Menopauza

Definicja menopauzy



Menopauzą nazywamy ostatnią miesiączkę w
życiu, tzn. krwawienie, po którym występuje co
najmniej 6-cio miesięczna przerwa (w Polsce
około 49-52 r.ż.)



Okres kilku lat przed i po menopauzie
nazywamy przekwitaniem - klimakterium lub
okresem okołomenopauzalnym.



Premenopauza- ok. 6 lat przed menopauzą,



Postmenopauza - ok. 6 lat po menopauzie,
który przechodzi w senium, czyli okres
starzenia się.

Wystąpienie menopauzy
nie zależy od:



pojawienia się menarche,



masy ciała,



rodności,



warunków socjoekonomicznych,



sposobu życia

Wystąpienie menopauzy
zależy od:



opóźnione pokwitanie (brak prawidłowego
rozwoju sutków przed 13,5 r.ż. lub brak
menarche w 5 lat po rozwinięciu się sutków)
predysponuje do przedwczesnej menopauzy



palenie tytoniu - przedwczesne wygaśnięcie
czynności gonad.

Kaskada zmian
hormonalnych w okresie
klimakterium



wygasanie czynności jajnika, początkowo
lutealnej (niedobór PG- cykle krótsze, skąpe
miesiączki), a następnie estrogennej (rzadsze
miesiączkowanie - oligomennorhea - cykle co 40-
60 dni)



wzrost wydzielania GnRH, a następnie
gonadotropin przysadkowych (FSH, zanik
cyklicznego wydzielania LH - częste, skąpe lub
rzadkie miesiączki



wzrost wydzielania estronu przez obwodową
konwersję androstedionu pochodzącego z
nadnerczy

Zmiany w narządzie
rodnym w okresie
klimakterium



zmniejszenie masy i wielkości narządów oraz
scieńczenie błon śluzowych (endometrium linijne)



rozrost tk. łącznej i zmniejszenie liczby nn.
krwionośnych,



zwiększone ryzyko rozrostów prostych (h.
glandularis cystica,

hyperplasia simplex

- 5%

kobiet)



znacznie zwiększone ryzyko rozrostów
złożonych (h. glandularis adenomatosa,

h.

complex

- 20% kobiet)



zmniejszenie zawartości glikogenu w komórce i pał.
kw. mlekowego -

dyspareunia i colpitis senilis

Zmiany w innych
narządach w okresie
klimakterium



zmiany zanikowe błony śluzowej cewki moczowej i
pęcherza moczowego (bolesne oddawanie moczu,
zmniejszenie napięcia mm. zwieraczy pęcherza - SUI)



zmniejszenie masy gr. sutkowych (wzrost ilości tk.
tłuszczowej nad gruczołową)



utrata masy kostnej (wzrost procesów
resorbcyjnych nad budulcowymi) - osteoporoza



scieńczenie i wiotkość skóry wynikacjący ze spadku
produkcji kolagenu i wzrostu ilości tk. włóknistej

HIPOESTROGENIZM !!!

OBJAWY ZESP. KLIMAKTERYCZNEGO

OBJAW

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA %

ROZDRAŻNIENIE

ZNUŻENIE

DEPRESJA

BÓLE GŁOWY

UDERZENIA

GORĄCA

ZABURZENIA

PAMIĘCI

PRZYROST MASY

ZABURZENIA SNU

BÓLE STAWOWE

ZLEWNE POTY

KOŁATANIE

SERCA

NAPADY PŁACZU

ZAPARCIA

BOLESNE

ODDAWANIE

MOCZU

ZMNIEJSZENIE

LIBIDO

92

83

78

71

68

64

61

51

48

46

44

42

37

20

20

Indywidualizacja
leczenia

Podczas wprowadzania HTZ należy
indywidualizować leczenie, mając na uwadze:



wiek kobiety („stan hormonalny”)



choroby towarzyszące i wykonane zabiegi
operacyjne



rodzaj stosowanych preparatów (AH, terapia
sekwencyjna, t. ciągła, SERM-raloksifen,
tibolon)



drogę (p.o., TTS, donosowo) i dawkę
podawanych hormonów (ilość E2)

Wskazania do
stosowania HTZ

Podczas wprowadzania HTZ należy rozważyć
potencjalne korzyści i ryzyko jej
stosowania !!!



objawy wypadowe



dolegliwości ze strony ukł. moczowo-
płciowego



zapobieganie i leczenia osteopenii i
osteoporozy



przedwczesna menopauza

Przeciwwskazania do
stosowania HTZ



rak piersi



czynna lub przebyta ch. zakrzepowo-zatorowa



niewydolność wątroby (marskość wątroby)



nie zdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych



niestablina choroba wieńcowa



czynna estrogenozależna choroba nowotworowa

Prowadzenie HTZ

wymaga:



regularnych (nie rzadziej niż raz do roku) wizyt
lekarskich



corocznej oceny stanu gruczołów piersiowych
(badanie palpacyjne, mammografia, USG)



badanie ginekologiczne i USG-TV miednicy
mniejszej



cytologia nie rzadziej niż raz na 3 lata



wykonania badań dodatkowych (profil lipidowy,
enzymy wątrobowe, densytometria)

Korzyści ze stosowania

HTZ



zniesienie objawów wazomotorycznych (poprawa
po miesiącu terapii, wymagane laczenie - 5 lat)



objawy urogenitalne i seksuologiczne (lecznie
ogólne i miejscowe - kremy z estriolem)



osteoporoza (terapia wieloletnia u kobiet z
przedwczesną menopauzą - wysokie ryzyko
złamań; preparaty niskodawkowe)



zmniejszenie ryzyka raka okrężnicy o ok. 30%

Ryzyko stosowania HTZ

RAK SUTKA



ryzyko nowotworu wzrasta wraz z czasem trwania
terapii (wzrost ryzyka o 1-1,5% po 5 latach),



PG zwiększają ryzyko raka sutka, zmniejszając
jednocześnie ryzyko raka endometrium



przypadki raka sutka w trakcie HTZ cechuje
większy rozmiar guza i odsetek przerzutów do
ww. chłonnych



brak znamiennego wpływu HTZ na czas przeżycia

Ryzyko stosowania HTZ

RAK ENDOMETRIUM



niezrównoważona PG ciągła terapia estrogenowa
zwiększa ryzyko raka błony śluzowej trzonu macicy



ryzyko nie jest całkowicie eliminowane pomimo
wstawki progestagennej (ponad 5 lat)



wzrost ryzyka podczas stosowania cyklicznej,
złożonej HTZ



nie stwierdzono wzrostu ryzyka raka przy ciągłej,
złożonej HTZ

Ryzyko stosowania HTZ

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa



HTZ zwiększa 2-krotnie ryzyko ŻChZZ,



największe ryzyko powikłań występuje w pierwszym
roku hormonoterapii



zaawansowany wiek i otyłość zwiększają ryzyko
ŻChZZ



u kobiet z ŻChZZ w wywiadzie wyraźny wzrost ryzyka
i nawroty choroby w pierwszym roku po leczeniu