Pedagogika

Pedagogika

burżuazyjna

burżuazyjna

 

 

Katarzyna Rybicka

John Locke (1632-1704)

John Locke (1632-1704)

-

-

angielski filozof, lekarz,

angielski filozof, lekarz,

polityk, politolog i

polityk, politolog i

ekonomista. Stał się

ekonomista. Stał się

wyrazicielem nowych

wyrazicielem nowych

prądów w Anglii w

prądów w Anglii w

dziedzinie filozoficznej,

dziedzinie filozoficznej,

politycznej i pedagogicznej.

politycznej i pedagogicznej.

Był jednym z najśmielszych

Był jednym z najśmielszych

i najgłośniejszych

i najgłośniejszych

burżuazyjnych myślicieli

burżuazyjnych myślicieli

Europy nowożytnej. 

Europy nowożytnej. 

Pochodził z wolnomyślnej

Pochodził z wolnomyślnej

rodziny prawniczej. 

rodziny prawniczej. 

Najważniejsze dzieła:

Najważniejsze dzieła:



Rozważania dotyczące rozumu

Rozważania dotyczące rozumu

ludzkiego

ludzkiego

(1690)

(1690)



Dwa traktaty o rządzie

Dwa traktaty o rządzie

(1690)

(1690)



Listy o tolerancji

Listy o tolerancji

(1689)

(1689)

Poglądy pedagogiczne Locka

Poglądy pedagogiczne Locka

sprowadzają się do

sprowadzają się do

dwóch wielkich problemów. Pierwszy to

dwóch wielkich problemów. Pierwszy to

określenie roli wychowania w rozwoju człowieka.

określenie roli wychowania w rozwoju człowieka.

drugi to określenie modelu gentelmena -

drugi to określenie modelu gentelmena -

przedstawiciela arystokratycznej burżuazyjnej

przedstawiciela arystokratycznej burżuazyjnej

warstwy rządzącej. W sposobie rozwiązania

warstwy rządzącej. W sposobie rozwiązania

obydwu problemów ujawnia się

obydwu problemów ujawnia się

niekonsekwencja poglądów Locka wynikająca z

niekonsekwencja poglądów Locka wynikająca z

jednej strony z jego liberalizmu, z drugiej zaś

jednej strony z jego liberalizmu, z drugiej zaś

konserwatyzmu społecznego. Istotą poglądów

konserwatyzmu społecznego. Istotą poglądów

pedagogicznych było twierdzenie, że

pedagogicznych było twierdzenie, że

wychowanie tworzy ludzi. O tym jakim każdy

wychowanie tworzy ludzi. O tym jakim każdy

człowiek jest, dobrym czy złym, pożytecznym

człowiek jest, dobrym czy złym, pożytecznym

czy tez nie decyduje wychowanie. 

czy tez nie decyduje wychowanie. 

Metody pracy wychowawczej w ujęciu Locka :    

Metody pracy wychowawczej w ujęciu Locka :    

                                        

                                        

- 

- 

wyrabianie karności i grzeczności od najwcześniejszych

wyrabianie karności i grzeczności od najwcześniejszych

 

 

lat oraz

lat oraz

wychowywanie woli dziecka

wychowywanie woli dziecka

.            

.            

- 

- 

przeciwny karą cielesnym

przeciwny karą cielesnym

 (kara poniża dziecko rodzi w nim skrytość, zaciętość ,

 (kara poniża dziecko rodzi w nim skrytość, zaciętość ,

fałsz i obłudę Dzieci bite stają się tępe i głupie )- godną drogą w wychowaniu

fałsz i obłudę Dzieci bite stają się tępe i głupie )- godną drogą w wychowaniu

jest                                                                       

jest                                                                       

 

 

-

-

rozbudzenie w dziecku poczucia honoru ,odpowiedzialności, wstydu za złe

rozbudzenie w dziecku poczucia honoru ,odpowiedzialności, wstydu za złe

postępowanie oraz wrażliwości na dobrą opinię.

postępowanie oraz wrażliwości na dobrą opinię.

 Jeśli wpoi się dziecku te

 Jeśli wpoi się dziecku te

zasady, stale będą one działać i nakłaniać je do

zasady, stale będą one działać i nakłaniać je do

dobrego                                                                                                                        

dobrego                                                                                                                        

–

–

wychowanie nie może obejść się bez kar i nagród-

wychowanie nie może obejść się bez kar i nagród-

ale nie powinny być to

ale nie powinny być to

przyjemności i przykrości cielesne (bicie, słodycze). Skuteczniejszym środkiem jest

przyjemności i przykrości cielesne (bicie, słodycze). Skuteczniejszym środkiem jest

pochwała i uznanie w którym wyraża się poszanowanie

pochwała i uznanie w którym wyraża się poszanowanie

dziecka.                                                                                                                          

dziecka.                                                                                                                          

–

–

wyrobienie w dzieciach odpowiednich nawyków postępowania moralnego

wyrobienie w dzieciach odpowiednich nawyków postępowania moralnego

 jest

 jest

to droga która skutecznie i trwale prowadzi do panowania nad sobą. Z wad

to droga która skutecznie i trwale prowadzi do panowania nad sobą. Z wad

dziecięcych trzeba zwalczać kłamstwo zarozumiałość, egoizm ,skłonność do

dziecięcych trzeba zwalczać kłamstwo zarozumiałość, egoizm ,skłonność do

okrucieństwa i pogardę dla ludzi niższego stanu.                            

okrucieństwa i pogardę dla ludzi niższego stanu.                            

   –

   –

wychowanie intelektualne

wychowanie intelektualne

 traktuje na końcu jako najmniej

 traktuje na końcu jako najmniej

ważne.                                                     

  

Prócz fortuny gentleman powinien obdarzyć swego syna: cnotą ,roztropnością,

dobrymi obyczajami a na końcu wykształceniem które musi mieć na względzie cele

praktyczne: powinno ułatwiać pracę zawodową i wdrażać do obcowania w dobrym

towarzystwie, które ceni przyjemną konwersację i umysłową ogładę. Kształcenie

indywidualne prywatne domowe stawia Lock wyżej od edukacji szkolnej. Do nauki

trzeba zachęcać przez budzenie zainteresowania a tego nie może dać wychowanie

masowe. 

                                                                                                            

                                   

       

       

 

 

Locke swoje rozważania pedagogiczne podzielił na trzy działy:

Locke swoje rozważania pedagogiczne podzielił na trzy działy:



wychowanie moralne

wychowanie moralne

, któremu poświęcił najwięcej swojej uwagi; był on zdania, iż

, któremu poświęcił najwięcej swojej uwagi; był on zdania, iż

ten rodzaj wychowania powinien dominować w działalności pedagogicznej;

ten rodzaj wychowania powinien dominować w działalności pedagogicznej;

wychowanie moralne miało uczyć samodzielności, szacunku dla osób starszych,

wychowanie moralne miało uczyć samodzielności, szacunku dla osób starszych,

kontroli nad sobą, poszanowania cudzej własności, mówienia prawdy oraz

kontroli nad sobą, poszanowania cudzej własności, mówienia prawdy oraz

uprzejmości; Locke sprzeciwiał się stosowaniu kar cielesnych w procesie

uprzejmości; Locke sprzeciwiał się stosowaniu kar cielesnych w procesie

wychowania, za bardziej skuteczne uważał on stosowanie nagród (z pewnym

wychowania, za bardziej skuteczne uważał on stosowanie nagród (z pewnym

umiarem)

umiarem)



wychowanie fizyczne

wychowanie fizyczne

 -

 -

Locke wyszedł z założenia, iż "w zdrowym ciele zdrowy duch";

Locke wyszedł z założenia, iż "w zdrowym ciele zdrowy duch";

miał on świadomość potrzeby kształtowania w wychowankach odpowiedniego

miał on świadomość potrzeby kształtowania w wychowankach odpowiedniego

stosunku do własnego ciała oraz uważał, iż niezbędne dla zdrowia jest hartowanie

stosunku do własnego ciała oraz uważał, iż niezbędne dla zdrowia jest hartowanie

organizmu, dlatego też przyzwyczajanie od najmłodszych lat dziecka do braku

organizmu, dlatego też przyzwyczajanie od najmłodszych lat dziecka do braku

wygody, chłodu, lekkiego ubierania, prostej diety, długiego snu, wczesnego

wygody, chłodu, lekkiego ubierania, prostej diety, długiego snu, wczesnego

wstawania oraz starannej toalety (porannej i wieczornej); przykładał również wiele

wstawania oraz starannej toalety (porannej i wieczornej); przykładał również wiele

uwagi do konieczności codziennego przebywania dziecka na łonie natury

uwagi do konieczności codziennego przebywania dziecka na łonie natury



wychowanie umysłowe

wychowanie umysłowe

 najmniej istotny element wychowania; był on zdania, iż

 najmniej istotny element wychowania; był on zdania, iż

większe powodzenie w życiu człowieka zapewnią mu jego przymioty moralne niż

większe powodzenie w życiu człowieka zapewnią mu jego przymioty moralne niż

wiedza; celem umysłowego kształcenia miało być stworzenie gentlemana

wiedza; celem umysłowego kształcenia miało być stworzenie gentlemana

obeznanego w interesach oraz swojej pracy zawodowej; program kształcenia zależeć

obeznanego w interesach oraz swojej pracy zawodowej; program kształcenia zależeć

miał od użyteczności danej wiedzy, zatem znalazły się tam:

miał od użyteczności danej wiedzy, zatem znalazły się tam:



nauka czytania

nauka czytania

nauka pisania

nauka pisania



Rysunek

Rysunek

język ojczysty

język ojczysty



język francuski

język francuski

geografia

geografia



Arytmetyka

Arytmetyka

astronomia

astronomia



Historia

Historia

prawo

prawo



znajomość konstytucji

znajomość konstytucji

przyroda

przyroda



nauka rzemiosła

nauka rzemiosła



Nauka tych wszystkich przedmiotów powinna się odbywać w ojczystym języku

Nauka tych wszystkich przedmiotów powinna się odbywać w ojczystym języku

ucznia; Locke za cel wychowania obrał ukształtowanie zdrowego, uczciwego,

ucznia; Locke za cel wychowania obrał ukształtowanie zdrowego, uczciwego,

społecznie użytecznego, biegłego w zawodzie i umiejącego się zachować w

społecznie użytecznego, biegłego w zawodzie i umiejącego się zachować w

towarzystwie człowieka, jednym słowem – gentlemana

towarzystwie człowieka, jednym słowem – gentlemana

Program kształcenia

Program kształcenia

 

 

:

:

najpierw nauka pisania czytania w języku ojczystym i

najpierw nauka pisania czytania w języku ojczystym i

nauka rysunku, następnie nauka języka obcego

nauka rysunku, następnie nauka języka obcego

nowożytnego (francuski) pózniej łaciny potrzebnej do

nowożytnego (francuski) pózniej łaciny potrzebnej do

czytania czytania autorów klasycznych (greka dla

czytania czytania autorów klasycznych (greka dla

uczonych) Z innych przedmiotów zaleca geografię,

uczonych) Z innych przedmiotów zaleca geografię,

arytmetykę , geometrię (z zakresu przydatnego w

arytmetykę , geometrię (z zakresu przydatnego w

praktyce życiowej) astronomię ,chronologię ,historię,

praktyce życiowej) astronomię ,chronologię ,historię,

prawo ustrojowe, filozofię przyrody, naukę dobrych

prawo ustrojowe, filozofię przyrody, naukę dobrych

obyczajów, buchalteri (księgowości) i naukę jakiegoś

obyczajów, buchalteri (księgowości) i naukę jakiegoś

rzemiosła (nawet dla gentlemana- dla zdrowia) osobne

rzemiosła (nawet dla gentlemana- dla zdrowia) osobne

miejsce zajmują „talenta i ćwiczenia”(taniec,

miejsce zajmują „talenta i ćwiczenia”(taniec,

szermierka, jazda konna w  mniejszym stopniu muzyka

szermierka, jazda konna w  mniejszym stopniu muzyka

oraz sztuki plastyczne.

oraz sztuki plastyczne.

.

.



System Locke’a

System Locke’a

zmierza do

zmierza do

wychowania fizycznie

wychowania fizycznie

zahartowanego

zahartowanego

,honorowego,

,honorowego,

przedsiębiorczego, i

przedsiębiorczego, i

dostatecznie

dostatecznie

wykształconego

wykształconego

gentelemana ,

gentelemana ,

człowieka światowego

człowieka światowego

o dworskich manierach.

o dworskich manierach.

Lock omawia trzy zagadnienia:

Lock omawia trzy zagadnienia:

wychowanie 

wychowanie 

ciała,

ciała,

charakteru

charakteru

i

i

umysłu

umysłu

 najwięcej uwagi poświęca

 najwięcej uwagi poświęca

wychowaniu charakteru czyli wychowaniu

wychowaniu charakteru czyli wychowaniu

moralnemu na zasadzie

moralnemu na zasadzie

 honoru

 honoru

 , w dziedzinie

 , w dziedzinie

wychowania fizycznego (ciała) opiera swoją

wychowania fizycznego (ciała) opiera swoją

teorię na zasadzie 

teorię na zasadzie 

hartowania , 

hartowania , 

intelektualne

intelektualne

(umysł)

(umysł)

 

 

na zasadzie 

na zasadzie 

praktycznej użyteczności

praktycznej użyteczności

 .

 .

Jest pierwszym pedagogiem który omawia

Jest pierwszym pedagogiem który omawia

wychowanie fizyczne systematyczne i

wychowanie fizyczne systematyczne i

metodyczne, wykorzystując swoją wiedzę

metodyczne, wykorzystując swoją wiedzę

lekarską , nie szczędząc szczegółów dotyczących

lekarską , nie szczędząc szczegółów dotyczących

odżywiania ,ubierania i snu dziecka. Lock

odżywiania ,ubierania i snu dziecka. Lock

przyznaje prymat wychowaniu moralnemu. Ma

przyznaje prymat wychowaniu moralnemu. Ma

ono prowadzić nie do zbawienia duszy ale do

ono prowadzić nie do zbawienia duszy ale do

tego by człowiek umiał się sam rządzić aby

tego by człowiek umiał się sam rządzić aby

zyskał w życiu powodzenie i szczęście.   

zyskał w życiu powodzenie i szczęście.   

We wskazaniach pedagogicznych Locke’a 

We wskazaniach pedagogicznych Locke’a 

można znaleźć wiele ciągle żywych i

można znaleźć wiele ciągle żywych i

pobudzających do przemyśleń

pobudzających do przemyśleń

pedagogicznych poglądów . Odnosi się to

pedagogicznych poglądów . Odnosi się to

zwłaszcza do wielkiej znajomości

zwłaszcza do wielkiej znajomości

psychologii dziecka oraz wnikliwych uwag

psychologii dziecka oraz wnikliwych uwag

odnoszących się do metodyki pracy

odnoszących się do metodyki pracy

wychowawczej z dzieckiem. Na uwagę

wychowawczej z dzieckiem. Na uwagę

również zasługują dążenia Locke’a  do

również zasługują dążenia Locke’a  do

wyrugowania z procesu nauczania nudy i

wyrugowania z procesu nauczania nudy i

atmosfery bezmyślnego przymusu,

atmosfery bezmyślnego przymusu,

stawianie nauczycielowi wysokich

stawianie nauczycielowi wysokich

wymagań, oraz wyprzedzające epokę

wymagań, oraz wyprzedzające epokę

żądania wobec rodziców.

żądania wobec rodziców.

Tabula Rosa to umysł ludzki, który zapełniają

Tabula Rosa to umysł ludzki, który zapełniają

doświadczenia zew i wew. Powątpiewał on w

doświadczenia zew i wew. Powątpiewał on w

encyklopedyczny cel wykształcenia, uważał, że

encyklopedyczny cel wykształcenia, uważał, że

celem kształcenia powinno być nie tyle samo

celem kształcenia powinno być nie tyle samo

opanowanie przez młodego

opanowanie przez młodego

człowieka

człowieka

 całości wiedzy,

 całości wiedzy,

ale pobudzanie i rozwijanie umysłu. W ten sposób

ale pobudzanie i rozwijanie umysłu. W ten sposób

rozwija się i zyskuje z czasem uznanie teoria tzw.

rozwija się i zyskuje z czasem uznanie teoria tzw.

kształcenia formalnego (funkcjonalnego) stawiająca

kształcenia formalnego (funkcjonalnego) stawiająca

wyżej kształcenie funkcji i sprawności poznawczych

wyżej kształcenie funkcji i sprawności poznawczych

niż podawanie wiedzy. Celem kształcenia powinno

niż podawanie wiedzy. Celem kształcenia powinno

być nie tyle zapełnienie głowy ucznia wiadomościami

być nie tyle zapełnienie głowy ucznia wiadomościami

, ile raczej uczenie takich zdolności i dyspozycji jak

, ile raczej uczenie takich zdolności i dyspozycji jak

pamięć, zdolność, rozumowanie, krytycyzm. Nie

pamięć, zdolność, rozumowanie, krytycyzm. Nie

mniej doniosłe obok kształcenia intelektualnego staje

mniej doniosłe obok kształcenia intelektualnego staje

się w. f. oparte na zasadzie kształtowania ciała oraz

się w. f. oparte na zasadzie kształtowania ciała oraz

wychowanie moralne oparte na 

wychowanie moralne oparte na 

zasadzie

zasadzie

 honoru i

 honoru i

kształcenia charakteru.

kształcenia charakteru.