Płytka nerwowo-mięśniowa

-

Mięsień szkieletowy składa się z włókien mięśniowych
długości m.in. 5-12 cm. i grubości 10-100µm;

-ich kurczliwym elementem są miofibryle / które przy
obserwacji z boku , wobec istnienia jasnych i
ciemnych obrączek , przyjmują obraz poprzecznego
prążkowania/

-ciemne odcinki tych włókien są w świetle
spolaryzowanym anizotropowe /podwójnie załamują
światło/- tworzą tzw. obrączki A

-jasne, izotropowe –tworzą obrączki I, podzielone
dodatkowo przez linię Z

-najmniejsza jednostka morfologiczna i czynnościowa
jest między liniami Z i nazywa się sarkomerem

Motoryczna płytka końcowa

/zawiera presynaptyczną część nerwową i

postsynaptyczną mięśniową/

-

jony wapnia, uwolnienie acetylocholiny

-

dyfuzja przez szparę synaptyczną do błony
postsynaptycznej - receptor nikotynowy -
podwyższenie przepuszczalności błony
płytki końcowej – depolaryzacja błony
/potencjał/ - hydroliza acetylocholiny przez
acetylocholinoesterazę

-w zdrowym mięśniu potencjały płytki są zawsze

nadprogowe

-sprzężenie elektromechaniczne

Środki zwiotczające mięśnie działające

obwodowo

Na przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe można wpływać

1. działaniem presynaptycznym

a/ zahamowanie zwrotnego wychwytu choliny z

przestrzeni synaptycznej przez hemicholinium

b/ zmniejszenie uwalniania acetylocholiny przez toksynę

botulinową, środki miejscowo znieczulające w
większych stężeniach lub przez jony magnezu
/antagonizm kompetytywny z jonami wapnia/

2. działanie postsynaptyczne

poprzez:

a/ blokadę receptorów acetylocholinowych błony

postsynaptycznej przez środki działające
kompetytywnie w stosunku do acetylocholiny /
substancje stabilizujące/

b/ długotrwałą depolaryzację płytki końcowej przez

depolaryzujące środki zwiotczające mięśnie lub

c/ zahamowanie sprzężenia elektromechanicznego
/ dantrolen/

Praktyczne znaczenie dla zwiotczenia mięśni w

czasie znieczulenia ogólnego mają tylko:

1/ stabilizujące : tzn. obniżające depolaryzację,

środki zwiotczające mięśnie / typu kurary/ i

2/ depolaryzujące środki zwiotczające mięśnie /

typu suksametonium/

Dzięki tym środkom można:
1/ zmniejszyć stężenie środków anestetycznych
2/ zmniejszyć ryzyko znieczulenia ogólnego
3/przeprowadzić intubację
4/ pomóc zatrutemu /np.. Strychniną/

cd.

5/ pomóc w chorobach zakaźnych

wywołujących drgawki : /wścieklizna, tężec/

6/w psychiatrii w czasie stosowania

wstrząsów elektrycznych

/zapobiegają wówczas złamaniom kości,

pęknięciom

mięśni/
7/ choroby przebiegające ze stanem

spastycznym mięśni poprzecznie
prążkowanych /dantrolen/

Stabilizujące / niedepolaryzujące/ środki

zwiotczające

=posiadają powinowactwo do receptorów

acetylocholinowych płytki motorycznej ale nie

wykazują aktywności wewnętrznej, dlatego

wypierając kompetytywnie acetylocholinę
uniemożliwiają depolaryzację błony płytki

końcowej i skurcz mięśni.

Podczas ich stosowania należy liczyć się z

porażeniem oddechu

===przed podaniem środków zwiotczających

wyłącz świadomość pacjentowi

==dzięki środkom hamującym cholinesterazę

/neostygmina 0,5mg/, które zwiększają stężenie

acetylocholiny; można przeciwdziałać efektom

leków zwiotczających

Różne leki przeciwzapalne / aminoglikozydy;

amfoterycyna B; linkozamidy/ a także chinidyna;
ajmalina; pętlowe leki moczopędne nasilają
blokadę nerwowo-mięśniową wywołaną
stabilizjącymi środkami zwiotczającymi mięśnie.

Prototypową substancją jest chlorek tubokuraryny
/ze względu na objawy niepożądane, spowodowane

uwalnianiem histaminy-skurcz oskrzeli; spadek
ciśnienia- i podawana w dużych dawkach /–
blokada zwojów autonomicznych ---- aktualnie
nie jest stosowany

CHLOREK ALKURONIUM

/w przypadku powtórnego podania niebezpieczeństwo

kumulacji/

-wydala się w 80% przez nerki
-dawka wstępna 0,15mg/kg i.v.; dawka powtórna

0,025mg/kg i.v.

-przeciwwskazany w osłabieniu mięśni , wyniszczeniu,

ciężkich uszkodzeniach miąższu wątroby

BROMEK PANKURONIUM
Skazany u pacjentów w stanie wstrząsu, a także w

kardiochirurgii.

Dawka wstępna: 0,5mg/kg i.v.; dawka powtórna

0,03mg/kg i.v.

BROMEK WEKURONIUM

wydala się w 50% z żółcią jest zalecany u

pacjentów niewydolnością nerek

==wstępna 0,08-0,1mg/kg i.v.; powtórna 0,02-

0,05mg/kg i.v.

BROMEK ROKURONIUM

sześciokrotnie słabszy niż wekuronium

BENZOSULFONIAN ATRAKURIUM

BENZOSULFONIAN CISATRAKURIUM

CHLOREK MIWAKURIUM

Depolaryzujące środki zwiotczające mięśnie

Depolaryzują, podobnie jak acetylocholina ,

motoryczną płytkę końcową, uniemożliwiają

jednak , natychmiastową jej repolaryzację do

której dochodzi wolniej.

Hamują cholinoesterazę nie działają w tym

przypadku jako odtrutki, raczej nasilają

działanie.

CHLOREK SUKSAMETONIUM
-szybko ale krótko działa /stosowany z tego

powodu przy intubacji/

-i.v. przez 1minutę ok.. 1mg/kg
-niegroźne działania niepożądane to bóle mięśni
-u pacjentów z atypową cholinesterazą występuje

drastyczny wzrost czasu trwania blokady

DANTROLEN

Obniża napięcie mięśni poprzez częściową blokadę

ualniania jonów wapnia z układu podłużnego

mięśnia.

-wchłania się po podaniu per os powoli i tylko w 20-

30%

-T1/2 wynosi 8-10 godzin
-wydala się przez nerki
-wskazany u pacjentów ze wzmożonym /spastycznym/

napięciem mięśni poprzecznie prążkowanych

-S. 2xdz po 25 mg aby po tygodniu max 200mg/dz
-wyraźne działanie dopiero po 1-2 tygodniach
-wywołuje uczulenie na światło

TOKSYNA BOTULINOWA

Hamuje wapniowo-zależne uwalnianie acetylocholiny i

prowadzi do nieodwracalnego zahamowania

przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego.

Jej działanie polega na rozkładzie synaptobrewiny, białka

biorącego udział w uwalnianiu neuroprzekaźnika

Dopiero odtworzenie zakończenia nerwowego przywraca

prawidłowe przekazywanie bodźca.

Podanie miejscowe może być zastosowane w leczeniu

kurczu powiek /blepharospasmus/, w leczeniu kręczu

karku.

Nadmierne pocenie?

Leki zmniejszające napięcie mięśni poprzecznie

prążkowanych przez spotęgowanie aktywności

hamującej neuronów wstawkowych

BACLOFEN

Działa agonistycznie na receptory GABA beta
-pobudzenie tych receptorów w OUN wywołuje

hiperpolaryzację ze zwiększeniem przewodności kanałów
potasowych, zmniejszeniem napływu wapnia i hamowaniem
presynaptycznym

-wywiera również działanie przeciwbólowe – hamuje

uwalnianie substancji P w rdzeniu kręgowym

----T1/2 =ok. 3-4h
----S 2x 15mg/dz do 100mg/dz
----nie stosować u chorych z padaczką, ponieważ potęguje

wyładowania drgawkowe

Wykaz najczęściej używanych w

recepturze skrótów nazw

łacińskich

• tinctura = tinct. =

nalewka

• unguentum = ung.

= maść

• viola = viol. =

fiolka

• vitrum nigrum =

vitr. nig. =butelka
ciemna

• succus = succ.=

sok

• suppositorium =

supp. =czopek

• suspensio, -nes =

susp. = zawiesina

• tabuletta = tabl.

tab. = tabletka

Farmakopea

• Dla substancji leczniczych stosowanych

wewnętrznie określa dawki zwykle
stosowane i dawki maksymalne,
rozróżniając jednocześnie dawki
jednorazowe oraz dobowe. Dawki podane
są w gramach.

• Dla substancji leczniczych stosowanych

zewnętrznie, zamiast dawek, farmakopea
określa zwykle stosowane stężenia
procentowe.

Dawki zwykle stosowane są to dawki wywołujące u chorego

pożądany efekt terapeutyczny, diagnostyczny bądź

zapobiegawczy i obliczane są one dla dorosłego mężczyzny w

wieku 20-40lat o masie ciała 70kg.

• Wyróżnia się:
• dawkę zwykle stosowaną=dosis

therapeutica

• dawkę minimalną=dosis minima
• dawką maksymalną=dosis maxima
• dawkę jednorazową= dosis pro dosi
• dawkę dobową=dosis pro die
• dawkę śmiertelną= dosis letalis

ZASADY ZAPISYWANIA

PROSZKÓW / Rp. pulveris bądź

Rp in pulvere/

proszek= pulvis

proszki=pulveres

Proszki są stałą postacią leku, w której możemy podawać substancje

chemiczne oraz surowce roślinne w postaci rozdrobnionej o

cząsteczkach nie większych niż 0,5mm.

Ze wzgledu na ilość substancji leczniczych zawartych w proszku

rozróżniamy:

pulveres simplices=proszki proste=zawierające jeden składnik

czynny

pulveres compositi vel mixti=proszki złożone
Ze względu na drogę podania proszki proste i złożone możemy

podzielić na:

pulveres ad usum internum= proszki do stosowania wewnętrznego
pulveres ad usum externum= proszki do stosowania zewnętrznego
Ze wzgłedu na sposób stosowania proszków recepturowych oraz

zasady ich przepisywania i

przygotowywania wyróżniamy proszki nie dzielone oraz proszki

dzielone.

Rp.

Codeini phosphatis

0,02

(dwadzieścia

miligramów)

Coffeini Natrii benzoatis 0,05
Acenoli
Acidi acetylsalicylici
Pyralgini

aa 0,3

M.f.pulv. D.t.d. No 20
D.S. 3 razy dziennie po 1 proszku

Zapisz 20 proszków sposobem

dzielenia zawierających:

Codeini phosphatis

0,4

(czterysta miligramów)

Coffeini Natrii benzoatis 1,0
Acenoli
Acidi acetylsalicylici
Pyralgini

aa 6,0

M.f.pulv. Div.in.part.aeq. No 20
D.S. 3 razy dziennie po 1 proszku

Zapisz 20 proszków sposobem

mnożenia zawierających

chlorowodorek efedryny

Rp.
Ephedrini hydrochloridi

0,015

(piętnaście

miligramów)

Saccharosi

0,5

M.f.pulv. D.t.d No 20
D.S. 3 x dziennie po 1 proszku

Uwaga! Waga najmniejszego proszku nie może

być mniejsza od 0,1 dlatego należało dodać
substancji obojętnej

Tabletki

• doustne
• do stosowania zewnętrznego
• dopochwowe
• doodbytnicze
• do zębodołów
• do stosowania pozajelitowego
• do implantacji

Zapisz paracetamol w

tabletkach

Rp.
Paracetamol 0,5
tabl. lag. 1
S. 3x1 tbl

Zapisz trandolapril w dawce

stosowanej w niewydolności

krążenia

Rp.

Gopten 0,0005
s. 1tbl rano

Zapisz 1opakowanie

Relanium w najmniejszej

znanej Ci dawce

Rp.

Relanium 0,002
in. tabl. No 20 (dwadzieścia

tabletek)

D.S 1 tabletka przed snem.

Zapisz Amoksycylinę w

tabletkach dla osoby dorosłej

dawkowanej 2 x dobę

Rp.

Duomox 1,0
20 tabletek
S. Co 12 godzin 1 tbl.

Granulaty

Produkowane wyłącznie fabrycznie.

Dawkuje się zazwyczaj łyżeczkami do
herbaty, gdyż zawierają substancję słabo
działające.

Rp.

Gastrogran
lag. orig. 1
S. Zażywać 3 razy dziennie 1 łyżeczkę do
herbaty

Czopki

• doodbytnicze ( masa 1,0-3,0 g,

zazwyczaj 2,0 g, dla dzieci 1,0 g)

• dopochwowe ( masa 2,0-5,0 g,

zazwyczaj 4,0 g)

• Najczęstszym podłożem dla

czopków jest masło kakaowe.

Zapisz najmniejsza dawkę

diklofenaku w czopku

Rp.

Voltaren 0,025
supp. anale lag. orig. 1
S. 1 czopek wieczorem do kiszki

stolcowej

Zapisz specyfik luminalu

w czopkach

Rp.

Luminalum 0,015
supp. anale No 10 (dziesięć

czopków)

S. 1 czopek podczas napadu

padaczki do kiszki stolcowej

Zapisz 12 czopków zawierających
fosforan kodeiny i chlorowodorek
papaweryny

:

Rp.

Codeini phosphatis 0,02

(dwadzieścia

miligramów)

Papaverini hydrochloridi0,04
Cacao Olei ad 2,0
M. f. supp. anal. D.t.d. No 12
D.S. W razie bólu 1 czopek do
kiszki stolcowej

Zapisz 12 globulek zawierających

Nystatynę i Metronidazol

Rp.

Nystatyni 100000 j
Metronidazoli 0,25
Cacao Ol. q.s
M.f. glob.vag. D.t.d.No 12
D.S. Dopochwowo 3 razy dziennie
po 1 globulce