1
PREZENTACJA
Praca z komputerem
2
2
Regulacje prawne
Rozporządzenie Ministra Pracy i
Polityki Socjalnej z dnia 1
grudnia 1998 r.
w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy na stanowiskach
wyposażonych w monitory
ekranowe
(Dz.U. Nr 148, poz.
973).
.
4
Rozporządzenie określa
wymagania bhp oraz ergonomii,
a także wymagania dotyczące
organizacji pracy na
stanowiskach wyposażonych w
monitory ekranowe, klawiaturę,
drukarkę, siedzisko, stół, etc.
5
Pracodawca jest zobowiązany:
informować pracowników o wszystkich
aspektach ochrony zdrowia i
bezpieczeństwa pracy na
stanowiskach pracy, w tym o wynikach
przeprowadzonej oceny,
Przeszkolić pracowników w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy w
trybie określonym w odrębnych
przepisach.
6
Jedną z podstawowych zasad
prawa pracy nakłada na
pracodawcę obowiązek
zapewnienia każdemu
pracownikowi i w każdym
przypadku bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy.
Brak środków finansowych na
wymagane nakłady na bhp lub
trudności w nabyciu zalecanych
środków i urządzeń, nie zwalnia
pracodawcy od tego obowiązku.
3
Regulacje prawne
łączenie przemienne pracy związanej
z obsługą monitora ekranowego z
innymi rodzajami prac nie
obciążającymi narządu wzroku i
wykonywanymi w innych pozycjach
ciała - przy nie przekraczaniu
godziny nieprzerwanej pracy przy
obsłudze monitora ekranowego lub
Pracodawca jest obowiązany
zapewnić pracownikom:
8
alternatywą jest wprowadzenie co
najmniej 5-minutowej przerwy,
wliczanej do czasu pracy, po
każdej godzinie pracy przy
obsłudze monitora.
9
Akt ten dotyczy pracowników
(w tym praktykantów i
stażystów) użytkujących w
czasie pracy monitory
ekranowe przez co najmniej
połowę dobowego wymiaru
czasu pracy.
4
9
Stanowisko komputerowe
elementy podstawowe (monitor,
klawiatura, stół, krzesło),
elementy dodatkowe (uchwyt na
dokumenty, podnóżek).
Istnieje ogólna zasada, że wszystkie
elementy powinny mieć jak najwięcej
możliwości regulacji wysokości,
kątów pochylenia i wzajemnego
położenia. Umożliwia to właściwe ich
dostosowanie do indywidualnych
potrzeb operatora.
22
Warunki środowiskowe
Stosowanie oświetlenia
ogólnego
Natężenie oświetlenia: PN =
500 lx, normy zagraniczne =
300-750 lx
Oświetlenie
Zalecana temperatura powietrza
wynosi odpowiednio: zima 20 - 24
°C, lato 23 - 26 °C
Mikroklimat
19
14
Względna wilgotność
powietrza w pomieszczeniu
powinna wynosić 50-65%.
Hałas
Zaleca się aby poziom
dźwięku nie przekraczał 40-
50 dB (A
).
15
21
11
Monitor
znaki na ekranie powinny być
wyraźne i czytelne,
obraz na ekranie powinien być
stabilny, bez tętnienia lub innych
form niestabilności,
Monitor powinien spełniać
następujące wymagania
:
jaskrawość i kontrast znaku na
ekranie powinny być łatwe do
regulowania w zależności od
warunków oświetlenia stanowiska
pracy,
18
ekran monitora powinien być
pokryty warstwą antyodbiciową
lub wyposażony w odpowiedni
filtr,
regulacja ustawienie monitora
powinna umożliwiać pochylenie
ekranu co najmniej 20o do tyłu i
5o do przodu oraz obrót wokół
własnej osi co najmniej do 120o -
po 60o w obu kierunkach.
19
12
21
20
23
24
25
26
16
Siedzisko - krzesło
dostateczną stabilność, przez
wyposażenie go w podstawę co
najmniej pięciopodporową z
kółkami jezdnymi,
wymiary oparcia i siedziska,
zapewniające wygodną pozycję
ciała i swobodę ruchów,
Krzesło powinno
posiadać:
regulację wysokości siedziska w
zakresie 400÷500 mm, licząc od
podłogi.
28
regulację wysokości oparcia
oraz regulację pochylenia
oparcia w zakresie: 5° do przodu
i 30° do tyłu,
wyprofilowanie płyty siedziska i
oparcia odpowiednie do
naturalnego wygięcia
kręgosłupa i odcinka udowego
kończyn dolnych.
17
30
31
32
Stół musi być na tyle obszerny,
aby zapewnić swobodę
korzystania z ustawianego na nim
sprzętu
komputerowego.
Wysokość stołu powinna
umożliwiać naturalne położenie
rąk i umieszczenie nóg pod
blatem oraz odpowiedni kąt
obserwacji ekranu (górna krawędź
ekranu nie może znajdować się
powyżej oczu).
Stół
33
Zaleca się blaty matowe w jasnym
kolorze.
Jeżeli pracownik korzysta z
dokumentów, powinno się go
zaopatrzyć również w uchwyt na
dokumenty, po-siadający
regulację ustawienia wysokoś-ci,
pochylenia oraz odległości.
Stół
14
Stół
Konstrukcja stołu powinna
umożliwiać dogodne ustawienie
elementów wyposażenia stanowiska
pracy, w tym zróżnicowaną
wysokość ustawienia monitora
ekranowego i klawiatury.
35
Stół
Minimalne zalecane wymiary stołu
to: szerokość blatu – 75 cm,
głębokość blatu: pod klawiaturę – 30
cm,
pod monitor – 45 cm
Szerokość i głębokość stołu powinna
zapewniać ustawienie elementów
wyposażenia w odpowiedniej
odległości od pracownika, to jest w
zasięgu jego kończyn górnych, bez
konieczności przyjmowania
wymuszonych pozycji.
15
10
38
39
40
13
stanowić osobny element
wyposażenia stanowiska
komputerowego,
konstrukcja powinna umożliwiać
użytkownikowi przyjęcie pozycji,
która nie powodowałaby
zmęczenia mięśni kończyn
górnych podczas pracy,
Klawiatura powinien spełniać
następujące wymagania:
42
posiadać możliwość regulacji kąta
nachylenia w zakresie 0÷15°,
powierzchnia klawiatury
powinna być matowa, a znaki
na klawiaturze powinny być
kontrastowe i czytelne,
43
posiadać odpowiednią wysokość -
przy spełnieniu warunku, aby
wysokość środkowego rzędu
klawiszy alfanumerycznych z
literami A, S...., licząc od
płaszczyzny stołu nie przekraczała
30 mm dla przynajmniej jednej
pozycji pochylenia klawiatury.
44
46
Rodzaje klawiatur
Rodzaje klawiatur
Najczęściej spotykane rodzaje to:
klawiatura tradycyjna
klawiatura ergonomiczna
Oprócz tego powstała również:
klawiatura podświetlana
klawiatura silikonowa
klawiatura świetlna
klawiatura wirtualna
47
Klawiatura tradycyjna
Klawiatura tradycyjna
48
49
Klawiatura ergonomiczna
Klawiatura ergonomiczna
Klawiatury ergonomiczne są
lepsze ze względu na naturalny
układ dłoni uwzględniony przez
producentów - dłonie i
przedramiona znajdują się w tej
samej linii. Jak wynika z badań są
to też klawiatury bardziej
efektywne - osoby korzystające z
klawiatury dzielonej pisały dany
tekst o 20% krócej i popełniały o
30% mniej błędów w stosunku do
klawiatury klasycznej.
50
Klawiatura powinna być
umieszczona dokładnie
naprzeciw użytkownika, powinna
być oddalona od brzegu stołu o 5
do 10 cm aby zapewnić
nadgarstkom oparcie.
Doskonałym dodatkiem do
klawiatury jest podkładka pod
nadgarstki.
51
Nachylenie klawiatury powinno się
mieścić w granicach od 5 do 15° od
poziomu i posiadać możliwość
regulacji. Niedopuszczalne jest, aby
klawiatura była zblokowana z
monitorem lub trwale unieruchomiona
na stole. Obowiązkowy jest długi kabel
stwarzający możliwość dowolnego
ustawienia klawiatury. Powierzchnia
klawiszy powinna być wklęsła i
kwadratowa o boku 12-15 mm.
Odległość między środkami sąsiednich
klawiszy winna wynosić 18-20 mm.
52
Siła oporu klawiszy przy
wprowadzaniu znaków jest przede
wszystkim sprawą indywidualnych
upodobań użytkownika. Wartość siły
wyzwalającej klawisze powinna być
stała dla wszystkich klawiszy, a
wartość tej siły winna się mieścić w
przedziale 0,25 do 1,5 N. Znaki na
klawiszach powinny być kontrastowe i
niezbyt małe, nie mogą być mniejsze
niż 2,5 mm. Powierzchnia klawiszy
powinna być matowa o współczynniku
odbicia światła od 0,4 do 0,6.
53
54
55
56
57
Klawiatura podświetlana
Klawiatura podświetlana
58
59
Klawiatura silikonowa
Klawiatura silikonowa
wykonana z elastycznego i wytrzymałego
silikonu,
łatwa do przenoszenia,
dzięki płaskiemu ułożeniu na stole,
eliminuje zmęczenie i napięcie
nadgarstków,
wodoodporna i pyłoszczelna, a także
odporna na uszkodzenia mechaniczne,
cicha.
60
61
62
Klawiatura świetlna
Klawiatura świetlna
Niewątpliwą rewolucją jest
wprowadzenie na rynek klawiatury
świetlnej. Klawiatura taka
wyświetlana jest na dowolnej
powierzchni. Głównym elementem
urządzenia jest miniaturowy
projektor, który może wyświetlić
pełnowymiarową klawiaturę – np. na
stole, a znaki wprowadza się,
dotykając odpowiedniego
"przycisku".
63
64
65
Wirtualna klawiatura
Wirtualna klawiatura
Szwedzka firma Senseboard
zaprezentowała produkt o
nazwie Virtual Keyboard.
"Klawiatura" ta ma postać
dwóch pasków zakładanych na
dłonie, w których umieszczono
czujniki rozpoznające siły
naprężenia mięśni i ruch palców.
66
Dzięki nim użytkownik może
"udawać" wpisywanie tekstu za
pomocą typowej klawiatury, a do
pamięci komputera trafią informacje
o "naciśniętych" klawiszach. Za
prawidłową pracę urządzenia
odpowiedzialny jest układ
wykorzystujący sztuczne sieci
neuronowe, a do transmisji danych
wykorzystano standard
bezprzewodowy Bluetooth.
67
68
69
Zagrożenia
Zagrożenia
łokieć tenisisty,
zespół cieśni nadgarstka,
zespół napięcia mięśni karku,
zespół ucisku żyły
podobojczykowej.
Wśród chorób można
wymienić:
70
Rysunek
przedstawiaj
ący miejsce
narażone na
szczególne
uszkodzenia,
związane z
pisaniem na
klawiaturze.
71
Objawy
Objawy
drętwienie, ból i kłucie kciuka, palca
wskazującego, środowego
ewentualnie palca serdecznego,
często nasilające się w nocy,
ból, który promieniuje z ręki poprzez
przedramię i ramię do barku,
osłabione czucie w palcach, nie
zawsze dostrzegane przez chorego.
72
Wielu naukowców przedstawiało
badania wskazujące na to, że pisanie
na komputerowej klawiaturze
prowadzi do tzw. zespołu kanału
nadgarstka (ang. carpal tunnel
syndrome).
Narażone na to schorzenie mają być
głównie osoby zmuszone z przyczyn
zawodowych do pisania na
komputerze.
Zespół cieśni nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka
73
Z badań wynika, że
prawdopodobieństwo zachorowania
na to schorzenie podczas korzystania
z komputera wynosi od 1,4 do 4,8%,
a szanse na ponowne wystąpienie
objawów u osób, które były chore
wcześniej, około 5,5%.
Zespół kanału nadgarstka objawia się
drętwieniem dłoni i palców lub
odruchem "strzepywania" ręki
(poprawia to ukrwienie).
74
Łokieć tenisisty
Łokieć tenisisty
Powodem zmian zapalnych w ścięgnie
może być nagły uraz lub wielokrotne,
monotypowe ruchy przedramienia
które wywołują mikropęknięcia włókien
ścięgna, prowadząc do jego
przekrwienia, co w rezultacie wywołuje
ból. Ból zwykle zwiększa się podczas
prostowania łokcia oraz nadgarstka.
Dolegliwości występują u tenisistów
podczas uderzeń grzbietem ręki oraz
podczas czynności wymagających
długiego utrzymywania nadgarstka w
wyproście z licznymi ruchami palców
(np.
pisanie na klawiaturze
pisanie na klawiaturze, gra na
pianinie).
75
Leczenie
Leczenie
unieruchomienie
i
usztywnienie
nadgar-stka,
które
zabezpiecza
nerw przed uciskiem
nie
wykonywanie
czynności
i
ruchów,
które
wywołują
przeciążenie nadgarstka
leki
doustne
dla
zmniejszenia
obrzęku ścięgien
76
Zapobieganie
Zapobieganie
przed pracą zrób sobie rozgrzewkę ramienia, ręki
i palców,
nie zapominaj o częstych przerwach na
rozluźnienie i odpoczynek ręki,
postaraj się znaleźć alternatywne zadania aby
zredukować powtarzalne ruchy nadgarstka,
zmień lub zmodyfikuj swoją codzienną aktywność
zarówno podczas pracy jaki i uprawiania hobby
na mniej obciążającą nadgarstek,
zmodyfikuj w miarę możliwości swoje otoczenie
w pracy; zdrowe stanowisko komputerowe
powinno się składać z regulowanego stołu i
krzesła oraz podkładki pod nadgarstek.
77
Podsumowanie
Podsumowanie
Klawiatura jest elementem stanowiska
wpływającym zarówno na wydajność
pracy, jak i na jej komfort.
Przedstawione rozwiązania mają na
celu ułatwienie wyboru
najodpowiedniejszej opcji oraz
uzmysłowienie jak ważne jest
rozsądne dobieranie urządzeń
codziennego użytku.
Prezentacji nie należy traktować zbyt
dosłownie i przystępować do wymiany
urządzeń, lecz warto zastanowić się,
jak zmienić warunki pracy na bardziej
ergonomiczne.
78
79
80
81
Rozporządzenie zabrania
dokonywania kontroli jakościowej
i ilościowej pracownika bez jego
wiedzy.
Jeżeli pracodawca nie zapewni
właściwego stanu bhp, ponosi
odpowiedzialność majątkową
(kara grzywny) za wykroczenia
przeciwko prawom pracownika
przewidzianą w art. 283 § 1 k.p.
Dolegliwości zdrowotne
Ból (głowy, pleców, karku,
nadgarstków)
Zapalenie (ścięgien, stawów)
Obrzęk, opuchlizna (palców, dłoni,
stawów)
Mrowienie, drętwienie
Osłabienie koordynacji ruchów
83
Osłabienie mięsni
Zmęczenie
Pieczenie oczu, rozmywanie się
obrazu
Rozdrażnienie
Dolegliwości zdrowotne
84
Aby zapobiec dolegliwością
należy
Poprawnie ustawić stanowisko
komputerowe
Odpowiednio organizować pracę
Przyjmować poprawną sylwetkę
podczas pracy
Regularnie korzystać z
mikroprzerw i ćwiczeń
relaksacyjnych
Obniżyć czas pracy z komputerem
7
8
88