Patofizjologia

Patofizjologia

wątroby, trzustki i

wątroby, trzustki i

dróg żółciowych

dróg żółciowych

Marskość wątroby

Marskość wątroby



Termin określa cztery rodzaje zmian

Termin określa cztery rodzaje zmian

morfologicznych występujących

morfologicznych występujących

równocześnie w wątrobie:

równocześnie w wątrobie:

- ubytek czynnego miąższu

- ubytek czynnego miąższu

- regeneracja guzkowa bez

- regeneracja guzkowa bez

zachowania „architektury” narządu

zachowania „architektury” narządu

- włóknienie

- włóknienie

- „shunty” wrotno-żylne

- „shunty” wrotno-żylne

Marskość wątroby

Marskość wątroby



Drobnoguzkowa (poalkoholowa)

Drobnoguzkowa (poalkoholowa)



Wielkoguzkowa (po wirusowa

Wielkoguzkowa (po wirusowa

zapalna)

zapalna)



Mieszanoguzkowa

Mieszanoguzkowa

Etiologia marskości

Etiologia marskości

wątroby

wątroby



Nadużywanie alkoholu

Nadużywanie alkoholu



Wirusowe zapalenie watroby

Wirusowe zapalenie watroby



Rzadsze przyczyny:

Rzadsze przyczyny:

- pierwotna marskość żółciowa

- pierwotna marskość żółciowa

- leki hepatotoksyczne

- leki hepatotoksyczne

- choroby przemiany materii

- choroby przemiany materii

- choroby tropikalne

- choroby tropikalne

Objawy marskości

Objawy marskości

wątroby

wątroby



Objawy ogólne:

Objawy ogólne:

- uczucie rozbicia,

- uczucie rozbicia,

zmniejszenie sprawności

zmniejszenie sprawności



Objawy skórne:

Objawy skórne:

- naczyniaki pajączkowate

- naczyniaki pajączkowate

- rumień dłoni i podeszw

- rumień dłoni i podeszw

- „lakierowane” wargi i

- „lakierowane” wargi i

język

język

- żółtaczka ze świądem

- żółtaczka ze świądem

skóry

skóry

- przykurcz Dupuytren’a

- przykurcz Dupuytren’a



Zaburzenia

Zaburzenia

hormonalne

hormonalne

- zanik wtórnego

owłosienia męskiego

- zaburzenia potencji
- zanik jąder
- ginekomastia
- zaburzenia

miesiączkowania



Badanie palpacyjne

Badanie palpacyjne

wątroby

wątroby

- powiększona, guzowata i

stwardniała

Marskość wątroby

Marskość wątroby



Konsekwencje

Konsekwencje

:

:

- nadciśnienie wrotne

- nadciśnienie wrotne

- krwotoki z żylaków przełyku

- krwotoki z żylaków przełyku

- wodobrzusze

- wodobrzusze

- spontaniczne bakteryjne zapalenie

- spontaniczne bakteryjne zapalenie

otrzewnej

otrzewnej

- zespół wątrobowo-nerkowy

- zespół wątrobowo-nerkowy

- encefalopatia wrotna

- encefalopatia wrotna

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby



Ostre choroby zakaźne cechujące się

Ostre choroby zakaźne cechujące się

pierwotnym uszkodzeniem wątroby

pierwotnym uszkodzeniem wątroby



Zapalenie wątroby wywołują wirusy

Zapalenie wątroby wywołują wirusy

zapalenia wątroby:

zapalenia wątroby:

hepatitis A (HAV), hepatitis B (HBV),

hepatitis A (HAV), hepatitis B (HBV),

hepatitis C (HCV), hepatitis D (HDV),

hepatitis C (HCV), hepatitis D (HDV),

hepatitis E (HEV), hepatitis G (HGV)

hepatitis E (HEV), hepatitis G (HGV)

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby



Wtórne uszkodzenie wątroby przez

Wtórne uszkodzenie wątroby przez

wirusy nie wykazujące pierwotnego

wirusy nie wykazujące pierwotnego

tropizmu do wątroby:

tropizmu do wątroby:

cytomegalovirus, Epstein-Barr, HSV-1,

cytomegalovirus, Epstein-Barr, HSV-1,

HSV-2, ECHO, różyczka, parwowirus

HSV-2, ECHO, różyczka, parwowirus

B19, wirusy Coxackie, Ebola

B19, wirusy Coxackie, Ebola

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby



Kolejność występowania:

Kolejność występowania:

1.HB

1.HB

2.HA

2.HA

3.HC

3.HC

4.HD,HE

4.HD,HE

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby



Symptomatyka poszczególnych form

Symptomatyka poszczególnych form

wirusowego zapalenia wątroby jest

wirusowego zapalenia wątroby jest

w zasadzie podobna, a większość

w zasadzie podobna, a większość

zakażeń przebiega bezobjawowo

zakażeń przebiega bezobjawowo

(2/3).

(2/3).

1. okres zwiastunów

1. okres zwiastunów

2. okres objawów wątrobowych

2. okres objawów wątrobowych

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby



Okres zwiastunów (2-7 dni):

Okres zwiastunów (2-7 dni):

- objawy grypowe

- objawy grypowe

- dolegliwości żołądkowo-jelitowe

- dolegliwości żołądkowo-jelitowe

- ewentualnie bóle stawowe z

- ewentualnie bóle stawowe z

przelotną wysypką

przelotną wysypką

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby



Stadium objawów wątrobowych (4-8 tygodni):

Stadium objawów wątrobowych (4-8 tygodni):

A) przebieg bezżółtaczkowy (2/3 przypadków)

A) przebieg bezżółtaczkowy (2/3 przypadków)

B) przebieg żółtaczkowy (1/3 przypadków):

B) przebieg żółtaczkowy (1/3 przypadków):

- ciemne zabarwienie moczu

- ciemne zabarwienie moczu

- żółtaczka

- żółtaczka

- świąd skóry

- świąd skóry

C) powiększenie wątroby

C) powiększenie wątroby

Wirusowe zapalenia

Wirusowe zapalenia

wątroby

wątroby



Badania laboratoryjne:

Badania laboratoryjne:

- wzrost stężenia transaminaz

- wzrost stężenia transaminaz

- wzrost stężenia bilirubiny

- wzrost stężenia bilirubiny

- wzrost stężenia GGTP i fosfatazy

- wzrost stężenia GGTP i fosfatazy

alkalicznej

alkalicznej

Hepatitis A

Hepatitis A



Wirus zawierający RNA

Wirus zawierający RNA



Przenoszony droga doustną – fekalia, a także stosunki

Przenoszony droga doustną – fekalia, a także stosunki

płciowe

płciowe



Okres wylęgania: 14-45 dni

Okres wylęgania: 14-45 dni



Zakaźność: odpowiada okresowi wydalania HAV w

Zakaźność: odpowiada okresowi wydalania HAV w

stolcu (2 tygodnie przed zachorowaniem i 2 tygodnie

stolcu (2 tygodnie przed zachorowaniem i 2 tygodnie

po rozpoczęciu choroby)

po rozpoczęciu choroby)



Przebieg łagodny, nie ma nosicielstwa, nie dochodzi

Przebieg łagodny, nie ma nosicielstwa, nie dochodzi

do przewlekłego zapalenia wątroby, odporność do

do przewlekłego zapalenia wątroby, odporność do

końca życia

końca życia

Hepatitis B

Hepatitis B



Wirus DNA zawierający:

Wirus DNA zawierający:

- antygen powierzchniowy (HBs-Ag)

- antygen powierzchniowy (HBs-Ag)

- antygen rdzeniowy (HBc-Ag)

- antygen rdzeniowy (HBc-Ag)

- wydzielnicza postać antygenu HBc (HBe-

- wydzielnicza postać antygenu HBc (HBe-

Ag)

Ag)

w/w antygenom odpowiadają

w/w antygenom odpowiadają

przeciwciała:

przeciwciała:

anty-HBs, anty-HBc, anty-HBe

anty-HBs, anty-HBc, anty-HBe

Hepatitis B

Hepatitis B



Okres wylęgania: 30-180 dni

Okres wylęgania: 30-180 dni



Przebieg zakażenia HBV

Przebieg zakażenia HBV

1. Zakażenie bezobjawowe (65%)

1. Zakażenie bezobjawowe (65%)

2. Ostre zapalenie wątroby (25%)

2. Ostre zapalenie wątroby (25%)

3. Zgon w przebiegu piorunującego

3. Zgon w przebiegu piorunującego

zapalenia

zapalenia

4. Przetrwanie wirusa w organizmie –

4. Przetrwanie wirusa w organizmie –

nosicielstwo Hbs-Ag (10%)

nosicielstwo Hbs-Ag (10%)

Hepatitis-powikłania

Hepatitis-powikłania



Przebieg w formie cholestatycznej

Przebieg w formie cholestatycznej



Przeciągające się i nawracajace zapalenie wątroby

Przeciągające się i nawracajace zapalenie wątroby



Piorunujące zapalenie wątroby

Piorunujące zapalenie wątroby



Objawy

Objawy

pozawątrobowe

pozawątrobowe

np. niedokrwistość aplastyczna,

np. niedokrwistość aplastyczna,

zespół kompleksów immunologicznych

zespół kompleksów immunologicznych



Nosicielstwo wirusa B, C, D

Nosicielstwo wirusa B, C, D



Pierwotny rak watroby

Pierwotny rak watroby

Kamica żółciowa

Kamica żółciowa



10-15% ludności

10-15% ludności



Częściej dotyczy kobiet (K:M = 4:1)

Częściej dotyczy kobiet (K:M = 4:1)



Częstość występowania zwiększa się

Częstość występowania zwiększa się

z wiekiem

z wiekiem



Reguła 5xF

Reguła 5xF

=

=

female, fair, fat,

female, fair, fat,

forty, fecund

forty, fecund

Kamica żółciowa

Kamica żółciowa



Kamienie cholesterolowe i mieszane (80%)

Kamienie cholesterolowe i mieszane (80%)



Kamienie bilirubinowo-barwnikowe (20%)

Kamienie bilirubinowo-barwnikowe (20%)



Etiologia:

Etiologia:

- czynniki dziedziczne

- czynniki dziedziczne

- płeć

- płeć

- wiek

- wiek

- żywienie

- żywienie

- otyłość

- otyłość

- cukrzyca

- cukrzyca

Kamica żółciowa

Kamica żółciowa



Klinika:

Klinika:

a)

a)

Kamica bezobjawowa (niema)

Kamica bezobjawowa (niema)

b)

b)

Kamica objawowa (20%)

Kamica objawowa (20%)

- kolka żółciowa (najczęściej spowodowana pasażem

- kolka żółciowa (najczęściej spowodowana pasażem

kamienia przez przewód pęcherzykowy)

kamienia przez przewód pęcherzykowy)

- nieswoiste dolegliwości w nadbrzuszu

- nieswoiste dolegliwości w nadbrzuszu

- nagłe, spowodowane bólem zatrzymanie głębokiego

- nagłe, spowodowane bólem zatrzymanie głębokiego

wdechu po uciśnięciu ręką badającego okolicy

wdechu po uciśnięciu ręką badającego okolicy

pęcherzyka żółciowego w chwili wdechu u chorego, który

pęcherzyka żółciowego w chwili wdechu u chorego, który

nie odczuwał jeszcze dolegliwości bólowych

nie odczuwał jeszcze dolegliwości bólowych

(

(

objaw Murphy’ego

objaw Murphy’ego

)

)

Bezobjawowa kamica nie

Bezobjawowa kamica nie

jest wskazaniem do

jest wskazaniem do

cholecystectomii

cholecystectomii



Prawdopodobieństwo wystąpienia

Prawdopodobieństwo wystąpienia

objawów nie przekracza 20%

objawów nie przekracza 20%



Ryzyko powikłań jest jeszcze mniejsze

Ryzyko powikłań jest jeszcze mniejsze



Ryzyko rozwoju raka pęcherzyka

Ryzyko rozwoju raka pęcherzyka

żółciowego około 0,2%

żółciowego około 0,2%

Ostre zapalenie trzustki

Ostre zapalenie trzustki



Ostry proces zapalny obejmujący

Ostry proces zapalny obejmujący

trzustkę oraz często także

trzustkę oraz często także

sąsiadujące i odległe narządy

sąsiadujące i odległe narządy



Charakteryzuje się silnymi bólami

Charakteryzuje się silnymi bólami

brzucha i różnego stopnia

brzucha i różnego stopnia

niewydolnością różnych układów

niewydolnością różnych układów

Ostre zapalenie trzustki

Ostre zapalenie trzustki



Etiologia:

Etiologia:

- alkohol

- alkohol

- kamica żółciowa

- kamica żółciowa

- hiperlipidemia

- hiperlipidemia

- hiperkalcemia

- hiperkalcemia

- leki

- leki

- toksyny

- toksyny

- uraz

- uraz

- po operacjach

- po operacjach

Ostre zapalenie trzustki

Ostre zapalenie trzustki



Pierwotnym zjawiskiem jest

Pierwotnym zjawiskiem jest

przedwczesna aktywacja trypsynogenu

przedwczesna aktywacja trypsynogenu

wewnątrz komórek trzustkowych

wewnątrz komórek trzustkowych



Uszkodzenie pankreocytów wywołuje

Uszkodzenie pankreocytów wywołuje

lokalną, a następnie ogólnoustrojową

lokalną, a następnie ogólnoustrojową

odpowiedź, wyrażająca się migracją

odpowiedź, wyrażająca się migracją

leukocytów wydzielających mediatory

leukocytów wydzielających mediatory

zapalne

zapalne

Objawy OZT

Objawy OZT



Silne bóle brzucha

Silne bóle brzucha



Objawy otrzewnowe

Objawy otrzewnowe



Objawy porażennej niedrożności jelit

Objawy porażennej niedrożności jelit



Wstrząs hypowolemiczny

Wstrząs hypowolemiczny



Gorączka

Gorączka



Żółtaczka

Żółtaczka



Kwasica

Kwasica



Hypokalcemia

Hypokalcemia

Powikłania OZT

Powikłania OZT



Ogólnoustrojowe: krążenie,

Ogólnoustrojowe: krążenie,

oddychanie, wydalanie, krzepnięcie,

oddychanie, wydalanie, krzepnięcie,

metaboliczne

metaboliczne



Miejscowe:

Miejscowe:

- martwica w obrębie trzustki

- martwica w obrębie trzustki

- wczesny zbiornik płynowy

- wczesny zbiornik płynowy

- ropień trzustki

- ropień trzustki

Rak trzustki

Rak trzustki

Rak trzustki

Rak trzustki



Grupa najgorzej rokujących nowotworów

Grupa najgorzej rokujących nowotworów

(5-letnie przeżycie 1%)

(5-letnie przeżycie 1%)



Wczesne postacie są trudne do wykrycia

Wczesne postacie są trudne do wykrycia



Objawy kliniczne pojawiają się bardzo

Objawy kliniczne pojawiają się bardzo

późno

późno



Wcześnie daje przerzuty ( w fazie

Wcześnie daje przerzuty ( w fazie

bezobjawowej)

bezobjawowej)

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne



Wczesne – nieswoiste i umykające

Wczesne – nieswoiste i umykające

uwadze

uwadze



Objawy swoiste zależą od lokalizacji:

Objawy swoiste zależą od lokalizacji:

a)

a)

Głowa trzustki

Głowa trzustki

– żółtaczka, ból,

– żółtaczka, ból,

chudnięcie, jasne stolce, ciemny mocz,

chudnięcie, jasne stolce, ciemny mocz,

świąd skóry

świąd skóry

b)

b)

Trzon i ogon

Trzon i ogon

– chudnięcie, osłabienie,

– chudnięcie, osłabienie,

nudności, wymioty

nudności, wymioty

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne



Rzadko występujące:

Rzadko występujące:

- zapalenie żył powierzchownych

- zapalenie żył powierzchownych

- krwawienia z przewodu

- krwawienia z przewodu

pokarmowego

pokarmowego

- cukrzyca

- cukrzyca

- depresja

- depresja

- objaw Courvoisiera (30%)

- objaw Courvoisiera (30%)