Materiał chroniony prawem autorskim autora
wykładu/seminarium oraz autorów
wykorzystanych materiałów ilustracyjnych.

WYŁĄCZNIE DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO
poprzez EXTRANET Akademii Medycznej w
Gdańsku!

Kopiowanie dozwolone tylko na potrzeby
nauki własnej.

Umieszczanie na prywatnych stronach WWW
a także jakiekolwiek przeróbki są
pogwałceniem praw autorskich i podlegają
karze.

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

© Jacek Brożek

2010

Porządek seminarium

1)

Przewlekła niewydolność
krążenia – NIEWYDOLNOŚĆ
SERCA

2)

Ostra niewydolność krążenia
– WSTRZĄS

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

OSTRA

OSTRA

PRZEWLEKŁA

PRZEWLEKŁA

Zastoinowa
niewydolność serca

WSTRZĄ
S

KARDIOGEN
NY

HIPOWOLEMICZNY

WAZOGENN
Y

Anafilaktyczny

Septyczny

Neurogenny

Wprowadzenie



Niewydolność krążenia to stan w którym:

- spada pojemność minutowa, a w

konsekwencji spada przepływ krwi, który

nie pokrywa zapotrzebowania

metabolicznego tkanek

- uruchomione zostają mechanizmy

przeznaczone do utrzymywania

odpowiedniego przepływu tkankowego



Miarą wydolności serca jest pojemność minutowa serca

Podstawowe pojęcia

Rozciągnięcie
włókien mięśniowych

Wypełnienie
komór

Kurczliwoś
ć

Ciśnienie
tętnicze

Objętość
komór

Obciążenie wstępne

preload

Obciążenie następcze

afterload

Objętość wyrzutowa serca

Pojemność minutowa serca
Miara wydolności serca

Częstość akcji serca

Pojemność minutowa



Pojemność minutowa =
objętość wyrzutowa x częstotliwość akcji

serca



Pojemność minutowa jest zależna od:

- objętość wyrzutowa –

niewielka redukcja jest

kompensowana wzrostem akcji serca.

- częstotliwość akcji serca –

niewielka redukcja

jest kompensowana wzrostem objętości wyrzutowej

.

Mechanizmy kompensacyjne

1. Aktywacja układu

współczulnego.

2. Mechanizm Frank-Starling.

3. Mechanizm Renina-

Angiotensyna-Aldosteron.

4. Przerost mięśnia serca.

Zwiększenie częstotliwości

skurczów



pobudzenie układu współczulnego

powoduje zwiększenie częstości

akcji serca (dodatni efekt

chronotropowy)



mały efekt kompensacyjny tego

mechanizmu

Zwiększenie siły skurczu



Prawo Franka-Starlinga- siła skurczu jest wprost

proporcjonalna do rozciągnięcia włókien w rozkurczu.



Rozciągnięcie włókien

mięśniowych osiągane

jest przez odpowiednie

wypełnienie komór w

rozkurczu.



Granicą możliwości kompensacji w tym mechanizmie jest

podatność mięśnia serca.
Przekroczenie podatności mięśnia komór prowadzi do

rozstrzeni komory

Mechanizm Renina-Angiotensina-Aldosteron

.



Spadek pojemności minutowej powoduje ograniczenie

przepływu nerkowego i aktywacje układu RAA

Przerost mięśnia serca - I



Zwiększenie masy i objętości komór –

odpowiedź na hemodynamiczne

obciążenia



Utrzymujące się napięcie ścian komory

powoduje przerost mięśnia serca



Wzrost masy mięśnia serca pomaga

utrzymać odpowiednią siłę skurczową

Przerost mięśnia serca - II



Wzrost sztywności przerośniętej ściany wynika

z wysokiego rozkurczowego ciśnienia w

komorze – przenoszonego na lewy

przedsionek i naczynia płucne – zastój płucny i

obrzęk



Wzrost masy mięśniowej powoduje wzrost

zapotrzebowania na tlen



Deficyt tlenowy może doprowadzić do spadku

kurczliwości

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA



Zespoły przebiegające ze
wzrostem pojemności
minutowej - zespoły
hiperkinetyczne



Zespoły przebiegające ze
spadkiem pojemności minutowej

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA



Zespoły przebiegające ze wzrostem
pojemności minutowej - zespoły
hiperkinetyczne



nadczynność tarczycy



niedokrwistość



niedobór witaminy B1



przetoki tętniczo-żylne



samoistny zespół hiperkinetyczny

Zastoinowa Niewydolność

Krążenia

Zespoły przebiegające ze spadkiem pojemności

minutowej

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA – stan

upośledzenia funkcji serca jako pompy,

powodujący zmniejszenie przepływu

krwi w tkankach, nie pokrywające ich

potrzeb metabolicznych.

Przyczyny niewydolności

serca

1.

Zaburzenia mechaniczne

spowodowane:

•

wzrostem obciążenia następczego

nadciśnienie tętnicze
zwężenie zastawki aorty lub pnia

płucnego

zwężenie aorty

 

Przyczyny niewydolności

serca

• spadkiem obciążenia wstępnego –

utrudnienie napełniania komór

zwężenie zastawki mitralnej lub
trójdzielnej
tamponada serca
zaciskające zapalenie osierdzia
zmiany restrykcyjne mięśnia sercowego

Przyczyny niewydolności

serca

• wzrostem obciążenia wstępnego -

przeciążenie objętościowe

niedomykalność zastawek
przecieki lewo-prawo

Przyczyny niewydolności

serca

2.

Utrata „czynnej” masy mięśniowej

•

choroba wieńcowa

•

kardiomiopatia zastoinowa

•

zapalenie mięśnia sercowego

•

zmiany metaboliczne

Przyczyny niewydolności

serca

3.

Zaburzenia rytmu i

przewodzenia

•

znaczne przyśpieszenie lub
zwolnienie pracy serca

•

bloki przedsionkowo-
komorowe

•

migotanie przedsionków

Zastoinowa niewydolność serca

Zastoinowa niewydolność serca

Objawy niewydolności

serca

Prawokomorowe



Obrzęki
obwodowe



Wypełnienie żył
szyjnych



Wodobrzusze



Ból brzucha



Hepatomegalia



Splenomegalia

Lewokomorowe



Duszność



Kaszel



Szybki oddech



Duszność
napadowa nocna



Krwioplucie



Orthopnoe

Następstwa niewydolności

serca



Zaburzenia

krążenia

mózgowego



Zmiany

anatomiczne

serca



Utrwalone

nadciśnienie

tętnicze



Przewlekła
niewydolność
nerek



Włóknienie
śródmiąższow
e płuc



Włóknienie
wątroby

Czas

Czas

Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:

-

Nadciśnienie

Nadciśnienie

tętnicze

tętnicze

-

CHNS

CHNS

-

Cukrzyca

Cukrzyca

Bezobjawowa
dysfunkcja LK

Śmierć

Łagodna

Łagodna

Średnia

Średnia

Ciężka

Ciężka

Jakość

życia

Tolerancj
a
wysiłku

Nagła

śmierć

incydenty

wieńcowe

POSTĘP

NIEWYDOLNOŚĆ

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA

Objawowa
dysfunkcja LK

DEFINICJA WSTRZĄSU

Zagrażająca życiu niewydolność krążenia

przebiegająca z krytycznym zmniejszeniem

ukrwienia

narządów i następowym hipoksyjno-

metabolicznym

uszkodzeniem funkcji komórek

DEFINICJA WSTRZĄSU

Stan obniżonej perfuzji komórek i tkanek
spowodowanej:

• spadkiem objętości krwi krążącej

• spadkiem rzutu serca
• utrudnienia przepływu krwi przez serce

• wzrostem objętości łożyska naczyniowego

WSTRZĄS - OBJAWY



Zmiany

świadomości i

samopoczucia



Oliguria aż do

anurii



Zimna, blada skóra,

sinica obwodowa



Obniżenie

temperatury ciała



Wzrost temperatury

ciała we wstrząsie

septycznym



Tachykardia,

tętno szybkie i

słabsze



Pocenie się



Obniżenie

ciśnienia

skurczowego



Oddech szybki i

głęboki stopniowo

spłycający się

Hemodynamiczny monitoring

Ośrodkowe ciśnienie żylne
(OCŻ)

Końcówka w prawym
przedsionku

ocena zdolności pompowania
prawego serca

Ciśnienie zaklinowania w
tętnicy płucnej

Pośrednia ocena ćiśnienia
późnorozkurczowego w lewej
komorze - ocena zdolności
pompowania lewego serca

WSTRZĄS

HIPOWOLEMICZNY



utrata pełnej krwi lub utrata
innych płynów

Utrata krwi, osocza lub płynów w wyniku
oparzeń, wymiotów, biegunek, przetok,
zapalenia otrzewnej, zapalenia trzustki,
niedrożności przewodu pokarmowego.

WSTRZĄS

HIPOWOLEMICZNY



Obraz kliniczny: zapadnięte żyły szyjne,
blada, zimna, wilgotna skóra, silne
pragnienie, niepokój, dreszcze, skąpomocz



OCŻ – niskie, poniżej 5 cm słupa wody,
kontrola płynoterapii; diureza godzinowa –
kontrola przebiegu wstrząsu, gazometria

OCŻ – ośrodkowe ciśnienie żylne

WSTRZĄS KARDIOGENNY



obniżenie pojemności

minutowej serca poniżej

poziomu zapewniającego

prawidłową perfuzję tkanek.

Następuje wskutek: zawału serca, zaburzeń

rytmu, zdekompensowania wady

zastawkowej, zatoru tętnicy płucnej,

zapalenia mięśnia sercowego, tamponady

worka osierdziowego

WSTRZĄS KARDIOGENNY



Obraz kliniczny: pozycja siedząca - ortopnoe,
uczucie strachu, blady, z sinicą,
rzężęnia nad płucami, przepełnione żyły
szyjne



OCŻ – wysokie
cewnik płucny – ciśnienia w prawym
przedsionku, prawej komorze, tętnicy płucnej
ciśnienie zaklinowania – odpowiada ciśnieniu
końcoworozkurczowemu w komorze lewej
diureza godzinowa, gazometria

WSTRZĄS WAZOGENNY

Stan, w którym objętość krwi

krążącej jest prawidłowa, ale

występuje patologicznie

poszerzone łożysko naczyniowe

ANAFILAKTYCZNY

SEPTYCZNY

NEUROGENNY

DEFINICJE



Anafilaktyczny



Jest następstwem reakcji nadwrażliwości typu I;

po wtórnym kontakcie z alergenem dochodzi do

uwolnienia dużych ilości substancji

rozszerzających naczynia.



Septyczny



Stan charakteryzujący się obecnością

drobnoustrojów w krwi i ich rozmnażaniem

( posocznica ); wydzielają one lub uwalniają w

trakcie rozpadu substancje wywierające działanie

ogólnoustrojowe między innymi w znacznym

stopniu poszerzają naczynia.



Neurogenny



Jest to stan, w którym dochodzi do

anatomicznego lub czynnościowego upośledzenia

regulacji napięcia ścian naczyń

WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY



Obraz kliniczny:
objawy anfilaksji - niepokój, świąd, kichanie,
pokrzywka zawroty głowy, gorączka, dreszcze,
nudności, wymioty,zaburzenia oddychania ze
skurczem oskrzeli, obrzęk krtani
spadek ciśnienia, tachykardia
napady drgawek, utrata przytomności,
zatrzymanie krążenia



OCŻ – niskie
diureza godzinowa, gazometria

WSTRZĄS SEPTYCZNY



Obraz kliniczny: wysoka gorączka, hiperwentylacja
początkowo gorąca, przekrwiona, sucha skóra,
następnie zimna, zasiniona, wybroczyny skórne
świadomość ograniczona



OCŻ – początkowo prawidłowe, następnie zmienne
cewnik płucny – ciśnienia w prawym przedsionku,
prawej komorze, tętnicy płucnej
diureza godzinowa, gazometria, koagulogram

Podsumowanie



Najistotniejsze jest aby:

– Prawidłowo rozpoznać wstrząs

– Zrozumieć przyczyny i następstwa

niewydolności serca