Psychologia pozytywna

• Nurt eudajmonistyczny (jak dobrze,

w sposób wartościowy, godnie żyć?)

• Nurt hedonistyczny (jak być

szczęśliwym?)

Model kompletnego zdrowia

psychicznego

(Keyes L.M., Lopez Sh.)

 Dwa niezależne wymiary zdrowia psychicznego:
-

Dobrostan oceniany obiektywnie (emocjonalny,
psychologiczny, społeczny)

-

Psychopatologia (poziom zaburzeń)

 Cztery jakościowo odmienne formy zdrowia psychicznego:
1. prosperowanie (flourishing) – pełne zdrowie: wysoki

dobrostan, niska psychopatologia

2. słabnięcie (languishing) – niepełne zdrowie: niski

dobrostan, niska psychopatologia

3. zmaganie się (struggling) – niekompletne zaburzenie

psychiczne, wysoka psychopatologia, wysoki dobrostan

4. grzęźnięcie (floundering) – kompletne zaburzenie

psychiczne, niski dobrostan, wysoka psychopatologia

Psychologiczne teorie

szczęścia

• Teorie „góra – dół” i „dół – góra”
• Szczęście jako zaspokojenie potrzeb
• Teorie kontekstowe
• Teorie eudajmonistyczne
• Teorie genetyczne
• Teorie „szczęśliwego” atraktora
• Teoria poszerzania umysłu i budowy

zasobów osobistych

Teoria potrzeb Ruuta

Veenhovena

• Szczęście jest funkcją zaspokojenia potrzeb
• Czy subiektywny dobrostan zależy od poziomu

dochodów? Wyniki badań:
W obszarze dochodów niskich ilość pieniędzy znacząco

lepiej wyjaśnia zróżnicowanie poczucia szczęścia
Ludzie syci, odziani i zdrowi nie stają się bardziej

szczęśliwi na skutek dalszego bogacenia się
Materialiści okazują się mniej szczęśliwi od

niematerialistów
Ubóstwo bezwzględne – niezaspokojenie potrzeb

podstawowych, ubóstwo względne – rozbieżność

między tym co jest udziałem jednostki a jakimś

standardem

Teorie kontekstowe

• Poczucie szczęścia jest względne i zależy

od kontekstu, w jakim znajduje się człowiek

w momencie udzielania odpowiedzi na

pytanie, czy jest szczęśliwy:
teorie porównań – np.koncepcja wielorakich

rozbieżności A. Michalosa
ewaluatywny model szczęścia N. Schwarza i F.

Stracka
teoria obiektywnego szczęścia D. Kahnemanna
teorie adaptacji, np. hipoteza hedonicznego

młyna, hipoteza zakresu-częstości A. Parducciego

Koncepcja wielorakich

rozbieżności A. Michalosa

(1985)

•

Kryteria oceny jakości

własnego życia: 1)

aspiracje, 2) inni ludzie,

3) własna przeszłość, 4)

oczekiwania, 5) to co, jak

sądzę, mi się należy

•

Najszczęśliwsi powinni

być ci, którym wiedzie się

lepiej niż innym, lepiej niż

w przeszłości, tak dobrze

lub lepiej niż oczekiwali,

tak jakby chcieli i na co

zasługują

•

Aspiracje są ciągle

dostosowywane do

sytuacji.

Ewaluatywny model szczęścia

N. Schwarza i F. Stracka

• Jeśli mam określić w jakim stopniu jestem szczęśliwy

odpowiedzi szukam w swoim aktualnym nastroju

• Odpowiedź mogę korygować ze względu na

obserwowaną sytuację innych ludzi

• Jeśli uświadomię sobie względny charakter mojego

nastroju, zaczynam wnioskować o szczęściu w oparciu o

ocenę konkretnych aspektów życia, także uwzględniając

sytuację innych

• „Efekt kontrastu” (wspomnienie jako standard porównań)

– sprawy ukończone i „efekt asymilacji” (wspomnienie

jako źródło odgrzanych uczuć) – sprawy „świeże”

• Jeśli chcesz czuć się szczęśliwszy sięgaj do strachów i

urazów odległej przeszłości oraz do jasnych punktów w

przeszłości bliskiej.

Teoria obiektywnego szczęścia

D. Kahnemanna

• Obiektywne szczęście to zapis jakości

najdrobniejszych doświadczeń, ciągły potok

przyjemności i przykrości nie przetworzony

przez uogólniające oceny

• Najlepiej byłoby badać szczęście przy

pomocy wskaźników neurofizjologicznych

• Wyniki badań:
- Oceniając szczęście własne i innych

bierzemy pod uwagę doznania najsilniejsze i

ostatnie – „Wszystko dobre co się dobrze

kończy”

Hipoteza hedonicznego

młyna

• Kontekst decydujący o poczuciu

szczęścia zmienia się wraz ze zmianą
sytuacji, dlatego ogólny poziom
dobrostanu utrzymuje się. (np.:
badania nad konsekwencjami
niepełnosprawności i wygranej
losowej)

Teoria zakresu – częstości A.

Parducciego

• Trwałe poczucie szczęścia zapewnia taki układ

doświadczeń życiowych w którym:
Rzeczy złe zdarzają się rzadko
Rzeczy umiarkowanie dobre zdarzają się
często
Skrajnie negatywne przeżycia przeważają nad
skrajnie pozytywnymi
Skrajne sukcesy nie zawsze oznaczają poprawę
przeciętnego subiektywnego dobrostanu, a
znaczące nieszczęścia jego pogorszenie

Poczucie humoru

Dlaczego się śmiejemy?

•

Radosna, lub pozytywna niespodzianka

•

Czysty zachwyt nad czymś

•

Szczęście

•

Ulga

•

Próba stworzenia dobrej atmosfery

•

Budowanie własnego wizerunku

•

Próba ukrycia zmieszania, niepokoju,
zażenowania

•

Triumf

•

Reakcja na coś śmiesznego

Darwin – kiedy się

śmiejemy?

Śmiech to „konwulsyjne wyładowanie

mięśniowe” – jest reakcją odruchową,
mimowolną.

Pojawia się, gdy zaistnieją dwa warunki:
• Powstają w nas dwie sprzeczne emocje–

dwa wzory napięcia w mięśniach

• Zaskoczeni czymś – tracimy nad sobą

kontrolę.

Wzór na śmiech

HE= PI x C/T + BM
Gdzie:
HE – efekt

humorystyczny

PI – zaangażowanie

osobiste

C – praca

podświadomości

T – czas opowiadania

żartu

BM –podłoże żartu

(nastrój słuchaczy)

Śmiech:

• Redukuje napięcie

• Czyni nas podatnymi na nowe bodźce

• Poszerza naszą świadomość – wytrąca z

przyjętej „linii działania”, pobudza wyobraźnię

• Umożliwia wyjście poza schematy, rutynę,

obsesje, rozważenie innych założeń,

wewnętrzne zmiany

• Uczy pokory i redukuje narcyzm

• Uczula na paradoksy i absurdy rzeczywistości

• Pozwala się otrząsnąć z niefunkcjonalnych

zależności

• Tworzy więzi przyjacielskie, spaja grupy

Pozytywne poczucie

humoru

• Umiejętność dostrzegania absurdów i

niekonsekwencji w zachowaniu ludzi
obcych, bliskich i własnym

• Podkreślanie raczej podobieństw niż

różnic między ludźmi

• Empatyczne granice

Poczucie humoru i śmiech

w psychoterapii

• Rozładowanie napięcia

• Metafora

• Zabawa

• Interwencja paradoksalna