Budżet państwa jako podstawowa

instytucja systemu finansów publicznych

Wykład 4.

Geneza instytucji budżetu

 rozwój parlamentaryzmu a budżet
 Anglia – 1689; Francja – 1789, Polska –

1768

 współczesne problemy instytucji budżetu:

- zakres budżetu
- ekonomizacja gospodarki budżetowej
- planowanie budżetowe
- decentralizacja finansów publicznych
- -zadaniowy układ budżetu

Aspekty definiowania budżetu państwa

 fundusz scentralizowanych zasobów

pieniężnych

 strumieniowy charakter
 plan dochodów i wydatków na z góry ustawiony

czas

 ustrojowo-konstytucyjne usztywnienia

dotyczące miejsca w SFP

 charakter społeczny, ekonomiczny, polityczny,

proceduralny i prawny budżetu

 czas

Zasady budżetowe

 jawności
 powszechności
 jedności formalnej
 jedności materialnej budżetu
 przejrzystości
 równowagi budżetowej

Funkcje budżetu

EKONOMICZNE

 redystrybucyjna
 alokacyjna
 stabilizacyjna
 bodźcowa

POLITYCZNE

 ustrojowa
 demokratyczna
 prawna

Konstrukcja budżetu państwa

CZĘŚCI

Jest to podział:


podmiotowy

(organy władzy

państwowej,kontroli,sądy,trybunały)



przedmiotowy

• subwencje dla JST
• rezerwa ogólna
• rezerwy celowe
• obsługa długu Skarbu Państwa
• środki własne UE
• przychody i rozchody związane z finansowaniem potrzeb
pożyczkowych budżetu państwa
• środki europejskie po ich przekazaniu na rachunek dochodów
budżetu państwa

Konstrukcja budżetu państwa

DZIAŁY, ROZDZIAŁY, PARAGRAFY

 DZIAŁY – podział przedmiotowy według

branż
i działów gospodarki narodowej

 ROZDZIAŁY – podział według rodzaju

działalności i podmiotów realizujących

 PARAGRAFY – dochody według źródeł,

wydatki według ich przeznaczenia

Budżet zadaniowy

 Zalety:

– spójność pomiędzy

planowaniem
strategicznym a
działaniami operacyjnymi

– przejrzystość, jawność
– skuteczność (cele –

mierniki)

– konsolidacja
– wymierność efektów

działań SFP

 Wady:

– nieprzystosowalność do

tradycyjnych procedur

– ryz

yko partykularnych ujęć w

zakresie miern

ików

Podstawowe charakterystyki budżetu

tradycyjnego i zadaniowego

BUDŻET TRADYCYJNY

BUDŻET ZADANIOWY

Narzędzie wydatkowania

1

Narzędzie zarządzania

Utrudnione powiązanie z

celami rządu i kontrolą

skuteczności realizacji

zadań

2

Sprzyja sprecyzowaniu
celów działania rządu i

monitorowania skuteczności

ich realizacji

Statyczne ujęcie – rok

budżetowy

3

Długofalowe podejście –

roczny budżet wynikający z

wieloletniego

programowania

budżetowego

Podstawowe charakterystyki budżetu

tradycyjnego i zadaniowego - cd.

BUDŻET TRADYCYJNY

BUDŻET ZADANIOWY

Klasyfikacja budżetowa

wymaga specjalistycznej

wiedzy

4

Czytelna informacja o

wydatkach budżetowych

Resortowe podejście

5

Sprzyja sprecyzowaniu
celów działania rządu i

monitorowania skuteczności

ich realizacji

Ukierunkowuje debatę

budżetową

na pojedyncze pozycje

wydatkowe

6

Umożliwia merytoryczną

dyskusję o postępie w

realizacji programów

wieloletnich

Podstawowe charakterystyki budżetu

tradycyjnego i zadaniowego - cd.

BUDŻET TRADYCYJNY

BUDŻET ZADANIOWY

Wydatki budżetu

niezintegrowane z

pozostałymi wydatkami

sektora publicznego

7

Globalne podejście do

wydatków sektora

publicznego

Utrudniona hierarchizacja

wydatków

8

Hierarchia wydatków i

instrumentów wg istotności

dla rozwoju społeczno-

gospodarczego

Brak wiedzy o

efektywności poniesionych

wydatków

9

Pomiar stosunku nakładów

do wyników - efektywność

Treść budżetu państwa

 dochody budżetu państwa
 wydatki budżetu państwa
 deficyt budżetu państwa oraz źródła jego

pokrycia

 dochody i wydatki i wynik budżetu środków

europejskich

 przychody i rozchody budżetu państwa
 saldo przychodów i rozchodów budżetu państwa
 limit zobowiązań z tytułu zaciągniętych

kredytów

Wieloletni Plan Finansowy Państwa

,ustawa budżetowa a planowanie

budżetowe

 Zakres i treść wieloletniego planu finansowego

państwa

 Ustawa budżetowa
 plany finansowe państwowych funduszy

celowych agencji wykonawczych

,instytucji gospodarki budżetowej

programy finansowane z udziałem środków

pochodzących z UE

 programy wieloletnie w układzie zadaniowym
 jednostki otrzymujące dotacje podmiotowe i

przedmiotowe

Procedura budżetu - etapy



opracowanie projektu budżetu państwa



zasada wyłącznej kompetencji rządu



zasada ustawowej regulacji trybu opracowania
projektu budżetu państwa



uchwalanie budżetu państwa



wykonywanie budżetu państwa



kontrola wykonania ustawy budżetowej