Spedycja

Wykład I

Wiadomości ogólne

Omówienie zajęć ze spedycji

Sposób zaliczenia – egzamin
pisemny
Materiały:

Slajdy do wykładów
E. Załoga, D. Milewski, Spedycja. Procesy i
usługi, WNUS (skrypt uczelniany),
Szczecin 2004
Przepisy prawne, INCOTERMS
J. Marzec, Spedycja lądowa, WKiŁ, W-wa,
1979.

www.transport.wzieu.pl

Materiały do wykładów i ćwiczeń
ze spedycji na stronie:

Pojęcie spedycji

Rola spedycji w procesach

handlowych i transportowych

Proces handlowy

Poszukiwanie partnera handlowego –

kryteria wyboru np. dostawcy (czynniki

logistyczne),
Faza negocjacji – ustalanie ceny,

warunków dostawy, warunków płatności,
Faza realizacji dostawy – proces

transportowy (logistyczny),
Faza potransakcyjna – realizacja płatności

Proces transportowy

Ciąg

kolejno

następujących
czynności, stanowiących
pewną całość, w wyniku
których towar zostanie
dostarczony odbiorcy w
jak

najsprawniejszy

sposób

Proces transportowy

czynności spedycyjne
czynności przemieszczania
(przewóz, przeładunek,
składowanie przejściowe)
czynności dodatkowe (np.
magazynowanie długookresowe)

Organizacja i planowanie

procesu transportowego –

różne aspekty

Opracowanie koncepcji przewozu
(m.in. optymalizacja –

np wybór

sposobu przewozu:

ś

rodek transportu,

trasa, czas

),

Przygotowanie wszystkiego, co jest
potrzebne do przewozu,
Koordynacja procesu transportowego

Przygotowanie do

przewozu – schemat

ogólny

Przygotowanie

dokumentów

Przygotowanie

przesyłki

List

Przewozowy, ...

Przygotowanie

Środka transportu

i kierowcy

Prawidłowo zorganizowany proces transportowy i handlowy

Rola transportu i spedycji w

procesach gospodarczych

Efekty

ekonomiczne

przedsiębiorstw

Uzyskiwane

przychody

Koszty

Uzyskiwane

przychody

Funkcjonowanie

transport

Jakość usług

transportowych

Koszty

transportu

Czynniki efektywności

procesów transportowych

Efektywność

transportu

Zasoby (tabor,

wyposażenie,

ludzie, systemy

informacyjne)

Czynniki

zewnętrzne

(warunki

naturalne,

infrastruktura)

Organizacja

(m.in.

Koordynacja)

Pojęcie spedycji

J. Marzec „Spedycja jest to zarobkowe

organizowanie przemieszczania ładunków w

zastępstwie zleceniodawcy oraz wykonywanie

związanych z tym czynności za wyjątkiem

samego transportu i czynności dodatkowych.”
T.

Szczepaniak:

„spedycja

jest

to

zorganizowanie przemieszczania ładunków

przy zastosowaniu odpowiednio dobranych

środków transportu i sposobu przewozu, w

wyniku czego następuje przesłanie ładunków od

dostawcy do odbiorcy.”

Pojęcie spedycji

T.

Szczepaniak:

„Spedycja

to

wszystkie czynności konieczne
do przesłania ładunku, również
te wynikające ze specjalnego
życzenia zleceniodawcy ale z
wyłączeniem samego przewozu.”
W.

Grzywacz:

„Ułatwienie

transportu.”

Funkcje spedycji

Doradcza
Dokumentacyjna
Organizacyjna
Wykonawcza
Bankowa
Dystrybucyjna

Klasyfikacja spedycji

wg obszaru działania

Krajowa
Międzynarodowa

Klasyfikacja spedycji

wg ładunków

Całopojazdowa
Drobnicowa,
Ładunków specjalistycznych
(niebezpieczne, ponadnormatywne,
i inne wymagające specjalnych
warunków przewozu)

Klasyfikacja spedycji

wg gałęzi

Samochodowa,
Kolejowa,
Portowo – morska,
Lotnicza

Klasyfikacja spedycji

wg zakresu działania

Uniwersalna,
Wyspecjalizowana (przykłady):

„giełdy ładunkowe”,
Obsługa portowa,
Konsolidacja drobnych przesyłek
Odprawy celne

Istotną częścią działalności spedycyjnej

jest praca koncepcyjna, występująca w

mniejszym lub większym nasileniu w

danym podmiocie, wymiana informacji

między uczestnikami nie tylko procesu

transportowego ale i handlowego i

załatwianie wszelkiego rodzaju

formalności, takich jak na przykład

wypełnianie dokumentów

transportowych i handlowych.

Organizacj

a procesu

transporto

wego

Wymogi

prawne

(normy

czasowe,

gabaryty

pojazdu,

prędkość,

sposób

przewożenia

ładunku)

Wymogi

klienta

(koszt, czas

przewozu)

Właściwości

przesyłki

(podatność transportowa)

Właściwości

środka

transportu

(dostosowanie do ładunku,

do warunków

zewnętrznych)

Uwarunkowania

zewnętrzne

(pogoda, klimat,

warunki terenowe, stan infrastruktury,

sytuacja polityczna itd. Możliwość

efektywnego i bezpiecznego przewiezienia

ładunku)

21

Czynniki te należy uwzględniać

jednocześnie podczas

organizowania procesu

transportowego

Przykład – przewóz ciężkiego ładunku z
Południa Polski do Niemiec – wymogi
klienta o ograniczenia prawne.
Środek transportu należy dobrać biorąc
pod uwagę inne czynniki, ale istnieje
możliwość racjonalizacji – opakowanie i
zabezpieczenie ładunku a środek
transportu, wagony z krytym dachem -
przykład

22

Dylemat - „nasz kliet nasz

Pan”

Przykład – mleczarnia wysyłająca

do klienta produkty mleczne:

odpowiednia temperatura przewozu
Schłodzenie ładunku przed
załadunkiem

Co w przypadku zmiany zlecenia w

ostatniej chwili?

Spedytor jest koordynatorem i

organizatorem procesu

transportowego. Odpowiednia

organizacja procesu transportowego to

stan, w którym wykonywanie wszystkich

czynności spedycyjnych przez

poszczególnych uczestników tego

procesu odbywa si

ę

w ustalonej

kolejno

ś

ci, w okre

ś

lony sposób i we

wzajemnym powi

ą

zaniu ze sob

ą

.

Efektem tych działań powinny być:

odpowiednia jakość i koszt

Koordynacja w transporcie

mi

ę

dzynarodowym obejmuje

przedsiębiorstwa i instytucje

biorące udział w realizacji

procesu transportowego w

handlu zagranicznym

Czynno

ś

ci spedycyjne

• Doradztwo, kalkulacje, Wybór środka transportu lub

trasy przewozu

• Sporządzanie umów o przewóz, sporządzanie

dokumentów przewozowych

• Ubezpieczenie ładunku
• Zamówienie środka transportu
• Udzielanie zleceń na wykonanie kontroli ilości,

jakości oraz innych usług, Organizacja prac
ładunkowych

• Zgłoszenie towaru do odprawy celnej, składanie

zabezpieczenia celnego, podstawienie ładunku do
odprawy celnej;

Czynności

spedycyjne

c.d.

• kompletowanie

ładunku,

pakowanie,

znakowanie, cechowanie, sortowanie;

• przeładunek i przygotowanie do przeładunku;
• składowanie przejściowe;
• odebranie przesyłki od przewoźnika
• przekazanie przesyłki odbiorcy
• rozpakowanie i uzdatnianie ładunku do odbioru
• fakturowanie, rozliczanie i pobieranie należności
• reklamacje
• odbiór od odbiorcy zobowiązania zapłaty
• sprzedaż przesyłki
• cesja praw do przesyłki

Faza przemieszczania

Dozorowanie
Informowanie – śledzenie przesyłki
Reagowanie na nieprawidłowości

Faza końcowa

wyładunek
pokwitowanie
Sprawdzenie przesyłki
Uregulowanie należności, ew.
likwidacja, sprzedaż przesyłki
Sporządzenie protokołu
szkodowego

Korzyści zleceniodawcy ze współpracy ze

spedytorem

• Specjalizacja - większa efektywność, wyższa jakość

usług.

Spedytor wybiera optymalne rozwiązanie z punktu

widzenia czasu, kosztów i jakości, zna rynek transportowy, posiada
sieć kontaktów i jest w stanie zaoferować wyższy poziom usług

• Niższe koszty – efekt skali,
• Spedytor likwiduje problemy na styku klient - firma

usługowa (np. przewoźnik)

• Angażuje środki finansowe np. na zabezpieczenia

celne,

co

umożliwia

terminowe

wykonanie

formalności celno - administracyjnych i skrócenie
czasu pobytu ładunku w punktach odprawy celnej

• Pomaga zdobywać nowe rynki zbytu

Korzyści przewoźnika

• Marketing, sprzedaż
• Krótszy czas postoju środka transportu pod

załadunkiem

• Lepsze wykorzystanie ładowności środka

transportu dzięki konsolidacji przesyłek

drobnych

• Mniejsze szkody dzięki odpowiedniemu

przygotowaniu przesyłki

• Skrócenie

czasu

wystawiania

i

kompletowania dokumentów

Korzyści przewoźnika c.d.

•spedytor inwestuje w infrastrukturę i

suprastrukturę

•przewoźnik nie musi tworzyć działów, w których

pracują osoby posiadające specjalistyczną
wiedzę dotyczącą prawa handlowego, przepisów
celnych, sanitarnych itd

•możliwość pozyskania klientów dzięki

wszechstronności i wiarygodności spedytora

•spedytor odciąża przewoźnika od ściągania

należności od wielu drobnych klientów

•rozwija nowe usługi np. logistyczne, nowe formy

przewozów - transport kombinowany

Historia rozwoju spedycji

Rozwój transportu – okres
starożytność i średniowiecze
Okres kapitalizmu i rewolucji
przemysłowej

Potrzeba przewożenia dużych

ilości towarów o niewielkiej

wartości i zróżnicowanej

strukturze

różnorodne ładunki zarówno maszyn jak i
masowo produkowane towary przemysłowe;
produkty rolne na wzrastające rynki miejskie
- zwiększenie produktywności rolnictwa -
więcej ludzi może się zajmować produkcją
nie związaną z rolnictwem;
surowiec na potrzeby budownictwa,
kopalnictwa, hutnictwa, odlewni;

Nowe problemy ekonomiczne i

organizacyjne związane z

korzystaniem z transportu

zorganizowanie transportu wymaga
co raz większych kwalifikacji;
potrzeba magazynowania towarów;
potrzeba skoordynowania różnych
gałęzi transportu

Według FIATA zawód spedytora

istnieje już od X w

tworzenie składów publicznych w portach i
miastach,
rozszerzenie się handlu morskiego i
organizowaniem targów w Europie:
załadunek i wyładunek, clenie, składowanie,
przewóz, sprzedaż, pobranie/opłacenie należności,
spedytor znał najlepsze drogi przewozowe, środki
transportu, wiedział jak opiekować się towarem i
jak go składować, znał sposoby komunikowania
się.

Specyfika pracy spedytora

Cechy osobowe i kwalifikacje
Charakter pracy i problemy, które
musi rozwiązywać spedytor

37

Specyfika pracy spedytora

Umiejętność „załatwiania” spraw trudnych
Przykłady

Importer Polski sprowadza do magazynu
w porcie cytrusy, które dystrybuuje
później do swoich klientów
Nieprawidłowo przygotowane wagony
przez przewoźnika kolejowego

38

Specyfika pracy spedytora

Reagowanie na powstające problemy
Przykłady

Uszkodzone opakowanie produktu, który
ma być załadowany na statek
Opóźnienie rozładunku statku przez
kapitana
„kalibrowanie” mandarynek

39

Specyfika pracy spedytora

Czujność spedytora
Przykłady

Przeładunek higroskopijnego towaru
podczas złej pogody
Reklamacja importera – mokry węgiel