GÓRNY ODCINEK UKŁADU

ODDECHOWEGO W ALERGII

POKARMOWEJ

DR MED. GRAŻYNA DOROSZEWSKA

ODDZIAŁ LARYNGOLOGII
WOJEWÓDZKI SZPITAL IM. J. BIZIELA
W BYDGOSZCZY

KIEROWNIK DR MED. PIOTR WINIARSKI

BYDGOSZCZ 30.03.2007

PATOMECHANIZM ALERGII NA

POKARMY

(CHANDRA)

48% REAKCJE NATYCHMIASTOWE IgE ZALEŻNE
6% REAKCJE CYTOTOKSYCZNE
10% REAKCJE KOMPLEKSÓW
IMMUNOLOGICZNYCH
18% REAKCJE TYPU POŹNEGO
28% NAKŁADANIE SIĘ RÓŻNCH TYPÓW REAKCJI

OBJAWY ALERGII POKARMOWEJ ZE STRONY

GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

OBRZĘK NOSA (BLOKADA UCZUCIE ZATKANIA)
CHRAPANIE
POSTNASAL DRIP SYNDROME
UCZUCIE PRZESZKODY W GARDLE
DRAPANIE, PIECZENIE W GARDLE
CHRYPKA, STRIDOR, DUSZNOŚĆ
ZWIĘKSZENIE LEPKIEJ WYDZIELINY-CHRZĄKANIE
OBJAWY NIEŻYTU TRĄBKI SŁUCHOWEJ

ALERGIA POKARMOWA-

NIEPOŻĄDANE REAKCJE

PO SPOŻYCIU POKARMÓW U PODŁOŻA KTÓRYCH

LEŻĄ MECHANIZMY IMMUNOLOGICZNE

(Sampson

)

CZĘSTOŚĆ: 6-8% W 1 ROKU ŻYCIA

1-2% DOROŚLI

ZA 90% REAKCJI ALERGICZNYCH
ODPOWIADA KILKA ALERGENÓW:

-

MLEKO KROWIE

- JAJA
- ORZECHY
- SOJA
- PSZENICA
- RYBY
- OWOCE MORZA
- OWOCE WARZYWA ORZECHY -OAS

OAS – ORAL ALLERGY SYNDROME

(

AMLOT 1987 RUDZKI 1997)

•

ZESPÓŁ ALERGII JAMY USTNEJ

•

USTNY ZESPÓŁ UCZULENIOWY

•

ZESPÓŁ ALERGICZNYCH OBJAWÓW JAMY USTNEJ

•

ANAFILAKSJA MIEJSCOWA JAMY USTNEJ

•

ZESPÓŁ ALERGICZNYCH OBJAWÓW
OKOŁOUSTNYCH

•

ZESPÓŁ AMLOT-LESSOFA

•

ALERGICZNY ZESPÓŁ ZAPALENIA JAMY USTNEJ

PRZYCZYNA

- REAKCJA KRZYŻOWA

MIĘDZY EPITOPAMI PYŁKU ROŚLIN

WARZYW I OWOCÓW.

OBJAWY POJAWIAJĄ SIĘ

NATYCHMIAST PO ZETKNIĘCIU

POKARMU Z BŁONĄ ŚLUZOWĄ

JAMY USTNEJ

CZĘSTOŚĆ CHORÓB ALERGICZNYCH – 20%

PYŁKOWICA 5-15%

OAS W PYŁKOWICY 52-93%

BET V 1 –

JABŁKA MARCHEW, MORELA

SELER, MAK, MANGO, GRUSZKI, WIŚNIE

PROFILINY –

JABŁKA, MARCHEW,

SELER, GRUSZKI, KIWI, WIŚNIE, MAK,

BRZOSKWINIE

LIPID TRANSFER PROTEIN-

JABŁKA, JĘCZMIEŃ, MIGDAŁY, MARCHEW,

GROCH,

KAPUSTA, ORZECHY, SOJA, BRZOSKWINIE

OBJAWY:

-

100% ŚWIĄD WARG I BŁONY ŚLUZOWEJ JAMY USTEJ

- 83% DUSZNOŚĆ

-

63,7% OBRZĘK WARG

-

30,6% ZMIANY KRWOTOCZNE I AFTY

OD 22-50% MOGĄ DOŁĄCZAĆ SIĘ:

-

OBRZĘK GŁOŚNI, OKOLICY PODGŁOŚNIOWEJ, GARDŁA DOLNEGO

-

OBJAWY ALERGICZNEGO NIEŻYTU NOSA

-

SKURCZ OSKRZELI

-

LOKALNE LUB UOGÓLNIONE WYSIEWY POKRZYWKI

-

BÓLE BRZUCHA Z BIEGUNKĄ

- UOGÓLNIONA REAKCJA ANAFILAKTYCZNA

CZAS POJAWIANIA SIE OBJAWÓW:

- DO 15 MINUT:

ŚWIĄD I OBRZĘK W JAMIE USTNEJ 100%
BÓL GARDŁA ,OBRZĘK WARG 30,6%
AFTY I ZMIANY KRWOTOCZNE 30,6%
DUSZNOŚĆ 63,7%

-

15-60 MINUT:

POKRZYWKA 22%
ŚWIĄD SPOJÓWEK, OBRZĘK OCZODOŁÓW 25%
ASTMA 27,8%
ANAFILAKSJA 8,3%

-

30-60 MINUT:

KURCZOWE BÓLE BRZUCHA 16%
NUDNOŚCI , WYMIOTY 27,8%
BIEGUNKA 8,3%
NIEŻYT NOSA 8,3%

CZYNNIKI RYZYKA OAS U CHORYCH

UCZULONYCH NA PYŁKI BRZOZY

1. PŁEĆ ŻEŃSKA
2. MŁODZI DOROŚLI
3. WSPÓŁISTNIENIE UCZULENIA NA PYŁEK LESZCZYNY
4. WIELOLETNI PRZEBIEG NIEŻYTU NOSA
5. DODATNI ATOPOWY WYWIAD RODZINNY
6. NIEODCZULANI NA PYŁEK BRZOZY

WZRASTA WRAZ Z CZASEM
TRWANIA PYŁKOWICY

41% W PIERWSZYM ROKU

83% Z PYŁKOWICĄ TRWAJĄCĄ
PONAD 15 LAT (Asero)

CECHY OAS

POCZĄTKOWO OAS WYWOŁUJĄ ALERGENY
WRAŻLIWE NA TEMPERATURĘ

CHORZY MOGĄ BEZPIECZNIE SPOŻYWAĆ POKARMY
PRZETWORZONE TERMICZNIE

PO KILKU LATACH OBJAWY WYWOŁUJĄ TAKŻE
POKARMY PRZETWORZONE ODPOWIEDZIALNE SĄ
ANTYGENY TERMOSTABILNE np. lipid transfer
protein.
(Pastorello 1995, Sicherer 2001)

CZĘSTOŚĆ OAS MA TENDENCJE WZROSTOWĄ .

NA PRZESTRZENI 17 LAT 1979-1996 W NIEMCZECH

OAS NA JABŁKA I ORZECHY ZWIĘKSZYŁA SIĘ Z

17,3% DO 58,3%

(

OSTERBALLE 2005)

Ryzyko reakcji systemowej

WZRASTA W PRZYPADKU:

-

WCZEŚNIEJSZEGO WYSTĘPOWANIA REAKCJI

SYSTEMOWEJ NA INNE POKARMY, W TYM

PRZETWORZONE TERMICZNIE

- DODATNICH TESTÓW Z KOMERCYJNYMI

ZESTAWAMI TESTÓW

- BRAKU KLINICZNYCH OBJAWÓW PYŁKOWICY

- UCZULENIE NA BRZOSKWINIĘ (BEZ PYŁKOWICY)

CZĘSTOŚĆ OAS W ZALEŻNOŚCI OD
WSPÓŁISTNIENIA UCZULEŃ:

BRZOZA - 24%

TRAWY - 4%

BYLICA - 10%

TRAWY + BRZOZA 24%

TRAWY + BRZOZA + BYLICA 52%

NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE REAKCJE
KRZYŻOWE

:

LESZCZYNA - ORZECH LASKOWY

BRZOZA - SELER , MARCHEW, ZIEMNIAK, ŚLIWKA,
WIŚNIA,
POMIDOR, JABŁKO, ORZECH WŁOSKI,
LASKOWY

TRAWY - POMIDOR, ORZECH ZIEMNY, SOJA,
PSZENICA, MELON,
ARBUZ, KIWI, SELER

BYLICA - SELER, JABŁKO, MARCHEW, ZIOŁA,

AMBROZJA - BANAN, ARBUZ, MELON, KIWI

ALERGENY ODPOWIEDZIALNE ZA REAKCJE KRZYŻOWE:

Bet v1 - JABŁKO, MORELA, GRUSZKA, CZEREŚNIA

Bet v 2 - SELER , MARCHEW, POMIDORY

Heveina b5 - KIWI

Heveina b2 - POMIDORY

Heveina b8 - BRZOZA

Heveina b9 – ALTERNARIA, CLADOSPORIUM

Chitynazy klasy I - AWOKADO, BANANY, KASZTAN

Chitynazy klasy II – PAPAJA, FIGI

LECZENIE OAS

1. PROFILAKTYKA – UNIKANIE SZKODLIWYCH POKARMÓW
2. LEKI OBJAWOWE
3. IMMUNOTERAPIA- SKUTECZNA NAWET U 84%, EFEKT
SŁABSZY NIŻ W PYŁKOWICY

ALERGICZNY NIEŻYT NOSA

Przyczyna pokarmowa najtrudniejsza do wykrycia.

IgE-zależna: kichanie, świąd, obfity surowiczo-śluzowy
wyciek z nosa

IgE-niezależna: obrzęk małżowin, blokada nosa, suchość,
hyposmia

Często towarzyszą objawy alergiczne ze strony innych
narządów,

Złe samopoczucie, bóle głowy

Uczucie pełności w rzucie zatok, bóle twarzy,
nawracające zapalenia

zatok związane z obrzękiem małżowiny nosowej dolnej i
środkowej

DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA

ALERGIA

-

bladoliliowe
obrzęki

-

wodnista
wydzielina

- obrzęki małżowin

kontrastujące z
przegrodą nosa

INFEKCJA

-

przekrwienie
błony śluzowej

-

gęsta wydzielina
barwy żółtawej
lub zielonej

ZAPALENIE ALERGICZNE CZĘŚCI USTNEJ GARDŁA

Często traktowane jako zaburzenia czynnościowe lub psychosomatyczne

Postać ostra: obrzęk, świąd nadmierne wydzielanie

Postać przewlekła:chrząkanie, drapanie, pieczenie, zaciekanie wydzieliny,

świąd, uczucie przeszkody, zawadzania

Obok krtani typowe miejsce zaczynającej się anafilaksji,

obrzęku Quinckego

ZAPALENIE ALERGICZNE CZĘŚCI KRTANIOWEJ GARDŁA

Obrzęk naczynioruchowy tej okolicy jest najczęstszą śluzówkową
manifestacją alergii na pokarmy.- ryzyko niedrożności dróg
oddechowych.

Zapalenie alergiczne gardła dolnego-globus allergicus pharyngis
(Buczyłko 1998) występuje w ok. 25% alergicznego nieżytu nosa.
Wyraźne zmiany okolicy gardła dolnego obserwował u 97 spośród
400 chorych z alergicznym nieżytem nosa.

Pokarmy wywołujące: jajka, seler, orzechy, marchew, miód oraz
świeże owoce i warzywa.

NAJCZĘSTSZE DOLEGLIWOŚCI:

63,9%

klucha w gardle, utrudnienie połykania

60.8%

utrudnienie w połykaniu śliny

30.95

ból gardła

20,6% uczucie przesuwającej się kuli w gardle

POKARMY WYZWALAJĄCE:

50% seler jabłko kazeina
przyprawy,pomidor,kakao, żółtko
35% soja, białko jaja, marchew
25% mleko, mięso kury,owoce, ziemniaki

DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA

- GERD

- OBRZĘK QUINCKE’GO ( inhibitory
ACE)
- ZMIANY GOŚĆCOWE KRTANI
- ZAPALENIE ZATOK
- PRZEROST MIGDAŁKA
GARDŁOWEGO
- GUZY NOWOTWOROWE

KLASYFIKACJA OBRZĘKU NACZYNIORUCHOWEGO

GŁOWY I SZYI

(Ishoo

1999)

STOPIEŃ

I

II

III

IV

UMIEJSCOWIENIE

POKRZYWKA, OBRZĘK TWARZY,

WARG

OBRZĘK PODNIEBIENIA

MIĘKKIEGO

OBRZĘK JĘZYKA

OBRZĘK KRTANI

ZALEŻNOŚĆ OBJAWÓW I KONIECZNOŚCI

INTERWENCJI CHIRURGICZNEJ. Ishoo 1999

OBJAW

Zmiana barwy głosu
Chrypka
Duszność
Stridor
Pokrzywka
Odynofagia

INTERWENCJA
CHIRURGICZNA %

100
100
44
44
22
11

OSTRE ZAPALENIE NAGŁOŚNI I GŁOSNI

- SZACUNKOWO 1/3 MA PODŁOŻE ALERGICZNE

- OSTRA DUSZNOŚĆ WDECHOWA

-OBRZĘK FAŁDÓW NAGŁOŚNIOWO-NALEWKOWYCH

- ZALEGANIE ŚLINY W ZACHYŁKACH GRUSZKOWATYCH

OSTRE PODGŁOŚNIOWE ZAPALENIE

KRTANI

(ZIELNIK-JURKIEWICZ)

U DZIECI Z PODGŁOŚNIOWYM ZAPALENIEM KRTANI W
WIEKU PONIŻEJ 3 LAT STWIERDZANO sIgE NA:

- 62,5% MLEKO KROWIE

- 28,1% ROZTOCZA

- 25% BIAŁKO JAJA KURZEGO

- 9,38% SOJA

- 9,38% MARCHEW
- 6,25% CZEKOLADA

CECHY ALERGICZNEGO OBRZĘKU

KRTANI

- NAGŁE WYSTAPIENIE

- NARASTANIE WCIĄGU KILKUNASTU MINUT

- UCZUCIE OBECNOŚCI CIAŁA OBCEGO

- CHRYPKA PRZYTŁUMIENIE GŁOSU, BEZGŁOS

- DUSZNOŚĆ WDECHOWA

- ŚWIST KRTANIOWY

- PRZYSPIESZONY PŁYTKI ODDECH

- NASILENIE OBJAWÓW W POZYCJI LEŻĄCEJ

- OBRZĘK JEZYKA, JĘZYCZKA
- BLADOŚĆ PRZYSPIESZENIE TĘTNA, SINICA

Leczenie

USTALENIE ALERGENU SPRAWCZEGO NA
PODSTAWIE
TESTÓW IN VITRO I IN VIVO

POTWIERDZENIE JEGO ROLI W PROWOKACYJNEJ
NAJLEPIEJ
PODWÓJNIE ŚLEPEJ PRÓBIE PROWOKACYJNEJ
KONTROLOWANEJ PLACEBO

DIETA
ELIMINACYJNA

FARMAKOTERAPIA

1. STERYDY MIEJSCOWE I OGÓLNE
2. LEKI PRZECIWHISTAMINOWE
4. LEKI ANTYLEUKOTRIENOWE?

IMMUNOTERAPIA

ALERGIA POKARMOWEA USZU

Zmiany wypryskowe małżowin usznych i przewodów słuchowych
opisywano także w przypadkach alergii pokarmowej. (świąd!!!).

W przypadkach nawracających lub trudno leczących się zapaleń
przewodów słuchowych zewnętrznych należy przeprowadzić
diagnostykę alergologiczną,

WYSIĘKOWE ZAPALENIE USZU

Bodziec alergiczny

Uwolnienie mediatorów

Obrzęk trąbki słuchowej

Wzrost przepuszczalności
naczyń - wysięk

Kompleksy immunologiczne, głównie z antygenami pochodzenia
mlecznego odgrywają ważną rolę w patogenezie nawracającego
OMS u dzieci poniżej 2 roku życia.

Często u tych dzieci obserwuje się nadmierne wyrośla adenoidalne.

U 40% dzieci z OMS stwierdza się eozynofilię nosową.
U 20% eozynofilię obwodową.
U 80% z nich dodatni rodzinny wywiad alergiczny