Nowotwory narządów płciowych żeńskich wer 2002 ppt

background image

Nowotwory

narządów płciowych żeńskich

Prof. dr hab. med. Jacek Suzin

Dyrektor Instytutu Ginekologii i Położnictwa

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Kierownik Kliniki Ginekologii

i Onkologii Ginekologicznej

background image

EPIDEMIOLOGIA

ZACHOROWALNOŚĆ (w stosunku do
wszystkich nowotworów):

Gruczoł sutkowy

17,1 %

Szyjka macicy

10,7 %

Jajnik

6,0 %

Trzon macicy

5,6 %

Srom

1,2 %

background image

EPIDEMIOLOGIA

ZACHOROWALNOŚĆ (w stosunku do
nowotworów narządów płciowych żeńskich):

- Szyjka macicy

43 %

- Jajnik 24 %
- Trzon macicy

23 %

- Srom 5 %
- Inne narządy płciowe 5 %

background image

EPIDEMIOLOGIA

UMIERALNOŚĆ kobiet:

150 / 100 000

CHOROBOWOŚĆ:

wzrasta (postępy medycyny)

background image

DIAGNOSTYKA

Badanie kliniczne

(podmiotowe i przedmiotowe)

Badania dodatkowe:

Obrazowe: USG, endoskopia, TK, MRJ, scyntygrafia,
termografia, PDD

Biochemiczne: standardowe oraz hormonalne i markery
nowotworowe

Chirurgiczne: operacja zwiadowcza, wycinki, biopsja celowana

Badanie histopatologiczne

background image

PROFILAKTYKA

EDUKACJA w zakresie:

Higieny życia

Higieny odżywiania

Uwarunkowań genetycznych

PROFILAKTYKA:

Badania okresowe (badanie kliniczne, cytologia szyjki
macicy, USG, markery nowotworowe)

Określenie grup ryzyka

background image

LECZENIE

CHIRURGIA

RADIOTERAPIA

CHEMIOTERAPIA

IMMUNOTERAPIA

HORMONOTERAPIA

TERAPIA GENETYCZNA

TERAPIA FOTODYNAMICZNA

background image

LECZENIE CHIRURGICZNE

KLASYCZNA CHIRURGIA

(z zachowaniem aseptyki

onkologicznej)

oraz postępowanie sprawdzające

(second-look)

CHIRURGIA ENDOSKOPOWA

ELEKTROCHIRURGIA

(cięcie elektryczne,

elektrokonizacja)

KRIOCHIRURGIA

(stosowana zewnątrzustrojowo)

TERAPIA LASEROWA

(cięcie i waporyzacja tkanek

w zastosowaniach chirurgii otwartej i endoskopii, PDT)

background image

RADIOTERAPIA

Zastosowanie promieniowania jonizującego

- Elektromagnetycznego

(gamma, rtg)

- Cząsteczkowego

(alfa, beta, protony neutrony)

Sposób emisji promieniowania:

- Teleterapia

(50-100 cm)

- Brachyterapia

(kontaktowa lub wewnątrz organizmu)

background image

CHEMIOTERAPIA

MECHANIZMY DZIAŁANIA:

-

Cytotoksyczny

-

Hamujący cykl podziałowy komórki

STOSOWANE LEKI:

-

alkilujące (Endoxan)

-

antymetabolity (Metotrexat)

-

antybiotyki (Adriamycyna)

-

alkaloidy (Winkrystyna)

-

inne (Cisplatyna)

background image

CHEMIOTERAPIA

SPOSÓB LECZENIA:

Wielolekowy

Wielocykliczny

DAWKI LEKÓW uzależnia się od:

Stanu ogólnego

Masy, wzrostu i powierzchni ciała

background image

IMMUNOTERAPIA

TYLKO JAKO LECZENIE TOWARZYSZĄCE

PODZIAŁ:

Swoista

(zabite komórki własnego nowotworu)

Nieswoista

(szczepionki bakteryjne)

background image

HORMONOTERAPIA

DOTYCZY NOWOTWORÓW
ESTROGENOZALEŻNYCH

(rak sutka, rak endometrium).

STOSUJE SIĘ W WYBRANYCH WCZESNYCH
POSTACIACH JAKO LECZENIE PODSTAWOWE ALBO
W STANACH ZAAWANSOWANYCH JAKO LECZENIE
ADJUWANTOWE

LEKI:

Progestageny (octan medroxyprogesterony)

Antyestrogeny (tamoxifen)

background image

TERAPIA FOTODYNAMICZNA

METODA FOTODYNAMICZNA POLEGA NA

WZBUDZENIU ŚWIATŁEM LASEROWYM

ROZPADU ZWIĄZKÓW PORFIRYNOWYCH

WCZEŚNIEJ ZWIĄZANYCH WEWNĄTRZ

KOMÓREK NOWOTWOROWYCH

ZE WZGLĘDU NA SWOJĄ NIEWIELKĄ

PENETRACJĘ WGŁĄB GUZA ZALECANA DO

LECZENIA ZMIAN POWIERZCHOWNYCH

(RAK SROMU)

background image

TERAPIA GENETYCZNA

PRZYSZŁOŚĆ:

WYKORZYSTANIE WIRUSÓW JAKO WEKTORÓW
MATERIAŁU GENETYCZNEGO ZABURZAJĄCEGO
REPLIKACJĘ „DNA” NOWOTWORU

INDUKCJA ZJAWISKA APOPTOZY W MATERIALE
KOMÓREK NOWOTWOROWYCH POBRANYCH
A NASTĘPNIE WSZCZEPIONYCH PACJENTOWI

background image

PODZIAŁ KLINICZNY

NOWOTWORY SZYJKI MACICY

NOWOTWORY TRZONU MACICY

NOWOTWORY JAJNIKA

NOWOTWORY SROMU

NOWOTWORY POCHWY

NOWOTWORY JAJOWODU

background image

RAK SZYJKI MACICY

EPIDEMIOLOGIA:

2 miejsce w zachorowalności na wszystkie nowotwory
złośliwe

Rak przedinwazyjny – 30-50 rż.

Rak inwazyjny – 40-60 rż.

CZYNNIKI RYZYKA:

Czynnik rasowy (częściej murzynki), złe warunki socjo-
ekonomiczne, dużo porodów, wczesna inicjacja seksualna,
zła higiena, infekcja HPV i HSV-2, nadżerki, ekspozycja na
estrogeny w życiu płodowym

background image

RAK SZYJKI MACICY

PROFILAKTYKA:

BADANIE OKRESOWE

WYWIAD – krwawienia, upławy, bóle, rodzinny

KOLPOSKOPIA I CYTOLOGIA (WYCINEK)

BADANIE GINEKOLOGICZNE POCHWOWE I REKTALNE

BADANIE GRUCZOŁÓW SUTKOWYCH

background image

RAK SZYJKI MACICY

OBJAWY

upławy, krwawienie, ból

nadżerka

guz: egzofityczny, endofityczny, naciekający,
wewnątrzszyjkowy

DROGI SZERZENIA:

DROGĄ CHŁONNĄ: węzły przyszyjkowe, moczowodowe,
przymaciczne, podbrzuszne, biodrowe zewnętrzne, załonowe,
krzyżowe, biodrowe wspólne, przyaortalne, pachwinowe

DROGĄ KRWI: wątroba, płuca, kości, jelita

background image

RAK SZYJKI MACICY

KLASYFIKACJA MORFOLOGICZNA:

NIENACIEKAJĄCE:

CIN 1, 2, 3, CIS

NACIEKAJĄCE:

CA PLANOEPITHELIALE RECENS (invasio punctata aut
suprficialis)

CA PLANOEPITHELIALE INVASIVUM (keratodes,
akeratodes, microcellulare, verrucosum)

ADENOCARCINOMA

INNE

background image

RAK SZYJKI MACICY

STOPNIE ZAAWANSOWANIA KLINICZNEGO

wg. FIGO

0 – przedinwazyjny
I – tylko cz. pochwowa
Ia1

– inwazja punktowa lub powierzchniowa

Ia2

– inwazja do 5x7 mm

Ib – inwazja ograniczona do większej cz, szyjki
II – przymacicza i/lub pochwa
Iia – dochodzi do 1/3 dolnej cz. pochwy
Iib – obejmuje przymacicza ale nie dochodzi do kości
III – obejmuje całą miednicę mniejszą
IV – nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę oraz występują

przerzuty odległe

background image

RAK SZYJKI MACICY

LECZENIE

ST. 0 – KONIZACJA, AMPUTACJA CHIRURGICZNA SZYJKI

ST. 1a – HYSTERECTOMIA

ST. 1b – PANHYSTERECTOMIA SP. WERTHEIMA +

RADIOTERAPIA

ST. II – RADIOTERAPIA + OP. SP. WERTHEIMA

ST. III – RADIOTERAPIA + EWENT. OP. SP. WERTHEIMA

ST. IV – RADIOTERAPIA + CHEMIOTERAPIA + OP.

PALIATYWNE

background image

RAK SZYJKI MACICY

STANY PRZEDNOWOTWOROWE:

Dysplazja szyjki macicy

Rogowacenie przerostowe

Brodawczak płaskonabłonkowy

background image

RAK SZYJKI MACICY

INNE NOWOTWORY SZYJKI MACICY:

Rak gruczołowy szyjki macicy

Mięsak groniasty

Mięśniak szyjki macicy

background image

NOWOTWORY TRZONU

MACICY

ZŁOŚLIWE

NABŁONKOWE – rak endometrium

MEZENCHYMALNE – mięsak podścieliskowy, mięsak

gładkokomórkowy, guz mezodermalny mieszany, mięsako-rak

NOWOTWORY TROFOBLASTU

NIEZŁOŚLIWE

MEZENCHYMALNE – mięśniaki macicy

background image

RAK ENDOMETRIUM

STANY PRZEDNOWOTWOROWE

PROSTY ROZROST ENDOMETRIUM

GRUCZOŁOWY ROZROST ENDOMETRIUM

Torbielowaty

Gruczolakowaty bez atypii

Atypowy, małego, średniego i dużego stopnia

background image

RAK ENDOMETRIUM

EPIDEMIOLOGIA

3 miejsce wśród nowotworów narządów płciowych żeńskich
(20%)

dotyczy kobiet w wieku 60 – 90 lat

ETIOLOGIA

ESTROGENOZALEŻNY

background image

RAK ENDOMETRIUM

CZYNNIKI RYZYKA

Menopauza

Otyłość, cukrzyca

Niepłodność

Nieprawidłowe miesiączki

Niepowodzenia położnicze

Estrogenoczynne nowotwory jajnika

Jatrogenne – terapia estrogenna bez

progestagenu

PCOS

Zesp. nadnerczowo-płciowy

Zesp. Cushinga

background image

RAK ENDOMETRIUM

PROFILAKTYKA

wczesna diagnostyka (USG, HSc, EAB, D&C) i leczenie
nieprawidłowych krwawień z jamy macicy (IUMPA-2, gestageny
domięśniowo lub doustnie)

ROZPOZNANIE

Histopatologiczne w materiale pobranym jak wyżej

background image

RAK ENDOMETRIUM

DROGI SZERZENIA

NACIEKANIE MIEJSCOWE

PRZERZUTY DROGĄ CHŁONNĄ (węzły miednicy mniejszej,
przyaortalne, pachwinowe, śródpiersia, nadobojczykowe)

PRZERZUTY DROGĄ KRWI (płuca, wątroba, jelita, kości)

background image

RAK ENDOMETRIUM

STOPNIE ZAAWANSOWANIA KLINICZNEGO wg. FIGO

Ia - tylko trzon poniżej ½ grubości ściany
Ib - tylko trzon powyżej ½ grubości ściany
II – nowotwór obejmuje szyjkę
III – nowotwór przechodzi granice macicy, ale nie przekracza miednicy

mniejszej, możliwe przerzuty do pochwy i/lub jajnika

IVa – nacieka pęcherz, odbytnicę, esicę
IVb – przerzuty odległe

STOPNIE ZRÓŻNICOWANIA MORFOLOGICZNEGO

G1 – wysokozróżnicowany
G2 – średniozróżnicowany, obecne ogniska raka litego
G3 – przewaga raka litego

background image

RAK ENDOMETRIUM

LECZENIE

Ia – panhysterectomia (z ewent. preterapią IUMPA-1)
Ib-IIb – panhysterectomia (z ewent. preterapią IUMPA-1)

+ brachyterapia/teleterapia

III-IV – radioterapia + ewent. operacja radykalna lub

cytoredykcyjna + radioterapia + hormochemioterapia

background image

MIĘSAK PODŚCIELISKOWY

-

po 50 rż.

-

z elementów podścieliska

-

pierwszy objaw – nieregularne
krwawienia

-

wysoka dynamika wzrostu

-

leczenie: panhysterectomia +
radioterapia – w nawrotach chemio i
hormonoterapia

background image

MIĘSAK GŁADKOKOMÓRKOWY

-

przed 50 rż.

-

ponad 70% mięsaków

-

z mięśni gładkich

-

pierwszy objaw - gwałtowne powiększanie się
trzonu

macicy – ból

-

leczenie: panhysterectomia + chemioterapia
(rzadziej radioterapia)

background image

CHOROBY ROZROSTOWE

TROFOBLASTU

ZAŚNIAD GRONIASTY

Całkowity

Częściowy

ZAŚNIAD GRONIASTY INWAZYJNY

Tylko macicy

Z przerzutami

RAK KOSMÓWKI

Tylko macicy

Z przerzutami (z małym i dużym ryzykiem)

PRZTRWAŁA CHOROBA TROFOBLASTYCZNA

background image

NOWOTWORY TROFOBLASTU

KLASYFIKACJA WG. FIGO
I – ograniczony do trzonu macicy
II – ograniczony do narządów płciowych
III – dodatkowo przerzuty do płuc
IV – przerzuty do innych narządów

background image

ZAŚNIAD GRONIASTY

Zwyrodnienie kosmówki z zanikiem

naczyń i obrzękiem podścieliska – „gronka”.

Diagnostyka: znacznie powiększona

macica, USG: „zamieć śnieżna”, znacznie

podwyższone HCG, torbiele tekaluteinowe.

Leczenie: opróżnienie macicy

Kontrola: oznaczenie HCG 1 x w tyg. przez

16 tyg, później 1 x w mies. przez 6 mies.

background image

ZAŚNIAD GRONIASTY

INWAZYJNY

Zaśniad groniasty z nasiloną atypią ale

zachowaną strukturą kosmka – nowotwór

złośliwy !

Diagnostyka: obfite krwotoki pochwowe

i/lub do jamy otrzewnej.

Leczenie: hysterectomia.

Kontrola: oznaczenie HCG 1 x w tyg.

przez 16 tyg, później 1 x w mies. przez 6

mies.

background image

RAK KOSMÓWKI

Zaśniad groniasty z całkowitą atypią i
brakiem struktury kosmka – nowotwór
złośliwy !

Diagnostyka: krwawienia, powiększenie
macicy, naciekanie otoczenia, USG, HP, HCG.

Leczenie z wyboru: chemioterapia,
uzupełniające: hysterectomia, paliatywne:
radioterapia.

Kontrola: badanie kliniczne, HCG, RTG płuc
co 3 mies.

background image

MIĘŚNIAKI MACICY

Epidemiologia: 35-45 rż, 10-20% populacji

Etiologia: nowotwór łagodny, estrogenozależny (?).

Diagnostyka: przedłużające się miesiączki, krwawienia
międzymiesiączkowe, ból podbrzusza i/lub „krzyża”,
powiększona macica, ucisk na narządy sąsiednie – bad.
kliniczne, USG, HSc, HP.

Podział: podśluzówkowe, śródścienne, podsurowicówkowe.

Leczenie: wyłuszczenie zmiany (laparoskopia,
hysteroresekcja, laparotomia), amputacja trzonu macicy
(laparoskopia, laparotomia), hysterectomia (laparoskopia,
laparotomia, przezpochwowo).

background image

NOWOTWORY JAJNIKA

Histologicznie bardzo zróżnicowane.

Różna etiopatogeneza.

Późnoobjawowe !

Zróżnicowane objawy zależnie od typu
histologicznego.

Zachorowalność: 9,4 / 100 000.

Umieralność: 6,3 / 100 000

Zapadalność: 13-70 rż, największa grupa 50-60
rż.

background image

NOWOTWORY JAJNIKA

PODZIAŁ HISTOGENETYCZNY WHO

PIERWOTNE NOWOTWORY NABŁONKOWE

Nowotwory nabłonkowe niezłośliwe (torbielakogruczolak - torbiel, gruczolakowłókniak -
lity)

Nowotwory nabłonkowe graniczne

Nowotwory nabłonkowe złośliwe: RAKI (surowicze 50%, niezróżnicowane 20%, śluzowe
13%, endometrialne, mezonefroidalne, guz Brennera, mieszane)

NOWOTWORY GONADALNE (ziarniszczak, otoczkowiak, włókniak, androblastoma,
gynandroblastoma)

NOWOTWORY Z KOMÓREK LIPIDOWYCH

NOWOTWORY GERMINALNE rozrodczak, nowotwór pęcherzyka żółtkowego, potworniak
niedojrzały, potworniak dojrzały)

GONADOBLASTOMA

NOWOTWORY Z TKANKI ŁĄCZNEJ NIESWOISTEJ DLA GONAD

NOWOTWORY NIE SKLASYFIKOWANE

NOWOTWORY PRZERZUTOWE (rak endometrium, guz Krukenberga)

ZMIANY NOWOTWOROPODOBNE

background image

NOWOTWORY JAJNIKA

KLASYFIKACJA KLINICZNA WG. FIGO

Ia – jeden jajnik, torebka nieprzerwana
Ib – dwa jajniki, torebki nieprzerwane
Ic – pęknięta torebka guza
IIa – nacieczenie albo przerzuty do macicy i/lub jajowodów
IIb – zajęcie innych tkanek miednicy mniejszej
IIc – jw. + pęknięta torebka, lub wodobrzusze, lub dodatni rozmaz z

otrzewnej

IIIa – jw. + mikrowszczepy na powierzchni otrzewnej, węzły chłonne wolne
IIIb – jw. + wszczepy < 2 cm, węzły chłonne wolne
IIIc – jw. + wszczepy > 2 cm, przerzuty do węzłów chłonnych

pozaotrzewnowych i/lub pachwinowych

IV – jw. + przerzuty odległe

background image

NOWOTWORY JAJNIKA

DROGI PRZERZUTÓW

CHŁONNA

Węzły biodrowe i okołoaortalne

Węzły popdprzeponowe

Węzły śródpiersiowe

Węzły podobojczykowe lewe

POPRZEZ KREW

Wątroba

Płuca

background image

NOWOTWORY JAJNIKA

ROZPOZNANIE

BADANIE KLINICZNE: guz, obj. otrzewnowe (skręcenie,
martwica guza), powiększenie obwodu brzucha, „facies
ovarica”

BADANIA OBRAZOWE: USG, RTG, MRJ, laparoskopia,
kuldoskopia

BADANIA HORMONALNE: nowotwory hormonoczynne

BADANIA MARKERÓW NOWOTWOROWYCH: AFP, HCG, CEA,
CA-125

HISTOPATOLOGIA ŚRÓDOPERACYJNA + wymazy z otrzewnej
ściennej

background image

NOWOTWORY JAJNIKA

LECZENIE

Stopień I i II

1 etap: panhysterectomia, omentectomia, lymphadenectomia,

appendectomia

2 etap: a, b – teleterapia, c – chemioterapia wielolekowa

Stopień III

1 etap: jw. (ew. cytoredukcja)

2 etap: chemioterapia (6 cykli)

3 etap: „second-look”

4 etap: chemioterapia indukcyjna (3-6 cykli)

5 etap: ponownie od etapu 1

Stopień IV

1 etap: chirurgia w maks. możliwym zakresie

2 etap: chemioterapia i ew. teleterapia przerzutów

background image

NOWOTWORY SROMU

EPIDEMIOLOGIA

5% wszystkich nowotworów narządów płciowych
żeńskich

Wiek chorych: 60 – 80 lat

ETIOPATOGENEZA

Niedobór estrogenów po menopauzie

Zmiany zanikowe sromu

Zmiany zapalne sromu

background image

NOWOTWORY SROMU

ZMIANY PRZEDNOWOTWOROWE SROMU

POTENCJALNE

Liszaj twardzinowy

(świąd, skóra papierowata > wycinek > HP > maść z

testosteronem)

Dystrofia hyperplastyczna

(świąd, białe, zlewające się ogniska hyperkeratozy >

wycinek > HP > maść z betametazonem

Dystrofia mieszana

Kłykciny kończyste

(podłoże wirusowe HPV, HSV-2, blade brodawki > wycinek >

HP > elektrochirurgia / kriochirurgia / destrukcja chemiczna (Condyline)

RZECZYWISTE

Dysplazja małego stopnia – VIN I

Dysplazja średniego stopnia –

VIN II

Dysplazja dużego stopnia – VIN III

Rak śródnabłonkowy sromu -

TIS

background image

RAK SROMU

HISTOPATOLOGIA

Rak płaskonabłonkowy nierogowaciejący

Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący

Rak płaskonabłonkowy
paraepidermoidalny

Rak brodawkowaty

Rak podstawnokomórkowy

background image

RAK SROMU

KLASYFIKACJA WG. FIGO

St. 0 – TIS, rak przedinwazyjny

St. 1 – guz dot. tylko sromu, wielkość poniżej 2 cm, węzły

chłonne wolne

St. 2 – guz dot. tylko sromu, wielkość powyżej 2 cm, węzły

chłonne wolne

St. 3 - guz przechodzi na dolną cewkę i/lub pochwę, krocze,

odbyt, węzły pachwinowe powiększone, ale ruchome

St. 4 – guz nacieka pęcherz moczowy, cewkę, odbytnicę,

ufiksowany do kości, przerzuty odległe, węzły owrzodziałe

nieruchome

background image

RAK SROMU

Leczenie

St. 0 – proste wycięcie sromu

St. 1, 2, 3 – radykalne wycięcie sromu
z węzłami chłonnymi pachwinowymi
(ew. biodrowymi i zasłonowymi) +
radioterapia

St. 4 – leczenie objawowe albo radioterapia
i jeżeli regresja to radykalne wycięcie sromu
z węzłami chłonnymi i następową
kontynuacją radioterapii

background image

RAK POCHWY

EPIDEMIOLOGIA

1% wszystkich nowotworów narządów płciowych
żeńskich

Występuje w wieku 45 – 65 lat

HISTOLOGIA

płaskonabłonkowy 80%

Gruczołowy

UMIEJSCOWIENIE

Tylna ściana górnej części pochwy

ROZPOZNANIE

Wycinek > HP

background image

RAK POCHWY

Klasyfikacja wg. FIGO a

leczenie

St. 0 – CIS – brachyterapia

St. 1 – tylko ściany pochwy - pełna radioterapia

(zmiana ograniczona: + wycięcie chirurgiczne)

St. 2 – tkanki okołopochwowe – pełna radioterapia

St. 3 – rak dochodzi do ścian miednicy mniejszej –

pełna radioterapia

St. 4a – rak przekracza miednicę mniejszą lub

nacieka pęcherz i odbytnicę – radioterapia

paliatywna

St. 4b – przerzuty odległe – leczenie objawowe

(ew. radioterapia paliatywna)

background image

RAK JAJOWODU

ROZPOZNANIE

Główna masa guza w jajowodzie

Macica i jajniki – bez zmian

Rak rozrasta się w obrębie błony śluzowej jajowodu

KLASYFIKACJA

Taka sama jak w raku jajnika

LECZENIE

Chirurgia, chemioterapia i radioterapia – wg. schematów
dla raka jajnika


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Klasyfikacja nowotworów narządów płciowych żeńskich
CHOROBY NOWOTWOROWE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH ŻEŃSKICH, Pielęgniarstwo
Epidemiologia nowotworów narządów płciowych, Materiały z Wydziału Lekarskiego
tabela Narządy płciowe żeńskie
Infekcyjne zapalenia narządów płciowych żenskich samokształcenie ginekologia
nowotwory narzadow plciowych 2
Patomorfologia narzadow plciowych zenskich, Pliki, patomorfo
Nowotwory narządów płciowych kobiety
Choroby narządu płciowego żeńskiego
zapalenia i zakażenia narządów płciowych żeńskich

więcej podobnych podstron