Oparzenia

Oparzenia termiczne

Odsuń osobę poszkodowaną od źródła ognia tak szybko, jak to możliwe- zważając przy tym na własne bezpieczeństwo. Jeżeli pali się odzież na poszkodowanym , zatrzymaj go i przewrócić. Płomień ugaś wodą lub zduś kocem.
Jak najszybciej schładzaj powierzchnię oparzoną zimną, ale nie lodowatą wodą (klasa IIa).
Chłodzenie wodą niesie ze sobą wiele korzyści: łagodzenie bólu, ograniczenie obrzęku, zmniejszenie częstości zakażeń, ograniczenie głębokości oparzenia, szybsze gojenie, zmniejszenie śmiertelności. Ochładzanie, które zostało podjęte nieco później po urazie może także być korzystne. Optymalna temperatura wody chłodzącej wynosi 20 - 25 0C. Krótkotrwała ekspozycja na lodowatą wodę (0 0C) mogłaby być korzystna, jednak dłuższe zetknięcie z lodowatą wodą spowodować może dodatkowe uszkodzenia tkanek wywołane niedokrwieniem. Powierzchnię oparzoną schładzaj przez ok.15-30 minut lub do czasu zniesienia bólu.
Nie należy jednak opóźniać przekazania pacjenta do placówki medycznej.
Usuń wszystkie elementy odzieży i biżuterię, którą można oddzielić od miejsca oparzenia bez użycia siły. Pęcherze pozostaw nietknięte (klasa IIb). Przebicie pęcherza w niejałowych warunkach stanowi znaczne ryzyko infekcji. Przykryj okolicę oparzoną jałowym opatrunkiem, jeśli jest dostępny. Nie stosuj pudrów, kremów, maści ani żadnych domowych środków na okolicę oparzoną (klasa IIb)

Oparzenia chemiczne

Ostrożnie usuń sproszkowane chemikalia ze skóry poszkodowanego ręką w rękawiczce lub kawałkiem odzieży. Zdejmij całą skażoną odzież z ofiary uważając, żeby nie skazić siebie. Oparzenia chemiczne spłukuj dużą ilością chłodnej bieżącej wody. Nie przerywaj płukania do czasu przybycia służb medycznych.

Oparzenia elektryczne

Główną przyczyną nagłej śmierci spowodowanej porażeniem prądem elektrycznym jest zatrzymanie krążenia i oddechu.
Prąd elektryczny indukuje groźne dla życia arytmie, takie jak migotanie komór, częstoskurcz komorowy przechodzący w migotanie komór lub asystolię. Efekt ten może wywołać prąd zarówno o niskim jak i wysokim napięciu . Zatrzymanie oddechu może być spowodowane uszkodzeniem ośrodka oddechowego lub skurczem tężcowym mięśni oddechowych. Na ciężkość obrażeń wpływają takie czynniki jak: ilość dostarczonej energii, napięcie, opór przepływu prądu, rodzaj prądu, czas ekspozycji oraz droga przepływu prądu przez ciało. Najpoważniejsze obrażenia wywołuje prąd wysokonapięciowy. Wilgoć może spowodować zmniejszenie oporu skóry na tyle, że nawet porażenie prądem o niskim napięciu może stać się niebezpieczne dla życia.
Nie narażaj się na niebezpieczeństwo porażenia dotykając ofiary, kiedy prąd jest nadal włączony. Wyłącz źródło prądu.
W przypadku porażenia prądem o wysokim napięciu, np. w przypadku zerwania linii wysokiego napięcia, natychmiast zawiadom odpowiednie służby. Wszystko będzie przewodziło prąd, jeżeli napięcie jest odpowiednio wysokie. Z tego względu nie zbliżaj się
do ofiary oraz nie próbuj odsunąć przewodów przy użyciu jakichkolwiek przedmiotów (włączając drewniane) do czasu, aż dopływ prądu zostanie odcięty.
Kiedy prąd zostanie wyłączony, oceń stan ofiary, która może wymagać resuscytacji krążeniowo-oddechowej, defibrylacji oraz leczenia wstrząsu i oparzeń termicznych. Należy zachować ostrożność, ponieważ istnieje ryzyko uszkodzenia rdzenia kręgowego oraz obrażeń układu kostno-mięśniowego. Wszystkie ofiary porażenia prądem wymagają kwalifikowanej pomocy medycznej.

Zatrucia

Przed udzieleniem pierwszej pomocy, ratownicy muszą się zabezpieczyć, szczególnie jeśli substancja trująca może być wdychana lub wchłaniana przez skórę. Nie wkraczaj bez sprzętu ochronnego na teren, na którym znajdują się nieprzytomne ofiary a czynnik toksyczny, na który ofiary zostały narażone - jest nieznany .
Jeśli trucizną jest gaz lub opary, wynieś ofiarę ze skażonego obszaru tak szybko, jak to jest możliwe. Jeśli skóra ofiary została narażona na działanie trucizny, spłukuj ją bieżącą wodą do czasu przybycia służb medycznych. Oceń stan ofiary i wykonuj czynności ratujące życie, jeśli to konieczne (BLS). Ułóż w pozycji bezpiecznej osoby, które oddychają spontanicznie.
Bez względu na objawy, dopilnuj żeby ofiara, która przyjęła truciznę w celu samobójczym, dotarła do izby przyjęć lub oddziału ratunkowego najbliższego szpitala.
Nie podawaj nic doustnie.
Można by rozważyć podanie mleka lub wody w przypadku przyjęcia doustnie substancji silnie żrącej, w postaci płynnej lub stałej. Nie udowodniono jednak do tej pory korzystnego wpływu takiego postępowania u ludzi.
Nie podawaj środków wymiotnych. Nie udowodniono, aby dekontaminacja przewodu pokarmowego poprawiała ostateczne wyniki leczenia (klasa nieokreślona). Ewentualne podanie środków prowokujących wymioty powinno mieć miejsce wyłącznie do 30 minut od przyjęcia trucizny doustnie oraz tylko u osób przytomnych.
Podawanie węgla aktywowanego przez osoby udzielające pierwszej pomocy nie jest zalecane. (Klasa nieokreślona).

Krwotoki

Udzielający pierwszej pomocy muszą mieć świadomość, że należy się zabezpieczyć przed potencjalnym zakażeniem krwiopochodnym. Należy traktować wszystkie płyny pochodzące od ofiary jako potencjalnie zakaźne. Zakładaj rękawice, a jeśli to możliwe fartuchy ochronne, kiedy istnieje prawdopodobieństwo narażenia na zetknięcie z krwią, śliną i innymi płynami. Po zatrzymaniu krwotoku umyj dokładnie ręce i zmień zaplamioną krwią odzież. Unikaj dotykania ust, nosa i oczu lub też spożywania posiłków przed umyciem rąk.
Żeby opanować krwotok z nosa, chory powinien pochylić się do przodu i ucisnąć skrzydełka nosa kciukiem i palcem wskazującym (klasa IIb). Przedłużający się krwotok może wymagać interwencji lekarskiej.
Żeby opanować krwawienie, zastosuj bezpośredni ucisk na ranę płasko ułożonymi palcami lub dłonią, poprzez jałowy opatrunek (klasa IIb). Jeśli krwawienie nie zostało w ten sposób zatrzymane, spróbuj ucisnąć mocniej. Jeśli opatrunek przemókł, przykryj go kolejnym. Jeśli nie dysponujemy opatrunkiem, a poszkodowana osoba jest przytomna, każ jej własnoręcznie ucisnąć (bezpośrednio) źródło krwawienia.
Jeśli krwawi kończyna, unieś ją powyżej poziomu serca (klasa IIb). Jeśli pomimo silnego ucisku rana nadal masywnie krwawi, zastosuj ucisk na tętnicę: uciśnięcie tętnicy ramiennej przy krwotokach z kończyny górnej, uciśnięcie tętnicy udowej przy krwotokach z kończyny dolnej (klasa nieokreślona).
Używanie opaski uciskowej jest kontrowersyjne. Opaski uciskowe powodują uszkodzenia tkanek na skutek niedokrwienia po 90 minutach od założenia. Do powikłań należą: krwotoki, uszkodzenia tkanek miękkich, uszkodzenie nerwów oraz naczyń, porażenia. Opaski uciskowe zakładane przez osoby udzielające pierwszej pomocy zwykle powodują zaciśnięcie układu żylnego, przez co często nasilają krwotok zamiast go osłabić. W związku z powyższym opaski uciskowe powinny być stosowane jedynie jako ostatni sposób zahamowania krwawienia w przypadku, kiedy nie udało się opanować krwotoku innymi metodami i tylko przez osoby doświadczone w tym zakresie.
U ofiary z krwawieniem bardzo istotne jest utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Zdejmij mokrą odzież i okryj ofiarę kocem, żeby zapobiec hipotermii.

Zaburzenia neurologiczne

Zaburzenia neurologiczne mogą wystąpić na skutek urazu lub choroby np. cukrzycy lub udaru. Do objawów należą między innymi: utrata przytomności, splątanie, zaburzenia orientacji, ból głowy, niemożność wykonywania ruchów dowolnych , zawroty głowy, zaburzenia równowagi, podwójne widzenie. Każda nagła zmiana stanu świadomości wymaga oceny lekarskiej.
W zakres czynności pierwszej pomocy wchodzą: przeniesienie chorego w bezpieczne miejsce, ocena drożności dróg oddechowych, stwierdzenie obecności oddechu i krążenia, ochrona przed wyziębieniem, ułożenie chorego w pozycji bezpiecznej. Jeśli wiadomo, że poszkodowany choruje na cukrzycę i jest zdolny do przełykania -podaj mu napój zawierający glukozę (tylko przytomnemu!). Zwróć uwagę, że napoje słodzone sztucznymi słodzikami nie zawierają glukozy.
Omdlenie to chwilowa utrata przytomności. Nawet niewielki ból, nagły przestrach lub długotrwałe stanie w jednej pozycji przez dłuższy czas, szczególnie w gorącym środowisku to czynniki predysponujące do omdleń u podatnych osób. Pierwsza pomoc polega na ochronie poszkodowanego przed urazem, ułożeniu w pozycji na wznak, sprawdzeniu drożności dróg oddechowych, obecności oddechu i krążenia. Jeśli osoba ma własny oddech a nie jest ofiarą urazu , ułóż ją w pozycji bezpiecznej. Zwykle odzyskuje ona przytomność w ciągu kilku sekund i nie ma zaburzeń świadomości.

Urazy głowy

Urazy głowy, szyi i rdzenia kręgowego są najczęściej związane z upadkami, przemocą i sportem. Należy podejrzewać uraz głowy w każdej z następujących sytuacji:
- ofiara upadła z wysokości wyższej od swojego wzrostu
- znaleziona ofiara jest nieprzytomna
- ofiara doznała tępego urazu głowy
- uraz był spowodowany nurkowaniem, uderzeniem piorunem, porażeniem prądem, lub gdy osłona chroniąca głowę ofiary (hełm, kask, itp.) została uszkodzona
- ofiara doznała urazu sportowego o dużej sile
Udzielający pierwszej pomocy powinni zebrać informacje dotyczące mechanizmu urazu, utraty przytomności i czasu utrzymywania się zaburzeń świadomości . Te informacje są istotne dla wczesnego leczenia ofiary i są wykorzystywane w skalach ciężkości urazów. Ze względu na fakt, że niektóre objawy mogą być przejściowe, obserwacje świadków stanowią istotne źródło informacji dla personelu medycznego.
Jeśli podejrzewasz uraz głowy:
- określ, czy położenie ofiary stanowi zagrożenie dla niej lub dla ciebie i jeżeli tak jest, przenieś ją w bezpieczne miejsce
- prowadź resuscytację krążeniowo-oddechową u ofiary nieprzytomnej, nie-oddychającej, z zatrzymaniem krążenia
- kontroluj ryzyko wymiotów i zapewniaj drożność dróg oddechowych
- opanuj krwotoki
- chroń ofiarę przed utratą ciepła
- stabilizuj kręgosłup szyjny w sytuacjach wysokiego ryzyka

Uszkodzenia rdzenia kręgowego i unieruchomienie kręgosłupa szyjnego

Większość uszkodzeń szyjnej części rdzenia kręgowego powstaje pierwotnie w trakcie działania urazu. Część uszkodzeń może powstać jednak wtórnie . Pewna liczba jest związana z późnymi następstwami urazu, takimi jak: obrzęk i krwawienie, pewna zaś - jest spowodowana dodatkowym urazem związanym z ruchami kręgosłupa szyjnego po pierwotnym urazie.
Nawet nieznaczne siły mogą uszkodzić rdzeń kręgowy. Zaraz po urazie trudno jest zidentyfikować ofiary z niestabilnym kręgosłupem szyjnym, które są zagrożone wtórnym uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Osoby udzielające pierwszej pomocy powinny podejrzewać niestabilność kręgosłupa lub uszkodzenie rdzenia kręgowego w każdym z poniższych przypadków:
- uraz został spowodowany siłą wystarczającą do wywołania utraty przytomności
- obrażenia dotyczą górnej części ciała, szczególnie głowy i szyi
- uraz wywołał zaburzenia neurologiczne
- istnieje dowód zatrucia lekami lub alkoholem
Jeśli istnieje podejrzenie urazu rdzenia kręgowego, nie pozwól ruszać się osobie poszkodowanej . Unieruchom głowę, szyję i tułów. Jeśli konieczna jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa, udrożnij drogi oddechowe poprzez wysunięcie żuchwy a nie przez odchylenie głowy. Jeśli stan poszkodowanego jest stabilny i nie wymaga resuscytacji lub innego postępowania ratującego życie, jak opanowanie krwotoku, nie zmieniaj położenia ciała do czasu przyjazdu służb medycznych. Jeśli trzeba zmienić pozycję poszkodowanego (np. w celu resuscytacji, podjęcia innych czynności ratujących życie lub z powodu potencjalnego niebezpieczeństwa), zabezpiecz głowę, szyję i tułów ofiary w taki sposób, żeby podczas przemieszczania głowa i szyja nie zmieniły położenia względem siebie.

Drgawki

Około 10% ludzi przechodzi napad drgawek w ciągu swojego życia. Chociaż drgawki rzadko prowadzą do zgonu, obrażenia związane z drgawkami są częste.
Ogólne zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadku napadu drgawkowego to ochrona przed urazami, zapewnienie drożności dróg oddechowych, ponowna kontrola drożności dróg oddechowych po ustąpieniu napadu drgawkowego.
Osoba, która ma napad drgawkowy musi być chroniona przed samookaleczeniem. Spróbuj ochronić ją przed upadkiem. Chroń głowę przy użyciu poduszki lub innego miękkiego przedmiotu. Nie przytrzymuj osoby podczas drgawek i nie wkładaj niczego do jej ust. Przytrzymywanie chorego może spowodować obrażenia układu mięśnowo-szkieletowego i tkanek miękkich. Umieszczanie przedmiotów w ustach chorego jest nieskuteczne, ponieważ większość ran gryzionych języka powstaje w momencie rozpoczęcia drgawek. Wkładanie przedmiotu do ust chorego dodatkowo potęguje zagrożenie, ponieważ może spowodować uszkodzenie zębów lub aspirację. Żeby zabezpieczyć chorego przed zachłyśnięciem, ułóż go w pozycji bezpiecznej natychmiast po ustąpieniu drgawek.
Po napadzie drgawkowym występują często zaburzenia świadomości przez krótki czas. Zawiadom pogotowie ratunkowe jeśli:
- napad drgawkowy trwał dłużej niż 5 minut lub nawraca
- chory ma trudności z oddychaniem
- chory doznał obrażeń
- zaburzenia świadomości trwają dłużej niż 5 minut po ustąpieniu drgawek
Jeśli osoba jest w pełni świadoma, powinna zadecydować czy należy wzywać pomoc medyczną.

Urazy mięśniowo-szkieletowe

Podstawową zasadą pierwszej pomocy w urazach tkanek miękkich jest zmniejszenie krwawienia, obrzęku i bólu. Wiele badań potwierdza, że przyłożenie lodu zmniejsza bolesność i powoduje skrócenie czasu gojenia (klasa IIa). Najlepiej użyć lodu w plastikowej torbie. Żeby uniknąć odmrożenia skóry, należy ograniczyć czas chłodzenia do 20 minut.
Wydaje się, że uciśnięcie miejsca, w którym doszło do zamkniętego urazu tkanek miękkich, przy pomocy elastycznego opatrunku okrężnego ogranicza narastanie obrzęku (klasa nieokreślona).
Pokryj rany otwarte sterylnym opatrunkiem, jeśli jest dostępny. Ustabilizuj kończynę, lecz nie prostuj, jeśli jest zdeformowana. Jeśli zniekształcona (lub zraniona) kończyna wydaje się sina i nie ma na niej tętna, wymaga ona natychmiastowej pomocy lekarskiej. Przekaż tego rodzaju informacje dyspozytorowi pogotowia. Ofiara nie powinna obciążać zranionej kończyny, musi pozostać w pozycji leżącej na wznak lub w pozycji bezpiecznej. Chroń ofiarę przed wyziębieniem, żeby zapobiec wstrząsowi.

---