Endokrynologia okresów życia kobiety

Pomenarchalne zaburzenia cyklu:

• Zintegrowany zespół dla młodzieży: ginekolog, pediatra, endokrynolog, psycholog, pracownicy socjalni.

• Podział na grupy: A (z zachowanymi relacjami dziecięcymi w rodzinie - zaburzenia cyklu), B (przedwcześnie wprowadzonych w życie dorosłe - infekcje, nieplanowane ciąże, antykoncepcja).

• 45% nieregularności ustępuje spontanicznie w okresie 2-10 lat.

Przyczyny zatrzymania cyklu:

• hiperandrogenizm,

• unieszczęśliwienie psychofizyczne (sic! - przyp. R.J.),

• hiperprolaktynemia,

• zaburzenia odżywiania,

• zaburzenia czynności tarczycy,

• przedwczesne wygasanie czynności jajników.

Oligomenorrhea:

• rozróżnienie owulacyjnych i nieowulacyjnych zaburzeń cyklu: temperatura podstawowa, progesteron w 30-36 dniu cyklu,

• 2 grupy:

1. prawidłowy fenotyp, prawidłowe FSH/LH, prawidłowa wielkość jajników, prawdopodobieństwo zaburzeń odżywiania, nadmiar aktywności fizycznej, zaburzenia emocjonalne,

2. objawy hiperandrogenizmu, LH > FSH, powiększone jajniki, insulinooporność; diagnostyka: oznaczenia FSH i LH w 3.dniu cyklu, TSH, testosteron, androstendion, 17-OH-progesteron.

Przyczyny hiperandrogenizmu:

• PCO,

• PCO z insulinoopornością, otyłością i acanthosis nigricans,

• późny zespół nadnerczowy,

• obwodowy hirsutyzm.

Leczenie hiperandrogenizmu:

• przy prawidłowym LH/FSH i prawidłowej wielkości jajników: E₂ + lewonorgestrel,

• przy prawidłowym LH/FSH z oznakami hiperandrogenizmu: E₂ + cyproteron,

• LH>FSH z powiększonymi jajnikami i hiperandrogenizmem: E₂ + cyproteron,

• przy insulinooporności: dieta, aktywność fizyczna, metformina 500 mg dziennie,

• przy wysokim poziomie 17-OH-progesteronu: prednizon,

• obwodowy hirsutyzm z wysokim poziomem DHT: finasteryd.

Wtórny brak miesiączek:

• zaburzenia odżywiania,

• niedoczynność tarczycy,

• hiperprolaktynemia,

• przedwczesne wygasanie czynności jajników - przed 18 r.ż. (zmiany w krótkim i długim ramieniu chromosomu X, przeciwciała anty-FSH, w translaparoskopowej biopsji jajników: pęcherzyki, estroma, naczynia),

• dysgenezja gonad, zespół Turnera, talasemia.

Objawy zespołu niedoboru estrogenów:

• zaburzenia lipidowe, schorzenia sercowo-naczyniowe,

• osteoporoza młodzieńcza,

• atrofia macicy,

• suchość sromu,

• atrofia pochwy,

• atroficzne zapalenie pęcherza,

• objawy naczynioruchowe,

• długotrwałe zmiany w CSN,

• suchość skóry.

Substytucja hormonalna:

• można stosować mikronizowany progesteron zamiast progestagenów,

• rak endometrium może wystąpić w dysgenezji nawet bez stosowania HTZ,

• brak wzrostu somatomedyny C przy niedoborach estrogenowych,

• 30% przypadków zespołu Turnera ma wady układu sercowo-naczyniowego i hiperlipidemię, wysoki poziom endoteliny 1-21.

Definicja amenorrhea: objaw amenorrhera u każdej pacjentki (bez potrzeby rozróżnienia: primaria lub secundaria), która:

• nie ma miesiączki do 14 r.ż. i wykazuje brak wzrostu lub wtórnych cech płciowych,

• wykazuje brak miesiączki do 16 r.ż. mimo prawidłowego wzrostu i obecności wtórnych cech płciowych,

• dotychczas miesiączkowała, ale u której wystąpiły krwawienia przez okres co najmniej 3 cykli lub 6 miesięcy,

• jeśli miesiączkuje rzadziej niż 9 razy w okresie 12 miesięcy powinna przejść identyczne badania, jak kobieta z amenorrhea,

• wykluczono ciążę i stosowanie leków hormonalnych.

2

---