NAGŁE STANY W ENDOKRYNOLOGII Podostre zapal tarczyczy kobiety50rż,gorączka,wcześniejsza choroba wirusowa,ból jednostronny przedniej części szyji ucha żuchwy potylicy górnej części kl piers bol uciskowa tarcz obrzęk twarda guzowata leczenie:NLPZale nizbyt skuteczne,propranolol,GKK,Nadczynność tarczycy: wzrHR ,pocenie,męczenie,wzr metabolizmu,chudnięcie przy dobrym apetycie,wzrRRdrżenie palców,ciepła,różowa skóra, duża amplituda tętna,stany podgorączkowe,Przełom w przebiegu nadczynności: nadczynność+dodatkowe obciążenie chorobą(ekstrakcja,uraz operacyjny,psychiczny,zakażenie)=przełom. Badanie:objawy nadczynności wzr temp,zab zachowania,pobudzenie,wzr nerwowości,zab świadomości,śpiączki,tachykardia,potliwość.Są 3 okresy 1: tachykardia nadkomor, migot przedsionków, gorączka, poty, odwodnienie, poty, niepokój, wymioty, 2-gi okr: zab świadomości, senność. 3-ci- śpiączka. Leczenie: hospitalizacja,tyreostatyki-Metizol00mg\d,płyn Lugola-hamuje uwalnianie hormonów,hydrokortyzon-hamuje przejście T4doT3, B-blokery-propranolol 160-480mg/dobę, po, lub iv 2-3mg/6h prz zab rytmu -hamująHR,zmniejszająRR,uspokajająco,zmniejśzają konwersjęT4doT3,leki przeciwgorączkowe,monitorowanie gosp wodno-elektrolitowej, węglan litu 1200-1600/24h, przy braku poprawy po 48h plazmoforeza. .Niedoczynność tarczycy:a/pierwotna-uszkodzenie samego gruczołu tarczowego,b/wtórna-przez niedoczynność przyssadki w zakresie sekrecji TSH, c/trzeciorzędowa uszkodzenie podwgórza w zakresie sekrecji tyreoliberyny. Niedoczynność wrodzona:(brak gruczołu,dysplazja, defekty biosyntezy lub wydzielania hormonów Nabyta: zapalenie tarczycy uwarunkowane immunologicznie, zniszczenie w wyniku urazu lub napromieniowania,chirurgiczne wycięcie,zablokowanie czynności przez leki.Obraz kliniczny:karłowatość,matołectwo,senność,osłabienie,wzr masy,wypadanie włosów,nadwrażliwość na zimno,obrzęk śluzowaty,spadekHR i RR. Długotrwały nieleczony niedobór hormonów może byc przyczyną przełomu tarczycowego hipometabol, Przejście zachodzi w ciągu kilku dni pod wpł:urazu,infekcji,narkotyków, alkoholu. Objawia się:zamroczenim lub śpiączką,hipotermią,hipowerntylacją,bradykardią.Leczenie:podawanie tyroksyny od dawki mniejszej 0,25mikrog do podtrzymującej200mikrog. u chorych z przełomem podać dożylnie 200mikrogT4 równolegle z deksametazonem. Nadczynność przytarczyc:hiperkalcemia,objawy kamicy nerkowej
(napad kolki nerkowej),ch wrzodowa,zapal trzustki,obj moczówki-wzr wydal moczu,bóle kostne stawowe,nudności ,wymioty,utrata płynów-odwodnienie,niedociśnienie,zab świadomości. Należy zablokować uwalnianie Ca.Leczenie :kalcytonina,GKK,furosemid-podajemy dopiero po nawodnieniu.Niedoczynność przytarczyc:gł przyczyna to operacja,niski pozim Ca 1.25mmol/l.Gdy niższy pozim przed ekstrakcją po wyrwaniu tężyczka:mrowienie przeczulica ,skurcze warg rąk,bóle mięśni,drgawki,prężenie całego ciała. Leczenie :Calcium polfa w amp,Relanium,Mg, wezwanie pogotowia.Ch Addisona:przewlekła niedoczynność pierw k nadnerczy.Pierwotna-dotyczy kory nadnerczy. Wtórna-dotyczy przysadki lub podwzgórza. Przyczyny:gróźlica,ch autoimmunologiczne(ch Hashimoto,bielactwo),wylewy do nadnerczy,poród.Objawy:spadekRR,hiperpigmentacja,przebarwienia na śluzówkach,dłoniach,ciemnienie blizn,osłabienie,hipotonia ortostatyczna.Postępowanie:zniesienieRR przed zabiegim,bo przełom nadnerczycowy może nastąpić gdy:pacjent przestanie przyjmować hydrokortyzon, nieleczona ch Addisona+stan nagły np:zawał,ostre zapal wyr robaczkowego . Podnieść dawkę hydroksykortyzonu przed zabiegiem +konsultacja.TRZUSTKA.1/Śpiączka cukrzycowa:norma glukozy60-90mg%.90-to stan predysponujący do rozwoju cukrzycy.postępowanie:wywiad,czy cukrzyca jest wyrównana ,bad poziomu cukru,drżenie apetyt rozszerzenie źrenic,wyrównanie cukrzycy ,osłona antybiotykowa.ŚPIĄCZKA CUKRZYCOWA: wywołana przez wzgl lub bezwzgl niedobór inuliny spowodow brakiem podaży insuliny egzogenn, zwiększ zapotrzebow na insul . U chortch z cukrz 1- kwasica ketonowa , z cukrz 2- śpiączka hipermolarna. Niedobór insuliny prowadzi do hiperglik do hipermolarności osocza , odwodn kom, i zab świadom. Prowadzi też do lipolizy, ketozy(zapach acetonu) , kwasicy metabol. Wymioty, biegunki- prowadzą do utraty płynu pozakom- hipowolemia(niebezpieczeństwo powst niewydoln nerek, wstrząs hipowolemiczny).Okres przedśpiączkowy: w 1i2 typie,utrata apetytu, wymioty, pragnienie, polidypsja, wielomocz, tachypnoe, obj odwodn ze skłonnością do zaparć + ketonowa- ból brzucha, głęb przysp oddech. Śpiączka: obj odwodn i wstrząsu skąpomocz/bezmocz, zniesienie fizjolog odruch; EKG: obj hipokalcemii, zab rytmu. Labolatr: hiperglikemia, glikozuria, hipernaatremia, hipokalcemia, wzr hematokrytu, hemoglob i leukocytoza. A/Śpiączka hipoglikemiczna:podanie glu20% 40% w amp i flakonach.Gdy typ1 cukrzycy (nie ma pacjent trzustki i glukagonu)można podac glukagon sc iv. B/ Śpiączka hiperglikemiczna:zaniechanie leczenia,cukrzyca+dodadkowa jedn chorobowa.Może być to śpiączka ketonowa-gł typ1,lub hiperosmolarna-gł u osób starszych zaniedbanych . Ketonowa: hiperglikemia pow 300mg%, ketonuria kwasica , wzmożone pragnienie, picie dużej ilości płynów,wielomocz,spadek mc. Hiperosmolarna: gł w typie 2 hiperglik pow 600mg% hiperosmol pow 310 mOsm/l glikemia,poliuria,glikozuria,hipernatremia. Rozpoznanie:ocena poziomu Na135-145mEq/l,poeyżej150-160-śpiączka hiperosmolarna . Leczenie: podanie insuliny iv w pompie infuzyjnej w50ml 0,9%NaCl, plyny infuzyjne0,9%NaCl, 0,45%NaCl przy śpiączce hiperosmolarnej bo mamy wzr Na. Podanie K 20-40mEq/l norma K3,6-5,5mEq/l. Zlikwidowanie kwasicy ,wtedy gdy pH jest poniżej7, podawanie HCO3 , przy zagroż wstrząsu albuminy. Insulinoterapia: ins krótkodziałająca - dawka wstępna 10-15j iv potem4-8j w pompie, heparyna w małych dawkach. Śpiączka cukrzycowa a hipoglikemiczna: 1/ śp cukrzyc rozwój w ciągu kilku dni, hipoglikem w ciągu kilku min, 2/hipoglikem uczucie głodu, cukrzyc uczucie pragnienia, 3/ukł mięśniowy w cukrzyc osłabione nap, nigdy drgawki, śp hipoglik wzmoż nap, 4/skóra w cukrzyc sucha, hipoglik- wilgotna. 5/ oddech w cukrzyc głęb, w hipoglik prawidł, 6/ gałki oczne w cukrzyc miękkie w hipoglik prawidł, 7/ śp cukrzyc- gorączka, bóle brzucha, śp hipoglik- majaczenia, dodatni obj Babińskiego. Lecz hipoglikemii: 1 chory przytomny: mocno osłodzony płyn:(gluk, sok, coca-cola, pepsi, fanta, tymbark), 2 chory nieprzytomny: iv glc20%, 2,3,4 amp aż się obudzi, wlew 10% glc, pow 500ml, w typie 1 glukagon im lub sc, w typie 2 nie dajemy glukagonu bo może spowod paradoks hipoelektrolit.
Autor: Darek & Przemek