1. Budowa układu oddechowego
człowieka.

a. jama nosowa

b. jama ustna

c. gardło

d. krtań

e. tchawica

f. oskrzela

g. oskrzeliki

h. płuco

a

d
e

f

b

c

h

g

2. Jama nosowa.

Jest ona podzielona na dwie części chrzęstno –

kostną przegrodą nosową. Wokół jamy nosowej

znajdują się puste przestrzenie – zatoki oboczne

nosa.

Wnętrze jamy nosowej wyściela nabłonek

migawkowy. Jest to błona śluzowa pokryta

rzęskami, a w przedniej części jamy nosowej

krótkimi włoskami.

Znajduje się tu również narząd powonienia, który

stanowią zakończenia nerwowe rozmieszczone w

nabłonku.

Zatoki oboczne nosa

Zatoki oboczne nosa

Funkcje zatok

Funkcje zatok

przynosowych

przynosowych



oddechowa -nawilżanie i ogrzewanie

oddechowa -nawilżanie i ogrzewanie

wdychanego powietrza oraz wyrównanie

wdychanego powietrza oraz wyrównanie

różnicy ciśnień podczas oddychania lub

różnicy ciśnień podczas oddychania lub

podczas gwałtownego wzrostu jego wartości

podczas gwałtownego wzrostu jego wartości



mechaniczna - ochrona mózgoczaszki przed

mechaniczna - ochrona mózgoczaszki przed

urazami

urazami



termiczna - termoizolacja oraz ogrzewanie

termiczna - termoizolacja oraz ogrzewanie

podstawy czaszki i oczodołu

podstawy czaszki i oczodołu



zmniejszenie wagi szkieletu twarzoczaszki

zmniejszenie wagi szkieletu twarzoczaszki



fonetyczna -przestrzeń rezonacyjna, ochrona

fonetyczna -przestrzeń rezonacyjna, ochrona

ucha wewnętrznego przed przewodzeniem

ucha wewnętrznego przed przewodzeniem

drogą kostną własnego głosu

drogą kostną własnego głosu

Rolą jamy nosowej jest:

 oczyszczanie

powietrza,
 ogrzewanie powietrza,
 nawilżanie powietrza.

Błona śluzowa nosa

3. Gardło.

Gardło jest wspólna częścią układu pokarmowego i

oddechowego. Znajdują się tu też ujścia trąbek

słuchowych biegnących z ucha środkowego. W gardle

mieszczą się też migdałki stanowiące pierwszą linię

obrony układu immunologicznego.

KRTAŃ

KRTAŃ

składa się z :

składa się z :



CHRZĄSTEK

CHRZĄSTEK



BŁON ŁĄCZNOTKANKOWYCH

BŁON ŁĄCZNOTKANKOWYCH



MIĘŚNI

MIĘŚNI

4. Krtań.

b

c

e

d

a

Budowa krtani:

a.Kość gnykowa

b.Chrząstka

tarczowata

c.Chrząstka

pierścieniowa

d.Błony i wiązadła

e.Chrząstki tchawicy

CHRZĄSTKI KRTANI

CHRZĄSTKI KRTANI

PARZYSTE

PARZYSTE



NALEWKOWATA

NALEWKOWATA



ROŻKOWATA

ROŻKOWATA



KLINOWATA

KLINOWATA

NIEPARZYSTE

NIEPARZYSTE



TARCZOWATA

TARCZOWATA



PIERSCIENIOWATA

PIERSCIENIOWATA



NAGŁOŚNIOWA

NAGŁOŚNIOWA

JAMA KRTANI

JAMA KRTANI



Przedsionek krtani

Przedsionek krtani



Głośnia

Głośnia

Od góry ograniczona przez fałdy kieszonki

Od góry ograniczona przez fałdy kieszonki

krtaniowej, poniżej znajdują się fałdy głosowe

krtaniowej, poniżej znajdują się fałdy głosowe



Jama podgłośniowa

Jama podgłośniowa

Krtań zbudowana jest z 9 chrząstek połączonych ze

sobą mięśniami i wiązadłami.

Nagłośnia jest to chrząstka zamykająca wejście do

krtani w czasie połykania pokarmu.

Krtań podobnie jak jamę nosową wyściela nabłonek

z rzęskami. Ma to na celu oczyszczanie powietrza z

pyłów.

Krtań jest również narządem głosotwórczym.

Stanowią go fałdy głosowe pomiędzy którymi

znajduje się otwór – głośnia. Dolne fałdy głosowe

nazywane są strunami głosowymi.

Drganie strun głosowych wywołane powietrzem

powoduje powstawanie dźwięków.

Wysokość głosu wydawanego przez człowieka zależy

od długości wiązadeł głosowych:

-mężczyźni maja dłuższe wiązadła głosowe i ich głos

jest niższy

Guz krtani

Guz krtani

4. Tchawica.

Jest to narząd długości około 10 cm. Zbudowana

jest z chrzęstnych półpierścieni połączonych

wiązadłami. Wewnątrz wysłana jest nabłonkiem z

rzęskami (oczyszczanie powietrza).

W dolnej części tchawica rozgałęzia się na dwa

oskrzela.

5. Oskrzela i oskrzeliki.

Oskrzela są naturalnym przedłużeniem tchawicy.

Każde z oskrzeli rozgałęzia się na coraz węższe

rureczki – oskrzeliki, tworząc tzw. drzewo

oskrzelowe

.

Na końcu najdrobniejszego z

oskrzelików znajdują się pęcherzyki płucne.

b

b

a

b

a. oskrzela
b. oskrzeli

ki

Do podstawowych funkcji oskrzeli i oskrzelików

należą:

 transportowanie powietrza do płuc,
 ogrzewanie powietrza,
 oczyszczanie powietrza.

6. Płuca.

Płuca człowieka podobnie jak

pozostałych

ssaków mają strukturę

gąbczastą.

Płuco prawe (b) zbudowane jest z

trzech, a lewe (a) z dwóch

płatów.

Wynika to z usytuowania serca.

Płuca otoczone są błoną -

opłucną. Ochrania ona płuca i

zmniejsza tarcie podczas ruchów

oddechowych klatki piersiowej.

a
b

Obraz mikroskopowy pęcherzyków

płucnych

Płuca zbudowane są z milionów pęcherzyków płucnych
oplecionych gęstą siecią włosowatych naczyń
krwionośnych. Poprzez jednowarstwowy nabłonek
stanowiący ścianki pęcherzyków odbywa się wymiana
gazowa. Powierzchnia wymiany gazowej jest bardzo
duża - u dorosłego człowieka to około 100 m

2

.

Pneumocyt

Pneumocyt



komórka nabłonka oddechowego w pęcherzykach

komórka nabłonka oddechowego w pęcherzykach

płucnych

płucnych

Rodzaje:

Rodzaje:



Typu I

Typu I

– płaskie komórki, przez nie zachodzi dyfuzja

– płaskie komórki, przez nie zachodzi dyfuzja

gazów pomiędzy światłem pęcherzyków płucnych a

gazów pomiędzy światłem pęcherzyków płucnych a

krwią naczy włosowatych

krwią naczy włosowatych



Typu II

Typu II

– komórki posiadające cechy komórek

– komórki posiadające cechy komórek

wydzielniczych rozproszone pomiędzy pneumocytami

wydzielniczych rozproszone pomiędzy pneumocytami

typu I, zawierają ciałka blaszkowate wydzielające

typu I, zawierają ciałka blaszkowate wydzielające

składniki surfaktantu- czynnik zmniejszajacy napięcie

składniki surfaktantu- czynnik zmniejszajacy napięcie

powierzchniowe, nie dopuszcza do sklejenia się

powierzchniowe, nie dopuszcza do sklejenia się

pęcherzyków płucnych podczas głebokich wdechów,

pęcherzyków płucnych podczas głebokich wdechów,

wytwarza się w końcowych fazach życia płodowego

wytwarza się w końcowych fazach życia płodowego

7. Wymiana gazowa.

a. Wymiana gazowa zewnętrzna (oddychanie

płucne) – zachodzi w pęcherzykach płucnych.

Tlen z pęcherzyka przechodzi do krwi, a

dwutlenek węgla z krwi do pęcherzyka

płucnego. Wymiana gazów odbywa się na

drodze dyfuzji.

Dyfuzja jest to przenikanie cząsteczek ze

środowiska o większym stężeniu do

środowiska o mniejszym stężeniu.

a

d
e
f

b

c

a. pęcherzyk płucny

b. włosowate naczynie

krwionośne

c. erytrocyt z dwutlenkiem

węgla

d. dwutlenek węgla

e. tlen

f. erytrocyt z tlenem

Zarówno tlen jak i dwutlenek węgla jest

transportowany przez erytrocyty. Gazy te wchodzą w

reakcję z hemoglobiną:

hemoglobina + O

2

↔ oksyhemoglobina

hemoglobina + CO

2

↔ karboksyhemoglobina

b. Wymiana gazowa wewnętrzna (oddychanie

tkankowe) – zachodzi w komórkach ciała. Tlen z krwi

przenika na drodze dyfuzji do komórki, a dwutlenek

węgla z komórki do krwi.

8. Oddychanie wewnątrzkomórkowe.

Oddychanie wewnątrzkomórkowe jest to

biochemiczny proces rozkładu (spalania)

związków organicznych przy udziale tlenu w celu

wytworzenia energii.

Energia powstała w wyniku tego procesu jest

magazynowana w postaci wysokoenergetycznych

związków organicznych np. ATP.

Poza energią w procesie tym powstają produkty

uboczne w postaci wody, dwutlenku węgla i

mocznika.

MECHANIKA

MECHANIKA

ODDYCHANIA

ODDYCHANIA

Wdech

Wdech

- zwiększenie wymiarów klatki piersiowej

- zwiększenie wymiarów klatki piersiowej

wymiar górno-dolny - przepona

wymiar górno-dolny - przepona

wymiar przednio-tylni - mm. międzyżebrowe zewn.

wymiar przednio-tylni - mm. międzyżebrowe zewn.

Wydech

Wydech

- zmniejszenie wszystkich trzech

- zmniejszenie wszystkich trzech

wymiarów klatki piersiowej

wymiarów klatki piersiowej

- ustanie skurczu mm. wdechowych

- ustanie skurczu mm. wdechowych

- sprężystość płuc i skręconych żeber

- sprężystość płuc i skręconych żeber

- mm. międzyżebrowe wewnętrzne

- mm. międzyżebrowe wewnętrzne

Klatka piersiowa w spoczynku ma pozycję lekko wdechową z

Klatka piersiowa w spoczynku ma pozycję lekko wdechową z

powodu oddziaływania sprężystości żeber i tonicznego napięcia

powodu oddziaływania sprężystości żeber i tonicznego napięcia

mm. międzyżebrowych zewnętrznych.

mm. międzyżebrowych zewnętrznych.



TV (tidal volume) –

TV (tidal volume) –

objętość oddechowa

objętość oddechowa

– objętość

– objętość

powietrza wdychanego (lub wydychanego) podczas

powietrza wdychanego (lub wydychanego) podczas

spokojnego pojedynczego oddechu,

spokojnego pojedynczego oddechu,



IRV (inspiratory reserve volume) –

IRV (inspiratory reserve volume) –

wdechowa objętość

wdechowa objętość

zapasowa

zapasowa

– największa objętość powietrza, która może

– największa objętość powietrza, która może

być wdychana do płuc po zakończeniu spokojnego

być wdychana do płuc po zakończeniu spokojnego

wdechu,

wdechu,



ERV (expiratory reserve volume) –

ERV (expiratory reserve volume) –

wydechowa objętość

wydechowa objętość

zapasowa

zapasowa

– największa objętość powietrza, która może

– największa objętość powietrza, która może

być wydmuchana z płuc po zakończeniu spokojnego

być wydmuchana z płuc po zakończeniu spokojnego

wydechu,

wydechu,



VC (vital capacity) –

VC (vital capacity) –

pojemność życiowa

pojemność życiowa

– największa

– największa

zmiana pojemności płuc mierzona pomiędzy

zmiana pojemności płuc mierzona pomiędzy

maksymalnym wydechem a maksymalnym wdechem (VC

maksymalnym wydechem a maksymalnym wdechem (VC

= TV + IRV + ERV)

= TV + IRV + ERV)



IC (inspiratory capacity) –

IC (inspiratory capacity) –

pojemność wdechowa

pojemność wdechowa

–

–

największa objętość powietrza, która może być

największa objętość powietrza, która może być

wciągnięta do płuc po zakończeniu spokojnego wydechu

wciągnięta do płuc po zakończeniu spokojnego wydechu

(IC = TV + IRV)

(IC = TV + IRV)

Surfaktant płucny

Surfaktant płucny

czynnik powierzchniowy, wyściełający wnętrze pęcherzyków

czynnik powierzchniowy, wyściełający wnętrze pęcherzyków

płucnych

płucnych

dipalmitylofosfatydylocholina (DPPC) w połączeniu z

dipalmitylofosfatydylocholina (DPPC) w połączeniu z

apoproteinami

apoproteinami

Surfaktant obniża napięcie powierzchniowe - bardziej podczas

Surfaktant obniża napięcie powierzchniowe - bardziej podczas

wydechu (większe zagęszczenie), mniej podczas wdechu.

wydechu (większe zagęszczenie), mniej podczas wdechu.

W czasie wydechu surfaktant zagęszcza się na pow.

W czasie wydechu surfaktant zagęszcza się na pow.

pęcherzyków, zmniejszając siłę retrakcji i zapobiegając

pęcherzyków, zmniejszając siłę retrakcji i zapobiegając

zapadaniu się pęcherzyków.

zapadaniu się pęcherzyków.

Podczas wdechu rozrzedzanie surfaktantu powoduje

Podczas wdechu rozrzedzanie surfaktantu powoduje

podwyższenie napięcia pow. i ogranicza rozciąganie

podwyższenie napięcia pow. i ogranicza rozciąganie

pęcherzyków.

pęcherzyków.