A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

1

CHROMATOGRAFIA

KOLUMNOWA

Kolejne slajdy przedstawiają poprawny sposób

postępowania podczas rozdzielania mieszaniny związków

organicznych przy zastosowaniu techniki chromatografii

kolumnowej (CC).

A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

2

Krok 1

Umocowanie czystej i suchej
kolumny chromatograficznej na
statywie.

Przygotowanie:

 odpowiedniego adsorbenta (tu
wykorzystano żel krzemionkowy),
 właściwego rozpuszczalnika
(eluenta),
 waty (gdy kolumna nie posiada w
dolnej części płytki ze spieku
szklanego),
 czystego i suchego piasku,
 zestawu odbieralników,
 długiego pręcika,
 lejka,
 pipety Pasteura z kapturkiem

CC

A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

3

Krok 2

Wprowadzenie do kolumny kilku
cm

3

rozpuszczalnika i umieszczenie

w dolnym przewężeniu kolumny
zwitka waty.

Przy użyciu długiego pręcika z
watki usuwa się banieczki
powietrza.

CC

UWAGA: Slajdy 3 – 5 (kroki 2 – 4)
pokazują napełnianie kolumny
techniką „na mokro”. Rzadziej
stosuje się sposób
przygotowywania kolumny „na
sucho”.

A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

4

Krok 3

Adsorbent rozciera się z
odpowiednim rozpuszczalnikiem
w zlewce, doprowadzając do
powstania rzadkiej papki.
Zawiesinę tę miesza się tak
długo, aż zostaną z niej usunięte
wszystkie banieczki powietrza.

Otrzymaną papkę wlewa się przez
lejek do kolumny
chromatograficznej, wypłukując
resztki adsorbenta ze zlewki
czystym rozpuszczalnikiem.

CC

A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

5

Krok 4

Gdy adsorbent osiądzie w kolumnie,
na jego górną powierzchnię wsypuje
się ostrożnie kilkumilimetrową
warstwę piasku.

Otwierając kranik spuszcza się
następnie nadmiar rozpuszczalnika,
tak by nad warstwą piasku pozostała
2 – 3 milimetrowa warstwa eluenta.

CC

UWAGA:
Nie wolno dopuścić, aby poziom
eluenta obniżył się poniżej górnej
warstwy piasku! Takie
„zapowietrzenie” kolumny
uniemożliwi przeprowadzenie
efektywnego rozdziału próbki!

A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

6

Krok 5

Pipetką Pasteura wprowadza się roztwór
przeznaczony do rozdziału, a następnie
otwiera kranik, aby próbka
zaadsorbowała w górnej części kolumny.
Jednocześnie dodaje się małe porcje
rozpuszczalnika, aby nie doszło do
„zapowietrzenia” kolumny.

CC

A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

7

Krok 6

Gdy badana substancja zostanie
zaadsorbowana w górnej części
kolumny, wprowadza się większą
porcję eluenta i otwiera kranik.

Następuje tzw. rozwijanie kolumny,
podczas którego poszczególne
składniki próbki wędrują z różną
szybkością w dół kolumny.

CC

A. Czarny, B. Kawałek, A. Kolasa, P. Milart, B. Rys, J. Wilamowski - Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej

8

Krok 7

Gdy pierwszy (najmniej polarny)
składnik mieszaniny zbliży się do
wylotu kolumny, podstawia się
odbieralnik przeznaczony do
odbierania pierwszej frakcji.

W podobny sposób zbiera się
następne, wypływające z kolumny
składniki, każdy do osobnego
odbieralnika.

Często w celu wyeluowania
kolejnego składnika istnieje
konieczność zmiany stosowanego
eluenta na bardziej polarny.

CC