Antybiotyki1[2]

background image

Antybiotyki

(z

greki

anti - przeciw, bios -

życie) -

związki

organiczne

,

będące naturalnymi produktami

przemiany materii niektórych

drobnoustrojów

lub ich

półsyntetyczne pochodne,

stosowane w lecznictwie jako leki

przeciwdziałające

infekcjom

wywoływanym przez

drobnoustroje

chorobotwórcze

(najczęściej

bakterie

, ale także

grzyby

i

pierwotniaki

).

background image

Wbrew powszechnemu mniemaniu

antybiotyki nie przeciwdziałają

wirusom

. Bywają także używane

profilaktycznie w zapobieganiu

zakażeniom bakteryjnym w

przypadku osłabienia

odporności

, np.

neutropenii

, a także w profilaktyce

bakteryjnego zapalenia

wsierdzia

.

background image

Ogólny podział preparatów o działaniu
przeciwdrobnoustrojowym, dzielą się na
antybiotyki i chemioterapeutyki

p e n i c y li n a a m i n o g li k o z y d y

b e n z y lo w a o r a z

f e n o k s y m e ty lo w a

g li k o p e p t y d y a m i n o g li k o z y d y

M e ta b o li ty d r o b n o u s tr o j ó w

n a tu r a ln e

p ó łs y n t e ty c z n e : p e n i c y li n y

c e fa lo s p o r y n y

a m i n o g li k o z y d y

m a k r o li d y k e to li d y

n a tu r a ln y p r o d u k t w y j ś c i o w y -

p o c h o d n e u z y s k a n e d r o g ą c h e m i c z n e j

m o d y fi k a c ji

p ó łs y n te t y c z n e

a z t r e o n a m

c h lo r a m fe n ik o l

s y n t e ty c z n e o d t w o r z e n ie

s tr u k t u r y

n a tu r a ln e j

s y n te t y c z n e

A n ty b i o ty k i

background image

Ogólny podział preparatów o działaniu
przeciwdrobnoustrojowym

c h i n o lo n y

s u lf o n a m i d y

t r i m e t o p r im

p r e p a r a ty n ie

p o s i a d a ją c e

n a t u r a ln e g o

w z o r c a w p r z y r o d z ie

s y n te ty c z n e

C h e m io t e r a p e u t y k i

background image

Mechanizm działnia

Ze względu na sposób działania antybiotyki

można podzielić na bakteriobójcze i

bakteriostatyczne.

Miarą aktywności bakteriostatycznej

antybiotyku jest najmniejsze stężenie

bakteriobójcze (MBC – minimal bacteriocidal

activity) – jest to najmniejsza ilość antybiotyku

potrzebna da zabicia komórki bakterii.

Miarą aktywności bakteriostatycznej

antybiotyku, czyli zdolności do zahamowania

wzrostu bakterii, jest najmniejsze stężenie

hamujące (MIC – minimal inhibitory

concentration)- jest to najmniejsza ilość

antybiotyku potrzebna do zahamowania

wzrostu (i wstrzymania procesów życiowych

bakterii)

background image

Działanie antybiotyków polega na powodowaniu

śmierci

komórki

bakteryjnej (działanie

bakteriobójcze) lub wpływaniu w taki sposób na
jej

metabolizm

, aby ograniczyć jej możliwości

rozmnażania się (działanie bakteriostatyczne).

Antybiotyki zazwyczaj zakłócają pewne

procesy metaboliczne. Głównym

problemem jest specyficzność działania.

Nietrudno jest zabić 100% bakterii -

można to zrobić silnym

promieniowaniem

, wysoką

temperaturą

lub ekstremalnym

pH

środowiska. Takie

procesy zabiłyby również niechybnie

pacjenta.

background image

Podstawą terapii antybiotykami jest
zasada selektywnej toksyczności Ehrliha,
zgodnie z którą, antybiotykiem jest
substancja, która w organizmie, w
stężeniu nie wykazującym większej
toksyczności dla ludzi i zwierząt
wyższych, powoduje uszkodzenie lub
śmierć drobnoustrojów. Można to
osiągnąć przez stosowanie substancji
oddziałujących na takie struktury, które
są obecne w komórkach drobnoustrojów,
a których nie ma w organizmie
człowieka, lub występują w nim w innej
formie

.

background image

Główne mechanizmy działania antybiotyków to:
Zakłócanie syntezy

ściany komórkowej

bakterii

np. penicylina
Upośledzenie przepuszczalności

błony komórkowej

bakterii. np.

Gramicydyna

Zakłócanie syntezy kwasów nukleinowych:
hamowanie biosyntezy

folianów

niezbędnych do

syntezy

DNA

hamowanie na różnych etapach np.

Trimetoprim

hamowanie działania

topoizomeraz

np.

Ciprofloksacyna

Zakłócanie syntezy białek np.

Streptomycyna

Osobnym problemem jest szkodliwość dla
naturalnej

flory bakteryjnej

człowieka.

background image

PodziaŁ antybiotyków w

oparciu o budowę chemiczną

1. Antybiotyki

Antybiotyki B-laktamowe

Aminoglikozydy

Tetracykliny

Makrolidy/ketolidy

Linkozamidy

Streptograminy

Oksazolidynowy

Glikopeptydy

Chloramfenikol

Polimiksyny

Rifamycyny

background image

PodziaŁ antybiotyków w
oparciu o budowę chemiczną

2.

Chemioterapeutyki

Kotrimoksazol

Nitroimidazole

Nitrofurany

Chinolony

Kwas fusydowy

background image

PodziaŁ antybiotyków w
oparciu o budowę chemiczną

3. Antybiotyki przeciwgrzybicze

Polieny

Azole

Antymetabolity

4. Leki przeciwwirusowe

Acyklowir, didanozyna, famcyklowir,

gancyklowir, indinawir, lamiwudyna,

nalfinawir, ritonawir, sakwinawir, stawudyna,

zalcytabina, zanamiwir, zydowudyna

background image

1. Antybiotyki

background image

1.1. Antybiotyki B-laktamowe

Antybiotyki B-laktamowe stanowią najliczniejszą

i najczęściej stosowaną w terapii grupę

antybiotyków. Dzielą się na pięc głownych grup:

penicyliny, cefalosporyny, monobaktamy,

karbapenemy oraz inhibitory B-laktamaz.

Wspólną cechą tych antybiotyków jest obecność

pierścienia B-laktamowego, który warunkuje

aktywności przeciwbakteryjną tej grupy leków.

Przerwanie integralności pierścienia (hydroliza

wiązania amidowego) spowodowa działania

przeciwbakteryjnego

.

Mechanizm działania przeciwbakteryjne tej

grupy antybiotyków polega na blokowaniu

aktywności transpeptydaz PBP biorących udział

w ostatnim etapie syntezy peptydoglikanu

ściany komórkowej w bakterii. Bakterie

pozbawione sztywnej struktury ściany łatwo

ulegają lizie pod wpływem enzymów

autolitycznych.

background image

Penicyliny

Penicyliny są najstaszą grupą antybiotyków B-
laktamowych. Podział penicylin wynika z ich
pochodzenia, spektrum przeciwbakteryjnego i
szczególnej aktywności wobec wybranych grup
drobnoustrojów.

p e n i c y li n a b e n z y lo w a

p e n i c y li n a

f e n o k s y m e t y lo w a

P e n i c y li n y n a t u r a ln e

background image

Penicylina

k lo k s a c y li n a

d i k lo k s a c y lin

fl u k lo k s a c y li n a

n a fc y li n a

m e t y c y li n a

o p o r n e n a p e n ic y li n a z ę

g r o n k o w c o w a

p r e p a r a ty s k o j a r z o n e :

a m p i c y li n a /s u lb a k t a m

a m o k s y c y lin a /k la w u la n i a m

a m p ic y li n a

a m o k s y c y li n a

a - a m i n o p o c h o d n e

p r e p a r a ty s k o j a r z o n e :

t i k a r c y lin a / k la w u la n i a n

p i p e r a c y li n a /t a z o b a k t a m

t i k a r c y li n a

m e z lo c y li n a

p i p e r a c y li n a

k a r b o k s y - , u r e id o -

i p i p e r a z y n o p o c h o d n e

s z e r o k o w a c h lr z o w e

p e n i c y li n y p ó łs y n t e t y c z n e

T u ta j w p i s z ty tu ł

background image

Mechanizm i zakres działania

penicyliny

Mechanizm działania penicylin jako antybiotyków

polega na blokowaniu aktywności

enzymów

bakteryjnych - transpeptydaz (PBP) biorących udział

w ostatnim etapie syntezy

peptydoglikanu

ściany

komórki bakteryjnej. Do zablokowania PBP może

dojść dzięki strukturalnemu podobieństwu penicylin

do naturalnego

substratu

dla enzymu, czyli układu

dwóch reszt

alaniny

będącego częścią podstawowej

jednostki budującej mureinę - składnika ściany

komórkowej bakterii.

Penicylina łączy się z transpeptydazą w jej centrum

aktywnym i w ten sposób blokuje jej aktywność.

Komórka bakteryjna pozbawiona prawidłowo

działającego enzymu nie jest w stanie syntetyzować

ściany bakteryjnej. Prowadzi to do upośledzenia jej

zdolności życia w niekorzystnych warunkach

środowiska - zwiększa sie przepuszczalność ściany

komórkowej. Takie uszkodzenie prowadzi po pewnym

czasie do zwiększenia aktywności bakteryjnych

enzymów autolitycznych, powodujących

samozniszczenie bakterii.

background image

Działanie bakteriobójcze penicylin zależy od
czasu w którym stężenie antybiotyku w ognisku
zakażenia jest wystarczająco wysokie, żeby
wywrzeć działanie na bakterie chorobotwórcze,
czyli przekracza wartość

MIC

wobec szczepu

odpowiedzialnego za zakażenie. Spektrum
działania:

paciorkowce

(Streptococcus pneumoniae)

gronkowce

– (gronkowce wrażliwe na penicylinę są

zawsze wrażliwe na metycilinę)

beztlenowe

ziarenkowce

Clostridium

i

Actinomyces

dwoinki

Gram-ujemne

krętki

(Treponema, Borrelia, leptospiry)

Bacillus anthracis

, Pasteurella

gonokoki i miningokoki

background image

w związku z tym penicyliny stosuje sie w
leczeniu zakażeń takich jak:

zakażenia paciorkowcowe: angina,

zapalenie ucha środkowego, ropnie,

ropowice, posocznice

zakażenia gronkowcowe: ropnie,

zapalenie szpiku, posocznice

rzeżączka

zapalenie pneumokokowe płuc,

zapalenie meningokokowe opon

mózgowych

błonica

tężec

wąglik

kiła

background image

Cefalosporyny

Jedna z grup

antybiotyków

beta-

laktamowych

, półsyntetycznych, o

szerokim spektrum działania

bakteriobójczego

. Są to pochodne

kwasu 7-aminocefalosporynowego

(7-ACA

).

Cefalosporyny, tak jak wszystkie

antybiotyki β-laktamowe, hamują

tworzenie mostków łączących

podjednostki

peptydoglikanu

(

mureiny

)

w integralną całość. Kowalencyjnie

wiążą się z centrum aktywnym

bakteryjnych

enzymów

:

karboksypeptydazy i transpeptydazy,

blokując ich działanie. Hamują w ten

sposób proces syntezy bakteryjnej

ściany komórkowej.

background image

Zastosowania cefalosporyny

Zastosowanie cefalosporyn jest niezwykle

szerokie, za względu na ich szerokie spektrum

działania przeciwbakteryjnego i jednocześnie

względnie małą toksyczność. Ich stosowanie jest

ograniczane głównie wysoką ceną. Główne

rejony zastosowania cefalosporyn to:

zapobieganie zakażeniom po operacjach

leczenie zakażeń wywołanych pałeczkami

Gram-ujemnymi: zakażenie pałeczką okrężnicy (

Escherichia coli

), pałeczkami z rodziny

Enterobacteriaceae

w tym posocznice.

Cefalosporyny, według Klasyfikacji FDA ryzyka

stosowania leków w czasie ciąży, należą do

kategorii B. Oznacza to, że w badaniach na

zwierzętach nie wykazano zagrożenia dla płodu,

jednak wpływ tych leków na ciążę człowieka nie

jest potwierdzony w badaniach klinicznych.

background image

Działania niepożądane cefalosporyny

Cefalosporyny, zwłaszca nowsze (II, III

generacja) są stosunkowo mało

toksyczne. Mogą jednak wywołać reakcje

uczuleniowe takie jak wysypki czy

gorączka. Po podaniu dożylnym lub

domięśniowym działają drażniąco na

miejsce podania, natomiast podane

doustnie mogą wywołać zaburzenia

żołądkowo-jelitowe takie jak biegunki,

nudności i wymioty. Niektóre

cefalosporyny I generacji mogą uszkadzać

nerki.

background image

Monobaktamy, antybiotyki

monobaktamowe

Grupa

antybiotyków

β-laktamowych

z

pojedynczym pierścieniu o działaniu

bakteriobójczym.

Mechanizm ich działania polega na blokowaniu

aktywności transpeptydaz PBP biorących udział

w ostatnim etapie syntezy

peptydoglikanu

ściany komórki bakteryjnej.

Przedstawicielami monobaktamów są m. in.:

aztreonam

,

karumonam

.

Aztreonam działa bakteriobójczo tylko w

stosunku do tlenowych

bakterii G-

(np.

Neisseria, Pseudomonas). Jest oporny na β-

laktamazy bakterii Gram ujemnych. W działaniu

jest zbliżony do

antybiotyków

aminoglikozydowych

, lecz jest nietoksyczny. Nie

wykazuje krzyżowych reakcji alergicznych z

penicylinami.

background image

Karbapenemy

Karbapenemy (

ATC

J 01 DH

) - grupa

antybiotyków

β-

laktamowych

, spokrewnionych z

penicylinami

i

cefalosporynami

, lecz odrębnymi chemicznie.

Karbapenemy są pochodnymi

tienamycyny

, antybiotyku

wytwarzanego przez żyjący w glebie drobnoustrój

Streptomyces cattleya.

Przedstawicielami karbapenemów są:

imipenem

ertapenem

meropenem

Karbapenemy mają najszersze spektrum

przeciwbakteryjne jakie współcześnie udało uzyskać.

Posiadają znakomitą aktywność wobec wszystkich grup

drobnoustrojów

tlenowych i beztlenowych. Są znacznie

oporne na

β-laktamazy

, są jednak rozkładane przez

metaloenzymy

(

karbapenemazy

) i niektóre

cefalosporynazy

. Mają powinowactwo do białek PBP-2

oraz PBP-1,-3,-4,-5.

Spektrum przeciwbakteryjne karbapenemów:

tlenowe bakterie G+ (Staphylococcus aureus, S.

epidermidis, Streptococcus pneumoniae, Enterococcus

faecalis)

tlenowe bakterie G- (Haemophilus influenzae,

Enterobacter, Pseudomonas)

beztlenowe bakterie G+ i G- (Fusobacterium sp.)

background image

Inhibitory β-laktamaz

To naturalne lub syntetyczne

związki chemiczne

, stosowane w celu

zapobiegania

oporności na antybiotyki

wynikającej z obecności w komórce

bakteryjnej

β-laktamaz

. Związki te są

zbliżone budową chemiczną do

antybiotyków β-laktamowych

, mogą

zatem łączyć sie z β-laktamazami i

dezaktywować je.

Naturalnym

inhibitorem

jest

kwas

klawulanowy

. Uzyskano też związki

syntetyczne o podobnym działaniu:

sulbaktam

i

tazobaktam

.

background image

2. Antybiotyki aminoglikozydowe

Antybiotyki aminoglikozydowe - grupa

bakteriobójczych

antybiotyków

, o

szczególnym znaczeniu w zwalczaniu

groźnych zakażeń wywołanych

bakteriami

Gram ujemnymi

.

background image

Mechanizm działania

Mechanizm działania polega na zakłócaniu syntezy

białek bakteryjnych. Ich aktywność biologiczną

determinują wolne grupy OH i

aminowe

przy

cząsteczkach aminocukrów.

Zanim jednak antybiotyk będzie mógł zadziałać w

ten sposób, musi dostać się do wnętrza komórki

bakteryjnej. Transport leku jest

aktywny

i zachodzi

przy udziale

tlenu

i energii. Ulega zatem

zahamowaniu w warunkach beztlenowych i przy

niskim

pH

. Przenikanie do komórki bakteryjnej ulega

nasileniu w obecności związków blokujących

biosyntezę ściany - np. antybiotyków

β-laktamowych

.

Z tego względu aminoglikozydy i β-laktamy wykazują

synergizm

działania. W wyższych stężeniach również

aminoglikozydy mogą uszkadzać błonę komórkową

bakterii.

background image

Do grupy aminoglikozydów należą m.in.:

pochodne naturalne

streptomycyna

neomycyna

gentamycyna

sisomycyna

kanamycyna

tobramycyna

pochodne półsyntetyczne

netelmicyna

amikacyna

dibekacyna

Aminoglikozydy, ze względu na dużą siłę działania, ale też znaczną
toksyczność, stosuje się do leczenia ciężkich zakażeń. Wykorzystuje
się je do leczenia m.in.: gruźlicy, zapalenia opon mózgowych,
zapalenia dróg moczowych i żółciowych, zapalenia wsierdzia,
dżumy, taluremii, zakażeń pałeczkami ropy błękitnej, zakażeń dróg
pokarmowych (czerwonka, dur) oraz do wyjaławiania przewodu
pokarmowego przed zabiegami chirurgicznymi.

background image

Tetracykliny - grupa

antybiotyków

o szerokim spektrum działania,

pierwotnie otrzymywana ze szczepów

pleśni

Streptomyces

aureofaciens

. Ich mechanizm działania polega na hamowaniu

biosyntezy białka

(poprzez blokowanie podjednostki S30

rybosomów

bakteryjnych) i zaburzaniu procesów energetycznych w

komórkach

bakteryjnych

.

Tetracykliny dzieli się na:

naturalne

tetracyklina

oksytetracyklina

półsyntetyczne

doksycyklina

minocyklina

Tetracykliny dzielą się na związki o krótkim, wydłużonym i

umiarkowanym

okresie biologicznego półtrwania.

Jednym z powszechnych zastosowań jest

leczenie

trądziku

.

Tetracykliny stosuje się między innymi w: leczeniu nieswoistego

zapalenia

cewki moczowej,

boreliozy

,

dżumy

,

brucelozy

, nieswoistych zakażeń

dróg oddechowych, zapaleń w obrębie miednicy mniejszej,

trądziku

młodzieńczym

i

promienicy

.

background image

Makrolidy, antybiotyki makrolidowe - grupa

antybiotyków

o działaniu

bakteriostatycznym

. Nazwa pochodzi od słow

makro (duży) i oligo (lakton), ponieważ czasteczki tych

antybiotyków mają 12-16 atomowy rdzeń laktanowy.

Najstarszym i wzorcowym makrolidem jest

erytromycyna

.

Działanie makrolidów związane jest z wiązaniem się z

podjednostką 50S

rybosomu

bakterii, unieczynnianiem

tRNA powodującym przedwczesne zakończenie syntezy

łańcucha peptydowego (zahamowanie translokacji

peptydylotransferazy). Mechanizm oporności bakterii

polega na syntezie metylazy metylującej miejsce

docelowego działania antybiotyku.

Najwyższe stężenie tych antybiotyków jest w miąższu płuca,

śluzówce i wydzielinie drzewa oskrzelowego stąd znakomita

skuteczność w leczeniu zakażeń dróg oddechowych.

Stosowane również skutecznie w leczeniu zakażeń dróg

moczowo-płciowych. Odznaczają się dobrą penetracją

tkankową, nie dotyczy jednak płynu mózgowo-rdzeniowego.

Stosowane są również w leczeniu zakażeń pałeczką

krztuśca, kiły, błonicy, trądzika oraz zakażeń przewodu

pokarmowego. Jest to najszerzej obok antybiotyków β-

laktamowych stosowana grupa antybiotyków.

background image

Przedstawiciele:

makrolidy starszej generacji, często zwane I generacji;

Erytromycyna

makrolidy nowszej generacji, często zwane II generacji;

Azitromycyna

Roksytromycyna

Klarytromycyna

Josamycyna

Spiramycyna

background image

Linkozamidy to grupa

antybiotyków

bakteriostatycznych

.

W lecznictwie stosowane są:

linkomycyna

- antybiotyk naturalny, produkowany przez

bakterie z rodzaju

Streptomyces

lincolnensis

klindamycyna

- półsyntetyczna pochodna linkomycyny

Mechanizm działania

Linkozamidy działają podobnie do

makrolidów

. Powodują

zahamowanie syntezy

białek

bakteryjnych

, co

doprowadza do śmierci komórki.

Łączą się z podjednostką 50S

rybosomu

bakteryjnego i

blokują zawarte w niej białko L16 oraz miejsce

akceptorowe (miejsce A). Uniemożliwiają w ten sposób

przyłączanie się kolejnych

aminokwasów

do powstającego

łańcucha peptydowego (Zobacz też:

biosynteza białka

).

W wyższych stężeniach linkozamidy mogą działać również

bakteriobójczo

.

Makrolidy oraz

chloramfenikol

, ze względu na fakt, że

działają w ten sam sposób mogą osłabiać

(antagonizować) działanie linkozamidów.

background image

Streptograminy

Quinupristyna-dalfopristyna (Synercid) jest półsyntetycznym

antybiotykiem, złożonym z naturalnych streptogramin

produkowanych przez Streptomyces pristinaespiralis.

Quinupristyna jest streptograminą grupy B, dalfopristyna zaś -

streptograminą grupy A. Synercid wykazuje aktywność wobec

szczepów gronkowców i paciorkowców opornych na

wankomycynę. Mechanizm działania tego leku polega na

wiązaniu podjednostki rybosomu bakteryjnego, co powoduje

zahamowanie produkcji białka przez naruszenie konstrukcji

kanału białkowego.

Oksazolidinony

Linezolid jest przedstawicielem tej grupy nowych syntetycznych

antybiotyków, hamujących biosyntezę białek w komórkach

bakteryjnych. Blokuje on rozpoczęcie biosyntezy białek przez

uniemożliwienie powstawania kompleksu inicjatorowego

translacji. Wykazuje aktywność wobec bakterii Gram-dodatnich

wywołujących zakażenia skóry, bakteriemię i zapalenie płuc. W

badaniach klinicznych potwierdzono również jego skuteczność

wobec szczepów opornych na wankomycynę.

Glikopeptydy

Wankomycyna jest przedstawicielem tej grupy antybiotyków.

Blokowuje biosyntezę

ściany komórkowej

. Dodatkowo wpływa na

przepuszczalność

błon komórkowych

i syntezę

RNA

.

background image

Chloramfenikol (chloromycetyna, detreomycyna,

ATC

:

S 01 AA 01

,

D 06 AX 02

) -

antybiotyk

o działaniu bakteriobójczym i

bakteriostatycznym wobec szeregu

G-

i G+ bakterii, a także

riketsji

,

mykoplazmy

, chlamydii i innych. Pierwotnie wyizolowany w

1947

roku przez Burholdera i wsp. z produktów

Gram-dodatnich bakterii

Streptomyces venezuelae. Można go również uzyskać syntetycznie.
Mechanizm działania detreomycyny polega na hamowaniu

syntezy

białek

bakteryjnych poprzez:

wiązanie się z podjednostką 50S

rybosomu

i blokowanie w nim

miejsca A.

blokowaniu peptydotransferazy -

enzymu

odpowiedzialnego za

tworzenie nowych

wiązań peptydowych

w syntetyzowanym białku.

uniemożliwianie uwalniania sie zsyntetyzowanego oligopeptydu z

kompleksu z rybosomem

Polimyksyny to

antybiotyki

należące do grupy antybiotyków

peptydowych

. Ze względu na budowę amfifilową, polimyksyny

mogą łatwo przenikać do komórek bakteryjnych i integrować się z

fosfolipidami

w błonie komórkowej, co zaburza jej strukturę.

Polimyksyny działają więc jak związki powierzchniowo czynne (

detergenty

), co prowadzi do zwiększenia przepuszczalności

bakteryjnej błony komórkowej i w konsekwencji do zniszczenia

komórki.

background image

Rifamycyny - rzedstawicielem jest Rifampicyna (RMP)

półsyntetyczny antybiotyki o działaniu bakteriobójczym na

komórki proliferujące, przykładem antybiotyku

ansamycynowego. Mechanizm działania rifampicyny to

blokowanie bakteryjnej

polimerazy RNA

poprzez trwałe

wiązanie sie z jej podjednostką β. Zablokowanie tego enzymu

uniemożliwia bakterii syntetyzowanie RNA i w konsekwencji

wstrzymuje syntezę białek i

replikację DNA

oraz podział

komórki.
Lek może być podawany

doustnie

lub

dożylnie

. Cząsteczka

jest silnie lipofilna dzięki czemu jest dobrze wchłaniana i wolno

eliminowana z organizmu. Czas połowicznej eliminacji wynosi

około 16 godzin. Dobrze przenika do tkanek: penetruje do

wnętrza

zastawek serca

i

leukocytów

. W stanie zapalnym

przekracza

barierę krew-mózg

. Wykazuje

synergizm

z

aminoglikozydami

.

background image

3. CHEMIOTERAPEUTYKI

Kotrimoksazol (cotrimoxazole) - skojarzony preparat

trimetoprimu

z

sulfametoksazolem

w stosunku 1:5, o szerokim

spektrum przeciwbakteryjnym.

Mehchanizm działania:
Kompetycyjnie hamuje wykorzystanie

kwasu p-aminobenzoesowego

przez

komórkę bakteryjną (jest on niezbędny do biosyntezy

kwasu

dihydrofoliowego

), co w konsekwencji prowadzi do zahamowania

jej

wzrostu.
Trimetoprim - odwracalnie hamuje działanie

reduktazy

dihydrofolianowej

(DHFR), będącej bakteryjnym enzymem uczestniczącym w

przemianie

kwasu dihydrofoliowego

w

kwas tetrahydrofoliowy

.

background image

Nitromizadole - przedsatwicielem jest metronidazol (metronidazole) -

chemioterapeutyk

z grupy pochodnych nitroimidazolu. Wykazuje działanie

pierwotniakobójcze oraz bakteriobójcze wobec drobnoustrojów beztlenowych.
Mechanizm działania metronidazolu i innych pochodnych 5-nitroimidazolu

związany jest z redukcją grup nitrowych, co prowadzi do powstania

pochodnych cytotoksycznych (reaktywne

rodniki

). Formy zredukowane

powstają wewnątrz komórek przy udziale

ferrodoksyny

- białka

transportującego

elektrony

występującego jedynie w organizmach z

metabolizmem beztlenowym lub ubogim w

tlen

.

Zredukowana forma leku działa na drobnoustrojowy

DNA

, powodując

przerwanie łańcucha i zabicie komórki.

Nitrofurany - są

lekami przeciwbakteryjnymi

o dość szerokim spektrum

działania. Różnią się między sobą

farmakokinetyką

, farmakodynamiką, a

nawet zastosowaniem. Mogą być stosowane w zakażeniach dróg moczowych,

w zakażeniach przewodu pokarmowego a czasem są stosowane zewnętrznie.

Mechanizm działania bakteriobójczego tych leków nie jest do końca

wyjaśniony. Prawdopodobnie ulegają redukcji w komórce bakteryjne do

toksycznych dla tej komórki metabolitów. Związki te prawdopodobnie

rozfragmentowywują DNA bakteryjne.
Leki należące do tej grupy:

Nitrofurantoina

Furagina

Furazolidon

Nifuroksazyd

Nifurzyd

Nitrofural

background image

Chinolony, a także ich pochodne fluorochinolony to grupa

chemioterapeutyków

o

działaniu bakteriobójczym. Ich działanie przeciwbakteryjne zależy od inhibicji

gyrazy

DNA

(bakteryjna topoizomeraza II i IV). Podawane są doustnie, dobrze wchłaniają się z

przewodu pokarmowego.

Ta szeroka grupa antybiotyków jest podzielona na 4 grupy, zwane generacjami:

I generacja (chinolony)

kwas nalidyksowy

(Nevigramon)

kwas pipemidowy

(Palin)

cinoksacyna

kwas oksolinowy

II generacja (fluorochinolony)

pefloksacyna

(Abaktal)

ciprofloksacyna

(Proxacin, Cipropol, Cipronex, Ciprobay)

norfloksacyna

(Nolicin)

ofloksacyna

(Tarivid, Oflodinex, Zanocin)

fenoksacyna

fleroksacyna

lomefloksacyna

temafloksacyna

III generacja (fluorochinolony)

gatifloksacyna

grepafloksacyna

lewofloksacyna

(Tavanic)

pazufloksacyna

sparfloksacyna

tosufloksacyna

IV generacja (naftyrydynochinolony)

moksyfloksacyna

klinafloksacyna

trowafloksacyna

background image

Poza nielicznymi wyjątkami (np. kwas pipemidowy w zakażeniu

dróg moczowych

) chinolony pierwszej generacji nie są już stosowane.

Fluorochinolony drugiej generacji stosowane są głównie w zakażeniach

bakteriami Gram-ujemymi

, działają też na patogeny atypowe (

Chlamydia

,

Mycoplasma

i

Legionella

). Wskazania do stosowania to głównie

zakażenia powodowane przez

Salmonella

,

Shigella

,

Legionella

oraz

Campylobacter

a także zakażenia układu moczowego przez

Pseudomonas aeruginosa

i

układu oddechowego

u chorych na

mukowiscydozę

. Wrażliwe są również

prątki

Mycobacterium tuberculosis

odpowiedzialne za wywoływanie

gruźlicy

.

Paciorkowce

i

gronkowce

zwykle oporne.

Fluorochinolony trzeciej generacji cechują się wyższą aktywnością wobec

bakterii

Gram-dodatnich

, głównie gronkowców i paciorkowców, lecz mają

mmniejszą aktywność wobec bakterii Gram-ujemnych. Działają na

patogeny atypowe silniej niż fluorochinolony drugiej generacji.

Chinolony czwartej generacji są aktywne głównie wobec bakterii

beztlenowych i Gram-dodatnich oraz atypowych patogenów

oddechowych.

Kwas fusydowy - naturalny antybiotyk lipofilny, wywiera działanie

bakteriobójcze

Zastosowania kliniczne:

zakażenia gronkowcowe:

zakażenie skóry i tkanek miękkich

zapalenie kości i szpiku

posocznica

zapalenie płuc

ropień płuca

background image

3. ANTRYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

background image

Polieny – przedstawicielem jest Nystatyna (

ATC

:

A 07 AA 02

,

D 01 AA 01

,

G 01 AA 01

) -

antybiotyk

polienowy o działaniu

przeciwgrzybiczym

, wyodrębnionym z hodowli promieniowców

Streptomyces noursei. Nystatyna działa przez wiązanie się z

błonami komórkowymi

, zwiększa się przepuszczalność między

innymi dla K+, co prowadzi do zaburzeń

metabolicznych

w

komórkach

grzybów

i ich

śmierci

.

Nystatyna jest stosowana w leczeniu zakażeń grzybiczych

wrażliwymi na ten antybiotyk grzybami, zwłaszcza

kandydozy

jamy ustnej

,

przewodu pokarmowego

, układu moczowo-

płciowego, skóry, gałek ocznych, paznokci, a także w profilaktyce

zakażeń grzybiczych po leczeniu antybiotykami o szerkim

spektrum działania oraz u chorych na nowotwory złośliwe (np.

białaczki

), przygotowywanych do zabiegów operacyjnych.

Nystatyna nie ma działania przeciwbakteryjnego, ani

przeciwpierwotniakowego. Stosuje się głównie na skórę i

błony śluzowe

. Nie rozkłada się i nie wchłania z przewodu

pokarmowego.

background image

Azole:

Mikonazol

– należy do pochodnych imidazolu. Podawany doustnie

powoduje hamowanie syntezy składników ściany komórkowej i

wzrost przepuszczalności.

Skuteczny w leczeniu zakażeń drożdżakami i gronkowcami.

Rzadko spotyka się szczepy oporne na Mikonazol.

Flukonazol

– tiazol stosowany w terapii przerywanej lub ciągłej.

Nie wiąże się z białkami osocza i rozpuszcza się w wodzie.

Długi czas półtrwania ułatwia jego stosowanie.

Skuteczny w leczeniu zakażeń grzybami z gatunku Candida.

Ekonazol

Klotrimazol

Worikonazol

Itrakonazol

background image

4. LEKI PRZECIWWIRUSOWE

background image

Leki przeciwwirusowe – grupa leków stosowanych w chorobach

wywoływanych przez wirusy. Są to substancje mające zdolność

przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się infekcji wirusowej. Leki

przeciwwirusowe mogą wpływać na następujące procesy:

adhezję wirusów do komórek gospodarza;

wnikanie wirusa do komórki gospodarza;

włączanie się wirusowego DNA do materiału genetycznego

gospodarza;

transkrypcję wirusowego genomu i syntezę wirusowych białek;

uwalnianie się wirusów z komórki gospodarza.

Przykładowe leki przeciwwirusowe:

acyklowir,

interferon,

zydowudyna,

rybawiryna,

amantadyna,

gancyklowir.

background image

DZIĘKI

ZA

UWAGĘ


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Praktyczne zasady antybiotykoterapii
Antybiotyki(1)
antybiotyki
Antybiotyki strategia leczenia – interakcje, ciąża, podeszły wiek
Antybiotyki
antybiotyki
Metody badania antybiotykoopornoci
Probiotyki antybiotyki id 66316 Nieznany
Mechanizmy działania antybiotyków, materiały farmacja, Materiały 4 rok, farmacja 4 rok part 2, farma
UE szczepienia i racjonalne stosowanie antybiotyków, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska -
Antybiotyki(1), szkoła, farmakologia
Antybiotyki amino glikozydowe

więcej podobnych podstron