Pustynia lodowa (pustynia polarna) to obszar
praktycznie pozbawiony pokrywy roślinnej, występuje
w strefie podbiegunowej. Obszar pustyni lodowej
pokrywa lądolód, czyli gruba warstwa lodu
przykrywająca wielki obszar ziemi, o grubości kilku
kilometrów, który powstaje w warunkach klimatu
polarnego. Na pustyniach polarnych przez cały rok
obserwuje się temperatury ujemne (-20 do -50 stopni
C.), opady wyłącznie w postaci śniegu (do 250 mm
rocznie), oraz zjawisko dnia i nocy polarnej. Pustynie
lodowe obejmują przeważające obszary północnych
wysp i archipelagów w Arktyce, oraz prawie całą
Antarktydę, w obrębie pustyni polarnej mogą
występować stanowiska szczególnie odpornych
roślin.
Część kuli ziemskiej, obejmująca zarówno lądy, jak i
obszary wodne, stanowiąca strefę polarną na półkuli
północnej.
Środkową jej część zajmuje Morze Arktyczne,
należące do Oceanu Atlantyckiego, wyróżniane
niekiedy jako odrębny Lodowaty Ocean Północny.
Morze Arktyczne otaczają lądy dwóch kontynentów -
Eurazji i Ameryki Północnej, których północne części
należą do Arktyki.
Nazwa Arktyki pochodzi od Greckiego słowa
Astronomiczną granicą Arktyki jest koło podbiegunowe
północne, zamykające obszar o powierzchni ok. 21 mln
km2, w którego obrębie występuje zjawisko dnia i nocy
polarnej.
Obszar Arktyki cechuje się klimatem polarnym lub
subpolarnym, z długotrwałymi niskimi temperaturami i
małymi opadami. Średnia temperatura najchłodniejszego
miesiąca - stycznia, wynosi od -50°C na Grenlandii i na
Syberii, do -3°C na południowej granicy Morza
Grenlandzkiego, najcieplejszego - lipca, od poniżej 0°C
na Grenlandii do 10°C na południowych granicach
Grenlandii. Silne wiatry powodują zamiecie śnieżne.
.
Obszar subarktyczny porastają lasy borealne.
Obszar Arktyki porasta tundra. Okres wegetacji w
Arktyce właściwej trwa tylko od czerwca do
sierpnia. Na tych obszarach nie może być mowy o
istnieniu drzew, pominąwszy małe, złożone z
drzew karłowatych, lasy w południowej części
Grenlandii. Równiny cechuje roślinność tundry, a
więc przede wszystkim mchy i porosty. Na
obszarach o większej wilgotności rosną turzyce i
trawy. Tworzą one formację roślinną o nazwie
tundra pagórkowa. Przy skąpych opadach
bujniejszą roślinność można znaleźć najczęściej
na zboczach gór, zasilanych w wodę z
topniejących lodowców.
W
Arktyce
właściwej
mogą
przetrwać
jedynie
rośliny
o
znacznym stopniu specjalizacji,
karłowate i o krótkim okresie
wegetacji.
Na
cieplejszych,
subarktycznych
obszarach
częściej występują drzewa, takie
jak wierzba, brzoza i olcha,
dominują tam jednak drzewa
iglaste.
Na obszarach o trwałej pokrywie
lodowej dochodzi czasem do
zjawiska zwanego zakwitem lodu.
Jest ono wywołane masowym
wystąpieniem glonów.
Również świat zwierzęcy musi się dostosować do
istniejących warunków klimatycznych, gwałtownych
burz
i
nadzwyczaj
niskich
temperatur.
Zabezpieczenie przed trudnymi warunkami daje
zwierzętom znaczna grubość futra i warstwa tłuszczu.
Wśród ssaków należy wymienić renifera, żyjącego w
dużych stadach na Grenlandii, zające bielaki i
niedźwiedzie, lisy polarne, wilki, woły piżmowe; z
ptaków żyją tu: nurzyk, alki i sowa śnieżna.
Olbrzymia większość spotykanych na tym obszarze
ptaków morskich nie gniazduje tam, a jedynie żeruje
w czasie krótkiego okresu obfitości pożywienia. W
morzu żyją wieloryby i foki, których liczba jednak w
następstwie bezplanowej eksploatacji jest znacznie
mniejsza niż pierwotnie.
FAUNA ARKTYKI
Wielki drapieżnik Arktyki. Większą część swego życia spędza na
dryfujących polach lodowych.
Żywi się fokami. Dorosłe samce mogą ważyć do 500-600 kg przy 3
m długości.
Zjada trawy, byliny i porosty, zwłaszcza chrobotki.
Potrafi strawić zamrożony pokarm.
Przemierzają
lodowce, górskie
przełęcze i dobrze
pływają.
Latem pasą się w
niewielkich stadach.
Pokarmem są
głównie porosty.
Praktycznie cała
zima to czas postu,
na który latem
muszą zgromadzić
odpowiedni zapas
tłuszczu.
Żywi się ptakami (szczególnie ich pisklętami), małymi ssakami
(np. lemingami), jajami, rybami i padliną.
Przez zimę do wiosny często podążają za niedźwiedziami
polarnymi, podobnie jak szakale za lwami, licząc na pozostałości z
ich zdobyczy.
Wół piżmowy
LEMING
Długość: 14-15 m (maksymalnie do 20 m),masa ciała: 50-60 ton
Pożywienie: kryl, inne małe skorupiaki.
Występowanie: wody Arktyki
Długość życia: ponad 200 lat (najdłużej żyjący ssak)
Na lądzie poruszają się niezdarnie. Żywi się rybami i
skorupiakami. Zdobycz znajduje głównie za pomocą
echolokacji i dzięki turbulencjom wody odbieranym przez
niezwykle czułe wąsy.
Stanowi bardzo
ważne ogniwo
łańcucha
pokarmowego,
pożywienie
morskich
ptaków, fok i
wielorybów.
Antarktyda
obejmuje obszary lądowe i wodne
wokół bieguna południowego i jest
najbardziej odizolowanym kontynentem na
globie ziemskim.
Przewężenie między Morzem Rossa i Morzem
Weddella dzieli Antarktydę na dwie części:
wschodnią - rozległą i zwartą oraz zachodnią -
mniejszą i rozczłonkowaną.
Klimat Antarktydy jest najsurowszym klimatem
na Ziemi (Polarny suchy), najcieplejszym
miesiącem jest styczeń, w którym temperatura
na wybrzeżach jest
bliska 0,0 C, a w lipcu dochodzi do -25,0 C. W
centrum kontynentu jest znacznie mroźniej.
Zanotowano tam najniższą temperaturę na Ziemi
-91,50 C. Przy tak niskich temperaturach ilość
pary wodnej w powietrzu jest niewielka, więc
opady śniegu są małe /ok.100 mm rocznie/, a
często występują osady:
szron i szadź. Surowość klimatu Antarktydy
potęgują częste i silne wiatry wiejące od środka
kontynentu ku jego wybrzeżom.
Klimat
W wodzie niezwykle zwinne, mogą
przebywać pod jej powierzchnią ok. 15 min,
nurkują na głębokość ponad 100 m.
Pożywienie: ryby, kryl,
morskie skorupiaki i
kałamarnice.
Pingwin cesarski — duży ptak, zamieszkujący wybrzeża
Antarktydy. Największy wśród pingwinów, najlepiej
przystosowany do życia w ekstremalnych warunkach.
Terytorium Arktyki jest bardzo słabo
zaludnione. Rdzenni mieszkańcy
północnych krańców Ameryki -
Indianie oraz kanadyjscy Eskimosi -
porzucili obecnie koczowniczy tryb
życia. Na terenie Eurazji żyją między
innymi Lapończycy oraz Nieńcy,
Dołganie, Czukcze i inni.
Lapończyk z Tromso,
Norwegia.
Inuici -1907
Esk
imo
si
Pożywienie zdobywają nurkując, z reguły na 150-300 m
(maksymalna zarejestrowana głębokość - 500 m).
Kolonia pingwinów królewskich
na wyspie Georgia Południowa.
Zorza polarna wokół bieguna południowego
zarejestrowana 11 września 2005 przez satelitę NASA.
Polska stacja badawcza im. Henryka Arctowskiego
Polska stacja badawcza im. Henryka Arctowskiego
znajduje się w obrębie Antarktyki na wyspie King
znajduje się w obrębie Antarktyki na wyspie King
Georgie w archipelagu Szetlandów Południowych.
Georgie w archipelagu Szetlandów Południowych.