Dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

ZŁAMANIA PRZECIĄŻENIOWE (fractura lenta, stress
fracture) są rezultatem powtarzających się nadmiernych
obciążeń narządu ruchu



występują najczęściej w obrębie kończyn dolnych:

-

najczęściej złamania w wyniku przeciążenia trzonów II i III
kości śródstopia

-

w guzie piętowym kości piętowej

-

kości piszczelowej

-

szyjce kości udowej



w obrębie tułowia – wyrostki kolczyste kręgów

OBRAZ KLINICZNY



bóle nasilające się podczas wysiłku – objaw dominujący



obrzęk



bolesność uciskowa



bólowe ograniczenie zakresu ruchów



żywa bolesność podczas próby obciążenia kończyny

OBRAZ RADIOLOGICZNY



jednoczesna obecność szczeliny złamania i nowej tkanki
kostnej



złamanie przeciążeniowe kości śródstopia (fractura lenta
metatarsi, stress fracture of metatarsals) – nazywane są
także złamaniami marszowymi (występują często u
żołnierzy)



dolegliwości bólowe w czasie chodzenia



w

miejscu

złamania

wyczuwalne

twarde

zgrubienie



wczesne badanie radiologiczne może nie wykazać
złamania (widoczne po około 3 tygodniach)



z reguły nie występuje przemieszczenie odłamów



złamanie przeciążeniowe kości piszczelowej
(fractura lenta tibiae, tibial stress fracture)

-

występuje

przeważnie

u

lekkoatletów

w

obwodowej części kości piszczelowej

-

tancerzy baletowych w proksymalnej części
piszczeli

-

u osób ze znacznym ograniczeniem zakresu
ruchów stawu kolanowego - w obrębie bliższej
części kości piszczelowej



złamanie

przeciążeniowe

kości

strzałkowej

(fractura lenta fibulae, stress fracture of fibula) –
najczęściej występuje u biegaczy trenujących na
twardej nawierzchni



miejsce złamania to najczęściej obwodowa część
kości strzałkowej



złamanie przeciążeniowe szyjki kości udowej
(fractura lenta colli femoris, stress fracture of
femoral neck)



jest

to

rzadka

lokalizacja

złamań

przeciążeniowych



złamanie może obejmować część lub całą
szerokość szyjki kości udowej



szczelina złamania na całej długości - stwierdza
się zazwyczaj zagięcie szpotawe szyjki



Do zlamań awulsyjnych czyli
załamań z oderwania
dochodzi z powodu
dysproporcji między siła
mięśni, wytrzymałością
ścięgien i odpornością ich
przyczepów.



Szczególnie często w
balecie, cyrku, sporcie
wyczynowym.



Występują w typowych
miejscach



Nagłe oderwanie lub na
podłożu zmienionej
patologicznie kości

ZESPÓŁ BOLESNEGO BARKU PŁYWAKA (czynnościowa

niestabilność stawu ramiennego u pływaków)

OBRAZ KLINICZNY



ból odczuwany szczególnie po wyrzucie ręki (przywiedzione

i skręcone do wewnątrz ramię dochodzi przy pociąganiu na

wysokość barku)



przy pełnym rozluźnieniu mięśni (zwłaszcza w znieczuleniu)

stwierdza się test szuflady przedniej połączony często ze

słyszalnym trzaskiem



zwykle dochodzi do zniszczenia przedniego obrąbka

stawowego panewki przy zachowaniu funkcji innych

elementów stawu



mogą występować „myszki stawowe” oraz odczynowe

zapalenie skóry



w diagnostyce należy uwzględnić schorzenia:

-

zespół górnego otworu klatki piersiowej

-

spondyloza szyjna

-

usidlenie nerwu nadłopatkowego

-

zapalenie stożka rotatorów lub któregoś z jego elementów

-

zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego
ramienia

-

zespół ciasnoty stawu podnaramiennego



należy wykluczyć:

-

bóle spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi
zniekształcającymi stawu barkowo-obojczykowego



ŁOKIEĆ TENISISTY (epicondylitis lateralis humeri)



występuje w następstwie przeciążenia mm. prostowników

nadgarstka i palców



można go zakwalifikować do grupy entezopatii – choroba

spowodowana uwalnianiem się z podłoża chrzęstno-

kostnego pojedynczych włókien i komórek do ścięgien, co

jest przyczyną:

-

obrzęku

-

pogrubienia i bolesności przyczepów

-

w obrębie ścięgien może dojść do kościotworzenia

i powstawania tzw. entezofitów

-

odczuwalny silny ból w okolicy początków mięśni przy

nadkłykciu bocznym



choroba występuje częściej u mężczyzn i zwykle wiąże się

z wykonywanym zawodem (masażysta, stomatolog,

skrzypek, tenisista)

ZESPÓŁ BÓLOWY BOCZNEGO PRZEDZIAŁU STAWU
ŁOKCIOWEGO (ŁOKIEĆ TENISISTY)



ból w rzucie głowy k. promieniowej, stawu ramienno-
promieniowego, nadkłykcia bocznego lub w miejscu wejścia n.
radialis prosterior pod m. supinator



w rzadkich przypadkach – ból rozlany, chory nie może go
umiejscowić



osłabiona siła chwytu



różnie zaznaczona męczliwość ręki



ból z przeniesienia przy wyproście palców i nadgarstka

TECHNIKA BADANIA KLINICZNEGO (chory podczas

badania siedzi przy stole naprzeciw badającego)

Badanie ma określić:

-

tkliwość palpacyjną okolicy nadkłykcia bocznego

-

tkliwość nad rzutem n. radialis posterior – 4-5 cm obwodowo

od nadkłykcia

-

stopień bolesności przy czynnym odwracaniu i nawracaniu

przedramienia wobec stosowanego oporu

-

siłę chwytu obu rąk

badanie dotyczy obu kończyn – ręka zdrowa służy jako

punkt odniesienia



PRZYKURCZ DUPUYTRENA – przykurcz
rozcięgna dłoniowego



Cechy:
bliznowacenie rozcięgna dłoniowego z następczym
przykurczeniem palców



Trzy zasadnicze teorie powstawania
przykurczu Dupuytrena:

1.

Teoria genetycznego uwarunkowania (występowanie
rodzinne 25-60%)

2.

Teoria powinowactwa nerwowego (powinowactwo zmian

w obrębie palca małego i serdecznego z nerwem
łokciowym)

3.

Teoria urazowa (tzw. urazy zawodowe – narażenia na
urazy, przeciążenia i mikrourazy w czasie pracy)



zmiany patologiczne w obrębie rozcięgna dłoniowego
można podzielić na trzy fazy:

1.

FAZA PROLIFERACJI – w obrazie przeważają fibroblasty
z dużą tendencją do rozplemu i form nietypowych
(zdarzają

się

rozpoznania

histopatologiczne

mięsakowłókniaka)

2.

FAZA PRZEROSTU ROZCIĘGNA – (stadium przykurczeń)
powstają główne przykurczenia w stawach (w obrazie
histopatologicznym przeważają fibrocyty)

3.

FAZA KOŃCOWA (ZBLIZNOWACENIA) – przykurcz jest
utrwalony i nie wykazuje tendencji do progresji (w obrazie
histopatologicznym – zbite bezkomórkowe pasma
włókniste
o minimalnym unaczynieniu)

zmiany towarzyszące w przebiegu przykurczu
Dupuytrena



obniżenie czucia w obrębie opuszek palców



parestezje



zaburzenia ukrwienia

przykurcz często występuje u osób chorych na

cukrzycę, padaczkę, alkoholizm



STADIUM 0

-

stwierdza się ciągnięcie skóry

lub wyczuwa pasmo podskórne

-

brak przykurczu palców



STADIUM I

-

zajęcie głównie włókien

podłuznych rozcięgna

-

przykurcz w stawach

śródręczno-paliczkowych do 30°

-

stawy miedzypaliczkowe wolne



STADIUM II

-

wyraźny zgięciowy przykurcz w

stawach śródręczno-

paliczkowych i

międzypaliczkowych bliższych

-

suma kątów przykurcza

mniejsza niż 90°



STADIUM III

-

przykurcz obejmuje warstwy
głębsze rozcięgna

-

suma kątów powyżej 90°

-

ręka zwężona, ograniczenia
odwodzenia palców



STADIUM IV

-

przykurcz jak w stadium III

-

objawy zajecia procesem
bliznowatym więzadła
Landsmera oraz rozciegna
prostowników

-

przeprost w stawie
paliczkowym

ZESPÓŁ BOLESNOŚCI WYROSTKA RYLCOWATEGO
KOŚCI PROMIENIOWEJ (styloiditis radii) – zniekształcające
zapalenie wyrostka rylcowatego powstaje w wyniku zmian
przeciążeniowo-gośćcowych



bóle okolicy nadgarstka (zwłaszcza przy odchylaniu
łokciowym
i promieniowym)



wyrostek rylcowaty żywo bolesny na ucisk



w obrazie radiologicznym – delikatne dziobowate
zniekształcenie i wydłużenie wyrostka rylcowatego



ZESPÓŁ DE QUERVAINA (tendovaginitis stenosans m.

abductoris pollicis longi et extensoris pollicis brevis)



dolegliwości bólowe podobne do występujących w zespole

bolesności wyrostka rylcowatego k. promieniowej



nasilenie bólu głównie przy ruchach wyprostowania

i odwodzenia kciuka



w obrębie ścięgien stwierdza się pogrubienie, wyczuwalne

nierówności



skóra ponad ścięgnami prostownika krótkiego i odwodziciela

kciuka może być obrzęknięta



utrudniony chwyt i inne czynności ręki



charakterystyczny ból przy ruchu ulnaryzacji (palec wraz

z kciukiem zwinięte w pięść)

TEST VON FINKELSTEINA

kciuk chorego układa
się na jego dłoni i
nastepnie nad nim
zamyka pozostałe palce
w pięść

czynna lub bierna
ulnaryzacja ręki
wywołuje ból

MODYFIKACJA TESTU
VON FINKELSTEINA
(MUCKART)

przyciśnięcie jedynie
kciuka do wskaziciela
i wykonanie ulnaryzacji
ręki



PALEC TRZASKAJACY, PALEC ZAKLESZCZONY
(tendovaginitis stenosans)



choroba wywołana guzkowatym pogrubieniem ścięgna, co
ogranicza jego poślizg



trudność w zginaniu palca i często niemożność następczego
wyprostu



choroba występuje w przebiegu gośćca reumatoidalnego
oraz
u niemowląt (zaliczana do wad wrodzonych)



najczęściej obejmuje zginacze palca serdecznego i małego,
a u dzieci kciuka



badając palpacyjnie ścięgno stwierdza się guzkowate,
często bolesne pogrubienie u wejścia do pochewki
włóknistej

NADGARSTEK WIOŚLARZA – zapalenie pochewek
ścięgnistych ścięgien prostowników promieniowych
nadgarstka



choroba najczęściej występuje u wioślarzy, kajakarzy i osób
podnoszących ciężary

OBRAZ KLINICZNY (około 7 cm dogłowowo od guzka

Listera)



ból, obrzęk



uczucie trzeszczenia



tkliwość dotykowa nad odpromieniową powierzchnią
nadgarstka



KOLANO SKOCZKA – uszkodzenie więzadeł rzepki w
wyniku powtarzających się mikrourazów z powodu
biomechanicznych przeciążeń
OBRAZ KLINICZNY - I FAZA



kłujący ból zlokalizowany w okolicy podrzepkowej,
występujący po wysiłku i ustępujący po kilkugodzinnym
odpoczynku



uczucie pełności i ucisku w okolicy dolnego brzegi rzepki



wrażenie niepewności i „uciekania” kolana
OBRAZ KLINICZNY - II FAZA



ból pojawia się już na początku treningu, ale po ogrzaniu
tkanek ustępuje na czas wysiłku

ROZCIĘGNO PODESZWOWE

– utworzone przez mocne pasma

łącznotkankowe, ma początek na guzowatości kości piętowej, rozdziela się
dystalnie na 5 pasm, które przyczepiają się u podstawy paliczków
bliższych poszczególnych palców



przy nadmiernej pronacji stopy rozcięgno podczas fazy obciążania
i odbicia podlega przeciążeniom, które mogą spowodować
entezopatię



u osób, które nie uprawiają sportów, najczęstszym czynnikiem
etiologicznym są prawdopodobnie urazy



z czasem dodatkowo może rozwinąć się ostroga piętowa, która
może nasilać ból



największe dolegliwości bólowe i sztywność stopy występują rano,
zaraz po wstaniu, a podczas ćwiczeń – na początku treningu