dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Katedra i Klinika Rehabilitacji

Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy

Choroba przeciążeniowa

kręgosłupa

dr n.med.Małgorzata Łukowicz

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Nazwy obiegowych i medycznych

określeń dolegliwości

kręgosłupowych:

Ból krzyża, ból lędźwiowy (lumbalgia, lumbago),
mięśnioból

(myalgia),

ból

korzeniowy

(radicalgia), radiculitis, korzonki, wypadnięcie
dysku, przepuklina dyskowa, dyskopatia, rwa
kulszowa, ischialgia, zablokowanie, postrzał, bóle
pleców (dorsalgia), bóle grzbietu, neuralgia
międzyżebrowa, bóle międzyłopatkowe, bóle
szyi, karku, rwa barkowa, migrena szyjna,
usztywnienie karku, zawianie, itp..

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Choroba przeciążeniowa

Stopniowe, wieloetapowe zużywanie się i
zdzieranie elementów kręgosłupa, nadmierne i
przyspieszone wskutek oddziaływania na nie
przeciążeń przewyższających ich wytrzymałość,
w warunkach obniżonych zdolności
adaptacyjnych.

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Czynniki sprzyjające:



wydłużanie się czasu życia,



brak ruchu,



niewydolny

i

nierównomiernie

obciążony

układ

mięśniowy,



nieprawidłowy sposób odżywiania, nadwaga,



przewlekły stres,



hipermobilność,



stosowanie używek,



wady postawy, nierówność kończyn dolnych, wady



wrodzone kręgów,



zaburzenia hormonalne okresu przekwitania,



choroby ogólnoustrojowe

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Jednostka ruchowa kręgosłupa

Segment ruchowy utworzony przez dwa sąsiadujące ze
sobą kręgi, połączone krążkiem międzykręgowym i
stawami międzywyrostkowymi.

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Segment ruchowy kręgosłupa

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Słup przedni (kolumna przednia)

Kolumna trzonów kręgowych (bez łuków)
ustawione jeden n drugim, poprzedzielana
krążkami międzykręgowymi.

Odpowiada za przenoszenie obciążeń.

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Słup tylny (kolumna tylna)

Utworzony z łuków kręgów i systemu stawów
międzywyrostkowych poszczególnych odcinków
kręgosłupa. Łączą one części kręgów za sobą,
zapewniając prawidłową ruchomość i
ukierunkowanie ruchów kręgosłupa.

Odpowiada za prowadzenie i kierowanie
zakresem ruchu.

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Kolumny kręgosłupa

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Funkcje kręgosłupa:



funkcja stabilizująca i podporowa: oś

podporowa, element stabilny wobec
ruchomych kończyn, miejsce przyczepu
mięśni, rusztowanie dla zawieszenia
narządów wewn., amortyzator obciążeń w osi
długiej, ochrona rdzenia kręgowego,
rusztowanie dla układu nerwowego



funkcja ruchowa - umożliwia wykonywanie

ruchów głowy i tułowia



funkcja odruchowa- regulująca i integrująca

pracę różnych układów

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mechanizmy zewnętrzne

wspomagające:



uginanie stawów kończyn dolnych



tłocznia brzuszna

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mechanizm ochronnego działania

tłoczni brzusznej

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Obciążenia kręgosłupa przy

podnoszeniu ciężarów

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Ból regionu kręgosłupa

z w ią z a n y z u c is k ie m

k o r z e n ia p r z e z

z m ia n y t k a n k o w e

b ó l k o r z e n io w y

z w ią z a n y z c z y n n o ś c io w y m

p o d r a ż n ie n ie m lu b

m o r fo lo g ic z n y m

u s z k o d z e n ie m tk a n e k

b ó l r z e k o m o k o r z e n io w y

k o r z e n io w o -

r z e k o m o k o r z e n io w y

b ó l m ie s z a n y

z w ią z a n y z u c is k ie m

p n ia n e r w u p o z a

k o lu m n ą

k r ę g o s łu p a

b ó l n e u r o g e n n y

b ó l k r ę g o s łu p a

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Drogi powstania przeciążeń

d r o g a n a g łe g o

u r a z u

d r o g a p r z e c ią ż e ń

p r z e w le k ły c h

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Droga nagłego urazu

w t ó r n e z a b u r z e n i a m i ę ś n io w e

( p r z y k u r c z e , n i e d o w ła d y i p o r ż e n ia

m i ę ś n i k o ń c z y n )

u c is n ię c i e l u b u s z k o d z e n ie

k o r z e n ia lu b k o r z e n i n e r w o w y c h

u s z k o d z e n ie p i e r ś c ie n i a
w łó k n is t e g o z w y p u k l in ą

l u b p r z e p u k li n ą

n a g ły z n a c z n y u r a z

l u b p r z e c i ą ż e n i e

p r z e w y ż s z a ja c e w y t r z y m a ło ś ć

k r ą ż k ó w m i ę d z y k r ę g o w y c h

c z y n n o ś c i ż y c io w e

z w i ą z a n e z r u c h e m

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Droga przewlekłych przeciążeń

p r z e c ią ż e n ie s t r u k t u r

k o s t n y c h

( t r z o n y k r ę g ó w ,

s t a w y m ię d z y w y r o s t k o w e )

p r z e c ią ż e n ie t k a n e k m ię k k ic h

b ie r n ie s t a b iliz u ją c y c h k r ę g i

( w ię z a d ła , p o w ię z ie , t o r e b k i s t a w o w e

k r ą ż k i m ię d z y k r ę g o w e )

p r z e c ią ż e n ie m ię ś n i

o k o ło k r ę g o s łu p o w y c h

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Schemat uszkodzenia pierścienia

włóknistego z przepukliną jądra

miążdżystego

Wypuklina dyskowa

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Zmiany zwyrodnieniowe

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Rtg kregosłupa

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

MRI kręgosłupa

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Diagnostyka radiologiczna

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

System klasyfikacji bólów krzyża

McKenziego

zespół

podklasy

1. Postawa

Siedzenie, stanie, leżenie

2. Dysfunkcja

Zgięciowa, wyprostna, boczny

ześlizg/ zgięciowa-boczna,

rotacyjna, wielokierunkowa

3. Przemieszczenie (odprowadzalne,

nieodprowadzalne)

Tylne, przednie

4. Uwięźnięcie
5. Zaburzenie stawu krzyżowo-

biodrowego
6. Inne rozpoznania

np.zab. st.biodrowego,

zł.kręgosłupa, niestabilności,

kręgozmyk, stenoza kręgosłupa,

przerzuty neo

7. Nieokreslone

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Proponowany system klasyfikacji bólu
krzyża i bólu odniesionego wg
Buchbindera i wsp.

Klasyfikacja

Podklasy

1. Objawowy krążek międzykręgowy

a)

Mechaniczne odprowadzalne

b)

Mechaniczne nieodprowadzalne

c)

Bez mechanicznego

przemieszczenia

2. Objawowy staw międzywyrostkowy

a)

Zapalenie

b)

Uszkodzenie mechaniczne

3. Objawowy staw krzyzowo-biodrowy

a)

Zapalenie

b)

Uszkodzenie mechaniczne

4. Uwięźnięcie korzenia nerwowego

5. Zajęcie przyległego korzenia

nerwowego

6. Stenoza kręgosłupa

a)

Centralna

b)

boczna

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Proponowany system klasyfikacji bólu
krzyża i bólu odniesionego wg
Buchbindera i wsp. c.d.

7. Niestabilność mechaniczna

Zawiera objawową

spondylolizę,kręgozmyk,

(potwierdzone przez badania rtg)

8. Zespół postruralny

a)

Siedzenie

b)

Stanie

c)

leżenie

9. Zespół dysfunkcyjny

a)

Zapalenie

b)

Uszkodzenie mechaniczne

10. Zachowanie chorobowe

Zgięciowa, wyprostna, boczny ześlizg/

zgięciowa-boczna, rotacyjna,

wielokierunkowa

11. Inne rozpoznania

W tym st.biodrowy i

posladek,złamania, przerzuty,choroby

trzewi, chromanie przestankowe

poch.naczyniowego

12. Nieokreślone

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Okres I choroby przeciążeniowej

Przeciążenie układu mięśniowego i
tkanek miękkich w wyniku
działania czynników
zewnętrznych: cywilizacyjnych i
środowiskowych

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Okres II choroby przeciążeniowej

Powstawanie zaburzeń
czynnościowych w obrębie układu
mięśniowego i tkanek miękkich
okołokręgosłupowych

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Okres III choroby przeciążeniowej

Powstawanie zaburzeń
czynnościowych w systemie
stawów kręgosłupa i miednicy
(przeciążenie krążków m/k,
zablokowania stawów)

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Okres IV choroby przeciążeniowej

Powstawanie uszkodzeń
morfologicznych (zmian
zwyrodnieniowych) w obrębie
krążków m/k i uszkodzeń stawów
kręgosłupa i trzonów kręgowych

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Okres V choroby przeciążeniowej

Wtórne uszkodzenia w układzie
nerwowym i mięśniowym
spowodowane nasilonymi
zmianami morfologicznymi

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Objawy choroby zwyrodnieniowej

kręgosłupa

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Zaburzenia czynnościowe w obrębie
narządu ruchu są zdecydowanie
najczęstszą przyczyna dolegliwości
bólowych w przebiegu choroby
przeciążeniowej.

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mięśnie posturalne:

(na tylnej powierzchni ciała)



Mięśnie krótkie szyjno-głowowe (proste i skośne)



mięśnie dźwigacze łopatek



część górna mięśnia czworogłowego



część szyjna i lędźwiowa prostownika brzbietu



mięśnie czworoboczne lędźwi



mięśnie gruszkowate



mięśnie napinacze powięzi szerokiej



mięśnie półbłoniaste i półścięgniste



mięśnie dwugłowe ud

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mięśnie posturalne:

(na przedniej powierzchni ciała)



Mięśnie żwacze



mięśnie mostkowo-sutkowo-obojczykowe



mięśnie pochyłe



mięśnie piersiowe mniejsze



mięśnie piersiowe większe - część mostkowa i żebrowa



mięśnie skośne brzucha



mięśnie biodrowo-lędźwiowe



mięśnie krótkie przywodziciele ud



mięśnie smukłe



mięśnie proste ud

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mięśnie fazowe:



Głębokie zginacze szyi



mięsień piersiowy większy - część obojczykowa



mięśnie zębate



mięsień czworoboczny - część dolna



mięsień prostownik grzbietu-część piersiowa



mięsień prosty brzucha



mięśnie pośladkowe średnie i wielkie



mięśnie długie przywodziciele ud



mięśnie obszerne przyśrodkowe, boczne i pośrednie

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mięsień prostownik grzbietu

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mięśnie fazowe szybciej ulegają
rozciągnięciu, osłabieniu i zanikowi.

Mięśnie postruralne reagują
nadmiernym napięciem i
przykurczem.

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mięśniowy górny zespół

skrzyżowania:



Osłabione mięśnie:



przykurczone mięśnie:

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

Mięśniowy dolny zespól

skrzyżowania:



Osłabione mięśnie:



przykurczone mięśnie:

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

W codziennej aktywności ruchowej
powinniśmy aktywować, wzmacniać
mięśnie fazowe,
a rozciągać i rozluźniać mięśnie
posturalne!!!

dr n.med. Małgorzata

Łukowicz

MITY ZWIĄZANE Z BÓLAMI KRZYŻA:



Leżenie w łóżku jest podstawą leczenia.



Do chwili ustąpienia bólu powinieneś się oszczędzać.



Ból krzyża zwykle nie pozwala pracować.



Każdy, kto odczuwa ból krzyża powinien się

prześwietlić.



Zdjęcie rtg, CT. MRI zawsze pozwalają ustalić
przyczynę bólu.



Większość bólów krzyża jest spowodowana urazami
lub dźwiganiem ciężarów.



Jeśli masz dyskopatię musisz się poddać operacji.

Richard A. Deyo