Carlotte Buecher,
Abraham Maslow,
Carl Rogers,
Aleksander Neill.
Przedstawiciele
psychoterapia dialogu (Carl Rogers), w której
bardzo ważną rolę odgrywa empatia;
koncepcja interakcji (Ruth Kohn), optymalne
uczenie się w grupie;
pedagogika Gestalt, gdzie jedno z głównych
założeń brzmi „Uczenie się zachodzi na granicy
kontaktu”. Granica kontaktu jest miejscem, w
którym otwieramy się na coś nowego.
Trzy konkretne perspektywy
pedagogiki humanistycznej
W mojej pracy opieram się na pedagogice C.
Rogersa oraz naukowcach – pedagogach, którzy
wzorowali się na jego nurcie.
Pedagogika humanistyczna została
stworzona przez Carla Rogersa,
amerykańskiego psychologa.
człowiek rozwija się samoistnie, jego
naturalnym dążeniem jest dążenie do
aktualizacji wrodzonego potencjału człowieka
wychowanek jest jednostką autonomiczną i
ma prawo do podmiotowości tzn. jest
niezależny, odpowiedzialny za swoje
postępowanie, nauczyciel i rodzic jest po to by
go wspierać i wspomagać
Pedagogika
humanistyczna zakłada,
że:
Odejście od założonych z góry celów i programów
wychowawczych na rzecz akceptacji dziecka takim
jakie jest
Wg pedagogiki humanistycznej na rozwój człowieka
ma wpływ środowisko, w jakim żyje jednostka
nauczyciel powinien stworzyć warunki do nauczania,
musi być autentyczny, spontaniczny, nie powinien nic
narzucać, nakazywać, rezygnacja z oddziaływania na
dziecko poprzez wzory osobowe, autorytety na rzecz
samodzielnego odkrywania przez dziecko
c.d.
Szkoła powinna zapewnić: bezpieczeństwo, akceptację
i przynależność, a w tedy dziecko będzie chciało się
uczyć i poznawać świat.
W szkole Rogersa powinna panować atmosfera: wolna,
ukształtowanie zdrowego i szczęśliwego dziecka, które
będzie się samorealizować.
Rogers opracował warunki terapeutycznego klimatu
uczenia się, według którego powinno być: nagradzanie,
akceptacja, zaufanie i apatia, nauczyciel i uczeń to
partnerzy.
W szkole Rogersa nauczyciel to facyfikator- tworzy
warunki dla nauczania, nie naucza, nie nakazuje.
Wg Rogersa:
Nauczyciel musi być:
autentyczny (ma być sobą),
samorealizacyjny,
spontaniczny.
Nauczyciel:
nauczyciel dzieli odpowiedzialność za proces
uczenia się z innymi ( np. uczniami, ich
rodzicami, władzami szkolnymi),
nauczyciel dostarcza materiałów do uczenia
się, korzystając z własnych wiadomości,
własnego doświadczenia, książek, materiałów
źródłowych lub doświadczeń społecznych;
zachęca uczących się do wskazywania
zasobów informacji, wedle własnej wiedzy i
doświadczenia,
c.d.
Jest to twórczy proces trwający całe życie.
Studia nauczycielskie (rozwój od strony osobistej i
profesjonalnej)
Studia mają: nauczać o autentyczności, bezwarunkowej
akceptacji, empatii, tworzyć klimat w którym te postawy
są ujawniane i akceptowane
Poznanie metod dydaktycznych, wiedza w wybranej
dziedzinie, ważna umiejętność słuchania
Umiejętność tworzenia humanistycznego klimatu w klasie
szkolnej (podejście skoncentrowane na osobie ucznia)
J. Grochulska
„Autokreacja nauczyciela w pedagogice C.R. Rogersa”
Stawanie się
nauczycielem:
Polega na autokreacji, czyli twórczym rozwijaniu
samego siebie. Nauczyciel powinien kształtować w
sobie otwartość na doświadczenia, musi być to
osoba wykształcona, czyli osoba wolna, będąca dla
ucznia człowiekiem, a nie kimś, kto przekazuje sucha
wiedze. Nauczyciel nie powinien, więc nauczać,
powinien ułatwiać uczenie się - sam się przy tym
ucząc.
M. Kościelniak
„Zrozumieć Rogersa. Studium koncepcji
pedagogicznych C. Rogersa”
Koncepcja
nauczyciela w
pedagogice
Wychowawca, jako osoba autentyczna jest osobą
rozpoznającą swoje emocje i działająca zgodnie z
nimi. Sterując swobodnie swoimi emocjami, czyli
czuje to, co chce czuć. Nie zakłada "maski". Potrafi
przyznać się do własnych błędów. Jest szczery i
otwarty. Dzięki temu, że nie musi ciągle kontrolować
swoich uczuć może skierować swoja uwagę na
uczniów
M. Kościelniak
„Zrozumieć Rogersa. Studium koncepcji
pedagogicznych C. Rogersa”
Wychowawca
Podstawą akceptacji jest zaufanie. Akceptacja ta
nie polega na pobłażaniu dla jego zachowania.
Można akceptować ucznia, którego zachowania nie
są akceptowane. Wyklucza się ośmieszanie i
upokarzanie ucznia. Wychowawca akceptuje swoje
zachowania i nie ma potrzeby przenoszenia ich na
swoich uczniów. Nauczyciel akceptujący ucznia nie
daje mu rad wskazuje tylko, pokazuje szanse i
zagrożenia podobnych zachowań.
Akceptacja ucznia
Należy przywiązywać wagę do uczuć ucznia. Bardzo ważna
jest również empatia, sztuka wczucia się w sytuacje drugiej
osoby. Nauczyciel posiada umiejętność rozumienia reakcji
ucznia od wewnątrz, dzięki temu wzrasta proces uczenia się.
Nastawienie to polega na oglądaniu świata oczami ucznia.
Nie można zapomnieć tez o aktywności, która polegać ma
aktywnym zwracaniu uwagi na ucznia, dzięki czemu znajduje
on przedmioty do działania. Proces wychowawczy powinien
opierać się na wzajemnej niezależności i braku kierowania.
Nauczyciel musi uwolnić zaciekawienie, pozwolić kierować
się zainteresowaniami. W takich warunkach wyrasta
prawdziwy uczeń.
M. Kościelniak
„Zrozumieć Rogersa. Studium koncepcji pedagogicznych C.
Rogersa”
c.d.
uczeń konstruuje i rozwija swój własny program
uczenia się sam albo w kooperacji z innymi;
odkrywając swoje własne zainteresowania,
dokonuje wyboru kierunków własnej nauki z pełną
świadomością ponoszenia odpowiedzialności za
podjęte decyzje,
przedłożenie tempa procesu uczenia się nad treść
kształcenia; istotne jest to, że wychowanek zrobił
postęp w uczeniu się „jak się uczyć” tego, co chce
wiedzieć; mniej istotny sam fakt zdobycia wiedzy,
ocena zakresu i znaczenia tego, czego uczeń się
nauczył, jest dokonywana przez niego samego
Uczeń –
samodyscyplina do uczenia się
(odpowiedzialność za nią ponosi
uczeń)
umiejętność pełnego i świadomego uczestniczenia i znalezienia się w
każdych warunkach;
indywidualny i właściwy sposób okazywania miłości a także zdolność
do racjonalnego rozumowania;
świadomość, że wolność daje możliwość pełnej samorealizacji;
zdolność do wyzbywania się negatywnych postaw i emocji;
kształtowanie świadomości, swojej i innych osób;
odczuwanie miłości, zadowolenia, respektu, pozytywnych doznań w
różnych sytuacjach życiowych;
przekonanie o własnej wartości, śniadość niepowtarzalności i
wyjątkowości;
rezygnacja ze stylu życia skoncentrowanego na posiadaniu, zbieraniu
przedmiotów, posiadaniu mocy, celem funkcjonowania według zasad
współżycia w społeczeństwie i przyjęcia reguł stylu "BYĆ".
Fromm E.; Mieć czy być?, Rebis, Poznań 2005.
Cechy rozwoju
umysłu ucznia:
Według Pedagogiki Humanistycznej na rozwój
człowieka ma również wpływ środowisko, w jakim
żyje jednostka: Środowisko ma bardzo duży
wpływ na rozwój jednostki, jeśli odpowiednio
będzie wpływać na rozwój człowieka to będzie
wszystko dobrze, jednostka będzie dobrze się
uczyć, będzie miała dobre kontakty z
nauczycielami i rodziną. Ale za to środowisko nie
może przeszkadzać, jeśli tak się stanie to będą
odwrócone skutki.
Środowisko
Koncentrowanie się na systemie osobistych
przekonań niż na metodach, technikach
Zaangażowanie w proces uczenia /student musi
brać odpowiedzialność za własne uczenie się/
Cel edukacji: ułatwienie uczenia się
J. Grochulska
„Autokreacja nauczyciela w pedagogice C.R.
Rogersa”
Cechy programu
edukacji:
Porównanie modelu
tradycyjnego i humanistycznego
Model tradycyjny
Model skoncentrowany na osobie
ucznia /Rogers/
-
Posiadacz wiedzy,
-
Sprawuje władzę,
-
Autorytet
-
Wierzy, że uczniem kieruje
się w przerywanym lub
stałym strachu
Nauczyciel
-
Ma zaufanie do siebie i innych
-
Dzieli się z innymi
odpowiedzialnością za proces
uczenia się
-
Dostarcza materiałów do uczenia
się
-
Odbiorca posłuszny
-
Nie decyduje o celach treści,
metodach
Uczeń
-
Konstruuje swój własny program
uczenia się
-
- wybiera kierunek własnej
nauki /ponosi odpowiedzialność/
Wykład, egzamin
Elementy edukacji Ocena nauki: dokonywana przez
siebie samego, innych członków
grupy
Nie ma miejsca dla całej
osobowości tylko dla intelektu
osobowość
-
Własna inicjatywa
-
Uczeń + intelekt
Koniec