1

Przedmiot:

Bibliotekoznawstwo

Katalogowanie.
Opracowanie formalne
zbiorów - cd.

Koszalin, dn. 11.01.2010r. mgr Beata Żuber

2

Katalogowanie. Wydawnictwa

ciągłe.

Opis katalogowania został przygotowany na

podstawie:

• Polskiej Normy "Opis bibliograficzny. Książki"

(PN-82/N-01152.01 z późniejszą zmianą z 1997

roku: PN-N-01152-1/A1);

• książki "Przepisy katalogowania książek. Część

1. Opis bibliograficzny" pod redakcją Marii

Lenartowicz (Warszawa 1983).

Stanowi on zbiór najważniejszych informacji,

dotyczących katalogowania książek z

uwzględnieniem specyfiki bibliotek szkolnych.

W związku z tym nie podaje wszystkich,

szczegółowych zasad tworzenia opisu

katalogowego książek.

3

Zasady ogólne

Jednostka opisu

Przedmiotem katalogowania może być:

• książka jednotomowa;
• książka wielotomowa:

– całość (wszystkie tomy) lub poszczególne tomy

w toku kompletowania;

– jedynie wybrane tomy gromadzone przez

bibliotekę ze względu na jej profil;

– jeden z tomów.

• Książkę wydaną w ramach serii wydawniczej

należy katalogować jak książkę jednotomową lub

jak książkę wielotomową (jeśli składa się z kilku

tomów).

Książki współoprawne należy traktować

oddzielnie i sporządzać odrębne opisy.

4

Dane do poszczególnych stref opisu

katalogowego należy czerpać z następujących

źródeł:

strefa 1. - tytułu i oznaczenia odpowiedzialności

- z głównej strony tytułowej lub jej substytutu

strefa 2. – wydania - z głównej strony tytułowej lub

jej substytutu, innych preliminariów, okładki oraz

metryki książki

strefa 4. - adresu wydawniczego - z głównej

strony tytułowej lub jej substytutu, innych

preliminariów, okładki oraz metryki książki

strefa 5. - opisu fizycznego - z całej książki
strefa 6. – serii - z głównej strony tytułowej lub jej

substytutu, innych preliminariów, okładki, metryki

oraz grzbietu książki

strefa 7. – uwag z całej książki i innych źródeł
strefa 8. - ISBN i sposobu uzyskania książki - z

całej książki i innych źródeł.

Dane pochodzące z innych źródeł niż podstawowe dla

danej strefy należy ujmować w nawiasy

kwadratowe lub w szczególnych wypadkach (wg

postanowień odpowiednich punktów rozdziału

trzeciego normy PN-82-N/01152.01 z późniejszą

zmianą) podawać w strefie uwag.

5

Stosowanie skrótów

W opisie katalogowym zaleca się stosowanie skrótów wyrazów

typowych, np.

określenie funkcji w oznaczeniu odpowiedzialności, np.:

aut. - autor, oprac. - opracował,
przeł. - przełożył, red. - redaktor/ redakcja,
w oznaczeniach oznaczających wydanie - wyd.

itp. - zgodnie z normą PN-N-01158.

Skróty umowne należy stosować zgodnie z postanowieniami

odpowiednich punktów rozdziału trzeciego i piątego

normy PN-N-01152-2:1997. W opisach jednego typu

zbiorów (np. wydawnictw ciągłych) zaleca się

konsekwentne stosowanie skrótów w języku

polskim lub łacińskim.

Dopuszczalne jest skracanie nazw własnych w strefie 4 –

adresu wydawniczego, np. nazwy wydawcy:

Wydawnictwo Naukowe PWN - Wydaw. Nauk. PWN. 

W opisach sporządzonych w językach i/lub alfabetach

niełacińskich, dopuszcza się zastępowanie skrótów

polskich i/lub łacińskich skrótami umownymi,

zgodny z normą PN-N-01158:1985 (PN-85/N-01158).

6

skrót polski

rozwiązani

e

skrótu

skrót

łaciński

rozwiązani

e

skrótu

właśc.

 

właściwie

 

i. e.

 

id est

i in.

i inne(i)

et. al.

et alii

i in.

 

i inne(i)

 

etc.

 

et cetera

B. m.

Bez miejsca

S. l.

Sine loco

b. w.

 

bez

wydawcy

 

s. n.

  sine nomine

ok.

około

ca.

circa

wiele liczb.

 

wiele

liczbowań

 

pag. varia

  pagina varia

W opisach jednego typu zbiorów (np. wydawnictw

ciągłych) zaleca się konsekwentne stosowanie

skrótów

w języku polskim lub łacińskim:

7

2) Zawartość i budowa opisu
Przy katalogowaniu książek powinny być uwzględnione

następujące elementy, zgrupowane w 7 strefach

z uwzględnieniem znaków umownych:

Strefa 1. - tytułu i oznaczenia odpowiedzialności

Tytuł właściwy

Jak komputeryzować bibliotekę

dodatek do tytułu

poradnik /

pierwsze oznaczenie odpowiedzialności

Aleksander Radwański ;

następne oznaczenie odpowiedzialności

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich .-

Strefa 2. - wydania

.

Oznaczenie wydania/pierwsze oznaczenie

odpowiedzialności dotyczące wydania /

Strefa 4. - adresu wydawniczego

Pierwsze miejsce wydania

Warszawa :

nazwa wydawcy

Wydaw. SBP,

data wydania

2000

8

Strefa 5. - opisu fizycznego.

Określenie formy książki i/lub objętość

128, [2] s.:

oznaczenie ilustracji

il., rys.,

wykr.;

format

20 cm

+

oznaczenie dokumentu towarzyszącego

Strefa 6

. – serii

. - (Tytuł serii

Propozycje i Materiały,

ISSN serii :)

numeracja w obrębie serii

37

Strefa 7

. – uwagi

Strefa 8.

–

ISBN i sposobu uzyskania książki

. – ISBN 83-87629-40-5

9

Forma graficzna opisu

W opisie katalogowym należy stosować

określony układ graficzny nakazujący

następujące strefy zaczynać od

nowego wiersza z wcięciem:

• strefę 1. - tytułu i oznaczenia

odpowiedzialności;

• strefę 4. - adresu wydawniczego;
• strefę 6. - serii;
• strefę 7. - uwag;
• strefę 8. - ISBN i sposobu

uzyskania książki.

10

HASŁO

 

  Tytuł wła

ś

ciwy [określenie typu

dokumentu] : dodatek do tytułu / pierwsze

oznaczenie odpowiedzialności ; następne

oznaczenie odpowiedzialności. - Oznaczenie

wydania / pierwsze oznaczenie

odpowiedzialności dotyczące wydania

Pierwsze miejsce wydania ; następne

miejsce wydania : nazwa wydawcy, data

wydania. - Określenie formy książki i/lub

objętość : oznaczenie ilustracji ; format +

oznaczenie dokumentu towarzyszącego

(Tytuł serii, ISSN serii ; numeracja w obrębie serii)

Uwagi

ISBN

Opis książki jednotomowej

11

Opis książki jednotomowej. Przykłady

(1).

RADWAŃSKI, Aleksander

1

  Jak komputeryzować bibliotekę : poradnik /

Aleksander Radwański. – Wyd. 3 [rozsz.]

Warszawa : Wydaw. SBP, 2000. - 128, [2] s. :

rys., wykr. ; 21 cm

(Propozycje i Materiały ; 37)

ISBN 83-87629-40-5

AFORYZMY

 

  Aforyzmy i cytaty : dla mówców, dyskutantów 

i biesiadników / zebrał i wstępem opatrzył

Andrzej Wiszniewski

Wrocław ; Warszawa : "Text", 1997. - 272 s. ; 20

cm

ISBN 83-906520-1-3

12

Opis książki jednotomowej – przykłady

(2).

WHITNEY, Norman

 

  The stranger / Norman Whitney ; ilustrated Anabel

Large. - Ed. 8

Oxford : Heinemann, 1992. - 62, [2] s. : rys. ; 20 cm

(Heinamann Guided Readers. Elementary Level)

ISBN 0-435-27206-3

DWADZIEŚCIA

 

  25 [Dwadzieścia pięć] wieków w cieniu góry Fudżi /

Antoni Ślosarczyk ; oprac. graf. Stanisław Kaźmierczak

Warszawa : "Książka i Wiedza", 1992. - 301, [7] s. : il.,

mapy, port. ; 14 cm

(Światowid. Biblioteka Popularnonaukowa)

13

Opis książki jednotomowej – przykłady

(3).

MICROSOFT

 

  Microsoft Frontpage 2000 : krok po kroku /

[oprac. wersji pol. Piotr Kolczyński]

Warszawa : Wydaw. RM, 1999. - XXII, 248

s. : il. ; 23 cm + CD-ROM

ISBN 83-7243-002-0

MARKETING

 

  Marketing / Krzysztof Przybyłowski [i in.] ;

przeł. [z ang.] Piotr Gumola [i in.] ; aut.

przykładów do studiowania Janet Bohdanowicz

[i in.]. - Pierwsza polska edycja

[B. m.] : Dom Wydawniczy ABC, 1998. - 726 s. :

wyk., tab., zdj. kolor ; 28 cm

ISBN 83-87286-66-4

14

Opis jednego tomu. Przykłady

1) Opis na dwóch poziomach
Opis katalogowy książki jednotomowej na dwóch poziomach

należy sporządzić zgodnie z przepisami katalogowania

dotyczącymi katalogowania książek wielotomowych na dwóch

poziomach, pomijając na pierwszym poziomie opis fizyczny.

Elementy indywidualne opisywanego tomu można podawać w

ciągłości wiersza (zwłaszcza w opisach skróconych -

pierwszego stopnia szczegółowości) lub od nowego wiersza.

PSYCHOLOGIA

1

  Psychologia ogólna / red. Tadeusz Tomaszewski

Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992

T. 2 : Procesy emocjonalne ; Motywacja ; Osobowość /

Janusz Reykowski. - 200, [3] s : fot., rys., wykr. ; 24 cm. -

Tyt. okł. : Emocje, motywacja, osobowość. - ISBN 83-01-

10213-6

15

2) Opis na jednym poziomie 
Opis katalogowy jednego tomu książki wielotomowej na jednym

poziomie należy sporządzić zgodnie z przepisami katalogowania

dotyczącymi katalogowania książek wielotomowych na jednym

poziomie, to znaczy podawać - zgodnie z przepisami

katalogowania książek jednotomowych - indywidualne

elementy opisywanego tomu we wszystkich strefach z wyjątkiem

strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności, w której należy

podać najpierw elementy tej strefy wspólne dla wszystkich

tomów, a następnie oznaczenie opisywanego tomu i właściwe

dla tej strefy elementy indywidualne tomu.

PSYCHOLOGIA

1

  Psychologia ogólna / red. Tadeusz Tomaszewski. T. 2 :

Procesy emocjonalne ; Motywacja ; Osobowość / Janusz

Reykowski

Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. - 200,

[3] s : fot., rys., wykr. ; 24 cm

Tyt. okł. : Emocje, motywacja, osobowość

ISBN 83-01-10213-6

16

Opis książki wielotomowej

Wybór metody opisu
• W katalogach bibliotecznych należy stosować

opis książki metodą na dwóch poziomach ze

względu na większą czytelność opisu oraz

możliwość dopisywania tomów (jeżeli wpływają

do biblioteki w różnym czasie) w odróżnieniu od

metody na jednym poziomie.

• Dopuszcza się stosowanie metody na jednym

poziomie, jeżeli spełnione są jednocześnie dwa

warunki:

– nie przewiduje się dopisywania dalszych tomów,

np. kataloguje się od razu całość książki

wielotomowej (wszystkie tomy);

– poszczególne tomy książki nie mają zbyt wielu cech

indywidualnych (zwłaszcza w strefie 1. i 4. opisu)

lub wystarcza sporządzenie opisu pierwszego

stopnia szczegółowości (elementy obowiązkowe).

17

Opis książki wielotomowej.

Przykłady - opis na dwóch poziomach

PSYCHOLOGIA

1

  Psychologia : podręcznik akademicki / red. nauk. Jan

Strelau

Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,

2000. - 3 t. : fot., rys., tab., wykr. ; 25 cm

T. 1 : Podstawy psychologii. - 638 s. - ISBN nr inw ks

T. 2 : Psychologia ogólna. - 896 s. - ISBN nr inw ks

T. 3 : Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii

stosowanej. - 931 s. - ISBN nr inw ks

MANN, Thomas

1

  Buddenbrookowie : dzieje upadku rodziny / Thomas

Mann ; [tł. z niem. Ewa Librowiczowa]. - Wyd. 1 [właśc.

8]

/ oryg. niem. porównała Zofia Kania

Warszawa : "Książka i Wiedza", 1988. - 2 t. ; 21 cm

ISBN 83-05-11773-1

T. 1. - 284, [4] s. - ewent. nr inwent. książki - 1234

T. 2. - 266, [5] s. – nr inwent. książki - 1235

18

Opis książki wielotomowej.

Opis na jednym poziomie

Podstawę opisu powinna stanowić książka

wielotomowa w całości.

W przypadku, gdy przedmiotem katalogowania

jest kilka, wybranych tomów (nie całość),

podstawę opisu powinny stanowić łącznie

wszystkie katalogowane tomy. Nie należy

czerpać żadnych danych z tomów nie

uwzględnianych w opisie.

Jeżeli poszczególne elementy, dotyczące

całości książki wielotomowej (np. tytuł

właściwy lub miejsce wydania), uległy zmianie

w toku wydania książki, do odpowiednich stref

opisu należy przejąć dane z tomu, którego

oznaczenie wymienia się na pierwszym

miejscu, a informację o zmianie podać w

strefie uwag. Wyjątek stanowi data wydania,

którą należy podawać według tomu

najwcześniej i najpóźniej wydanego.

19

Opis książki wielotomowej.

Przykłady - opis na jednym poziomie

MANN, Thomas

 Buddenbrookowie : dzieje upadku rodziny / Thomas Mann ;

[tł. z niem. Ewa Librowiczowa]. T. 1-2. - Wyd. 1 [właśc.

8]

/ oryg. niem. porównała Zofia Kania

Warszawa : "Książka i Wiedza", 1988. - 2 t. (284, [4] ;

266, [5] s.) ; 21 cm

ISBN 83-05-11773-1

PSYCHOLOGIA

1

  Psychologia : podręcznik akademicki / red. nauk. Jan

Strelau. T. 1 : Podstawy psychologii. T. 2 :

Psychologia ogólna. T. 3 : Jednostka w

społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej

Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2000. -

3 t. (638 ; 896 ; 931 s.) : fot., rys., tab., wykr. ; 25 cm

ISBN 83-87957-04-6 (t. 1). - ISBN 83-87957-05-4 (t.

2). - ISBN 83-87957-06-2 (t. 3)

20

Opis całości wydawnictwa ciągłego.
Przykłady

HASŁO

 

  Tytuł właściwy [określenie typu dokumentu] : dodatek

do tytułu / pierwsze oznaczenie odpowiedzialności. -

Oznaczenie wydania. - Numeracja pierwszego zeszytu--

Pierwsze miejsce wydania : nazwa wydawcy, data wydania

pierwszego zeszytu--

(Tytuł serii lub podserii, ISSN serii lub podserii ; numeracja

w obrębie serii lub podserii)

Uwagi

ISSN

BIBLIOTEKA

1

  Biblioteka w Szkole :

czasopismo pracowników

bibliotek oświatowych

 / red. nacz. Juliusz Wasilewski. -

[R. 1, nr] 1 (1991)--

Warszawa : Agencja "Sukurs", 1991--

[Mies.]

Opis wg okł.

Od 1991 nr 2: miesięcznik nauczycieli bibliotekarzy

ISSN 0867-5600

21

Opis dokumentu elektronicznego jednoczęściowego

o dostępie lokalnym - przykłady.

ENCYKLOPEDIA

 

  Encyklopedia multimedialna PWN [Dokument

elektroniczny] / [red. prowadzący Bartłomiej Kaczorowski,

Piotr Senatorski]. - Edycja 1999 . - Multimedia interakcyjne

Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. - 3 dyski

optyczne (2 CD-ROM, 1 DVD-ROM) : dźw., kolor ; 12 cm +

instrukcja ; 24 s.

Wymagania systemowe: Komputer osobisty z procesorem

Pentium 100 MHz; RAM 32 MB; ok. 60 MB na dysku

twardym; system operacyjny Windows 95/98 lub NT 4.0/5.0;

karta SVGA 1 MB (rozdzielczość ekranu 800x600, 16-bitowy

kolor); napęd dysków CD-ROM x8 lub DVD-ROM; karta

dźwiękowa 16-bitowa

Tyt. z ekranu tytułowego

Pakiet zawiera system edukacyjny SuperMemo 8

Wyd. na 2 płytach CD-ROM i bezpłatnie na płycie DVD-ROM

w pakiecie

ISBN 83-01-12798-8

22

2.Opis dokumentu elektronicznego o dostępie
zdalnym

CZOPEK, Kazimierz

 

Ekonomika w górnictwie odkrywkowym [Dokument
elektroniczny] / Kazimierz Czopek. - Dane tekstowe
Kraków : Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej, 2000
Tryb dostępu: http://winntbg.bg.agh.edu.pl/skrypty/13/ppframe.htm
Tyt. z ekranu tytułowego
Wersja elektroniczna, org.: Kraków : Wydaw. AGH, 1991. - (Skrypty
Uczelniane / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie ; nr
1235)

KOPERNIK, Mikołaj

 

  De revolutionibus [Dokument elektroniczny] : autograf : około
1520-1541 / Mikołaj Kopernik. - Dane tekstowe
Kraków : Neurosoft, cop. 1996
Tryb dostępu: http://www.bj.uj.edu.pl/bjmanus/revol/titlpg_p.html
Tyt. z ekranu tytułowego
Współwyd.: Historia autografu De revolutionibus Mikołaja Kopernika
/ Marian Zwiercan
Wersja elektroniczna rps(u), org.: De revolutionibus orbium
caelestium. Oryginał przechowywany w Oddziale rękopisów
Biblioteki jagiellońskiej, MS BJ 10000
Tekst w jęz. łac., spis treści w jęz. pol., łac. i ang., praca współwyd.
w jęz. pol. i ang.

23

EBIB 

 

  EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy

[Dokument elektroniczny] / red. naczelny Szymon

Matuszewski. - Czasopismo elektroniczne. - Nr 1 (kwiecień

1999)--

Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1999--

Tryb dostępu: http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/index.html

Tyt. z ekranu tytułowego

Mies.

Od 2000 nr 5 (13): red. naczelny Aleksander Radwański

Od 2001 nr 1 (19): zm. trybu dostępu:

http://ebib.oss.wroc.pl

Od 2001 nr 1 (19): czasopismo częścią serwisu

Elektroniczna BIBlioteka

Od 2001 nr 2 (20): red. naczelny Bożena

[Bednarek-]Michalska

Od 2001 nr 3 (21): zm. wydaw.: Stowarzyszenie

Bibliotekarzy Polskich
K[omisja]W[ydawnictw]E[lektronicznych]

ISSN 1507-7187

 

Opis dokumentu elektronicznego będącego

wydawnictwem ciągłym. Przykłady