Teoria

racjonalnych

oczekiwań.

Martyna Tomczak

Agnieszka Zwolińska

Plan prezentacji

1. Wprowadzenie, czyli o rodzajach oczekiwań w

ekonomii.

2. Hipoteza racjonalnych oczekiwań – historia,

wersje, równowaga.

3. Oczekiwania według szkół myśli ekonomicznej.

4. Racjonalne oczekiwania, a rzeczywistość.

Rodzaje oczekiwań w

ekonomii:

• Adaptacyjne

• Racjonalne

• Racjonalne z ograniczeniami

Oczekiwania adaptacyjne

• oparte na wiedzy o tendencjach z

przeszłości

• formalna wersja dana jest wzorem:

Z

te

= Z

et-1

+  (Z

t-1

– Z

et-1

)

• obarczone błędami systematycznymi

HIPOTEZA

RACJONALNYCH

OCZEKIWAŃ

Historia

• Muth (1961) – mikroekonomiczne ujęcie

RO

• Tinbergen – prekursor Mutha

• RO w modelach ekonomicznych –

Lucas, Sargent

Wersje hipotezy

racjonalnych oczekiwań

• silna wersja hipotezy racjonalnych

oczekiwań

• słaba wersja hipotezy racjonalnych

oczekiwań

Silna wersja hipotezy

racjonalnych oczekiwań

• zerowe koszty gromadzenia i

przetwarzania informacji => kompletna

wiedza podmiotów

• subiektywne oczekiwania podmiotów w

odniesieniu do zmiennych ekonomicznych

są zbieżne z rzeczywistymi

• brak błędów systematycznych

Słaba wersja hipotezy

racjonalnych oczekiwań

• odrzuca założenie o zerowych

kosztach informacji

• zakłada ograniczenie czasowe

dotyczące przeanalizowania
dostępnych informacji

Racjonalne oczekiwania w

kategorii równowagi

1) Wszystkie rynki równoważą się przy

cenach równowagi.

2) Wszyscy agenci mają pełną informację.

3) Informacja ta jest w pełni

wykorzystywana przez wszystkich.

OCZEKIWANIA

WEDŁUG SZKÓŁ

MYŚLI

MAKROEKONOMICZ

NEJ

Keynesizm

• Keynes – oczekiwania są egzogeniczne

• skrajni keynesiści – sceptycyzm co do

teorii formułujących oczekiwania
podmiotów

• krótkookresowa krzywa Philipsa –

oczekiwania adaptacyjne

Monetaryzm

Milton

Friedman

–

główny

zwolennik

monetaryzmu

Monetaryzm

– teoria opowiadająca

się
za

stosowaniem

polityki

zrównoważonego

i

powolnego

wzrostu

ilości

pieniądza

na rynku.

Stosunek monetarystów

w kwestii skuteczności
polityki interwencyjnej

państwa

• polityka skuteczna tylko w krótkim

okresie

• w dłuższym okresie podmioty

gospodarcze zorientują się w
sytuacji
i zamierzenia władz zostaną
udaremnione

Poglądy twórców i zwolenników
teorii monetaryzmu podłożem dla
wyłonienia

się

hipotezy

racjonalnych oczekiwań oraz dla
rozwoju nowej ekonomii klasycznej.

Nowa klasyczna

makroekonomia

• Fundamenty:

1. Założenie o równowadze na wszystkich

rynkach

2. Hipoteza racjonalnych oczekiwań

Nowa klasyczna

makroekonomia a cykl

koniunkturalny

• Założenia:

1. Hipoteza racjonalnych oczekiwań
2. Zagregowana funkcja podaży Lucasa

• Modele:

1. Modele z częściowo pełną informacją
2. Modele o niepełnej informacji

Podsumowanie

W

ramach

RO

polityka

gospodarcza może być skuteczna
gdy:

• działania rządu są

niezapowiedziane
i trudne do przewidzenia

• przyjmuje się wersję RO z

ograniczeniami i gospodarka jest
dynamiczna

Zalety hipotezy RO:

• ułatwia matematyczne ujęcie

i ekonometryczne modelowanie
oczekiwań

• dostrzega iż podmioty starają się

postępować racjonalnie, maksymalizując
swój dobrobyt oraz że przekłada się to
na dobrobyt ogólny

• dostrzega że podmioty mają zdolność

uczenia się na błędach a także
przewidywania

Wady hipotezy RO:

•

silna wersja jest daleka od realizmu
gdyż nie uwzględnia kosztu
pozyskiwania informacji

•

hipoteza RO zakłada całkowitą giętkość
cen i płac, czyli zakłada że rynki i
konkurencja
są doskonałe

•

hipoteza RO zakłada iż racjonalność
podmiotów przejawia się w dążeniu
do maksymalizacji zysku jednak jak
wiemy istnieją również inne
indywidualne funkcje celu

Czy racjonalne

oczekiwania znajdują

odzwierciedlenie w

rzeczywistości?

Rynek wtóry OFE, a

(nie)racjonalność Polaków

W ciągu 10 lat funkcjonowania II filaru

systemu emerytalnego Polacy zmieniali OFE
aż 3,15 mln razy. W większości przypadków
nie była to decyzja racjonalna, gdyż:

–

OFE, które ma najlepsze stopy zwrotu na rynku
ma ujemne saldo transferów, natomiast jeden z
najgorszych (pod względem stóp zwrotu) OFE
posiada dodatnie saldo przejść

–

Opłaty w OFE są praktycznie rzecz biorąc takie
same i są one uzależnione od stażu

Źródła:

1) B. Snowdon, H. Vane, P. Wynarczyk, Współczesne
nurty teorii makroekonomii, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1998.
2) M. Osińska, Ekonometryczne modelowanie
racjonalnych oczekiwań, Wydawnictwo UMK, Toruń 1998.
3) Z. Leśkiewicz, Racjonalność w ekonomii, Wydawnictwo
Naukowe US, Szczecin 1994.
4) A. Jakimowicz, Od Keynesa do teorii chaosu,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
5) R. E. Hall, J. B. Taylor, Makroekonomia: teoria,
funkcjonowanie i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999.
6) D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia, t. 2,
Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1992.
7) G. Uraziński, Gdzie i dlaczego przepłynęło 20 mld zł,
Forbes nr 08/09.
8) Hipoteza racjonalnych oczekiwań a nieskuteczność
polityki gospodarczej, Ekonomista nr 4/2000.
9)

www.ipo.pl

, Przemysław Kwiecień, Racjonalność

inwestora.
10)

www.nbportal.pl

, Piotr Matczuk, O oczekiwaniach w

ekonomii.

DZIĘKUJEMY

ZA

UWAGĘ 