Spedycja
Wykład I
Wiadomości ogólne
Omówienie zajęć ze spedycji
Sposób zaliczenia – egzamin
pisemny
Materiały:
Slajdy do wykładów
E. Załoga, D. Milewski, Spedycja. Procesy i
usługi, WNUS (skrypt uczelniany),
Szczecin 2004
Przepisy prawne, INCOTERMS
J. Marzec, Spedycja lądowa, WKiŁ, W-wa,
1979.
www.transport.wzieu.pl
Materiały do wykładów i ćwiczeń
ze spedycji na stronie:
Pojęcie spedycji
Rola spedycji w procesach
handlowych i transportowych
Proces handlowy
Poszukiwanie partnera handlowego –
kryteria wyboru np. dostawcy (czynniki
logistyczne),
Faza negocjacji – ustalanie ceny,
warunków dostawy, warunków płatności,
Faza realizacji dostawy – proces
transportowy (logistyczny),
Faza potransakcyjna – realizacja płatności
Proces transportowy
Ciąg
kolejno
następujących
czynności, stanowiących
pewną całość, w wyniku
których towar zostanie
dostarczony odbiorcy w
jak
najsprawniejszy
sposób
Proces transportowy
czynności spedycyjne
czynności przemieszczania
(przewóz, przeładunek,
składowanie przejściowe)
czynności dodatkowe (np.
magazynowanie długookresowe)
Organizacja i planowanie
procesu transportowego –
różne aspekty
Opracowanie koncepcji przewozu
(m.in. optymalizacja –
np wybór
sposobu przewozu:
ś
rodek transportu,
trasa, czas
),
Przygotowanie wszystkiego, co jest
potrzebne do przewozu,
Koordynacja procesu transportowego
Przygotowanie do
przewozu – schemat
ogólny
Przygotowanie
dokumentów
Przygotowanie
przesyłki
List
Przewozowy, ...
Przygotowanie
Środka transportu
i kierowcy
Prawidłowo zorganizowany proces transportowy i handlowy
Rola transportu i spedycji w
procesach gospodarczych
Efekty
ekonomiczne
przedsiębiorstw
Uzyskiwane
przychody
Koszty
Uzyskiwane
przychody
Funkcjonowanie
transport
Jakość usług
transportowych
Koszty
transportu
Czynniki efektywności
procesów transportowych
Efektywność
transportu
Zasoby (tabor,
wyposażenie,
ludzie, systemy
informacyjne)
Czynniki
zewnętrzne
(warunki
naturalne,
infrastruktura)
Organizacja
(m.in.
Koordynacja)
Pojęcie spedycji
J. Marzec „Spedycja jest to zarobkowe
organizowanie przemieszczania ładunków w
zastępstwie zleceniodawcy oraz wykonywanie
związanych z tym czynności za wyjątkiem
samego transportu i czynności dodatkowych.”
T.
Szczepaniak:
„spedycja
jest
to
zorganizowanie przemieszczania ładunków
przy zastosowaniu odpowiednio dobranych
środków transportu i sposobu przewozu, w
wyniku czego następuje przesłanie ładunków od
dostawcy do odbiorcy.”
Pojęcie spedycji
T.
Szczepaniak:
„Spedycja
to
wszystkie czynności konieczne
do przesłania ładunku, również
te wynikające ze specjalnego
życzenia zleceniodawcy ale z
wyłączeniem samego przewozu.”
W.
Grzywacz:
„Ułatwienie
transportu.”
Funkcje spedycji
Doradcza
Dokumentacyjna
Organizacyjna
Wykonawcza
Bankowa
Dystrybucyjna
Klasyfikacja spedycji
wg obszaru działania
Krajowa
Międzynarodowa
Klasyfikacja spedycji
wg ładunków
Całopojazdowa
Drobnicowa,
Ładunków specjalistycznych
(niebezpieczne, ponadnormatywne,
i inne wymagające specjalnych
warunków przewozu)
Klasyfikacja spedycji
wg gałęzi
Samochodowa,
Kolejowa,
Portowo – morska,
Lotnicza
Klasyfikacja spedycji
wg zakresu działania
Uniwersalna,
Wyspecjalizowana (przykłady):
„giełdy ładunkowe”,
Obsługa portowa,
Konsolidacja drobnych przesyłek
Odprawy celne
Istotną częścią działalności spedycyjnej
jest praca koncepcyjna, występująca w
mniejszym lub większym nasileniu w
danym podmiocie, wymiana informacji
między uczestnikami nie tylko procesu
transportowego ale i handlowego i
załatwianie wszelkiego rodzaju
formalności, takich jak na przykład
wypełnianie dokumentów
transportowych i handlowych.
Organizacj
a procesu
transporto
wego
Wymogi
prawne
(normy
czasowe,
gabaryty
pojazdu,
prędkość,
sposób
przewożenia
ładunku)
Wymogi
klienta
(koszt, czas
przewozu)
Właściwości
przesyłki
(podatność transportowa)
Właściwości
środka
transportu
(dostosowanie do ładunku,
do warunków
zewnętrznych)
Uwarunkowania
zewnętrzne
(pogoda, klimat,
warunki terenowe, stan infrastruktury,
sytuacja polityczna itd. Możliwość
efektywnego i bezpiecznego przewiezienia
ładunku)
21
Czynniki te należy uwzględniać
jednocześnie podczas
organizowania procesu
transportowego
Przykład – przewóz ciężkiego ładunku z
Południa Polski do Niemiec – wymogi
klienta o ograniczenia prawne.
Środek transportu należy dobrać biorąc
pod uwagę inne czynniki, ale istnieje
możliwość racjonalizacji – opakowanie i
zabezpieczenie ładunku a środek
transportu, wagony z krytym dachem -
przykład
22
Dylemat - „nasz kliet nasz
Pan”
Przykład – mleczarnia wysyłająca
do klienta produkty mleczne:
odpowiednia temperatura przewozu
Schłodzenie ładunku przed
załadunkiem
Co w przypadku zmiany zlecenia w
ostatniej chwili?
Spedytor jest koordynatorem i
organizatorem procesu
transportowego. Odpowiednia
organizacja procesu transportowego to
stan, w którym wykonywanie wszystkich
czynności spedycyjnych przez
poszczególnych uczestników tego
procesu odbywa si
ę
w ustalonej
kolejno
ś
ci, w okre
ś
lony sposób i we
wzajemnym powi
ą
zaniu ze sob
ą
.
Efektem tych działań powinny być:
odpowiednia jakość i koszt
Koordynacja w transporcie
mi
ę
dzynarodowym obejmuje
przedsiębiorstwa i instytucje
biorące udział w realizacji
procesu transportowego w
handlu zagranicznym
Czynno
ś
ci spedycyjne
• Doradztwo, kalkulacje, Wybór środka transportu lub
trasy przewozu
• Sporządzanie umów o przewóz, sporządzanie
dokumentów przewozowych
• Ubezpieczenie ładunku
• Zamówienie środka transportu
• Udzielanie zleceń na wykonanie kontroli ilości,
jakości oraz innych usług, Organizacja prac
ładunkowych
• Zgłoszenie towaru do odprawy celnej, składanie
zabezpieczenia celnego, podstawienie ładunku do
odprawy celnej;
Czynności
spedycyjne
c.d.
• kompletowanie
ładunku,
pakowanie,
znakowanie, cechowanie, sortowanie;
• przeładunek i przygotowanie do przeładunku;
• składowanie przejściowe;
• odebranie przesyłki od przewoźnika
• przekazanie przesyłki odbiorcy
• rozpakowanie i uzdatnianie ładunku do odbioru
• fakturowanie, rozliczanie i pobieranie należności
• reklamacje
• odbiór od odbiorcy zobowiązania zapłaty
• sprzedaż przesyłki
• cesja praw do przesyłki
Faza przemieszczania
Dozorowanie
Informowanie – śledzenie przesyłki
Reagowanie na nieprawidłowości
Faza końcowa
wyładunek
pokwitowanie
Sprawdzenie przesyłki
Uregulowanie należności, ew.
likwidacja, sprzedaż przesyłki
Sporządzenie protokołu
szkodowego
Korzyści zleceniodawcy ze współpracy ze
spedytorem
• Specjalizacja - większa efektywność, wyższa jakość
usług.
Spedytor wybiera optymalne rozwiązanie z punktu
widzenia czasu, kosztów i jakości, zna rynek transportowy, posiada
sieć kontaktów i jest w stanie zaoferować wyższy poziom usług
• Niższe koszty – efekt skali,
• Spedytor likwiduje problemy na styku klient - firma
usługowa (np. przewoźnik)
• Angażuje środki finansowe np. na zabezpieczenia
celne,
co
umożliwia
terminowe
wykonanie
formalności celno - administracyjnych i skrócenie
czasu pobytu ładunku w punktach odprawy celnej
• Pomaga zdobywać nowe rynki zbytu
Korzyści przewoźnika
• Marketing, sprzedaż
• Krótszy czas postoju środka transportu pod
załadunkiem
• Lepsze wykorzystanie ładowności środka
transportu dzięki konsolidacji przesyłek
drobnych
• Mniejsze szkody dzięki odpowiedniemu
przygotowaniu przesyłki
• Skrócenie
czasu
wystawiania
i
kompletowania dokumentów
Korzyści przewoźnika c.d.
•spedytor inwestuje w infrastrukturę i
suprastrukturę
•przewoźnik nie musi tworzyć działów, w których
pracują osoby posiadające specjalistyczną
wiedzę dotyczącą prawa handlowego, przepisów
celnych, sanitarnych itd
•możliwość pozyskania klientów dzięki
wszechstronności i wiarygodności spedytora
•spedytor odciąża przewoźnika od ściągania
należności od wielu drobnych klientów
•rozwija nowe usługi np. logistyczne, nowe formy
przewozów - transport kombinowany
Historia rozwoju spedycji
Rozwój transportu – okres
starożytność i średniowiecze
Okres kapitalizmu i rewolucji
przemysłowej
Potrzeba przewożenia dużych
ilości towarów o niewielkiej
wartości i zróżnicowanej
strukturze
różnorodne ładunki zarówno maszyn jak i
masowo produkowane towary przemysłowe;
produkty rolne na wzrastające rynki miejskie
- zwiększenie produktywności rolnictwa -
więcej ludzi może się zajmować produkcją
nie związaną z rolnictwem;
surowiec na potrzeby budownictwa,
kopalnictwa, hutnictwa, odlewni;
Nowe problemy ekonomiczne i
organizacyjne związane z
korzystaniem z transportu
zorganizowanie transportu wymaga
co raz większych kwalifikacji;
potrzeba magazynowania towarów;
potrzeba skoordynowania różnych
gałęzi transportu
Według FIATA zawód spedytora
istnieje już od X w
tworzenie składów publicznych w portach i
miastach,
rozszerzenie się handlu morskiego i
organizowaniem targów w Europie:
załadunek i wyładunek, clenie, składowanie,
przewóz, sprzedaż, pobranie/opłacenie należności,
spedytor znał najlepsze drogi przewozowe, środki
transportu, wiedział jak opiekować się towarem i
jak go składować, znał sposoby komunikowania
się.
Specyfika pracy spedytora
Cechy osobowe i kwalifikacje
Charakter pracy i problemy, które
musi rozwiązywać spedytor
37
Specyfika pracy spedytora
Umiejętność „załatwiania” spraw trudnych
Przykłady
Importer Polski sprowadza do magazynu
w porcie cytrusy, które dystrybuuje
później do swoich klientów
Nieprawidłowo przygotowane wagony
przez przewoźnika kolejowego
38
Specyfika pracy spedytora
Reagowanie na powstające problemy
Przykłady
Uszkodzone opakowanie produktu, który
ma być załadowany na statek
Opóźnienie rozładunku statku przez
kapitana
„kalibrowanie” mandarynek
39
Specyfika pracy spedytora
Czujność spedytora
Przykłady
Przeładunek higroskopijnego towaru
podczas złej pogody
Reklamacja importera – mokry węgiel