WYKLAD Z 26 LUTEGO-PRAWO
Wewnętrzny i międzynarodowy system prawa.
System prawa to całokształt norm prawnych oraz powiązania między nimi. Powiązania mogą być pionowe-normy niższego rzędu nie mogą być sprzeczne z tymi wyższego rzędu, powinny je doprecyzowywać. Poziome powiązania, wewnątrzsystemowe, między aktami tego samego stopnia. Jeden akt prawny może posługiwać się pojęciami z innych aktów, lub odwoływać się do nich. np. pojęcie cudzoziemca jest definiowane w ustawie o cudzoziemcach i w ustawie o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Są to równorzędne akty i w takim przypadku prawo szczególne uchyla ogólne. System prawa powinien być spójny tzn. Bez luk prawnych, a jeśli się takie zdarzą to daje się je wypełnić stosując odpowiednie reguły wnioskowania. Luki mogą być: koncepcyjne i techniczne(np. gdy wygasa jedno rozporządzenie a nie ma jeszcze drugiego)
Prawo dzielimy na : publiczne-ma na względzie interes państwa(karne i administracyjne)
Prywatne-ma na względzie interes jednostki, podmiotu(cywilne)
Takie rodzaje prawa jak bankowe i prawo pracy trudno zaliczyć do określonego rodzaju prawa. Występują w nich umowy gdzie wybór jednostki jest ograniczony, nierówne traktowanie stron umowy np. w prawie bankowym niektórych klientów traktuje się lepiej i daje się im możliwość negocjacji umowy a innych pozbawia się jej-zależy to od poziomu zamożności klienta. W prawie pracy i bankowym państwo reguluje w pewien sposób stosunki między stronami umów, wspierając słabszą stronę(obywatela) poprzez nakładanie na mocniejszą obowiązków administracyjnych.
Prawo międzynarodowe
-podmiotami są państwa, organizacje międzynarodowe i inne( w prawie wewnętrznym są nimi organy państwowe i obywatele)
-prawo wewnętrzne jest tworzone przez Parlament, który tworzy ustawy. Prawo międzynarodowe ma inne źródła-są mini umowy międzynarodowe i zwyczaj. Umowy mogą być: dwustronne, regionalne, powszechne(uniwersalne). Ustawa wiąże wszystkich w państwie(ktos decyduje za nas jakie mamy prawo) w prawie międzynarodowym państwa same przyjmują na siebie prawa i obowiązki wynikające z umów jakie podpiszą.
Cechy charakterystyczne prawa międzynarodowego:
1.Brak ustawodawcy(ogólnoświatowego)-prawo tworzone poprzez zawieranie umów(na zasadzie wzajemności, kompromisu)
2. brak obowiązkowego sądownictwa-sąd jednego kraju nie może sądzić innego kraju, może to robić ewentualnie sąd międzynarodowy, ale rozpatrzenie sprawy jest zależne od zgody na to stron konfliktu. Zgoda może być:
-ex post(po zaistnieniu sporu) zwykle kiedy przedłużający się konflikt jest niekorzystny dla obu stron(często sprawy gospodarcze)
-klauzula sądowa, arbitrażowa(np. gdy w postanowieniach końcowych umowy międzynarodowej zawarta jest gotowa recepta jak rozwiązać ewentualne przyszłe spory dotyczące tej umowy)
-klauzula fakultatywna(dotyczy tylko Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości -MTS) państwo składa oświadczenie, że uznaje sądownictwo MTS w sprawach z innymi państwami, które też złożyły to oświadczenie(jest to ok. 60 państw w tym Polska)oddają one sprawy w ręce MTS w swoim gronie na zasadzie wzajemności. Państwa mogą wyłączać niektóre rodzaje sporów np. terytorialne czy ochrony środowiska
środki odwetowe-zmuszenie państwa na wyrażenie zgody na sąd.
Sądy międzynarodowe:
-MTS
-Stały Trybunał Arbitrażowy lub Trybunał ad hoc(ad hoc to strony ustalają zasady postępowania m. in. Jakie dowody. Działa on w szybkim tempie)
3.Brak zorganizowanego aparatu przymusu. Są sankcje inne niż w prawie wewnętrznym
-natury psychologicznej -dezaprobata, potępienie przez opinie publiczną
-zorganizowane - kiedyś Liga Narodów dziś ONZ
-odwetowe -państwa stosują indywidualne środki odwetowe np. wydalenie dyplomatów