To grupa deficytów
uniemożliwiających
przyswajanie

materiału

szkolnego na
poziomie odpowiednim
do wieku ucznia i
jego ilorazu
Inteligencji.

Zjawisko niepowodzeń
szkolnych określane jest
Również jako "sytuacje, które
charakteryzują się
występowaniem
wyraźnych rozbieżności

między

wymaganiami
wychowawczymi i
dydaktycznymi szkoły a
postępowaniem
uczniów oraz uzyskiwanymi
przez nich wynikami
nauczania.

Termin trudności w nauce

używany jest w

dwojakim znaczeniu.

Po pierwsze, kiedy uczeń pomimo

starań nie potrafi w odpowiednim
czasie przyswoić sobie wiedzy i
umiejętności przewidzianych w
programie nauczania.

W drugim znaczeniu

trudności w nauce
oznaczają sytuację, kiedy
uczeń wprawdzie
wykazuje postępy w
nauce i otrzymuje oceny
zadowalające , ale czyni
to kosztem
niewspółmiernie dużego
własnego wkładu pracy.

Ekonomiczno- społeczne:

–warunki materialne i

mieszkaniowe uczniów

–rozpad struktury rodziny
–brak kontaktu z dzieckiem
–brak zainteresowania jego

pracą szkolną

Przyczyny pedagogiczne:

1. Czynniki względnie zależne od nauczyciela:
• niedostateczne przygotowanie zawodowe nauczycieli
• błędy dydaktyczne
• wadliwa postawa nauczyciela w stosunku do ucznia

2. Czynniki względnie niezależne od nauczyciela:
• przeładowanie programów nauczania
• stan wyposażenia uczniów w sprzęt i pomoce

naukowe

• podręczniki szkolne
• wady systemu klasowo-lekcyjnego

Przyczyny biopsychiczne:

• stan zdrowia ucznia
• ogólny poziom rozwoju

ucznia

• cechy charakteru i

temperamentu ucznia

• ogólny stan zdrowia ucznia
• ewentualne wady fizyczne

(wady wzroku, słuchu,
leworęczność, zaburzenia
mowy)

• ogólny poziom rozwoju umysłowego uczniów
• ewentualne zaburzenia układu nerwowego

(nieśmiałość emocjo nalna, agresywność,
brak cierpliwości i wytrwałości w pracy)

• ewentualne zaburzenia w funkcjonowaniu

procesów poznawczych (niezdolność
skupienia uwagi, brak motywów uczenia się,
zbyt wolne tempo myślenia)

• cechy temperamentu i charakteru ucznia
• uzdolnienia wykazywane przez ucznia

Do przyczyn niepowodzeń szkolnych

należy zaliczyć zakłócenia relacji między

nauczycielem a uczniem:

• nauczyciele chętniej współdziałają z

uczniem dobrym, interakcje z uczniem
słabym ograniczają się do kontroli,

• w sytuacji gdy uczeń jest niezadowolony z

kontaktu z nauczycie lem, zbliża się do grup
nieformalnych, które często nie mają po
zytywnego wpływu na ucznia,

• nauczyciel zawsze dąży do przewodnictwa

w rozwiązywaniu dane go problemu w toku
lekcji. Skraca wypowiedź ucznia jeśli ten z
własnej inicjatywy zgłasza się do dyskusji,
wydłuża, jeśli uczeń jest wezwany do
odpowiedzi.

Przyczyną niepowodzeń w nauce

jest również stresująca rola szkoły:

• uczniowie boją się krzyku i hałasu jako

nieodłącznego elementu życia szkoły,

• uczniowie boją się krzyku ze strony

nauczyciela, który jest często zachętą do

krytyki dokonywanej przez kolegów,

• ciągły brak sukcesu nie pozwala dzieciom

na opanowanie większej partii materiału,

• uczniowie nie potrafią uczyć się, nikt

bowiem nie uczył ich na czym polega i jak

przebiega proces efektywnego uczenia się.

Do czynników organizacyjnych, które

negatywnie odbijają się na osiągnięciach

szkolnych uczniów należą:

•

nadmierne przeładowane programy nauczania,

którym sprostać mogą tylko uczniowie

najzdolniejsi lub osoby mogące liczyć na

specjalna pomoc ze strony domowników,

•

podręczniki pisane przez fachowców, lecz nie

liczące się ze sposobem myślenia i

uzdolnieniami, jak również ich

zainteresowaniami,

•

duża liczba lekcji prowadzona w warunkach

klasowo – lekcyjnych,

•

zbyt liczne klasy złożone z więcej niż 25
uczniów

Specyficzne trudności w

uczeniu się to ogólny
termin dotyczący
Niejednorodnej grupy
zaburzeń przejawiających
się poważnymi
trudnościami w
rozumieniu i posługiwaniu
się mową i pismem oraz
w zakresie zdolności
matematycznych.

Do specyficznych trudności szkolnych

zaliczyć możemy:

• Dysleksje

• Dysgrafie
• Dysortografie
• Dyskalkulie

Dostatecznie szybkie stwierdzenie

przyczyn niepowodzeń szkolnych stanowi

szansę skutecznej pomocy uczniowi.

Może ona przybrać różne formy:

•umożliwienie uczniowi słabszemu
nawiązanie kontaktu z uczniem osiągającym
bardzo dobre wyniki w nauce danego
przedmiotu,

•powierzenie uczniowi mającemu trudności
pewnych obowiązków związanych z danym
przedmiotem

,

•włączanie uczniów słabych do zespołów
wyrównawczych,

•systematyczna kontrola wykonywanych
przez dziecko zadań,

•organizowanie pomocy dziecku
(mobilizowanie do samodzielnej pracy,
wyrabianie odpowiedniego stosunku do
nauki, wskazywanie różnych metod uczenia
się, ustalanie planu pracy).

Nauczyciel, który chce pomóc

dziecku w przezwyciężeniu trudności

szkolnych, powinien:

prowadzić stałą obserwację ucznia przez cały rok
szkolny i analizować jego pracę,
dobrze poznać swoich wychowanków i ich środowisko
rodzinne,
indywidualizować pracę na lekcji, szczególną opieką
otaczać uczniów słabszych,
stosować ćwiczenia korektywne, umożliwiające
wdrożenie uczniów do systematyczności, koncentracji
uwagi, kontroli,
utrzymywać stały kontakt z rodzicami dziecka,
pozostawać w kontakcie z pedagogiem szkolnym,
psychologiem, poradnią psychologiczno-pedagogiczną

.