ANIMACJA

KULTUROWA



animacja kulturowa – sektor życia
społecznego, którego działacze
uznają za cel pewne przekształcenie
postaw i stosunków
miedzyjednostkowych i w
zbiorowości oddziałując bezpośredni
na jednostki (M. Simonot),



działanie to jest realizowane za pomocą
różnych zajęć



niektórzy autorzy wskazują na czynniki
składające się na animacje kulturową: jest to
zespół metod, aktywności i stosunków,
dotyczących zainteresowań przejawianych
przez ludzi w ich czasie wolnym (mogą to być
zainteresowania intelektualne, artystyczne,
społeczne, praktyczne i fizyczne)

zakres animacji społeczno-
kulturowej

o       kryterium geograficzne (miejska-wiejska),
o      

płaszczyzna

interwencji

(społeczna,

kulturalna),

o       kryterium dominującego sektora działania

(polityczny, handlowy, estetyczny),

o       kryterium statusu animatora (zawodowy,

dobrowolny),

o       kryterium spontaniczności itp.

animacja obejmuje sektor
społeczno-kulturalny, który cechuję
się

o       składa się z grupy stowarzyszeń,
o       zajmuje się zachowaniami ludzi w

czasie poza pracą zawodową, co nie
oznacza, że dotyczy jedynie rekreacji,

o       zakłada się tutaj uczestnictwo na

poziomie

wyboru,

opracowania

produktu kulturalnego,

o      

istnieje

różnorodność

proponowanych zajęć i sposobów
animowania,

o       istnieje różnorodność instytucji,

w których odbywają się zajęcia ,

o       publiczny charakter finansowania

struktury animacji społeczno-
kulturalnej i ich organizacja

o       grupy nieformalne, które spotykają się

bez udziału animatora; jest przejaw tzw.

Animacji naturalnej,

o       stowarzyszenia - są podstawowymi

jednostkami animacji:



są źródłem wielu zainteresowań, potrzeb

i skłaniają do realizacji wielu potrzeb



dobrowolność

przynależności

jest

stałym

elementem – poza tym również wspólnota

celów, pozioma struktura organizacyjna

struktury animacji społeczno-
kulturalnej



zbiorowości lokalne



poziom pośredniczący – organizacje i ruchy
społeczne, które są silnie zakorzenione w
życiu społecznym i kulturalne, ale mające
szerszy zasięg aniżeli stowarzyszenia lokalne
– w tym obszarze działają



ruchy społeczne, organizacje regionalne i
państwowe



organizacje i instytucje społeczne i kulturalne,
które podejmują działania bardziej neutralne

struktury animacji społeczno-
kulturalnej



poziom państwowy



istniej tutaj podział podejmowanych
animacji pomiędzy wiele ministerstw

animację kulturową należy
odróżniać od rozpowszechniania
kultury

o       animacja ma charakter postępowy

(rozpowszechnienie konserwatywny)

o       animacja to kontakt z całą

publicznością, gdy w rozpowszechnianiu

kontaktujemy się jedynie z elitą,

o      

animacja

ma

charakter

niedyrektywny

podczas

gdy

rozpowszechnianie

posługuje

się

manipulacją,

animację kulturową należy
odróżniać od rozpowszechniania
kultury

o      

w

animacji

każdy

ma

możliwość

wypowiadania

się

podczas

gdy

w

upowszechnianiu zarezerwowane jest to dla
grupy specjalistów,

o       animacje dzieje się tam, gdzie żyją ludzie,

podczas gdy rozpowszechnianie w „świątyniach
kultury”,

o       animacja podkreśla wartość grupy, podczas

gry w rozpowszechnianiu kultury ważne są
wartości indywidualistyczne

Funkcje społeczne animacji



Adaptacyjna i integracyjna



Sprzyja komunikacji społecznej

poprzez rozwój aktywności, prowadzi

do przystosowania ludzi do

stopniowych zmian m.in. kulturalnych

edukacyjna i rozwoju kulturalnego
rekreacyjna – zajęcia czasu wolnego stają

się nowym wymiarem życia

społecznego i jednostkowego

Funkcje społeczne animacji



funkcja regulacji życia społecznego



innowacyjna i krytyczna

funkcję kulturalne animacji



o       animacja a twórczość,



o       animacja a upowszechnianie
kultury

Typy animatorów

o       Kolektywny – cele osobiste są powiązane

bezpośrednio z zamiarami zbiorowymi, uwaga jest

skoncentrowana na zmianie struktur społecznych,

o       Relacyjny – podział na zamiary osobiste i

zamiary zbiorowe; dążenie do pełni życia,

wykorzystanie animacji do rozwoju osobistego

użytecznego dla wszystkich,

o       Osobisty – podstawowym motywem jest chęć

zdobycia uznania społecznego, integracji i

osiągnięć; wykorzystanie animacji dla celów

własnych,

z powyższymi typami animatorów
wiąże się podział na nurty animacji

o      

konserwatywny

–

zachowanie

społeczeństwa tradycyjnego, integracja za
pośrednictwem animatora,

o       reformistyczny – ewolucja społeczna przez

przekształcanie

stosunków

społecznych;

animacja jest skoncentrowana na komunikacji
międzyludzkiej,

o      

rewolucyjny

–

przekształcanie

społeczeństwa, działanie na struktury, rozwój
świadomości

Animator – ochotnik i/lub
profesjonalista

o       animacja społeczno-kulturalna

jest obszarem, w którym ważny jest
udział zarówno osób pracujących
zawodowo, jak również ochotników,

o       to właśnie ochotnicy stanowią

większość,

Animator – ochotnik i/lub
profesjonalista

o      

obserwujemy

jednak

proces

profesjonalizacji

pracy

animatorów

społeczno-kulturowych (przejawem tego
jest wzrastająca liczba uczelni kształcących
specjalistów w tym zakresie),

o       animator jest pracownikiem społecznym

– jego funkcja polega na doprowadzeniu do
powstania i rozwoju działania o celach
edukacyjnych, kulturalnych i sportowych,

typologie animatorów



ideologiczna

       kontroler – odpowiedzialny za

animację i kontrolujący ją na wysokich

szczeblach, jest decydentem,

      

wszechstronny

–

człowiek

„dobre woli”, umiejący nawiązywać

stosunki, pojednawczy, ale często

manipulowany przez innych,

ideologiczna

       strateg – dążący do ściśle

określonego celu, niesprzedajny, dba o

rozwój środowiska jak również siebie

samego,

      

statysta

–

animator

dla

przyjemności, nie miesza się do spraw

ogólniejszych i kontrowersyjnych,

    rezerwista – młody animator

wprowadzony przez innych starszych,

typologia ról

      

sumienny

–

animator

z

powołania, postawa allocentryczna,
jest przekonany, że musi poświęcić
się innym w pełni,

       macierzyński – wychodzi z

założenia, że podstawą animacji jest
miłość, dlatego skupia się na pomocy
innym ludziom, czuwaniu nad nimi,

typologia ról

       personalista – za główny cel

stawia

sobie

umożliwienie

jednostkom aby stały się dojrzałe,
odpowiedzialne i autonomiczne,

       inicjator – pobudza aspiracje

innych ludzi, sprzyja otwartości,
odkrywaniu nowych wymiarów

Obserwując działania animatorów
możemy wyodrębnić różne sposoby
działania ich w trakcie pracy animacyjnej
– różne style



styl autorytarny:



autokratyczny – animator nie znoszący

sprzeciwu, wymagający

podporządkowania, niekiedy fanatyczny



paternalistyczny – swój punkt widzenia

traktuje jako typowy dla wszystkich

podczas, gdy w rzeczywistości jest inaczej



matriarchalny – nadopiekuńczy, chce o

wszystkim wiedzieć



manipulatorski – stosuję manipulację dla
osiągnięcia różnych celów



despotyczny – narzuca swój system
wartości pozostałym osobom,
perfekcjonista



styl leseferystyczny



demagogiczny – czyni wszelkie

ustępstwa, aby cieszyć się popularnością

i uznaniem, dużo obiecuje grupie



dobroduszny – animator pozbawiany

autorytetu, odrzucany lub naiwny, jest

przedmiotem drwin



bezradny – unika aktywności zawodowej,

gdyż zadania go przerastają



styl demokratyczny



kooperacyjny – animator służy grupie,
próbuje odkrywać potrzeby i
oczekiwania, eliminować lęk, jest
tolerancyjny, ale nie bezkrytyczny



półdyrektywny – animator decyduje o
formie działalności, ale pozostawia
swobodę co do treści

zadania stojące przed
animatorem



ustala program i czasową organizację

przewidzianych zajęć,



proponuję listę tematów, ustala działania,



określa formę proponowanych zajęć oraz

sposób działań informujących o akcji,

gromadzi informacje dotyczące wybranego

tematu m.in. poprzez analizę

dokumentów, spotkania ze specjalistami

oraz innymi animatorami,

zadania stojące przed
animatorem (2)



zbiera konieczne środki (wyposażenie,

finanse) oraz organizuje logistykę,



poszukuje różnych form współdziałania,

w szczególności na poziomie lokalnym,



dąży

do

zaangażowania

osób

kompetentnych i profesjonalnych,



przewiduję

zastosowanie

środków

pomocniczych (audiowizualnych itp.),

zadania stojące przed
animatorem (3)



przygotowuje

osoby,

które

będą

współrealizowały proces animacji,



informuje publiczność o tematach i zajęciach –

planuje całą akcję promocyjną,



interweniuje w przebieg zajęć, tak aby

zapewnić ich odpowiedni przebieg i stworzyć

warunki ekspresji dla uczestników,



dokonuje oceny przeprowadzonych przez

siebie działań animacyjnych,



przygotowuje sprawozdanie z działalności,

 

Techniki, metody i środki
animacji



Animacja jest metodą działania i
interwencji w polu społecznym



Animacja jako metoda działania i
sposób interwencji traktowana jest
jako czynnik prowadzący do wzrostu
uczestnictwa członków grupy lub
zbiorowości

Najpowszechniej stosowaną metodą
pracy animacyjnej jest spotkanie
członków grupy



Każda faza może spotkania może być

wykorzystana w procesie animacji,



Pierwsza

faza

to

przygotowania

animatora do spotkania (określa temat

i cel spotkania, informując jednocześnie

wcześniej o nim uczestników,



Druga faza ma miejsce w trakcie

trwania spotkania – wiedzieć, osądzać,

działać,



Wreszcie faza po spotkaniu – realizacja
podjętych decyzji,



W

animacji

społeczno-kulturalnej

możemy stosować różne formy spotkań
grupy:



 Praca w podgrupach – zakończona syntezą,



 Forum – dyskusja, której punktem wyjścia

jest obejrzany film, muzyczny utwór, itp.



      Burza mózgów,



      Studium przypadku,



      „Świadectwo” – relacja zaproszonej

osoby, która jest punktem wyjścia dyskusji,



      okrągły stół – dyskutuje przy nim tylko

kilka osób a reszta biorąca w nim udział
może się włączyć dopiero pod koniec,



     panel,



    dyskusja

w

podgrupach,

które

kontaktują się ze sobą za pomocą
rzeczników,



 technika Philips 6.6 dająca możliwość

szybkiego uzyskania opinii (6-osobowe
grupy dyskutujące maksymalnie przez 6
min.),



      inscenizacje,

w pracy z grupą możemy
wykorzystać poza technikami
bogate spektrum środków



mogą mieć postać bardziej tradycyjną,
jak

również

nowoczesną

multimedialną,



doskonały

środkiem

animacji

kulturowej

może

być

telewizja

kablowa,



najczęściej używane są: tablice ogłoszeń,
oficjalne spotkania, zebrania komitetów,
prospekty, prasa lokalna, wystawy, afisze,
wywiady, wystawy stałe



najrzadziej stosowane są gry symulacyjne,
książki, gry i zabawy, dostęp do władz
lokalnych, sondaże opinii, spotkania w domach
prywatnych, teatr uliczny, TV ogólnopolska,
projekty lokalne koordynowane przez
animatora

zakres działalności animatorów społeczno-
kulturowych na podstawie francuskich
Ośrodków Społeczno-Kulturalnej



typ pierwszy (usługi i zajęcia
przeznaczone dla wszystkich
mieszkańców sektora, zwłaszcza dla
rodzin):



zajęcia ułatwiające prowadzenie
gospodarstwa domowego – poradnictwo
w różnych dziedzinach



zajęcia edukacyjne i informacyjne dla
dorosłych dotyczące m.in. planowania
rodziny, wychowana dzieci, problemów
wynikających z pełnienia określonych ról
społecznych (obywatela, konsumenta),
szkolenia zawodowe



zajęcia o charakterze medycznym



opieka nad dziećmi



zajęcia pozaszkolne organizowane dla
dzieci w czasie wolnym od szkoły



zajęcia i usługi dla osób starszych

typ drugi (zajęcia skierowane
do niektórych kategorii
zbiorowości),



działania skierowane do imigrantów,
ułatwiające adaptację w nowym
środowisku życiowym,



zajęcia dla osób niepełnosprawnych,
upośledzonych,



zajęcia dla osób bezrobotnych,

typ trzeci (zajęcia kulturalne i
czasu wolnego)



tutaj mieszczą się: kluby filmowe,
biblioteki, różnorodne pracownie,
sport, zajęcia plenerowe, wycieczki i
zorganizowane podróże, imprezy
kulturalne