METODY STOSOWANIA
METODY STOSOWANIA
PÓL WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
PÓL WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
W LECZENIU
W LECZENIU
FIZYKOTERAPEUTYCZNYM
FIZYKOTERAPEUTYCZNYM
Słowa kluczowe:terapia polami wielkiej częstotliwości,
impulsowe pole indukcyjne wielkiej czestotliwości
kondensatorowe pole elektromagnetyczne wielkiej
częstotliwości
Terminologia i
Terminologia i
systematyzacja
systematyzacja
I. W medycynie forma terapii z
zastosowaniem energii pól
elektromagnetycznych nosi nazwę
AKTYNOTERAPII;
AKTYNOTERAPII;
greckie: aktinos - promień
therapia- leczenie
Terminologia i
Terminologia i
systematyzacja- cd
systematyzacja- cd
1. Nazwę tę po raz pierwszy zastosował
Niels R. Finsen
Niels R. Finsen
w tytule swego dzieła za,
które otrzymał Nagrodę Nobla w 1903r
Nagrodę Nobla w 1903r
2. W Polsce tę terminologię rozpowszechnił
prof. J. Grączewski w publikacji „Zarys
„Zarys
aktynoterapii” w 1951r
aktynoterapii” w 1951r
Terminologia i
Terminologia i
systematyzacja- cd
systematyzacja- cd
3. Aktynoterapia
Aktynoterapia
obejmuje wszystkie
stosowane w medycynie metody
posługujące się promieniowaniem
elektromagnetycznym [pem]
[pem]
– ze
wszystkich zakresów widma
elektromagnetycznego
AKTYNOTERAPIA
AKTYNOTERAPIA
I. Granice zakresu spektrum elektromagnetycznego
[el/mag] zależą od źródeł wytwarzania i wykrywania w
związku z tym są umowne i zmienne.
II. Właściwości fizyczne pem:
Właściwości fizyczne pem:
1.fala poprzeczna
2. Możliwość rozchodzenia się w próżni
3. Przenoszenie energii zgodnie z prawami fizyki
kwantowej
4. Podleganie regułom: przenikania, załamania,odbicia,
rozpraszania oraz absorpcji.
Istotą leczniczego oddziaływania
Istotą leczniczego oddziaływania
promieniowania
promieniowania
elektromagnetycznego
elektromagnetycznego
wielkiej częstotliwości jest
wielkiej częstotliwości jest
wytwarzanie w
wytwarzanie w
tkankach ciepła.
tkankach ciepła.
Zabiegi te noszą nazwę diatermii, a
Zabiegi te noszą nazwę diatermii, a
metoda
metoda
DIATERMIOTERAPII
DIATERMIOTERAPII
Diatermioterapia
Diatermioterapia
I. W 1895r J, A. d
'
Arsonval jako pierwszy zastosował
pem z zakredu promieniowania radiowego do celów
leczniczych .(z zastosowaniem Iskrowika wynalezionego
przez N. Teslę)
II. W 1926r Essan i Schliephake skonstruowali generatory
dużych mocy, które nazwano Diatermią Krótkofalową
[DKF]
III. W 1947r na Światowej Konferencji Telefonicznej w
Atlantic City wydzielono pasma spektrum el/ mag dla
Diatermioterapii.
1. DDF –
DDF –
ƒ =13,56MHz, dł. 22.12m
ƒ =13,56MHz, dł. 22.12m
2.
DKF – ƒ = 27,12MHz , dł. 11,1m
DKF – ƒ = 27,12MHz , dł. 11,1m
3. MKF – ƒ = 2425MHz, dł. 12,5cm
MKF – ƒ = 2425MHz, dł. 12,5cm
Założenia terapeutycznego
Założenia terapeutycznego
stosowania pem wielkiej
stosowania pem wielkiej
częstotliwości
częstotliwości
I. PEM to energia zawarta w przestrzeni, w
wyniku której występuje oddziaływanie na
ładunki elektryczne znajdujące się w tej
przestrzeni
(ruch ładunków- przepływ prądu).
1. Rozróżnia się ruch:
- liniowy
- drgający(oscylacje)
- okrężne i obrotowe(prądy wirowe)
Wzbudzanie
Wzbudzanie
prądów wielkiej
prądów wielkiej
częstotliwości w
częstotliwości w
tkankach
tkankach
+
_
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
+
+
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
Ruch cząstek
Ruch cząstek
zjonizowanych- polaryzacja
zjonizowanych- polaryzacja
jonowa
jonowa
+
_
+
_
+
+
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
+
+
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
Ruch cząstek
Ruch cząstek
spolaryzowanych
spolaryzowanych
- dipol – polaryzacja
- dipol – polaryzacja
orientalna
orientalna
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
+
+
+
+
+
+
+
+
+
_
_
_
_
_
_
_
_
_
Ruch cząstek
Ruch cząstek
niespolaryzowanych-
niespolaryzowanych-
polaryzacja elektronowa
polaryzacja elektronowa
Założenia terapeutycznego
Założenia terapeutycznego
stosowania pem wielkiej
stosowania pem wielkiej
częstotliwości-cd
częstotliwości-cd
II. Energia drgań el/mag wielkiej częstotliwości z
łatwością dociera w głąb tkanek i wzbudza w
nich prąd wielkiej częstotliwości będący źródłem
ciepła endogennego.
III. W wyniku absorpcji poszczególnych
zakresów długości fal el/ mag różnej
częstotliwości i energii, otrzymujemy
odmienne skutki fizjologiczne i medyczne.
Założenia terapeutycznego
Założenia terapeutycznego
stosowania pem wielkiej
stosowania pem wielkiej
częstotliwości- cd
częstotliwości- cd
IV. Absorpcja polega na przyswojeniu przez atom
lub inną cząsteczkę ściśle określonej ilości
energii i zależy od:
1.Parametrów pola (częstotliwość, natężenie,
czas)
2.Stałej dielektrycznej tkanek
3.Charakteru pola (pole stałe, pole impulsowe,
Charakteru pola (pole stałe, pole impulsowe,
met. pojemnościowa, met. indukcyjna)
met. pojemnościowa, met. indukcyjna)
Metody przenoszenia energii
Metody przenoszenia energii
elektromagnetycznej z aplikatora
elektromagnetycznej z aplikatora
do tkanek
do tkanek
Metoda
Metoda
kondensatorowa
kondensatorowa
-
sprzężenie
pojemnościowe
Metoda indukcyjna-
Metoda indukcyjna-
cewkowa
cewkowa
-
sprzężenie
indukcyjne
Metoda
Metoda
wypromieniowywa
wypromieniowywa
nia pola
nia pola
elektromagnetyczn
elektromagnetyczn
ego
ego
za pomocą
specjalnej anteny -
sprzężenie
radiacyjne
Działanie poza termiczne
Działanie poza termiczne
PEM
PEM
I. Działanie poza termiczne
Działanie poza termiczne
dotyczące zjawisk
biofizycznych i biochemicznych wynika z
z
rezonansowego pochłaniania energii wielkiej
rezonansowego pochłaniania energii wielkiej
częstotliwości.
częstotliwości.
1. zmiany równowagi czynnościowej
zmiany równowagi czynnościowej
w komórkach i
zespołach komórkowych.
2. Zmiana warunków polaryzacji
Zmiana warunków polaryzacji
półprzepuszczalnych błon
półprzepuszczalnych błon
komórkowych,
szczególnie tkanki nerwowej i mięśniowej.
3. Zmiana określonego stężenia jonów
Zmiana określonego stężenia jonów
po obu
stronach membran(pompa K- Na).
4. Zmiana ilościowa i jakościowa elektrolitów.
Działanie poza termiczne
Działanie poza termiczne
PEM-cd
PEM-cd
5. Wzrost
Wzrost
histocytów, fibroblastów, leukocytów.
6. Poprawa trofiki
Poprawa trofiki
tkanek w polu zabiegowym:
- normalizacja oddychania tkankowego
- poprawa mikrokrążenia( zmiana dla procesów
metabolicznych, zapalnych)
7. Resorpcja obrzęków,
Resorpcja obrzęków,
przyspieszenie
wchłaniania krwiaków, redukcja procesów
zapalnych.
8. Aktywizacja procesów
Aktywizacja procesów
regeneracyjnych i
obronnych.
Reasumując - działanie poza
Reasumując - działanie poza
termiczne PEM ma skutek:
termiczne PEM ma skutek:
I. Resorpcyjny
I. Resorpcyjny
II.Przeciwzapalny
II.Przeciwzapalny
III. Przeciwbólowy
III. Przeciwbólowy
Metoda pojemnościowa DKF
Metoda pojemnościowa DKF
Przeważa komponent
Przeważa komponent
elektryczny pola
elektryczny pola
elektromagnetycznego
elektromagnetycznego
W/Cz
W/Cz
Źródłem ciepła jest
Źródłem ciepła jest
tarcie między
tarcie między
poruszającymi się w polu
poruszającymi się w polu
elektrycznym jonami
elektrycznym jonami
płynów tkankowych oraz
płynów tkankowych oraz
tzw. strata dipolowa
tzw. strata dipolowa
Metoda pojemnościowa DKF
Metoda pojemnościowa DKF
Część ciała umieszczona
Część ciała umieszczona
zostaje w elektrycznym
zostaje w elektrycznym
polu kondensatora,
polu kondensatora,
pomiędzy dwoma
pomiędzy dwoma
metalowymi płytkami
metalowymi płytkami
elektrod. Elektrody nie
elektrod. Elektrody nie
powinny przylegać
powinny przylegać
bezpośrednio do ciała
bezpośrednio do ciała
( odstęp ok 2cm
( odstęp ok 2cm
umożliwiają podkładki
umożliwiają podkładki
filcowe lub obudowa
filcowe lub obudowa
elektrod sztywnych)
elektrod sztywnych)
Metoda pojemnościowa DKF
Metoda pojemnościowa DKF
Pole elektromagnetyczne
Pole elektromagnetyczne
W/Cz powoduje,że w
W/Cz powoduje,że w
dielektryku zachodzą
dielektryku zachodzą
przesunięcia ładunków
przesunięcia ładunków
elektrycznych ( występuje
elektrycznych ( występuje
prąd przesunięcia ).
prąd przesunięcia ).
Zmiana odległości
Zmiana odległości
elektrod od ciała
elektrod od ciała
powoduje zmianę
powoduje zmianę
głębokości przegrzania
głębokości przegrzania
tkanek.
tkanek.
Wymaga stosowania
Wymaga stosowania
techniki
techniki
dwuelektrodowej
dwuelektrodowej
( dwóch
( dwóch
okładek kondensatora).
okładek kondensatora).
Rodzaje elektrod:
Rodzaje elektrod:
sztywne
sztywne
miękkie
miękkie
specjalne
specjalne
Układu elektrod, a efekt
Układu elektrod, a efekt
terapeutyczny
terapeutyczny
Wskazania ogólne do zabiegów
Wskazania ogólne do zabiegów
DKF met. kondensatorową
DKF met. kondensatorową
Przewlekłe lub
Przewlekłe lub
podostre postaci:
podostre postaci:
- choroby
reumatyczne
- artrozy
- choroba
zwyrodnieniowa
kręgosłupa
- mialgie
- lumbago
- czyraki, ropnie
gruczołów potowych
- miogelozy
- zapalenia dróg
moczowych,
narządów rodnych
- zapalenia zatok
przynosowych
Przeciwwskazania ogólne do
Przeciwwskazania ogólne do
zabiegów DKF met.
zabiegów DKF met.
kondensatorową
kondensatorową
choroby w których
przeciwwskazane
jest stosowanie
ciepła(w tym:
gruźlica, nowotwory,
krwawienia,
zagrożenia
krwawieniem, ciąża,
- wszczepiony
rozrusznik serca-
metale w polu
zabiegu
- mokre opatrunki
- neuralgie
- żylakowatość
- zaburzenia czucia
- metalowe implanty
Przygotowanie pacjenta do
Przygotowanie pacjenta do
zabiegu
zabiegu
odsłonić część ciała poddawaną zabiegowi(
nie wykonywać zabiegu przez odzież)
pozycja pacjenta wygodna i rozluźniona
w polu zabiegu nie może znajdować się
metal, tworzywo syntetyczne,wilgoć
stykające się części ciała muszą być
odizolowane sucha tkaniną
Dawkowanie wg Schliephake'a
Dawkowanie wg Schliephake'a
ustala się na podstawie wrażeń
subiektywnych pacjenta!
I - dawka atermiczna
dawka atermiczna
- bez uczucia ciepła
II - dawka oligotermiczna
dawka oligotermiczna
- progowe wrażenie
ciepła
III - dawka termiczna-
dawka termiczna-
przyjemne wrażenie ciepła
IV - dawka hipertermiczna
dawka hipertermiczna
- silne wrażenie ciepła
ale bez uczucia bólu
Czas zabiegu
Czas zabiegu
krótki - 3-4min
krótki - 3-4min
średni- 5-9min
średni- 5-9min
długi – 10-15min
długi – 10-15min
Stosowanie impulsowego PEM
Stosowanie impulsowego PEM
metodą indukcyjną
metodą indukcyjną
I. W metodzie indukcyjnej
PEM wytwarzane jest
przez uzwojenie w postaci:
- Cewki podłużnej
- Cewki płaskiej
II. Indukowany jest
przepływ prądów o
zamkniętych obwodach -
prądów wirowych.
Stosowanie impulsowego
Stosowanie impulsowego
PEM metodą indukcyjną- cd
PEM metodą indukcyjną- cd
III. Prądy wirowe są indukowane w tkankach:
- dobrze uwodnionych, dobrze przewodzących –
co powoduje, że wydzielane ilości ciepła są dużo
mniejsze niż w metodzie pojemnościowej.
- ciepło jest szybciej odprowadzane z pola
zabiegowego.
IV. Miejsce zabiegowe pacjenta znajduje się w
zewnętrznym polu magnetycznym wielkiej
częstotliwości.
Stosowanie impulsowego PEM
Stosowanie impulsowego PEM
metodą indukcyjną- cd
metodą indukcyjną- cd
V. Z uwagi na impulsową
aplikację dawki mocy są
uśrednione.
VI. natężenie pola
maleje przy zwiększaniu
się odległości od
aplikatora.
Stosowanie impulsowego
Stosowanie impulsowego
PEM metodą indukcyjną- cd
PEM metodą indukcyjną- cd
VII. Temperatura w nagrzewanych
selektywnie(stała dielektryczna) tkankach
szybko spada. Spadek może być tak duży, że
głębiej położone tkanki nie zdążą się nagrzać
bezpośrednio w czasie trwania zabiegu.
VIII. W metodzie indukcyjnej efekt termiczny nie
jest dominującym skutkiem działania
impulsowego PEM wielkiej częstotliwości.
Metoda indukcyjna DKF
Metoda indukcyjna DKF
Stosuje się technikę
Stosuje się technikę
jedno - elektrodową
jedno - elektrodową
Rodzaje elektrod
-monoda
-diploda
- triploda
elektroda
ślimakowa
Dawkowanie zabiegów
Dawkowanie zabiegów
I. Temperatura skóry pozostaje nie zmieniona,
podstawą dawkowania jest gęstość mocy.
II. Moc regulowana jest w granicach 10-300W
III. Stosuje się zabiegi miejscowe z
uwzględnieniem dawek słabych i średnich.
IV. Czas zabiegu 10-15min.
V. Ilość zabiegów w serii
- 10 (zespoły bólowe)
- 20-30 (opóźnione zrosty kostne, trudno gojące
się rany).
Wskazania
Wskazania
I. Zespoły bólowe w przebiegu:
- dysfunkcji narządu ruchu
- zwyrodnień stawów kręgosłupa i stawów
obwodowych
II. Powikłania po urazach.
III. Leczenie zapaleń tkanek okołostawowych
IV. Nerwobóle
V. Zapalenia nerwów korzeniowych
VI. Trudno gojące się rany
VII. Opóźniony zrost kostny
VIII. Leczenie chorób laryngologicznych,
dermatologicznych i ginekologicznych,
stomatologicznych
IX. Powikłania po zabiegach operacyjnych
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania
I. Ostre stany zapalne tkanek i narządów -
szczególnie o nieznanej etiologii.
II. Stany po leczeniu chorób
nowotworowych.
III. Ciąża.
IV. Infekcje ogólnoustrojowe.
V. Choroby ogólnoustrojowe.
VI. Ostre stany zapalne żył i naczyń
chłonnych.
VII. Implanty elektroniczne.
Technika zabiegów
Technika zabiegów
Zastosowanie impulsowego PEM metodą indukcyjną w
leczeniu
bólów
odcinka
kręgosłupa
szyjno
–
piersiowego i stawu kolanowego – stan po urazie
Technika zabiegów
Technika zabiegów
Zastosowanie impulsowego PEM metodą indukcyjną
w leczeniu bólów krzyża i zapalenia zatok obocznych
nosa
Diatermia mikrofalowa
Diatermia mikrofalowa
Mikrofalami nazywamy fale
elektromagnetyczne o długości od 0,1-
100cm, wykazujące właściwości zbliżone
do promieniowania podczerwonego i
widzialnego
433,92MHz - 69cm-dług. fala
433,92MHz - 69cm-dług. fala
decymetrowa,
decymetrowa,
2375MHz - 12,62cm-dług. fali)
2375MHz - 12,62cm-dług. fali)
Drgania te powstają w wyniku
zastosowania lampy generacyjnej zwanej
-magnetronem, która łączy w sobie
właściwości lampy elektronowej i obwodu
drgającego.
Oddziaływanie mikrofal na tkanki
Oddziaływanie mikrofal na tkanki
Padająca na skórę wiązka mikrofal
zostaje w około 30% odbita od jej
powierzchni.
Pozostała część, zostaje pochłonięta na
głębokość
ok. 6-8cm.
Wnikając w tkankę mikrofale powodują
oscylację jonów w elektrolitach oraz drobin
w spolaryzowanych dielektrykach. W ten
sposób powstaje ciepło.
Największemu przegrzaniu pod wpływem
mikrofal ulegają tkanki zawierające dużo
wody tj: mięśnie i krew. Tkanka tłuszczowa
przegrzewa się słabo.
Metodyka zabiegów
Metodyka zabiegów
Wykonuje się na odsłoniętą powierzchnię
skóry.
Pacjent odczuwa wyraźne ciepło !
odległość promiennika od skóry wynosi ok.
5-10 cm w zależności od:
1. wielkości pola zabiegowego
2.zamierzonej głębokości przegrzania
Dawki- podobnie jak DKF(I,- 20W, II,-50W,
Dawki- podobnie jak DKF(I,- 20W, II,-50W,
III- 75W, IV- 100W)
III- 75W, IV- 100W)
Zazwyczaj używa się dawek w granicach
20-75W
20-75W
czas zabiegu 5-15min
czas zabiegu 5-15min
częstotliwość zabiegów 10-15 w serii
częstotliwość zabiegów 10-15 w serii
Wskazania
Wskazania
- przewlekłe
zapalenia stawów
- przewlekłe
nerwobóle
- zespoły bólowe w
przebiegu choroby
zwyrodnieniowej
- przewlekłych
stanach zapalnych
narządów rodnych
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania
- zaburzenia
ukrwienia
- nowotwory, ciąża
- stany zapalne żył
- obrzęki, wylewy
krwawe
- stany zwiększonej
wrażliwości na
światło
- ropnie
-zespolenia metalowe
- wszczepiony
rozrusznik
- nasady kości u
dzieci