C.

Objawy:

Objawy:

obniżona ciepłota wewnętrzna ciała

obniżona ciepłota wewnętrzna ciała

kwasica metaboliczna

kwasica metaboliczna

koagulopatia, zaburzenia funkcji płytek

koagulopatia, zaburzenia funkcji płytek

zaburzenia rytmu serca

zaburzenia rytmu serca

Leczenie

Leczenie



podwyższenie temp. wewnętrznej ciała za

podwyższenie temp. wewnętrznej ciała za

pomocą urządzeń ocieplających

pomocą urządzeń ocieplających



przetaczanie FFP i KKP przy krwotokach

przetaczanie FFP i KKP przy krwotokach

podczas zabiegów by-pass

podczas zabiegów by-pass

przeprowadzanych w warunkach

przeprowadzanych w warunkach

kontrolowanej hipotermii z zatrzymaniem

kontrolowanej hipotermii z zatrzymaniem

krążenia

krążenia

Zapobieganie :

Zapobieganie :


specjalnie zaprojektowane podgrzewacze do

specjalnie zaprojektowane podgrzewacze do

podgrzewania krwi

podgrzewania krwi


w miarę możliwości wolne przetaczanie

w miarę możliwości wolne przetaczanie



wskazania do ogrzewania krwi:

wskazania do ogrzewania krwi:





jeżeli szybkość transfuzji jest większa od

jeżeli szybkość transfuzji jest większa od

u dorosłych – 50 ml / min

u dorosłych – 50 ml / min

u dzieci - 15 ml / min.

u dzieci - 15 ml / min.





noworodki – transfuzja wymienna

noworodki – transfuzja wymienna





biorcy krwi z klinicznie znaczącymi zimnymi

biorcy krwi z klinicznie znaczącymi zimnymi

aglutyninami

aglutyninami

Poprzetoczeniowa hiperkaliemia

Poprzetoczeniowa hiperkaliemia

W trakcie przechowywania krwinek

W trakcie przechowywania krwinek

czerwonych dochodzi do przenikania potasu

czerwonych dochodzi do przenikania potasu

z przestrzeni wewnątrzkomórkowej.

z przestrzeni wewnątrzkomórkowej.

U niektórych chorych (małe dzieci, chorzy z

U niektórych chorych (małe dzieci, chorzy z

niewydolnością nerek) może rozwinąć się

niewydolnością nerek) może rozwinąć się

klinicznie istotna hiperkaliemia.

klinicznie istotna hiperkaliemia.

Głównym objawem są zaburzenia rytmu serca.

Głównym objawem są zaburzenia rytmu serca.

Leczenie ;

Leczenie ;

•

wlewy dożylne 10% Glukozy i insuliną

wlewy dożylne 10% Glukozy i insuliną

•

20 ml 10% NaCl iv

20 ml 10% NaCl iv

•

20 ml 10% chlorku lub glukonianu wapnia

20 ml 10% chlorku lub glukonianu wapnia

•

50 ml 8,4% NaHCO

50 ml 8,4% NaHCO

3

3

•

wymiennik żywicowy wiążący potas –

wymiennik żywicowy wiążący potas –

Resonium A

Resonium A

•

hemodializa

hemodializa

•

Niewydolność oddechowa

Niewydolność oddechowa

występująca w ciągu 24 godzin od

występująca w ciągu 24 godzin od

przetoczenia, która nie odpowiada

przetoczenia, która nie odpowiada

kryteriom TRALI, TACO i reakcji

kryteriom TRALI, TACO i reakcji

alergicznej

alergicznej

•

Niewydolności tej nie można

Niewydolności tej nie można

przypisać chorobie podstawowej lub

przypisać chorobie podstawowej lub

innym okolicznościom

innym okolicznościom

TAD-Transfusion Associated

TAD-Transfusion Associated

Dyspnoe

Dyspnoe

Duszność związana z transfuzją

Duszność związana z transfuzją

Ostry ból związany z transfuzją

Ostry ból związany z transfuzją



Po raz pierwszy opisany w 2001 roku (

Po raz pierwszy opisany w 2001 roku (

Orton, Blood).

Orton, Blood).



stanowi ok. 8% wszystkich powikłań

stanowi ok. 8% wszystkich powikłań



częstość występowania: po KKCz – 0,02% – 0,03%

częstość występowania: po KKCz – 0,02% – 0,03%



objawy: ból głowy, w klatce piersiowej, brzucha,

objawy: ból głowy, w klatce piersiowej, brzucha,

pleców .

pleców .

duszność, dreszcze, ↑RR, niepokój,

duszność, dreszcze, ↑RR, niepokój,

rumień.

rumień.

Objawy mają nagły początek, przeciętnie

Objawy mają nagły początek, przeciętnie

30 minut

30 minut

po rozpoczęciu przetaczania i

po rozpoczęciu przetaczania i

ustępują ok. 30 minut

ustępują ok. 30 minut

po zakończeniu

po zakończeniu

transfuzji.

transfuzji.



MECHANIZM NIEZNANY

MECHANIZM NIEZNANY

Opóźnione reakcje hemolityczne

Opóźnione reakcje hemolityczne

Objawy w ciągu 2 tygodni, czasem do 6 tygodni po transfuzji.

Objawy w ciągu 2 tygodni, czasem do 6 tygodni po transfuzji.

Przy obecności komórek pamięci objawy mogą wystąpić w

Przy obecności komórek pamięci objawy mogą wystąpić w

ciągu 2-4 dni.

ciągu 2-4 dni.

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

•

gorączka

gorączka

•

dreszcze

dreszcze

•

żółtaczka

żółtaczka

•

duszność

duszność

•

sporadycznie niewydolność nerek

sporadycznie niewydolność nerek

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne



niedokrwistość

niedokrwistość



wzrost poziomu dehydrogenazy mleczanowej

wzrost poziomu dehydrogenazy mleczanowej



wzrost poziomu bilirubiny

wzrost poziomu bilirubiny



wzrost liczby WBC

wzrost liczby WBC



spadek poziomu haptoglobiny

spadek poziomu haptoglobiny



obecność nowych p-ciał przeciwko krw. czerwonym

obecność nowych p-ciał przeciwko krw. czerwonym



(+) BTA

(+) BTA

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa

gorączka i wzrost leukocytozy w opóźnionych

gorączka i wzrost leukocytozy w opóźnionych

odczynach hemolitycznych mogą być

odczynach hemolitycznych mogą być

interpretowane jako dowód infekcji

interpretowane jako dowód infekcji

choroby wątroby

choroby wątroby

wchłanianie się krwiaka

wchłanianie się krwiaka

autoimmunologiczna niedokrwistość

autoimmunologiczna niedokrwistość

hemolityczna

hemolityczna

Leczenie

Leczenie

Wielu chorych dobrze toleruje opóźniony odczyn hemolityczny

Wielu chorych dobrze toleruje opóźniony odczyn hemolityczny

– wymagana jest jedynie obserwacja. Rzadko zachodzi

– wymagana jest jedynie obserwacja. Rzadko zachodzi

konieczność podawania płynów i leków diuretycznych.

konieczność podawania płynów i leków diuretycznych.

Sporadycznie pacjenci mogą wymagać transfuzji wymiennej.

Sporadycznie pacjenci mogą wymagać transfuzji wymiennej.

Skuteczne są immunoglobuliny w dużych dawkach –

Skuteczne są immunoglobuliny w dużych dawkach –

pojedyncza dawka iv 400mg/kg podana w ciągu 24

pojedyncza dawka iv 400mg/kg podana w ciągu 24

godz. od transfuzji zapobiega reakcjom

godz. od transfuzji zapobiega reakcjom

potransfuzyjnym u osób zimmunizowanych.

potransfuzyjnym u osób zimmunizowanych.

Plamica poprzetoczeniowa

Plamica poprzetoczeniowa

Rzadkie powikłanie potransfuzyjne analogiczne do

Rzadkie powikłanie potransfuzyjne analogiczne do

opóźnionych odczynów hemolitycznych – chory

opóźnionych odczynów hemolitycznych – chory

wytwarza p-ciała w odpowiedzi na antygeny

wytwarza p-ciała w odpowiedzi na antygeny

płytkowe obecne w przetaczanym preparacie.

płytkowe obecne w przetaczanym preparacie.

Występuje trombocytopenia 1-2 tygodnie po

Występuje trombocytopenia 1-2 tygodnie po

przetoczeniu krwi, typowo w 5-10 dniu po

przetoczeniu krwi, typowo w 5-10 dniu po

transfuzji.

transfuzji.

Objawy:

Objawy:

•

głęboka małopłytkowość

głęboka małopłytkowość

•

plamica

plamica

•

krwawienia

krwawienia

W 85% antygenem uczulającym jest HPA- 1a. Opisano PTP

W 85% antygenem uczulającym jest HPA- 1a. Opisano PTP

zależną od: HPA- 3a, HPA- 1b, HPA- 5b

zależną od: HPA- 3a, HPA- 1b, HPA- 5b

Małopłytkowość ma charakter samoograniczający

Małopłytkowość ma charakter samoograniczający

– objawy ustępują w ciągu 7 do 48 dni.

– objawy ustępują w ciągu 7 do 48 dni.

PTP c.d. Różnicowanie

PTP c.d. Różnicowanie

•

idiopatyczna plamica małopłytkowa

idiopatyczna plamica małopłytkowa

•

sepsa

sepsa

•

DIC

DIC

•

niewydolność szpiku

niewydolność szpiku

•

małopłytkowość indukowana przez leki

małopłytkowość indukowana przez leki

Leczenie

Leczenie

•

immunoglobuliny iv 400 - 500 mg/kg/dobę

immunoglobuliny iv 400 - 500 mg/kg/dobę

stosowane przez 10 dni

stosowane przez 10 dni

•

kortykosterydy

kortykosterydy

•

plazmafereza

plazmafereza

•

splenektomia, przetoczenia KKP ?

splenektomia, przetoczenia KKP ?

Zapobieganie

Zapobieganie

Nie można zapobiec powikłaniu pojawiającemu się

Nie można zapobiec powikłaniu pojawiającemu się

pierwszy raz. Przy kolejnych transfuzjach – dobór

pierwszy raz. Przy kolejnych transfuzjach – dobór

płytek od dawców nie mających antygenu, w

płytek od dawców nie mających antygenu, w

stosunku do którego chory wytworzył przeciwciała.

stosunku do którego chory wytworzył przeciwciała.

Potransfuzyjna choroba przeszczep przeciwko

Potransfuzyjna choroba przeszczep przeciwko

biorcy

biorcy

( Transfusion Associated Graft-vs-Host

( Transfusion Associated Graft-vs-Host

Disease)

Disease)

TA-GvHD

TA-GvHD

Warunkiem wystąpienia jest przeszczepienie lub

Warunkiem wystąpienia jest przeszczepienie lub

przetoczenie immunokompetentnych allogenicznych

przetoczenie immunokompetentnych allogenicznych

limfocytów do organizmu biorcy, którego system

limfocytów do organizmu biorcy, którego system

immunologiczny nie jest zdolny do ich zniszczenia.

immunologiczny nie jest zdolny do ich zniszczenia.

Objawy

Objawy

pojawiają się zwykle 2 do 50 dni po

pojawiają się zwykle 2 do 50 dni po

przetoczeniu

przetoczeniu

•

rumień

rumień

– rozpoczyna się od centralnie zlokalizowanej

– rozpoczyna się od centralnie zlokalizowanej

wysypki plamisto-grudkowej, która z czasem

wysypki plamisto-grudkowej, która z czasem

rozprzestrzenia się na kończyny tworząc pęcherze

rozprzestrzenia się na kończyny tworząc pęcherze

•

gorączka, biegunka

gorączka, biegunka

•

wzrost stężenia bilirubiny i aktywności

wzrost stężenia bilirubiny i aktywności

enzymów wątrobowych

enzymów wątrobowych

•

pancytopenia

pancytopenia

Śmiertelność w przebiegu TA-GvHD przewyższa

Śmiertelność w przebiegu TA-GvHD przewyższa

90%

90%

Badanie patologiczne najczęściej przeprowadzane

Badanie patologiczne najczęściej przeprowadzane

na bioptacie skóry wykazuje agresywny naciek

na bioptacie skóry wykazuje agresywny naciek

limfocytów.

limfocytów.

Ostateczne rozpoznanie

Ostateczne rozpoznanie

ustala się na podstawie

ustala się na podstawie

wykazania obecności limfocytów dawcy u biorcy -

wykazania obecności limfocytów dawcy u biorcy -

w połączeniu ze stanem klinicznym chorego.

w połączeniu ze stanem klinicznym chorego.

Leczenie:

Leczenie:

Stosowano różne formy terapii immunosupresyjnej

Stosowano różne formy terapii immunosupresyjnej

– podawanie sterydów, cytoksanu, globuliny

– podawanie sterydów, cytoksanu, globuliny

antymonocytowej – bez osiągnięcia wyraźnych

antymonocytowej – bez osiągnięcia wyraźnych

korzyści.

korzyści.

Napromieniowanie

Napromieniowanie

Jedyna znana obecnie skuteczna metoda w

Jedyna znana obecnie skuteczna metoda w

profilaktyce TA-GvHD polega na poddawaniu

profilaktyce TA-GvHD polega na poddawaniu

składników komórkowych krwi działaniu

składników komórkowych krwi działaniu

promieniowania jonizującego gamma. Dawki rzędu

promieniowania jonizującego gamma. Dawki rzędu

50 Gy osłabiają odpowiedź limfocytów na

50 Gy osłabiają odpowiedź limfocytów na

stymulację mitogenami o 98,5%, nie wpływając

stymulację mitogenami o 98,5%, nie wpływając

jednocześnie na czynność erytrocytów i

jednocześnie na czynność erytrocytów i

granulocytów.

granulocytów.

Wskazania do stosowania napromieniowanych

Wskazania do stosowania napromieniowanych

składników krwi

składników krwi

Udowodnione ryzyko wystąpienia TA-GvHD

Udowodnione ryzyko wystąpienia TA-GvHD

•

biorcy allo- i autologicznych przeszczepów szpiku

biorcy allo- i autologicznych przeszczepów szpiku

•

osoby z wrodzonymi niedoborami immunologicznymi

osoby z wrodzonymi niedoborami immunologicznymi

•

dopłodowe transfuzje wewnątrzmaciczne

dopłodowe transfuzje wewnątrzmaciczne

•

preparaty od spokrewnionych osób ( I i II stopień

preparaty od spokrewnionych osób ( I i II stopień

pokrewieństwa)

pokrewieństwa)

•

osoby z ziarnicą złośliwą ( ch. Hodgkina)

osoby z ziarnicą złośliwą ( ch. Hodgkina)

Możliwe ryzyko wystąpienia TA-GvHD

Możliwe ryzyko wystąpienia TA-GvHD

•

wcześniaki

wcześniaki

•

osoby z chorobami hematologicznymi innymi niż ziarnica

osoby z chorobami hematologicznymi innymi niż ziarnica

złośliwa

złośliwa

•

osoby z guzami litymi

osoby z guzami litymi

•

biorcy po przeszczepieniu narządów

biorcy po przeszczepieniu narządów

Nieokreślone ryzyko wystąpienia TA-GvHD

Nieokreślone ryzyko wystąpienia TA-GvHD

AIDS

AIDS

•

noworodki urodzone o czasie

noworodki urodzone o czasie

Potransfuzyjna hemosyderoza

Potransfuzyjna hemosyderoza

1 jednostka KKCz zawiera ok. 200 mg Fe

1 jednostka KKCz zawiera ok. 200 mg Fe

Powikłanie to występuje u przewlekłych biorców

Powikłanie to występuje u przewlekłych biorców

krwi, którzy otrzymali 100 lub więcej

krwi, którzy otrzymali 100 lub więcej

przetoczeń.

przetoczeń.

Odkładanie się żelaza w mitochondriach komórek

Odkładanie się żelaza w mitochondriach komórek

zakłóca czynność narządów wewnętrznych,

zakłóca czynność narządów wewnętrznych,

takich jak : serce, wątroba, gruczoły

takich jak : serce, wątroba, gruczoły

wydzielania wewnętrznego.

wydzielania wewnętrznego.

Leczenie

Leczenie

1.

1.

Związki chelatujące jony żelaza (Desferal),

Związki chelatujące jony żelaza (Desferal),

preparaty doustne: deferypron, deferasyroks.

preparaty doustne: deferypron, deferasyroks.

2.

2.

Ograniczanie do minimum częstości przetoczeń

Ograniczanie do minimum częstości przetoczeń

Badania nad skutecznością

Badania nad skutecznością neocytów

neocytów