Klasyczny model gospodarki: AD

Tempo wzrostu gospodarczego w krajach

OECD

Kraj

2001

2002

2003

Kanada

1,8 %

3,4 %

2,0 %

USA

0,8 %

1,9 %

3,0 %

J aponia

0,4 %

-0,3 %

2,5 %

Szwecja

1,2 %

2,0 %

1,7 %

Australia

2,7 %

3,6 %

3,3 %

Czechy

2,6 %

1,5 %

3,1 %

Węgry

3,8 %

3,5 %

2,9 %

Wielka Brytania

2,3 %

1,8 %

2,2 %

Korea

3,8 %

7,0 %

3,1 %

Irlandia

6,0 %

6,1 %

3,6 %

Francja

2,1 %

1,1 %

0,5 %

Hiszpania

2,8 %

2,2 %

2,5 %

OECD

1,1 %

1,6 %

2,2 %

Polska

1,0 %

1,4 %

3,8 %

Źródło: OECD, 2004

Klasyczne funkcje wzrostu

1. Klasyczna funkcja wzrostu

q = a * l + b * k

q – tempo wzrostu produkcji
a – udział siły roboczej w tworzeniu dochodu narodowego
l – tempo przyrostu siły roboczej
b – udział kapitału w tworzeniu dochodu narodowego
k – tempo przyrostu zasobów kapitałowych

2. Neoklasyczna funkcja wzrostu J.Meade’a

q = a * l + b * k + r

r – tempo postępu technologicznego

Źródła wzrostu gospodarczego w USA w latach

1929-1982

Źródła wzrostu

Składniki wzrostu

gospodarczego

(śr. 3,2 %)

% udział w

kreowaniu

wzrostu

gospodarczego

Wzrost nakładów (w tym)

1,1

34 %

Dodatkowa praca

0,5

15 %

Dodatkowy kapitał

0,6

19 %

Ziemia

0,0

0 %

Wzrost produktywności (w
tym)

2,1

66 %

Edukacja siły roboczej

0,6

19 %

Wzrost wiedzy i inne*

1,5

47 %

RAZEM

3,2

100 %

Źródło: Denison Edward, Trends in AMERICAN Economic Growth, 1929-1982

Inwestycje w kapitał ludzki jako wytłumaczenie

reszty

w modelach wzrostu gospodarczego

“Znaczna część wzrostu dochodu USA nie daje się wytłumaczyć
wzrostem kapitału rzeczowego i siły roboczej”

G. Becker: Human Capital, 1975

“Dokonywane były intensywne poszukiwania opuszczonych
czynników produkcji, którym można by przypisać nie wyjaśnioną
resztę w nowoczesnym wzroście ekonomicznym”

T. Schultz: Investment in Human Capital, 1976

Teoria human-capital Theodora Schultza

Kapitał ludzki – można określić jako zasób wiedzy i umiejętności,
zdrowia, energii witalnej zawarty w społeczeństwie.

Szybszy wzrost dochodu narodowego w porównaniu ze wzrostem
roboczogodzin, ziemi i kapitału rzeczowego ma swe źródło
przede wszystkim w podwyższonym poziomie wykształcenia
siły roboczej.

Umiejętności i wiedza są formą kapitału; kapitał ten jest w znacznej
mierze efektem przemyślanych inwestycji; w zachodnich cywilizacjach
rósł on o wiele szybciej niż konwencjonalnie pojmowany kapitał.

Inwestycje w kapitał ludzki wg T. Schultza

 formalne kształcenie szkolne na wszystkich
szczeblach

 szkolenia w czasie pracy

 programy studiów dla dorosłych

 usługi związane z ochroną zdrowia, wpływające na

długość życia, siłę i witalność ludzi

 poszukiwanie informacji na temat sytuacji
ekonomicznej

firm i perspektywach

zawodowych

 badania naukowe

 migracje ludności w celu znalezienia lepszej pracy

Pomiar inwestycji w kapitał ludzki

1. Podejście kosztowe

(rachunek wielkości nakładów na kształcenie, ochronę zdrowia itp.)

H = E * N

H – zasób kapitału ludzkiego
E – przeciętne nakłady wydatkowane na kreację umiejętności
N – ilość osób w populacji

2. Podejście dochodowe

(zdyskontowana wartość oczekiwanych dochodów; pod uwagę
bierze się oczekiwaną długość życia, strumień zarobków
i stopę % do dyskontowania zarobków)

Wykształcenie a PKB per capita, 2001

Kraj

% osób z wyższym

wykształceniem

(w wieku 25-64 lata)

PKB na jednego

mieszkańca

(w tys. $)

Kanada

23,3

USA

33,9

J aponia

23,4

Szwecja

20,7

Australia

22,2

Nowa Zelandia

17,4

Dania

23,8

Wielka Brytania

21,8

Szwajcaria

27,1

Korea

13,3

Islandia

23,5

Holandia

23,1

Francja

23,3

Hiszpania

17,3

Polska

7,2

Wykształcenie a płaca w Brazylii, 1998

Przeciętna płaca godzinowa pracownika (w
miastach):

a) bez wykształcenia 1,94 R$ (100%),

b) z wykształceniem podstawowym 2,56 R$ (132%),

c) niższym średnim 3,60 R$ (186%),

d) średnim wyższym 6,31 R$ (325%),

e) wyższym 15,8 R$ (814%).

Źródło: Andreas Blom Lauritz Holm-Nielsen Dorte Verner: EDUCATION, EARNINGS,

AND INEQUALITY IN BRAZIL 1982-1998;IMPLICATIONS FOR EDUCATION POLICY.
World Bank

Wykształcenie a dochody, Polska 2000

Wykształcenie

Dochody netto (miesięcznie)*

respondenta

Do 1000

zł

1001-

2000

2001-

3000

Powyżej

3000 zł

RAZEM

Podstawowe (n=97)

47,4%

39,2%

13,4%

0,0%

100,0%

Zawodowe (n=426)

27,7%

53,5%

16,2%

2,6%

100,0%

Średnie (n=527)

16,5%

46,5%

26,6%

10,4%

100,0%

Wyższe (n=152)

6,6%

25,7%

38,8%

29,0%

100,0%

RAZEM (n=1202)

21,7%

45,8%

23,4%

9,1%

100,0%

* dochody netto (miesięcznie) wszystkich pracujących członków gospodarstwa domowego

Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy baz danych (n=1202) firmy B.P.S.
Consultants Poland (badania prowadzone na reprezentatywnych próbach losowych).

Inwestycja w studia MBA, USA

Koszt studiów MBA: ok. 50-60 tys. $.

Przyrost dochodów:

Absolwenci Wharton Business School + 96 tys. $

(a aż 89% trafia do elitarnego klubu menedżerów

zarabiających ponad 100 tys. $),

absolwenci Kellog Business School + 87 tys. $

(83% osiąga zarobki > 100 tys. $),

absolwenci Harvard Business School + 95 tys. $

(89% osiąga zarobki > 100 tys. $);

Źródło: ”Business Week”, 11/2000.

Poziom wykształcenia a stopa bezrobocia i

dochody

(dla etatowych pracowników

w wieku 25 lat i więcej w USA)

Poziom wykształcenia

Stopa bezrobocia w

1998 r.

(w %)

Mediana dochodów

w 1997 r.

(w USD)

Professional degree

1,3 %

72 700 $

Doctorate

1,4 %

62 400 $

Master’s degree

1,6 %

50 000 $

Bachelor’s degree

1,9 %

40 100 $

Associate degree

2,5 %

31 700 $

Some college, no degree

3,2 %

30 400 $

High-school graduate

4,0 %

26 000 $

Less than a high-school diploma

7,1 %

19 700 $

Źródło: Department of Labor i Bureau of the Census

Wykształcenie a stopa bezrobocia, Polska

2000

Wykształcenie

respondenta

Liczba

bezrobotnych

Siła

robocza

Stopa

bezrobocia

Podstawowe

157

36,9%

Zawodowe

164

709

23,1%

Średnie

135

986

13,7%

Wyższe

306

5,6%

RAZEM

374

2158

17,3%

Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy baz danych (n=2158) firmy B.P.S.
Consultants Poland (badania prowadzone na reprezentatywnych próbach losowych).

Wykształcenie a ubóstwo, Argentyna,

1998

Liczba lat nauki:
1) najubożsi Argentyńczycy mieli za sobą przeciętnie 6,9 lat nauki,
2) ubodzy 7,0 lat,
3) pozostali (ci którzy nie kwalifikowali się do grupy ubogich)

10,5 roku.

Stopa bezrobocia:
1) w pierwszej grupie sięgała 36,5%,
2) w drugiej 22,6%,
3) a w trzeciej 8,9%.

Źródło: Raport Banku Światowego: Poor People in a Rich Country. A Poverty Report for Argentina

W USA wśród osób, które nie ukończyły szkoły średniej,

z różnych programów opieki społecznej korzysta 30% osób

w wieku 25-54 lata i aż 46% w wieku powyżej 54 lat.

W populacji osób posiadających wyższe wykształcenie wskaźniki

te są kilka razy niższe i wynoszą tylko: 4% (w grupie wiekowej

25-54 lata) i 14% (w grupie wiekowej powyżej 54 lat)

Źródło: Ellwood, 2001

Wykształcenie a ubóstwo, USA

Wykształcenie właściciela firmy a

korzystanie

z Internetu, Polska 2003

Wykształcenie

Korzystanie z Internetu

właściciela

NIE

TAK

RAZEM

Podstawowe i zasadnicze
zawodowe (n=103)

86,4%

13,6%

100,0%

Średnie (n=595)

63,0%

37,0%

100,0%

Wyższe (n=351)

31,1%

68,9%

100,0%

RAZEM (n=1049)

54,6%

45,4%

100,0%

Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy baz danych (n=1049) firmy B.P.S. Consultants Poland
(badania prowadzone na reprezentatywnej próbie losowej firm mikro – zatrudniających do 9 osób).

Edukacja a przestępczość, Australia 1999

Education Exit Level

Number Percent

Grades 1-7

5.86%

Grades 8-10

169

61.90%

Grades 11-12

26.73%

Post-secondary (Business)

0.37%

Teachers College

0.00%

Technical / Trade Accreditation

0.37%

Tertiary Certificate / Diploma

0.37%

Tertiary Degree

0.37%

Unknown / not stated

4.03%

Total

273

100%

Education of female offenders upon entry to secure custody as at 30 June 1999 (Department of Corrective Services, 2000a)

Document Outline