RACHUNKOWOŚĆ

FINANSOWA

Wartości

niematerialne i prawne

Wartości niematerialne i prawne

(MSR38)

Możliwe do zidentyfikowania
niepieniężne składniki aktywów
nie mające postaci fizycznej,
będące w posiadaniu jednostki gospodarczej

w celu wykorzystania w produkcji lub

dostarczaniu dóbr lub świadczeniu usług, lub

w celu oddania do odpłatnego używania

osobom trzecim, lub w celach związanych z

działalnością administracyjną jednostki

Wartości niematerialne i

prawne

Nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych

prawa majątkowe nadające się do gospodarczego
wykorzystania:



o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności

dłuższym niż rok,



przeznaczone do używania na własne potrzeby jednostki,

a w szczególności:



autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje,

koncesje,



prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych,

wzorów użytkowych oraz zdobniczych,



know-how.

Do WNiP zalicza się również nabytą wartość firmy oraz
koszty zakończonych prac rozwojowych

Klasyfikacja wartości

niematerialnych i prawnych

Wartości niematerialne

i prawne

Prawa majątkowe

Szczególnego rodzaju

długoterminowe

rozliczenia kosztów

Koszty zakończonych prac

rozwojowych

Koszty poniesione na własne potrzeby, powstałe przed

podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii,
zaliczane są do wartości niematerialnych i prawnych,
jeżeli spełnione są następujące warunki:



Produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone a

dotyczące

ich koszty prac rozwojowych są wiarygodnie określone;



Techniczna przydatność produktu lub technologia została

stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na jej

podstawie

jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów

lub

stosowaniu technologii;



Koszty prac rozwojowych zostaną, według przewidywań,

pokryte

przychodami ze sprzedaży tych produktów lub

zastosowania

technologii.

Przykłady prac rozwojowych



Prace projektowe, wykonanie i badanie prototypów i

modeli doświadczalnych, które zostały wykonane przed

ich wdrożeniem do produkcji seryjnej lub użytkowania,



Projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form i

matryc z wykorzystaniem nowej technologii,



Projektowanie, wykonanie i działanie linii próbnej, której

wielkość uniemożliwia prowadzenie ekonomicznie

uzasadnionej produkcji przeznaczonej na sprzedaż;



Projektowanie, wykonanie i badanie wybranych

rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych

materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów

oraz usług

Wartość firmy

Różnica między

ceną nabycia jednostki

a niższą od niej

wartością godziwą przejętych aktywów

netto

(aktywa netto = aktywa – zobowiązania)

Wartość firmy

Źródła renomy nabywanej jednostki:



zdolny, sprawny zarząd,



efektywnie pracująca załoga przedsiębiorstwa



pozycja na rynku wyznaczona przez udział sprzedaży

danego

wyrobu w rynku,



stabilność marki, czyli zdolność utrzymania klientów,



perspektywy jednostki na tle sytuacji rynkowej



strategiczne położenie geograficzne



korzystne warunki kredytowe wynikające z wypracowanej

reputacji

Ujemna wartość firmy

Nadwyżka

wartości godziwej przejętych

aktywów netto

nad

ceną nabycia przedsiębiorstwa

Zasady rozliczania ujemnej

wartości firmy

Zasady ustalania wartości

początkowej

wartości niematerialnych i prawnych

Składnik

Sposób

pozyskania

Parametr

wyceny

Prawa

majątkowe

Zakup

Cena nabycia

Prawa
majątkowe

Nieodpłatne
otrzymanie
Aport

Cena sprzedaży
takiego samego lub

podobnego
składnika

Koszty prac
rozwojowych

Wytworzenie

Koszt wytworzenia

Wartość firmy

Zakup jednostki
Aport
Odpłatne użytkowanie

Różnica między
ceną nabycia
jednostki a niższą
od niej wartością

godziwą przejętych
aktywów netto

Cena nabycia, koszt
wytworzenia

Ogół kosztów poniesionych przez jednostkę

do momentu przyjęcia składnika WNiP do
używania, w tym również:



nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i
usług oraz podatek akcyzowy,



koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich
sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe,
pomniejszony o przychody z tego tytułu.

Cena nabycia, koszt wytworzenia

Ogół kosztów poniesionych przez jednostkę do

momentu przyjęcia składnika WNiP do
używania, w tym również:



nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz

podatek akcyzowy,



koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich

sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe,

pomniejszony o przychody z tego tytułu.

Uwaga!

Wartość początkowa wartości

niematerialnych i prawnych nie ulega

zmianie:



Składniki te nie podlegają ulepszeniom



Nie przeprowadza się aktualizacji wyceny

Amortyzacja

wartości niematerialnych i

prawnych



Czynniki kształtujące wysokość odpisów amortyzacyjnych:

takie same jak przy środkach trwałych



Główny wyznacznik okresu użytkowania praw

majątkowych:

ograniczenia prawne (okres, na jaki prawo zostało nabyte)



Ograniczenia w zakresie amortyzacji wartości firmy:



Podstawowy okres amortyzacji wartości firmy – 5 lat (w

uzasadnionych przypadkach może być przedłużony do 20 lat)



Amortyzacja wartości firmy metodą liniową



Odpisy amortyzacyjne obciążają pozostałe koszty operacyjne
Ograniczenia amortyzacji kosztów prac rozwojowych:



Maksymalny okres amortyzacji – 5 lat

Wycena wartości niematerialnych

i prawnych

na dzień bilansowy

Różnice w amortyzacji

bilansowej i podatkowej

Obszar różnic

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

Przedmiot

amortyzacji

Wszystkie środki

trwałe oraz WNiP z

wyjątkiem gruntów

nie służących

wydobyciu kopalin

metodą odkrywkową

Różnice w definicji ŚT oraz

WNiP (np. inwestycje,

koncesje, inwentarz żywy)
Wyłączenia spod

amortyzacji lub z kosztów

uzyskania przychodów (np.

składniki wykorzystywane w

działalności nie podlegającej

opodatkowaniu, know-how

wniesiony w postaci aportu,

wszystkie grunty,

limitowana amortyzacja

samochodów osobowych)

Różnice w amortyzacji

bilansowej i podatkowej

Obszar

różnic

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

Podstawa
amortyzacji

Wartość do
odtworzenia

Wartość początkowa
(nie zawsze ustalana

tak jak w prawie
bilansowym- np. wartość
firmy; nie uwzględniana
wartość rezydualna i

odpisy z tytułu trwałej
utraty wartości)

Różnice w amortyzacji

bilansowej i podatkowej

Obszar

różnic

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

Stawki
amortyzacji

Brak – jednostka
ustala okres
dokonywania

odpisów
amortyzacyjnych
uwzględniając

jedynie czynniki
określone w uor
(wyjątek: wartość
firmy i koszty prac

rozwojowych-5 lat

Dla ŚT stawki
podstawowe określone w
wykazie, możliwość ich

podwyższania lub
obniżania i stosowania
stawek indywidualnych

dla ŚT ulepszonych lub
używanych;
Dla WNiP określone
minimalne okresy

amortyzacji

Różnice w amortyzacji

bilansowej i podatkowej

Obszar

różnic

Prawo bilansowe

Prawo podatkowe

Metody
amortyzacji

Decyzja jednostki.
Wyjątek: wartość
firmy-metoda

liniowa, możliwość
odpisu
jednorazowego od

niskocennych
składników

Metoda liniowa
obowiązkowa dla WNiP,
degresywno-liniowa
możliwa dla ŚT z grup 3-
6 i 8 KŚT oraz środków
transportu, z

wyłączeniem
samochodów osobowych
jednorazowy odpis dla

składników o wartości
poniżej 3.500