Konsultacje:

poniedziałki I i II godz. 15.00-
16.00,
pok. 313 CH

Zaliczenie wykładu

• VI edycja konkursu wiedzy z prawa

wyznaniowego 35 pkt / 50 pkt

• Zdobycie 3 bonusów: notatki, referat,

5 obecności

• Zaliczenie końcowe

I. Pojęcie prawa

wyznaniowego

Pojęcie prawa

wyznaniowego

Prawo wyznaniowe nie jest prawem
kanonicznym, nie jest prawem
wewnętrznym Kościoła katolickiego.

Pojęcie prawa

wyznaniowego

Prawo wyznaniowe jako zbiór przepisów
państwowych, które dotyczą stosunków
państwa do kościołów oraz innych religijnych
zrzeszeń, obejmujący osoby fizyczne i
prawne, w zakresie wolności religii i
przekonań.

II. Zakres prawa

wyznaniowego

Zakres prawa

wyznaniowego

Jego zakres należy ustalić według
obowiązujących norm prawnych. Dlatego
każde państwo ma swoje prawo
wyznaniowe.

Zakres prawa

wyznaniowego

W jego zakres wchodzą normy zawarte w
aktach różnej rangi, wśród których
decydująca rolę odgrywają akty prawa
powszechnie obowiązującego, a więc:
Konstytucja, ratyfikowane umowy
międzynarodowe, ustawy i rozporządzenia,
unormowania prawa wewnętrznego
związków wyznaniowych.

III. Konstytucyjne

gwarancje

Konstytucyjne gwarancje

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. gwarantuje
miejsce prawa wyznaniowego w systemie prawa.
Art. 53 zawiera unormowania odnoszące się do
sytuacji prawnej poszczególnych ludzi.
Natomiast art. 25 określa zasady stosunku państwa
do kościołów i innych związków wyznaniowych.

Art. 53. Konstytucji

1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i
religii.

Art. 53. Konstytucji

2. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania
lub przyjmowania religii według własnego wyboru
oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi,
publicznie lub prywatnie, swojej religii przez
uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w
obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność
religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych
miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi
wierzących oraz prawo osób do korzystania z
pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.

Art. 53. Konstytucji

3. Rodzice mają prawo do zapewnienia
dzieciom wychowania i nauczania moralnego i
religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami.
Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
4. Religia kościoła lub innego związku
wyznaniowego o uregulowanej sytuacji
prawnej może być przedmiotem nauczania w
szkole, przy czym nie może być naruszona
wolność sumienia i religii innych osób.

Art. 53. Konstytucji

5. Wolność uzewnętrzniania religii może być
ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko
wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony
bezpieczeństwa państwa, porządku
publicznego, zdrowia, moralności lub
wolności i praw innych osób.

Art. 53. Konstytucji

6. Nikt nie może być zmuszany do
uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w
praktykach religijnych.
7. Nikt nie może być obowiązany przez
organy władzy publicznej do ujawnienia
swojego światopoglądu, przekonań
religijnych lub wyznania.

Art. 25. Konstytucji

1. Kościoły i inne związki wyznaniowe są
równouprawnione.
2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej
Polskiej zachowują bezstronność w sprawach
przekonań religijnych, światopoglądowych i
filozoficznych, zapewniając swobodę ich
wyrażania w życiu publicznym.

Art. 25. Konstytucji

3. Stosunki między państwem a kościołami i
innymi związkami wyznaniowymi są
kształtowane na zasadach poszanowania ich
autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego
w swoim zakresie, jak również współdziałania dla
dobra człowieka i dobra wspólnego.
4. Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a
Kościołem Katolickim określają umowa
międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i
ustawy.

Art. 25. Konstytucji

5. Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a
innymi kościołami oraz związkami
wyznaniowymi określają ustawy uchwalone
na podstawie umów zawartych przez Radę
Ministrów z ich właściwymi
przedstawicielami.

IV. Gwarancje

ustawowe

Gwarancje ustawowe

17 maja 1989 r. Sejm uchwalił trzy ustawy:

– o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego
– o gwarancjach wolności sumienia i wyznania
– o ubezpieczeniu społecznym duchownych.

Dwie pierwsze z pośród nich obowiązują do dnia
dzisiejszego i stanowią gwarancje wolności
religijnej w wymiarze indywidualnym oraz
wspólnotowym.

Gwarancje ustawowe

15 kościołów i innych związków
wyznaniowych działa na podstawie
odrębnych ustaw. Ponadto 140 związków
wyznaniowych zostało zalegalizowanych na
podstawie wpisu do rejestru kościołów i
innych związków wyznaniowych (MAC).

V. Prawo

wyznaniowe

w systemie prawa

polskiego

Prawo wyznaniowe w

systemie prawa polskiego

Prawo wyznaniowe jest odrębną dyscypliną
naukową i dydaktyczną, koncentrującą się na
unormowaniach związanych z wolnością
sumienia i religii.
Funkcjonują różne gałęzie prawa:
konstytucyjne, administracyjne, karne,
rodzinne.
Niemal w każdej z tych dziedzin można
odnaleźć normy, które dotyczą religijności.

Prawo wyznaniowe w

systemie prawa polskiego

Prawo wyznaniowe ma wspólny przedmiot z
prawem cywilnym – uznanie małżeństwa
religijnego za małżeństwo rodzące także
skutki cywilno-prawne.

Prawo wyznaniowe w

systemie prawa polskiego

W zakres prawa administracyjnego wchodzi
cały szereg zagadnień związanych z
wolnością sumienia i religii. Są to m.in.:

– regulacje dotyczące zrzeszania się
– struktura administracji wyznaniowej
– przepisy o zbiórkach publicznych

.

Prawo wyznaniowe w

systemie prawa polskiego

Prawo karne, wśród innych przestępstw,
normuje także przestępstwa przeciwko
wolności sumienia i wyznania (rozdz. 24).

Prawo wyznaniowe w

systemie prawa polskiego

Prawo podatkowe obejmuje normy
odnoszące się do zasad opodatkowania
kościelnych osób prawnych oraz osób
duchownych.