GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Jest autoimmunologicznym, późnym

powikłaniem zakażenia gardła paciorkowcem –

hemolizującym grupy A.

Występuje u osób genetycznie

predysponowanych, w wyniku ścisłego

podobieństwa epitopów antygenowych

paciorkowca i tkanek ludzkich.

Ujawnia się po okresie bezobjawowym (średnio 3

tyg.), najczęściej jako zapalenie stawów

(polyarthritis) i serca (carditis) i/lub pląsawica

mniejsza albo Sydenhama (chorea minor).

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Pierwszy rzut gorączki reumatycznej

pozostawia gotowość do nawrotów choroby w

odpowiedzi na powtórne zakażenie gardła

paciorkowcem hemolizującym grupy A.

Każdy następny rzut gorączki reumatycznej

zwiększa ryzyko uszkodzenia serca, które jest

tym wyższe im młodszy jest wiek pacjenta.

Najbardziej zagrożone zachorowaniem są dzieci

w wieku 7-15 lat. Rzadziej chorują młodsze

dzieci, sporadycznie dorośli.

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Rozpoznanie
Żaden pojedyńczy objaw kliniczny nie jest

patognomoniczny.

W ustaleniu rozpoznania stosuje się

kryteria Jones‘a zmodyfikowane przez
Amerykańskie Towarzystwo
Kardiologiczne (AHA).

Kryteria większe :



Zapalenie serca

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA



Zapalenie stawów



Pląsawica



Rumień brzeżny



Guzki podskórne

Kryteria mniejsze :



gorączka



Bóle stawów



Wskaźniki ostrej fazy OB., CRP



Wydłużony odstęp P-R w EKG

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Rozpoznanie
Kryteria Jones'a pozwalają rozpoznać goraczkę

reumatyczną z wysokim

prawdopodobieństwem, gdy oprócz dowodów

potwierdzajacych etiologię paciorkowcową

choroby spełnione sa co najmniej 2 kryteria

większe lub 1 większe i 2 mniejsze.

Odsępstwo od tej zasady rozpoznania ostrego

rzutu gorączki reumatycznej jest możliwe w

przypadkach odosobnionej pląsawicy,

odosobnionego carditis o utajonym początku.

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Zapalenie serca
Następstwem zapalenia serca przebytego w

pierwszym rzucie gorączki reumatycznej w

50 % jest przewlekła reumatyczna choroba

zastawkowa serca, która u części chorych

ma charakter postępujący i kwalifikuje ich

do leczenia kardiochirurgicznego.

Charakterystyka carditis



Ujawnia się w pierwszych 3 tygodniach

rzutu



Pojawiają się szmery patologiczne

świadczące o niewydolności zastawek serca

(mitralnej, aortalnej)

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA



Powiększenie serca (do cor bovinum)



Zastoinowa niewydolność krążenia



Zapalenie osierdzia



Upośledzenie przewodnictwa i zaburzenia

rytmu serca



Carditis jest jedyną postacią gorączki

reumatycznej w jakiej występuje u

najmłodszych dzieci (3-5 r.ż.), zwykle

początek jest skryty, a przebieg

postępujący.

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA



Częstość występowania i ciężkość carditis
jest zwykle odwrotnie proporcjonalna do
częstości i nasilenia zapalenia stawów.

Zapalenie stawów
Charakterystyka zapalenia stawów w

ostrym rzucie gorączki reumatycznej



Ostry, gorączkowy początek z silnym
bólem, dominującym nad obiektywnymi
objawami zapalenia



Zajęte są duże stawy obwodowe, w
pierwszej kolejnosci kończyn dolnych

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA



Zapalenie ma charakter wędrujący, zajmuje
niesymetrycznie liczne stawy



Charakterystyczna jest przelotność odczynu
(obejmuje pojedynczy staw od kilku godzin do
kilku dni)



Całkowite, samoistne wygaszenie zapalenia
w ciągu ok. 3 tyg. bez pozostawienia
następstw



Szybka odpowiedz na leczenie kwasem
acetylosalicylowym



Wzrost częstości występowania wraz z
wiekiem

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Pląsawica
Charakterystyka pląsawicy Sydenhama



Może być jedynym objawem
prezentującym gorączkę reumatyczną



Wskaźniki ostrej fazy i miano p/ciał
p/paciorkowcowych zwykle jest
prawidłowe – długi okres utajenia (średnio
3 m-ce)



Skryty początek

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA



Najwcześniejszy objaw-powoli nasilająca
się chwiejność emocjonalna i zaburzenia w
zachowaniu



Pojawiają się zaburzenia motoryczne:
- nagłe, krótkie, szybkie, niepowtarzalne,
mimowolne ruchy bezcelowe rąk, mięśni
twarzy i języka, z dysartrią
- objawy zwykle obustronne, czasem
hemichorea
- ustępowanie we śnie, nasilenie przez
stres, zmęczenie

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

- osłabienie siły proporcjonalnie do
osłabienia

napięcia mięśni

- zaburzenia koordynacji ruchów
celowych,

pogorszenie pisma

- nie występują: zajęcie mięśni
gałkoruchowych, zaburzenia czucia,
objawy piramidowe
- czas trwania średnio 2-3 miesiące,
skłonność do

nawrotów

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA



Częstsza u dziewcząt, nie występuje u
dorosłych (poza chorea gravidorum) i
u dzieci w wieku przedszkolnym



Następstwa – po wielu latach
możliwość rozwoju
autoimmunologicznych zaburzeń
neuropsychiatrycznych (obsesyjno-
kompulsyjne, tikowe)

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Guzki podskórne i rumień brzeżny
Guzki podskórne nie występują jako osobne

postacie gorączki reumatycznej. Są
objawami towarzyszącymi zapaleniu serca
choć rzadko spotykanymi. Guzki są
objawem późnym, umiejscawiają się nad
wyniosłościami kostnymi, nie towarzyszą
im objawy subiektywne ani miejscowe
objawy zapalenia. Ustępują średnio po 2
tygodniach.

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Rumień może być wczesnym jak i późnym

objawem gorączki reumatycznej.
Cechuje go wysoka skłonność do
nawrotów (nawet po ustąpieniu innych
objawów chorobowych), zmienny i
wędrujący charakter. Umiejscawia się
na skórze tułowia i dosiebnych
częściach kończyn oszczędzając okolice
twarzy.

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Charakterystyka kryteriów mniejszych

1.

Gorączka 38-40 st. C, początek
samoistnej normalizacji po 1 tygodniu,
powrót do normotermii w ciągu 3-4
tygodni

2.

Ból stawów – charakter wędrujący,
ustępują w nocy

3.

OB. i CRP w ostrej fazie podwyższone
jeśli wcześniej nie wdrożono leków
p/zapalnych mogą być prawidłowe w
pląsawicy i rumieniu brzeżnym

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

5.

Wydłużenie odstępu P-R w EKG –

najczęściej blok A-V I st.

Diagnostyka



Posiew z gardła



Szybki test antygenowy



Podwyższone lub narastające miano

ASO (250j u dorosłych i 333j u dzieci)



Udokumentowana płonica



ECHO

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

Diagnostyka różnicowa



Zakażenia (bakteryjne, wirusowe)



Choroby rozrostowe



Autoimmunologiczne choroby tkanki łącznej

Leczenie



Leczenie przeciwpaciorkowcowe

(Penicylina,Sulfadiazyna,

Erytromycyna)



Leczenie p/zapalne, objawowe (kwas

acetylosalicylowy, glikokortykosteroidy)

GORĄCZKA REUMATYCZNA

GORĄCZKA REUMATYCZNA

W ostrej fazie dla skutecznej eradykacji

paciorkowca konieczne jest utrzymanie
bakterjobójczego stężenia antybiotyku
w surowicy przez 10 dni.

Profilaktykę zaś stosuje się regularnie

przez wiele lat do osiągnięcia wieku
pełnej dojrzałości, ale nie krócej niż
przez 5 lat od ostatniego rzutu.