Klinika Otolaryngologii i Onkologii

Laryngologicznej

Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii

Medycznej

Centralny Szpital Weteranów

Prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

Pierwsza pomoc w oparciu o

standard BLS

reanimacja (łac. reanimo)

Ø      przywracać do życia, ożywiać
Ø      zespół zabiegów resuscytacyjnych mających na celu
przywrócenie wszystkich
funkcji życiowych

  

resuscytacja

Ø      zabiegi mające na celu przywrócenie podstawowych
funkcji życiowych
-     oddychanie (resuscytacja oddechowa)
-     krążenie (resuscytacja krążeniowa)
-     świadomość (resuscytacja mózgowa)
Ø      zabiegi resuscytacyjne wchodzą w skład postępowania
reanimacyjnego

Śmierć biologiczna – kres życia osobnika żywego;
ostateczne

następstwo

nieodwracalnego

zachwiania

równowagi funkcjonalnej i załamania wewnętrznej
organizacji

ustroju,

czyli

jego

nieodwracalnej

dezintegracji. Rozróżnia się śmierć fizjologiczną, czyli
naturalną, zwykle związaną z podeszłym wiekiem,
wywołaną głównie procesami głównie wewnętrznymi, do
której doprowadzają stopniowo ilościowe i jakościowe
zmiany

komórkowe

i

narządowe,

zahamowanie

podstawowych procesów metabolicznych ustroju oraz
śmierć

patologiczną,

przedwczesną,

spowodowaną

procesami chorobowymi ustroju, i nieodwracalnym
uszkodzeniem i zaburzeniami czynności ważnych dla
życia narządów (mózg, serce, płuca, wątroba, nerki).
Śmierć może być powolna (agonia do kilku dni) lub nagła,
gwałtowna – w ciągu kilku sekund lub minut, najczęściej
w następstwie ciężkich uszkodzeń urazowych.
Cechy śmierci biologicznej: całkowite zniknięcie
odruchów, rozszerzenie źrenic, zniknięcie wychyleń w
obrazie EEG.

Śmierć kliniczna – ustanie czynności układu krążenia i
oddychania, lecz komórki, tkanki i narządy przez pewien
czas, w warunkach prawidłowej ciepłoty, zachowują
jeszcze zdolność życia. Kora mózgu obumiera już od
3 – 5 min ( tzw. odkorowanie ); przystąpienie wtym
okresie do reanimacji może przywrócić organizm do
życia.

Śmierć

kliniczna

może

być

zjawiskiem

odwracalnym. Brak przepływu krwi i dostarczenia tlenu
do

tkanek

przez

5 – 20 min doprowadza do nieodwracalnych zmian w
mózgu; trwałe zaś uszkodzenie i ustanie czynności OUN ,
czyli tzw. odmóżdżenie, jest uważane za jednoznaczne ze
śmiercią biologiczną.

Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2000 r.

zostały opracowane na podstawie:

 
      ERC (European Resuscitation Council)
      AHA (American Heart Association)
      ARC (Australian Resuscitation Council)
      HSFC (Heart and Stroke Foundation of Canada)
      NZRC (New Zealand Resuscitation Council)
      RCLA (Resuscitation Council of Latin America)
      RCSA (Resuscitation Council of Southern Africa)

ERC podzieliła zabiegi resuscytacji na:
 
      A-BLS (Adult –Basic Life Support)- podstawowe

zabiegi resuscytacji u dorosłych

      A-ALS (Adult –Advanced Life Support)-

specjalistyczne zabiegi resuscytacji u dorosłych

      P-BLS (Pediatric – Basic Life Support)-

podstawowe zabiegi resuscytacji u dzieci

      P-ALS (Pediatric – Advanced Life Support)-

specjalistyczne zabiegi resuscytacji u dzieci

      NBLS (Newly Born Life Support)- specjalistyczne

zabiegi resuscytacji u noworodków

      AED (Automated External Defibrillation)-

automatyczna defibrylacja zewnętrzna

Algorytm postępowania podczas podstawowych czynności
resuscytacyjnych u osób dorosłych A-BLS (wg ERC)

•osoba dorosła (> 8 r.ż.)

zmiany w wytycznych:

•czas trwania wdechów ratowniczych 2 sekundy (wcześniej 1,5 s)
•ratowników niemedycznych nie będzie się uczyć ani wymagać od
nich sprawdzania tętna w celu stwierdzenia zatrzymania krążenia
(pozostaje to w gestii personelu medycznego)
•zwiększono objętość wentylowanego powietrza do 700-1000
ml/wdech (wcześniej 400-600 ml); przed każdym wdechem
ratownik wykonuje głęboki wdech (zwiększenie stężenia tlenu w
wydychanym powietrzu ratownika)
•stosunek liczby uciśnięć do liczby wdechów wynosi 15:2 bez
względu na liczbę ratowników (perfuzja w naczyniach
wieńcowych po 15 nieprzerwanych uciskach jest większa niż po 5
uciskach)
•w przypadku zadławienia osoby przytomnej zaleca się uderzenia
w plecy i ucisk nadbrzusza (rękoczyn Heimlicha)
•w przypadku zadławienia osoby nieprzytomnej zaleca się
uciśnięcia klatki piersiowej (wyższe ciśnienie w drogach
oddechowych)

• sprawdzanie tętna (poszukiwanie oznak zachowanego krążenia):
a)      ratownicy niemedyczni:
-         wykonać 2 skuteczne wdechy ratownicze
-         wzrokowo, słuchowo, czuciowo ocenić drożność dróg

oddechowych (max. 10 s)

-         brak oddechu, kaszlu, ruchów ratowanego jest wskazaniem

do

natychmiastowego rozpoczęcia pośredniego masażu serca

b)      ratownicy medyczni:
-         sprawdzenie tętna na tętnicach szyjnych (max. 10 s)
• resuscytacja prowadzona przez 2 ratowników:
-         zadaniem priorytetowym jest wezwanie pomocy (1 ratownik

rozpoczyna BLS

a 2 udaje się po pomoc)

-         ratownicy podejmują czynności resuscytacyjne po

przeciwnych stronach

ratowanego

-         obowiązuje zasada 2 wdechy-15 uciśnięć
-         ratownik wykonujący uciśnięcia głośno liczy uciśnięcia
-         ratownik wykonujący sztuczne oddychanie cały czas trzyma

głowę ratowanego

w odchyleniu i z wysuniętą żuchwą

-         wdech trwać powinien 2 s (w tym czasie nie ma uciśnięć

klatki)

-         natychmiast po zakończeniu 2 wdechu gdy ratownik odejmuje

usta od

ratowanego 2 ratownik rozpoczyna uciśnięcia klatki

-         ratownicy zmieniają się szybko i płynnie miejscami

A-BLS (Adult – Basic Life Support)
 
1.   Bezpieczeństwo ratownika i osoby ratowanej
2.   Sprawdzenie czy ratowany reaguje:
• „jak się Pan czuje”
3 A. Gdy ratowany reaguje lub porusza się:
• pozostaw go w pozycji w jakiej jest (chyba, że grozi

to niebezpieczeństwem)

• sprawdź jego stan
• wezwij pomoc:
-  wyślij kogoś
-  idź sam

3 B. Gdy ratowany nie reaguje lub nie porusza się:
• wezwij pomoc
• sprawdź jego stan (odwróć na plecy)
• sprawdź drożność dróg oddechowych (max. 10 sek.):
-  wzrokowo (ruchy klatki piersiowej)
-  słuchowo (szmer oddechowy)
-  czuciowo (prąd powietrza na policzku)
• gdy ratowany oddycha:
-  pozycja bezpieczna
-  wyślij kogoś po pomoc lub udaj się sam
-  kontroluj oddychanie
• gdy ratowany nie oddycha (udrożnij drogi oddechowe):
-  wyślij kogoś po pomoc lub udaj się sam
-  odwróć ratowanego na plecy
-  odegnij głowę do tyłu (gdy podejrzenie urazu kręgosłupa C

nie wykonuj tego)

-  usuń widoczne ciała obce z jamy ustnej palcem
-  unieś żuchwę palcem do góry
-  wykonaj 2 skuteczne wdechy (klatka piersiowa powinna się

unieść,

ok.

2

sek.;

objętość 700-1000 ml)

-  sprawdź oznaki zachowanego krążenia (max. 10 sek.):
-  ratownicy medyczni na t. szyjnej
-  ratownicy niemedyczni wykonują 2 skuteczne wdechy;

wzrokowo,

słuchowo,

czuciowo oceniają drożność dróg oddechowych i przystępują
do

pośredniego

masażu serca

• gdy ratowany ma wyczuwalne tętno:
-  pozycja bezpieczna
-  wyślij kogoś po pomoc lub udaj się sam
-  kontroluj tętno
 
• gdy ratowany nie ma wyczuwalnego tętna:
-  rozpocznij pośredni masaż serca (wybór miejsca ucisku !)
-  częstotliwość 100/min
-  ucisk mostka 4-5 cm
-  2 wdechy: 15 ucisków (niezależnie od liczby ratowników)
-  kontroluj tętno co 1 min

 

4.Resuscytacja powinna być prowadzona do
czasu:

 

•przybycia fachowej pomocy
•powrotu oddechu i tętna
•fizycznego wyczerpania ratownika

Schemat resuscytacji krążeniowo-oddechowej (ABCDEF)
 
A (airway)- to zapewnienie drożności dróg oddechowych z
zabezpieczeniem kręgosłupa szyjnego

•metody bezprzyrządowe:

-  usunięcie palcem ciał obcych
-  manewr Esmarcha

•metody przyrządowe:

-  rurka ustno-gardłowa
-  intubacja
-  konikotomia
B (breathng) - zapewnić skuteczną wentylację

•metody bezprzyrządowe:

- wentylacja usta –usta
- wentylacja usta-nos (dzieci)

•metody przyrządowe:

-  AMBU
-  respirator

•Odma otwarta - (kontakt powietrza atmosferycznego z jamą
opłucnową przez ścianę klatki piersiowej) założenie jałowego,
uszczelniającego opatrunku

•Odma zamknięta (prężna , wentylowa ) - przez drzewo
oskrzelowe dostające się powietrze atmosferyczne do jamy
opłucnowej bez możliwości ucieczki (nakłucie ściany klatki
piersiowej w drugiej przestrzeni międzyżebrowej w linii
środkowoobojczykowej igłą ze specjalnym mechanizmem
wentylowym)

C (circulation) - zapewnienie dostatecznego przepływu krwi do
tkanek:

•metody bezprzyrządowe:

-  pośredni masaż serca

•metody przyrządowe:

-  defibrylacja
-  elektostymulacja przezprzełykowa
-  bezpośredni masaż serca
 
D (disability) - ocena stanu świadomości (skala GCS)
 
E (examination) – zbadanie chorego (objawy obrażeń
wewnętrznych i wewnętrznych, zaopatrzenie ran)
 
F (fraktures) - uruchomienie złamań i zwichnięć

Rozpoznanie zaburzeń oddychania

 

Kliniczne objawy bezdechu to brak ruchu powietrza w
okolicy nosa i ust, brak ruchów klatki piersiowej, utrata
przytomności, bladość i/lub zasinienie błon śluzowych oraz
skóry twarzy i dystalnych części kończyn.

Aby ocenić strumień powietrza wydechowego, badający

zbliża policzek i ucho do ust i nosa chorego i stara się
wysłuchać szmery oddechowe oraz wyczuć ciepło i ruch
powietrza, jednocześnie kątem oka obserwuje ruchy klatki
piersiowej. To samo badanie możemy wykonać przez
zbliżenie grzbietu jednej ręki do ust i nosa chorego, drugą
rękę układamy na klatce piersiowej badanego. Ocena
oddechu u osoby nieprzytomnej trwa 10s.

Niewydolność oddechowa (bezdech)

•prowadzi do hipoksji i hiperkapii; nieodwracalnego
uszkodzenia mózgu (4-5 min) lud zatrzymania krążenia
•przyczyny:

-  niedrożność dróg oddechowych (zapadnięty język, ciała obce,
wymiociny, krew, skurcz oskrzeli, obrzęk głośni)
-  ośrodkowa depresja oddechowa (leki, urazy czaszkowo-
mózgowe)
-  obwodowa depresja oddechowa (leki, urazy klatki piersiowej)

•niedrożność dróg oddechowych może być:

-  całkowita (bezdech, brak szmerów oddechowych; w ciągu 5-10
min prowadzi do zatrzymania krążenia)
-  częściowa (charczenie; prowadzi do niedotlenienia OUN,
wtórnego bezdechu i zatrzymania krążenia)

•objawy całkowitej niedrożności:

-  brak ruchów oddechowych (wzrokowo)
-  brak szmerów oddechowych (słuchowo)
-  brak przepływu powietrza (czuciowo)
-  zapadanie dołków nadobojczykowych
-  zaciąganie międzyżebrzy

objawy częściowej niedrożności dróg oddechowych:
-  zapadanie dołków nadobojczykowych
-  zaciąganie międzyżebrzy
-  chrapanie (zapadanie języka)
-  świst wdechowy (obrzęk głośni, zapalenie nagłośni)
-  gulgotanie (ciało obce)
-  świst wydechowy (skurcz oskrzeli)
-  senność (gromadzenie CO2)
-  sinica, tachykardia (hipoksja)

•postępowanie (bezprzyrządowe):

-  odgięcie głowy do tyłu (nie przy uszkodzeniu kręgosłupa C)
-  wysunięcie żuchwy do przodu
-  manewr Esmarcha
-  usunięcie widocznych ciał obcych
-  sztuczne oddychanie (usta-usta, usta-nos)

•postępowanie (przyrządowe):

-  odessanie dróg oddechowych
-  intubacja (rurka ustno-gardłowa, rurka dotchawicza)
-  konikotomia (więzadło pierścienno-tarczowe)
-  sztuczne oddychanie (usta-rurka, usta-maska, AMBU, respirator)

Resuscytacja oddechowa

Udrażnianie dróg oddechowych

 
Metody przywracania drożności dróg oddechowych.

Najczęstszą przyczyną niedrożności g.d.o. u osób

nieprzytomnych leżących na plecach jest opadnięcie żuchwy i
zamknięcie światła dróg oddechowych na poziomie gardła przez
przemieszczony wraz z żuchwą język.

W celu przywrócenia drożności g.d.o. należy odgiąć głowę

ku tyłowi z jednoczesnym wysunięciem żuchwy ku przodowi i
ku górze w taki sposób aby zęby żuchwy były w prognatyzmie
do zębów szczęki (rękoczyn Esmarcha). U chorych z
podejrzeniem urazu kręgosłupa poprzestajemy tylko na
wysunięciu żuchwy bez odginania głowy.

Aspiracja ciała obcego
 
W celu usunięcia ciał obcych z jamy ustnej (np. protezy

zębowej, wymiocin) należy odwrócić głowę pacjenta na bok,
rozewrzeć usta metodą "palce na krzyż" lub "metodą potrójną" i
palcem drugiej ręki pod kontrolą wzrokową wydobyć ciało obce na
zewnątrz, zwracając szczególną uwagę aby nie przemieścić ciał
obcych do gardła.

Ciała obce (np. kęs pokarmowy) tkwiące głębiej w gardle,

krtani, tchawicy, usuwamy stosując manewr Heimlicha lub
uderzenie międzyłopatkowe.

Przeciwwskazania do wykonania manewru Heimlicha to:

zaawansowana ciąża, znaczna otyłość, wiek poniżej 1 roku życia.

W u kobiet w zaawansowanej ciąży i osób otyłych manewr

Heimlicha zastępujemy uciskami klatki piersiowej (ucisk w rytmie
20/min.) w miejscu pośredniego masażu serca u przytomnych w
pozycji stojącej, u nieprzytomnych w pozycji leżącej na plecach.

Technika sztucznej wentylacji metodą "usta-usta„

1.      Klęknąć obok głowy pacjenta.
2.      Udrożnić drogi oddechowe
3.      Zacisnąć otwory nosowe kciukiem i palcem wskazującym

ręki

leżącej

na

czole.

4.      Wykonać głęboki wdech, własnymi ustami objąć

szczelnie usta pacjenta.

5.      Wdmuchiwać powietrze wydechowe do ust pacjenta w

czasie ok. 1,5 do
2 sek. jednocześnie sprawdzając skuteczność przez
obserwację klatki
piersiowej.

6.      Po zakończeniu wdmuchiwania powietrza oddalić usta

od ust ratowanego
(dokonując własnego wdechu), jednocześnie obserwować
klatkę
piersiową z równoległą obserwacją powietrza
wydechowego w okolicy
ust i nosa ratowanego.

7.      Sztuczne oddychanie prowadzić z częstością 12

oddechów na minutę (1
oddech na 5 sekund). Objętość wdmuchiwanego
powietrza 700-1000 ml.

Technika sztucznej wentylacji metodą "usta-nos„

1. Klęknąć obok głowy pacjenta.
2. Udrożnić drogi oddechowe, docisnąć żuchwę do szczęki

(kciuk ręki trzymającej brodę pacjenta dociska jego wargę
dolną do górnej zamykając usta chorego).

3. Wykonać głęboki wdech, nos pacjenta objąć szczelnie

własnymi ustami.

4. Wdmuchnąć powietrze wydechowe do nosa ratowanego w

czasie ok. 1,5 do 2 sek. jednocześnie sprawdzając
skuteczność przez obserwację klatki piersiowej (ruchy
oddechowe).

5. Po zakończeniu wdmuchiwania powietrza oddalić usta od

nosa ratowanego (dokonując własnego wdechu), otworzyć
usta pacjenta aby powietrze mogło swobodnie opuścić jego
drogi oddechowe jednocześnie obserwować klatkę piersiową
z równoległą obserwacją powietrza wydechowego w okolicy
ust i nosa ratowanego.

6. Sztuczne oddychanie prowadzić z częstością 12 oddechów na

minutę
(1 oddech na 5 sekund). Objętość wdmuchiwanego
powietrza 700-1000 ml.

W przypadku braku oddechu przy obecnym tętnie

wykonujemy 10 sztucznych oddechów po czym wzywamy
pomoc i kontynuujemy oddychanie.

Rozpoznanie zaburzeń krążenia krwi

 

Sprawdzenie oznak zachowanego krążenia
Sprawdź tętno na tętnicach szyjnych jeśli jesteś

odpowiednio przeszkolony.

Jeśli nie to wzrokowo, słuchowo lub dotykowo szukaj

obecności oddechu, kaszlu lub ruchów ratowanego

Obecność lub brak czynności krążenia badaj 10 sekund
 
Miejscem oceny układu krążenia w stanach zagrożenia życia

jest tętnica szyjna, która leży w bocznej części szyi pomiędzy
tchawicą, a mięśniem mostkowo- obojczykowo -sutkowym.
Aby ją wyczuć, ratownik kładzie trzy palce jednej ręki na
wyniosłości krtaniowej (tzw. jabłku Adama) ratowanego,
drugą dłonią położoną na czole przytrzymuje odgiętą głowę.
Następnie przesuwa palce do siebie -ześlizgują się one do
dołka pomiędzy tchawicą a wspomnianym wyżej mięśniem,
gdzie wyczuwalne jest tętno.

Nieefektywne skurcze (lub ich brak) mięśnia serca rozpoznaje

się, gdy nie wyczuwa się tętna na dużych tętnicach. U dzieci
powyżej jednego roku życia najbardziej dostępną tętnicą do
badania tętna jest tętnica szyjna. Natomiast u niemowląt krótka i
pulchna szyja sprawia, że tętnica szyjna jest niewygodna do
badania tętna i dlatego tętno powinno się badać na tętnicy
ramiennej lub udowej (dla ułatwienia naukę badania tętna
przeprowadza się na tętnicy ramiennej).

Tętno na tętnicy ramiennej bada się na wewnętrznej stronie

ramienia w połowie odległości pomiędzy łokciem a barkiem.
Ratownik kładzie kciuk na stronie zewnętrznej ramienia dziecka i
palcem wskazującym oraz środkowym delikatnie bada tętno po
stronie przyśrodkowej ramienia.

Ocenę tętna należy przeprowadzić bardzo starannie, aby

uniknąć pomyłek. Jeżeli tętno jest obecne na tętnicach szyjnych,
zewnętrzny masaż serca jest przeciwwskazany, gdyż może
doprowadzić do zatrzymania czynności mięśnia sercowego.
Ponadto zewnętrzny ucisk nie poprawia rzutu serca pracującego
spontanicznie.

Zatrzymanie krążenia

•definicja – nagłe, niespodziewane ustanie czynności układu
krążenia
•przyczyny:

-  choroby serca (migotanie komór, zawał mięśnia sercowego)- dorośli
-  niedotlenienie- dzieci
-  uduszenie
-  utrata krwi (wstrząs hipowolemiczny)

•następstwa:

-  utrata przytomności (10-15 s)
-  maksymalne rozszerzenie źrenic (30-60 s)
-  nieodwracalne uszkodzenie mózgu (4-5 min)

•objawy (pewne):

-  brak tętna na dużych tętnicach (t. szyjna; t. udowa)
-  utrata przytomności (bezdech, charczący oddech)
-  zmiana zabarwienia skóry (bladość lub sinica) i błon śluzowych
(sinica)
-  (+) EKG

objawy (prawdopodobne):
-  niskie lub nieoznaczalne RR
-  osłuchowo brak czynności serca

•badanie tętna:

-  jest miarodajne na dużych tętnicach (szyjna, udowa)
-  brak tętna na tętnicy promieniowej nie musi oznaczać
zatrzymania krążenia (centralizacja krążenia- pacjent we
wstrząsie)

•postępowanie (pośredni masaż serca):

-  pacjenta należy ułożyć na plecach na twardym, równym podłożu
-  podczas masażu pacjent musi być wentylowany (masaż bez
wentylacji nie ma sensu) metodą bezprzyrządową (usta-usta, usta-
nos) lub przyrządową (AMBU)
-  ucisk dolnej części mostka powyżej wyrostka mieczykowatego,
nasadą dłoni; ręce splecione; kkg wyprostowane w stawach
łokciowych (u dzieci szerokość palca poniżej linii łączącej
brodawki sutkowe; kciukiem u noworodków, 2-3 palcami małe
dzieci)
-  głębokość ucisku u osoby dorosłej 4-5 cm (u dzieci 1,5-2,5 cm)
-  częstość ucisków 100/min (u dzieci 100/min)
-  stosunek uciśnięć do liczby wdechów 15:2 (bez względu na
liczbę ratowników)

Technika zewnętrznego masażu serca u dorosłych

 
1. Ułożyć pacjenta na plecach na twardym podłożu (można
unieść kończyny powyżej tułowia).
2. Odsłonić klatkę piersiową (mostek).
3. Zlokalizować miejsce ucisku:
b.      przesuwając palce wzdłuż łuku żebrowego ku górze w
kierunku linii pośrodkowej ciała aż do zlokalizowania
zakończenia wyrostka mieczykowatego,

4. Przyłożyć nadgarstek ręki uciskającej na mostku
powyżej

palców

przykrywających

wyrostek

mieczykowaty.
5. Ułożyć na ręce uciskającej drugą rękę, palce rąk
uniesione (bez kontaktu z klatką piersiową).
6. Wywierać rytmiczne uciski całym ciężarem ciała,
kierunek ucisku prostopadle w dół, kończyny górne
wyprostowane w łokciach, siła ucisku tak dobrana aby
mostek uginał się na głębokość 4 do 5 cm, faza ucisku i
faza zwolnienia ucisku (bez odrywania rąk od mostka)
w stosunku czasowym 1:1, rytm uciśnięć 100
razy/minutę.
7. Nie przerywać resuscytacji na dłużej niż 5 sekund.
8. Kontrolować skuteczność zabiegów resuscytacyjnych
po minucie, a następnie co kilka minut.

Zadławienie – rozpoznanie i pomoc
 

najczęściej dotyczy osoby dorosłej (podczas jedzenia) lub

dziecka (podczas zabawy)
osoba dławiąca się chwyta się rękoma za szyję
zadławienie częściowe:

-  ratowany kaszle, krztusi się

zadławienie całkowite:

-  ratowany dusi się
-  robi się czerwony i siny na twarzy
-  traci przytomność

kolejność udzielania pomocy (wg zależności od drożności dróg

oddechowych):

-  wspomaganie kaszlu
-  5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
-  5 uciśnięć nadbrzusza (rękoczyn Heimlicha)
-  pośredni masaż serca (15/2)
-  konikotomia

Algorytm postępowania przy zadławieniu
 

1.

Jeżeli ratowany oddycha (kaszel):

-  należy zachęcać go do kaszlu

2.

Jeżeli ratowany słabnie, przestaje kaszleć lub oddychać
(uderzenia między łopatki):

-  usunąć z jamy ustnej widoczne ciała obce (resztki jedzenia, protezy)
-  stanąć z boku i z tyłu do ratowanego
-  podpierając 1 ręką klatkę piersiową 2 ręką pochylić tułów

ratowanego do przodu

-  wykonać 5 silnych uderzeń pomiędzy łopatkami nadgarstkiem 2 ręki

2.

Jeżeli powyższe działania są nieskuteczne (rękoczyn Heimlicha):

-  stanąć z tyłu ratowanego
-  obiema rękoma objąć tułów ratowanego na wysokości nadbrzusza
-  pochylić tułów ratowanego do przodu
-  1 rękę zacisnąć w pięść i umieścić pomiędzy pępkiem a wyrostkiem

mieczykowatym, 2 ręką objąć pięść

-  rytmicznie uciskać 5 x w kierunku do siebie i do góry

2. Jeżeli powyższe działania są nieskuteczne:
-  skontrolować ponownie jamę ustną (usunąć widoczne ciała obce)
-  wykonać ponownie 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową i 5 x

rękoczyn Heimlicha

3.

Jeżeli ratowany traci przytomność:

-  odgiąć głowę do tyłu
-  usunąć palcem widoczne ciała obce
-  unieść do góry żuchwę
-  ocenić czy ratowany oddycha (wzrokowo, słuchowo, dotykowo)
-  wykonać 2 skuteczne wdechy (5 x)- oddech obecny
-  ocenić tętno (przy braku tętna rozpocząć pośredni masaż serca)
-  gdy po 5 próbach (po 2 wdechy)- oddech nieobecny
-  natychmiast rozpocząć pośredni masaż serca (bez oceny tętna)
-  pośredni masaż serca prowadzić łącznie z sztucznym oddychaniem

(2/15)

-  po 15 uciskach klatki piersiowej sprawdzić drożność dróg

oddechowych (usunąć ciała obce z jamy ustnej)

-  gdy oddech obecny i usunięte ciało obce rannego ułożyć w pozycji

bezpiecznej i obserwować

-  gdy oddech obecny ale nie usunięto ciała obcego (jw. + pilnie

wezwać pomoc)

-  gdy oddech nieobecny kontynuować pośredni masaż serca i sztuczne

oddychanie

Gdy nieprzytomny oddycha spontanicznie, istnieje ryzyko uniedrożnienia

jego dróg oddechowych językiem lub aspiracji wymiocin. Należy zatem
ułożyć pacjenta w pozycji bocznej ustalonej (tzw. bezpiecznej)

 
Technika układania w pozycji bocznej ustalonej ("bezpiecznej")
- Zdejmij poszkodowanemu okulary i usuń duże przedmioty z jego

kieszeni.

- Klęknij obok poszkodowanego i upewnij się, że obie jego kończyny dolne

są
wyprostowane.
- Ułóż ramię bliższe ciebie na zewnątrz pod kątem prostym do ciała
pacjenta
zgięciem łokciowym i dłoniową stroną ręki ku górze.
- Ułóż dalsze ramię w poprzek klatki piersiowej z ręką stroną dłoniową ku
dołowi, na barku bliższym ciebie.

Druga metoda:
1. Kończynę górną chorego (od strony ratownika) podłożyć pod pośladek.
2. Kończynę dolną (od strony ratownika) zgiąć w stawach biodrowym i

kolanowym, stopę lekko zrotować i podłożyć w okolicy dołu

podkolanowego pod łydkę kończyny przeciwnej (zapobiega to

prostowaniu się kończyny w stawach w trakcie przekręcania chorego na

bok).

3. Drugą kończynę górną zgiąć w stawie łokciowym i ułożyć na brzuchu

ratowanego.

4. Uchwycić chorego w okolicy barku i biodra za odzież (po stronie

przeciwnej niż ratownik).

5. Ostrożnie pociągając za odzież w kierunku do siebie obrócić chorego na

bok.

6. Natychmiast po ułożeniu na boku dokonać udrożnienia dróg oddechowych

przez odgięcie głowy ku tyłowi, przy czym twarz ratowanego zwrócić

skośnie do podłoża.

7. Rękę kończyny, którą uprzednio zginaliśmy w stawie łokciowym, ułożyć

pod policzkiem, dłonią do podłoża w celu ustabilizowania pozycji głowy i

barków.

8. Kończynę, którą uprzednio podłożyliśmy pod pośladek odciągnąć ku

tyłowi dłonią ku górze (zapobiega to przekręceniu się chorego do pozycji

leżącej na plecach).

9. Poprawić ułożenie kończyn dolnych (kończyna znajdująca się dalej od

podłoża

wyprostowana, kończyna znajdująca się bliżej podłoża zgięta w stawach

biodrowym i kolanowym, podudzie ułożone pod kolanem kończyny

przeciwnej). Takie ułożenie kończyn dolnych zapobiega zmianie ułożenia

chorego do pozycji na brzuchu i stabilizuje miednicę.

Dziękuję za uwagę !