Chirurgia [W3
Stany nagłe w chorobach przewodu pokarmowego
„ostry brzuch”
w określeniu tym mieszczą się nagłe i burzliwie przebiegające choroby chirurgiczne wymagające często natychmiastowej lub pilnej operacji. W większości z nich bez zabiegu operacyjnego dochodzi do zejścia śmiertelnego!!!
„ostry brzuch”
Do ostrych chorób jamy brzusznej zaliczamy te choroby, w kórych bólom brzucha towarzyszą:
objawy ostrego zapalenia otrzewnej
objawy niedrożnośći jelit
objawy krwotoku
objawy wstrząsu
„ostry brzuch”
lepiej skierować chorego do szpitala niepotrzebnie niż opóźnić leczenie ostrej choroby brzucha!!!
Ból brzucha:
jest najczęstszym i najważniejszym objawem chorób jamy brzusznej
15-30% chorych z bólem brzucha będzie wymagać leczenia chirurgicznego
Ból brzucha:
ból trzewny (podrażnienie receptorów w określonym narządzie jamy brzusznej) [rozlany, bez konkretnego miejsca bólu]
brak objawu otrzewnowego (objaw Blumberga)
trudna lokalizacja
tępy, głęboki
o zmiennym nasileniu (kurcz, kolka)
chory niespokojny, zmienia stale pozycję ciała
nie towarzyszy znaczniejsza bolesność uciskowa
ból somatyczny (podrażnienie receptorów w obrębie otrzewnej ściennej, krezkowej)
obecność objawu otrzewnowego (objaw Blumberga)
ściśle zlokalizowany
stały
odpowiada miejscu podrażnienia otrzewnej
towarzyszy bolesność uciskowa
chory spokojny i unika ruchów
[objaw Blumberga - delikatne, powolne uciskanie jamy brzusznej w miejscu bólu a następnie gwałtowne puszczenie - dociśnięcie powłok do zmienionego narządu leżącego wewnątrzotrzewnowo]
ból przeniesiony - odczuwamy w odległej okolicy w stosunku do toczącego się procesu chorobowego np. ból barku przy podrażnieniu przepony (poprzez nerw przeponowy)
Charakter bólu
umiejscowienie
właściwości (kurczowy, palący, ostry)
promieniowanie (klatka piersiowa, plecy)
czas (nagły, naprzemienny)
czynniki nasilające i łagodzące (ruch, ułożenie, jedzenie, leki)
Ból brzucha - podział z uwagi na przebieg kliniczny
stały (nowotworowy, przewlekłe zapalenie trzustki)
napadowy (kolkowy)
okresowy (dobowo: choroba wrzodowa XII-cy, bóle ranne pustego żołądka, sezonowo: wrzody żołądka wiosna, jesień)
Objawy towarzyszące bólom
wymioty (żółciowe, kałowe - niedrożnośći niskie długo trwające, fusowate, krwiste)
brak łaknienia, nudności
biegunka (krwawa - zadzieżgnięcie, wgłobienie jelita, masywne krwawienia z górnego odc przewodu pok, smoliste - krwawienia z górnego odc przewodu pok)
zaparcia
nadmierne wklepienie powłok brzusznych (obj „bębnicy” - woda + gaz w jelitach - obj późnej niedrożności jelit)
cisza w brzuchu (nie ma perystaltyki jelit)
gorączka, poty, dreszcze
utrata masy ciała
wstrząs (nieleczone ostre schorzenia jamy brzusznej)
Badanie brzucha
oglądanie
blizny pooperacyjne (często są to zrosty)
wzdęcia
perystaltyka
głowa meduzy (od pępka odchodzą kręte naczynia żylne) {nadciśnienie w żyle wrotnej - szukanie dróg obocznych tj głowa meduzy; głowa meduzy u dzieci - tylko gdy jest drożna żyła pępkowa]
palpacja [głęboka i powierzchowna
opory (np. guzy, wodniaki, ropniaki)
powiększenie narządów
objaw otrzewnowy (wymagający interwencji w trybie nagłym)
opukiwanie (narządy z gazami - wypuk bębenkowy)
osłuchiwanie
metaliczne dźwięki wzmożonej perystaltyki (spadająca kropla do metalowego dzbana)
brak dźwięków perystaltyki [zapalenie otrzewnej, zaawansowana choroba w jamie otrzewnowej]
Objawy zapalenia otrzewnej (podrażnienie otrzewnej trzewnej i ściennej)
Objawy miejscowe
ból samoistny
bolesność uciskowa
obrona mięśniowa
dodatni objaw Blumberga
brak szmerów perystaltycznych
zatrzymanie gazów, stolca
objaw kaszlowy (ból powoduje że chory nie kaszle, nie oddycha głęboko)
objawy ogólne
tachykardia
przyspieszenie oddechu
obniżenie ciśnienia tętniczego
skąpomocz, bezmocz
zaostrzone rysy twarzy (facies hippocratica)
wzrost temp ciała
pojęcie „trzeciej przestrzeni”
płyn uwięziony w :
ścianie jelita
świetle jelita
jamie otrzewnowej
może pomieścić kilkanaście litrów płynu
płyn uwięziony w jelitach, ścianie jelit i w jamie otrzewnowej
Ostre zapalenie trzustki
1