PRAWO MIĘDZYNARODOWE I ŹRÓDŁA PRAWA EUROPEJSKIEGO

PRAWO MIĘDZYNARODOWE I ŹRÓDŁA PRAWA EUROPEJSKIEGO

Prof. dr hab. B. Mikołajczyk

Egzamin pisemny, test jednokrotnego wyboru; 21 pytań, 11 dobrych odpowiedzi i zdane. Nie przewiduje zerówki, ale może być 1 egzamin przed sesją.
Obowiązkowy podręcznik: „Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie” Góralczyk, Sawicki; Jeśli eśli będą różnice między podręcznikiem a wykładami to wykłady są ważniejsze.
Akty prawa międzynarodowego:

Najlepszy zbiór dokumentów to „Wybór dokumentów do nauki prawa międzynarodowego” pod red. Klimczak. I tak wszystko jest w necie.

Dyżury we wtorki do nocy w 1.22.

Nie będziemy przerabiać UE i prawa kosmicznego, MFW, Bank Odbudowy i Rozwoju – mamy to w przyszłym roku.

Będzie System Narodów Zjednoczonych…

2011-10-10

PRAWO MIĘDZNARODOWE PRYWATNE – to system umów kolizyjnych, powinno być zastosowane do danej sytuacji prawnej.

PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE – zespół norm regulujących stosunki pomiędzy państwami i innymi podmiotami prawa międzynarodowego. Jest to prawo ponad prawami narodowymi.

Cechy:

Podmioty pierwotne – państwa. To one decydują o kolejnych, wtórnych podmiotach.

Podmioty wtórne – tworzone z woli państw, tylko te organizacje są podmiotami międzynarodowymi, które zostały utworzone przez państwa, np. ONZ, Rada Europy, UE, OPA, NATO, UA.
Pod statutem danej organizacji musi być umowa międzynarodowa.

Uczestnicy życia międzynarodowego – International Non-Govermental Organisations – organizacje pozarządowe, złożone z osób lub innych organizacji np. Amnesty International. Ich statuty są przyjęte wg prawa kraju, w którym zostały zarejestrowane.

Podmioty prawa międzynarodowego ponoszą konsekwencje wg prawa międzynarodowego. Uczestnicy wg prawa krajowego, gdzie zostało popełnione przestępstwo.

Inne podmioty to np.:

  1. Strony wojujące, ruch narodowo-wyzwoleńczy jeśli państwa się na to zgodzą. Zdarzyło się to raz i była to Organizacja Wyzwolenia Palestyny. (Autonomia Palestyny ciągle nie jest państwem).
    Muszą one spełnić konkretne warunki:

  1. 2 razy w historii narody zostały podmiotami prawa międzynarodowego:

1916 – uznanie narodu czechosłowackiego za podmiot prawa międzynarodowego;
1917 – uznanie narodu polskiego.

  1. 1998 – na konferencji w Rzymie państwa powołały Międzynarodowy Trybunał Karny na mocy Statutu Rzymskiego (art. 3 – MTK jest podmiotem prawa międzynarodowego) – dzięki temu można zawierać z nim umowy międzynarodowe.

  2. Historyczne (relikty przeszłości):

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości uznał, że podmioty nie muszą być tożsame -> organizacje, strony wojujące, sądy, itd.

Przykłady prawa międzynarodowego publicznego:

PODMIOTY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO:

Bycie podmiotem to posiadanie praw i obowiązków pochodzących z Pr. M.

Zdolność do czynności prawnych w Pr. M – jeśli się jest podmiotem, to jest to zdolność pełna, właściwa do swej natury (państwo/organizacja/MTK).
Państwa mają podmiotowość pełną, pierwotną, najszerszą.

3 wyróżniki podmiotów prawa międzynarodowego:

2 pierwsze mają zasadnicze znaczenie.

MTK ustanowiono, aby skarżyć zbrodniarzy (wojennych, terrorystów, itp.). Jak zmusić państwa do wydania swoich obywateli przed MTK? –Ustanowić go podmiotem Pr. M. i na podstawie umów międzynarodowych będą oni mogli być wydawani Trybunałowi (około 100 umów, cała UE, USA nie).

Od momentu powstania/uznania państwa staje się one podmiotem pr. M. (np. Palestyna nie, Kosowo tak, byłe państwa ZSRR, nigdy nie uznaliśmy Litwy).

Formy uznania państwa:

  1. Oświadczenie

  2. Dorozumiane

Jeżeli coś jest członkiem ONZ to jest to państwo, równie traktowane w organizacji.
Kosowo do dziś nie zostało przyjęte do ONZ - nie ma zgody wszystkich państw, np. Rosji, Chin, ale Sudan Południowy pewnie zostanie przyjęty. Ostatnie – 2006 – Czarnogóra.

Rodzaje uznania:

  1. Prawne – de jure – całkowite, nieodwołalne, bezwarunkowe.

  2. – pod warunkiem, że…

Charakter uznania:

  1. Deklaratoryjno-konstytutywny – nowa jakość stosunków z tym podmiotem – jeżeli uznamy te państwo, to teraz płaćmy, wyślijmy ambasadora, uznajmy ich paszporty, wizy;

2011-10-17

PODMIOTY SUI GENERIS – tzw. „relikty historii”

STOLICA APOSTOLSKA – Cesarz Pepin Mały w X w. uznał Państwo Kościelne, które od tego czasu normalnie funkcjonowało (władza, terytorium, ludność), papież suwerenem. W 1870r. dochodzi do zjednoczenia Włoch, Państwo Kościelne zostaje zlikwidowane, ale władza nie. Nie ma terytorium i ludności. Czy jest to podmiot prawa międzynarodowego? Dzięki wysokiej randze papieża, Stolica Apostolska została. I do dziś wysyłani są przedstawiciele.
Traktat laterański – 11.02.1929r. – zawarty pomiędzy Stolicą Apostolską a Królestwem Włoch (Benito Mussolini – kard. Pietro Gasparri (w imieniu papieża); traktat utworzył nowe państwo-miasto Watykan.
Art.3 stanowi, że: „Włochy uznają Państwo Watykan…” (dodano terytorium, uznano władzę). Państwo Watykan pełni rolę służebną wobec Włoch. Watykan posiada kilka posiadłości. Traktat Laterański to także układ finansowy – za zlikwidowanie Państwa Kościelnego Włochy wypłaciły 750 mln lirów włoskich + 5% obligacji… (o wartości 1 mld lrw) + inne korzyści tele-techniczne, komunikacyjne itp.
Traktat spowodował, dualizm podmiotowości: jest Stolica Apostolska i państwo-miasto Watykan. Oba te podmioty funkcjonują równocześnie na arenie międzynarodowej.
Dyplomacją, polityką, wiarą zajmuje się Stolica Apostolska, ale to Watykan jest członkiem organizacji międzynarodowych, zajmuje się sprawami organizacyjnymi, zabytkami, jest w MFW, ma umowy z Europejskim Bankiem Centralnym.
Papież stoi na czele obu tych podmiotów. Na szczęście na jednej konferencji międzynarodowej nigdy nie ma Watykanu i Stolicy Apostolskiej razem.
Obywatelstwo Watykańskie jest nadawane w związku z pełnioną funkcją i na czas jej trwania (np. gwardziści szwajcarscy) – obywatelstwo funkcjonalne.

1930r – konferencja w Montevideo (Ameryka Południowa) – państwo posiada władzę, ludność, terytorium oraz zdolność do utrzymywania stosunków dyplomatycznych z innymi państwami. W Europie ta definicja się nie przyjęła.

Państwa karłowate: San Marino, Andora, Lichtenstein, Monako. (Do lat 90. były protektoratami, niesamodzielnymi jednostkami geopolitycznymi).
Za mało miejsca/ludzi do prowadzenia dyplomacji – stąd stosunki dyplomatyczne Monaco z 6 podmiotami, w tym UE; Lichtenstein – Szwajcaria – sprawy dyplomatyczne dla L załatwia Sz.

ZAKON MALTAŃSKI – powstał w XI w. z okazji I krucjaty do obrony Jerozolimy przed muzułmanami (Zakon Jerozolimski/Świętego Jana/Joannici/Rodyjski). Potem Państwo powstało na Rodos. Opanowali Maltę, w XVI w. Turcy wygnali ich z Rodos, została tylko Malta.
Stworzyli normalne państwo zakonne, jak Zakon Krzyżacki – władza, terytorium, ludność. Krzewili kulturę, budowali szpitale, nie wojowali za bardzo. Dzięki temu wszystkie państwa chętnie z nimi utrzymywały z nimi stosunki dyplomatyczne, oprócz Francji (Napoleon ich wygnał), Anglicy odbili wyspę i nie zgodzili się na powrót katolików do ich kraju. Zakon uciekł do Włoch.
Nie ma terytorium, ludności; wydaje paszporty, obywatelstwo funkcjonalne. Obywatelem maltańskim może być każdy, kto ma korzenie szlacheckie lub szczególnie zasłużone dla Zakonu.
Utrzymuje stosunki dyplomatyczne z ponad 60 państwami, ale bez ambasad.
Ma własną walutę – skud.

PODMIOTY PIERWOTNE - PAŃSTWA

SUI GENERIS – SA I ZM

WTÓRNE – ORGANIZACJE, MTK, ruchy narodowowyzwoleńcze – na

Paradoksalnie zbrodniarze stają się podmiotami prawa międzynarodowego, bo korzystają z ius standi – stają przed trybunałem. Jeśli ktokolwiek skarży się np. przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości, jest funkcjonariuszem międzynarodowym to też bywa podmiotem Pr. M.

2011-10-24

ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO

Odbiegają od źródeł prawa krajowego. Można opierać się jedynie na nauce prawa międzynarodowego i zdrowym rozsądku.

Na pewno jest to, na jakiej podstawie orzekają trybunały międzynarodowe:

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze – statut, art. 38 – Trybunał orzeka na podstawie:

  1. Głównych źródeł prawa międzynarodowego:

  1. Umów międzynarodowych

  2. Zwyczajów międzynarodowych

  3. Ogólnych zasad prawa

  1. Źródeł pomocniczych: (mogą być w uzasadnieniu, ale nie sentencji wyroku):

    1. Orzeczeń sądowych

    2. Opinii doktryny

Jeśli jakiś akt tworzy nowe zobowiązania, to jest to źródło prawa międzynarodowego:

  1. Uchwały organów międzynarodowych

  2. Akty jednostronne

Akty jednostronne – jednostronne oświadczenia woli państw. Muszą być samoistne i wykonalne. Mogą dotyczyć różnych kwestii:

Np. - Oświadczenie Francji dotyczące zaniechania prób atomowych – MTS uznał, że jest to źródło prawa międzynarodowego, i gdyby Francja złamała swoje orzeczenie, to złamałaby prawo międzynarodowe i stanęłaby przed MTS.
- Zrzeczenie się Polski reparacji od Niemiec w 1953r. (po II wojnie światowej).

Uchwały organów organizacji międzynarodowych:

  1. Pro foro interno – zawsze są źródłem prawa, są wiążące, regulują sytuację prawną wewnątrz organizacji,
    np. wyrzucenie z organizacji, odebranie prawa do głosu, nałożenie składki członkowskiej, rekomendacje skierowane z jednego do drugiego organu

  2. Pro foro externo – uchwały, rezolucje wydawane na zewnątrz:

np. potępienie łamania praw człowieka w Tybecie, wezwanie do pomocy po trzęsieniu ziemi, itd. Są to uprzejme postulaty, ale nie są wiążące.

Wyjątki:

Orzecznictwo – nie tylko MTS, ale też Trybunału Praw Człowieka, Komitety ONZ (np. Komitet ds. dyskryminacji rasowej), są to quasi-wyroki; Także może sięgnąć do orzecznictwa sądów krajowych (jest ich bardzo mało), np. 1925, wyrok sądu polskiego, Montwid – Białozór? – bankierzy, pożyczyli dyplomacie hajs, którego nie miał jak oddać. Zrzekł się immunitetu, ale Sąd Najwyższy uznał, że dyplomata nie może zrzec się immunitetu – to państwo jest właścicielem immunitetu dyplomatycznego, a nie dyplomata.

Doktryna – nauka prawa międzynarodowego. Pod uwagę bierze się raporty organów organizacji międzynarodowych – grupy ekspertów opracowujących jakiś problem. Przydaje się tylko do uzasadnień, nie ma charakteru samoistnego, nie może być podstawą wyroku.

Ogólne zasady prawa – np. nie można przekazać więcej praw, niż samemu się posiada, prawo nie działa wstecz, itd. Typowe dla prawa międzynarodowego: zasada dobrej wiary w wykonywanie umów międzynarodowych, zakaz użycia siły, itp. Żaden trybunał nie wydał wyroku na podstawie ogólnej zasady prawa – jest zbyt ogólna + znajdywały się normy prawa, które te problemy regulowały.

Zwyczaj międzynarodowy – praktyka państw uznana za prawo (stale się powtarza + wewnętrzne przekonanie, że ta wola jest prawem). Normy zwyczajowe tworzyły się przez stulecia, np. nietykalność posłów (wysłanników międzynarodowych). Pierwsze kodyfikacje dopiero w wieku XIX. Wcześniejsze umowy były zawierane na podstawie zwyczaju.
Np. Immunitet kurierów dyplomatycznych – reguluje to prawo zwyczajowe.
1945-46 przed trybunałem tokijskim stają zbrodniarze wojenni, którzy torturowali i mordowali jeńców – tłumaczyli się brakiem członkostwa Japonii w konwencji czy czymś podobnym. No ale sorry! Zwyczaj jest od setek lat!
1957 – Rosyjski satelita przez 4 godziny w przestrzeni kosmicznej – żadne państwo nie zgłosiło protestu naruszenia terytorium – przestrzeń kosmiczna to wspólne dziedzictwo ludzkości (zapisano to 10 lat później).

Kurtuazja międzynarodowa to nie to samo co zwyczaj międzynarodowy!

Comitas gentium – kurtuazja międzynarodowa – jej złamanie nie grozi odpowiedzialnością międzynarodową, np. „sexy” sukienka Millerowej. Wiąże się z protokołem dyplomatycznym.

Opinio iuris – wewnętrzne przekonanie, że norma jest prawem.

2011-11-07

UMOWY MIĘDZYNARODOWE:

  1. KONWENCJA O PRAWIE TRAKTATÓW – opracowana na Komisji Prawa Międzynarodowego (ONZ).

    • Wiedeń, 1969r.

Statuty organizacji też mogą mieć różne nazwy, np. Konstytucja UE, która nie weszła w życie też jest normalnym traktatem.

Czasami stronami konwencji są państwa, które nie są członkami ONZ, np. Konwencja Praw Dziecka. Konwencja o Prawie Traktatów pozwala też na wyłączenie pewnych przepisów w niektórych sytuacjach – przy ratyfikacji Konwencji Praw Dziecka około 100 państw złożyło jednostronne akty woli (oświadczenia), że państwo nie będzie się stosować do pewnych zapisów. Wszystkie te dokumenty składają się na 1 umowę. Około 600 dokumentów tworzy umowę.

Sprzeciw do zastrzeżenia, np. 1991r. Polska dołączyła do Konwencji o Statusie Uchodźcy – Polska nie będzie związana jakimś tam przepisem. Inne państwa też złożyły zastrzeżenia do tego przepisu. Gwatemala złożyła zastrzeżenie, że nie będzie przestrzegać przepisów, które są sprzeczne z wewnętrznym porządkiem prawnym. Nikt nie wiedział o co im chodzi. Były sprzeciwy do tego zastrzeżenia.

Karta Narodów Zjednoczonych zabrania zgłaszania sprzeciwów, zastrzeżeń. Trzeba przyjąć całą.

1961r. – Europejska Karta Społeczna – pierwszą część muszą przyjąć wszyscy, z drugiej 20 przepisów, albo 60 punktów.

Deklaracja interpretacyjna – np. konkordat polski. Negocjowano go 4 miesiące, podpisano, a potem było pełno wątpliwości (religie w szkołach, opieka cmentarzy, małżeństwa konkordatowe – skutki są takie, jakich zażyczą sobie małżonkowie – może być związek sakramentalny bez skutków cywilnych).

RODZAJE UMÓW MIĘDZYARODOWYCH

  1. Ze względu na liczbę stron:

    1. Wielostronne (nie ma jednostronnych!)

  2. Ze względu na obszar obowiązywania:

    1. Powszechne

    2. Regionalne – najczęściej na forum takich organizacji jak Rada Europy, Unia Afrykańska; umowy w tzw. subregionach – w Lidze Arabskiej, Czworokąt Wyszehradzki)

  3. Ze względu na możliwość podpisania:

    1. Otwarte – wszystkie państwa świata, np. umowy na forum UNESCO,

    2. Zamknięte – trzeba spełnić pełne warunki

    3. „Przymknięte, półotwarte?” – np. „miłuje pokój” – a Iran, Irak, Korea nie zostały wyrzucone z ONZ, OPEC – trzeba mieć duże zasoby ropy naftowej

  4. Ze względu na podmiot, który podpisuje umowę:

    1. Resortowe – specjalistyczne, najczęściej podpisywane przez ministrów

    2. Państwowe – najczęściej 3 podmioty: głowa państwa, szef rządu, minister spraw zagranicznych.

  5. Ze względu na charakter

    1. Umowy konstytucje – konstytuują relacje między państwami

    2. Umowy kontrakty - szczegółowe, nawiązują do konstytucyjnej

2011-11-14

  1. Umowy na rzecz państw trzecich – wyjątek od reguły – wiążą nie-stronę danej umowy, która może być obdarzona przywilejem, korzyścią albo niekorzyścią tego państwa;

    1. Ustanowienie korzyści:
      Np. Konwencja Belgradzka – ustanawia międzynarodowy status Dunaju – oznacz to, że rzeka jest dostępna dla wszystkich państw świata; jest to na korzyść wszystkich; Ustanowienie korzyści uważa się za obowiązujące, gdy nikt się nie sprzeciwił

    2. Ustanowienie niekorzyści – musi zostać przyjęta w formie pisemnej, zawierane najczęściej po konfliktach, po wojnach (np. bezwarunkowa kapitulacja);
      Np. Układy poczdamskie podpisane przez ZSRR, Anglię, Francję i USA, na niekorzyść Niemiec – uznano, że podpisanie bezwarunkowej kapitulacji było pisemną zgodą;

Celem umowy na korzyść/niekorzyść musi być konieczna korzyść/niekorzyść.

ETAPY PODPISYWANIA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH

  1. Negocjacje – może każdy, kto ma pełnomocnictwo według ustawy o umowach międzynarodowych z 1996r.

  2. Zakończenie negocjacji, parafowanie – dany tekst został przyjęty, umowa jest gotowa do podpisu – może szef dyplomatyczny

  3. Podpisanie umowy międzynarodowej – art. 7 konwencji o prawach traktatów – kompetencje do podpisania umów:

    1. Premier, minister spraw zagranicznych,

    2. Jeśli jest jakieś spotkanie – można przyjąć, że reprezentanci tych krajów mają takie pełnomocnictwo

  4. Umowa może wejść w życie, kiedy sama stanowi:

    1. Od danej daty

    2. Z momentem podpisania

    3. Ileś dni po podpisaniu itd.

  5. Umowa może przewidywać dalsze postępowanie:

    1. Ratyfikacja

      • Prezydent – zawsze w Polsce ratyfikuje umowy międzynarodowe,

      • Parlament,

      • W niektórych państwach nie ma ratyfikacji w ogóle;

  6. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych – dotyczy umów dwustronnych

    1. Gdy na forum jakiejś organizacji to musi być depozytariusz – np.:

      1. Sekretarz Generalny Rady Europy

      2. Sekretarz Generalny ONZ

    2. Jakieś państwo – gdy nie na forum organizacji

      1. Polskie MSZ np. sprawuje pieczę – przyjmuje dokumenty ratyfikacyjne, dba o tłumaczenia, przyjmuje oświadczenia;

  7. Ogłoszenie umowy:

    1. Wewnętrzne – w kraju – w Polsce w Dzienniku Ustaw

    2. Zewnętrzne – na forum międzynarodowym – np. United Nations Treaty Series, European Council Treaty Series itd.

Reguła alternatum – na tekście polskim jako pierwszy podpisuje się premier Polski, na tekście Niemieckim kanclerz Niemiec, potem następuje wymiana, i znowu się podpisują. Tekst polski zabiera premier Polski, niemiecki – kanclerz.

W przypadku umów wielostronnych przyjęto zasadę alfabetyczną – wg alfabetu danego kraju – umowa polska wg polskiego, chińska wg chińskiego itd.

Zasada pele mele – (pil mil) gdzie popadnie – dawniej, jak było mniej państw do podpisywania się.

SKUTECZNOŚĆ UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH:

Nieskuteczność:

Nieważność – umowa jest nieważna w momencie podpisywania – powstały okoliczności, które już nie pozwalają na jej obowiązywanie;

  1. Względne przesłanki nieważności – można je usunąć, umowa może być konwalidowana; trzy rodzaje:

    1. Naruszenie przepisów prawa wewnętrznego dotyczących zawierania umów międzynarodowych – np. sfałszowanie podpisu pod pełnomocnictwem,

    2. Wady oświadczenia woli:

      • Błąd – może być niezawiniony,

      • Podstęp ,

      • Przekupstwo – brak definicji – przekupstwo/mała uprzejmość?

    3. Przekroczenie kompetencji przez przedstawiciela państwa

  2. Bezwzględne przesłanki nieważności:

  1. Przymus wobec przedstawiciela

  2. Przymus wobec państwa - umowa będzie nieważna, gdy będzie niezgodna z prawem międzynarodowym;

Przymus wobec przedstawiciela i wobec państwa – np. traktat niemiecko-czeski z 1939r.; Ribbentrop i Goering gonili wokół stołu przedstawicieli Czech grożąc, że jak nie, to pół Pragi legnie w gruzach na początek.

  1. Niezgodność danej umowy z zasadą ius cogens – jeżeli umowa jest niezgodna z zakazem ludobójstwa, niewolnictwa, równości rasowej itd.

Wygasanie – dotyczy tylko obowiązujących umów;

  1. Przesłanki przewidziane w umowie międzynarodowej – umowa sama przewiduje, kiedy wygasa; Np.:

    1. Upływ czasu,

    2. Wypowiedzenie umowy zgodnie z zasadami przewidzianymi w umowie,

    3. Ziszczenie się warunku rozwiązującego zawartego w umowie – np. Układ Warszawski – miał być odpowiedzią na NATO – art. 11 – Sojusz się rozwiąże, w sytuacji, kiedy zmieni się układ sił na świecie i przestaną istnieć 2 wrogie bloki (kapitalistyczny i komunistyczny) – rozwiązał się w 1991r. – spotkanie przedstawicieli UW w Pradze, rozwiązali.

Warunek musi mieć 2 cechy:

  1. Przesłanki nieprzewidziane w umowie:

    1. Derogacja - umowa późniejsza uchyla umowę wcześniejszą, jeśli dotyczą tego samego, są między tymi samymi stronami.

    2. Zmiana liczby stron – kiedy umowa wielostronna wymaga ileś ratyfikacji – np. połączenie/rozdział państw, utrata podmiotowości itd. Np. umowy z NRD, Czechosłowacją.

    3. Jednostronne wycofanie się jednego państwa

      1. Stałe i uporczywe niewykonywanie umowy – jedna strona musi udowodnić, że ta druga zawiniła;

      2. Zanika, niszczy się przedmiot umowy – np. zmiana wybrzeża Azji po tsunami, Islandia wycofała się, gdy Brytyjczycy za mocno wyławiali dorsza – wyginęły by rybki.

    4. Zasadnicza i nieoczekiwana zmiana okoliczności faktycznych – gdyby państwo wiedziało, to by nie podpisało, np. umowy o mniejszościach międzynarodowych zawarte po I wojnie światowej, przez państwa nowopowstałe, np. Polska – mały traktat wersalski; po II wojnie światowej problem – czy te umowy jeszcze obowiązują? – sprawę rozpatrywał Sekretarz Generalny ONZ – wszystkie umowy wygasły, ze względu na zmianę tych okoliczności (wymordowanie, repatriacja, zmiana granic).

2011-11-21

Rozdział 3 Konstytucji – źródła prawa.

Zgodnie z art. 87 K źródłami powszechnie obowiązującego prawa są konstytucja, umowy ratyfikowane, ustawy, rozporządzenia…

Umowa może być ratyfikowana za zgodą parlamentu albo bez takiej zgody.

W RP ratyfikuje zawsze Prezydent. Art. 89 K określa, kiedy zgoda parlamentu wyrażona w ustawie jest konieczna. 90% umów wymaga tej zgody.

Art. 89:
1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:

  1)  pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,

  2)  wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,

  3)  członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,

  4)  znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

  5)  spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.

2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm.

3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.

Art. 90:

1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.

4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

W Polsce nie ma nieratyfikowanych umów.

Jest luka w prawie, którą łata art. 9 K: Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

Art. 91:
1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

TERYTORIUM

TERYTORIUM PAŃSTWOWE:

GRANICA – płaszczyzna prostopadła do powierzchni ziemi, która oddziela zwierzchność terytorialną jednego państwa od drugiego. Podążają one do środka ziemi, nie ma znaczenia jak głęboko.

Rodzaje granic:

  1. Granice naturalne – np. ukształtowanie terenu, rzeki, szczyty górskie, względy etniczne – mają uzasadnienie w naturze, są to granice orograficzne.
    Granice na rzekach wyznaczane są za pomocą:

    • mediany (geometrycznego środka rzeki),

    • głównego nurtu rzeki (tylko gdy rzeka jest uregulowana – np. Holandia – wyznaczają thalwegiem)

  2. Granice sztuczne – np. na morzu, pustyniach. Za pomocą współrzędnych geograficznych.
    Ustawa o obszarach morskich i administracji morskiej. Decyzje czysto polityczne.

Etapy tworzenia granicy państwowej:

  1. Decyzja polityczna;

  2. Delimitacja – zawarcie umowy granicznej, w której opisana jest granica, dołączona jest mapa o stosunkowo małej skali, mapa powinna się zgadzać z opisem;

  3. Demarkacja – wyznaczenie granicy w terenie (ustawienie słupów itd.)

  4. *Redemarkacja – odnawianie granicy / poprawianie granicy.

PRZESTRZEŃ POWIETRZNA– gdzie jest granica między przestrzenią powietrzną a kosmiczną? –Różne teorie. Perygeum – orbita – jest początkiem kosmosu (nie będzie takiego pytania).

Granice państwowe wyznaczają terytorium znajdujące się pod władzą zwierzchnią – samowładność i całowładność.

Przypadki ograniczenia zwierzchności terytorialnej państwa:

  1. Ograniczona przez immunitety dyplomatyczne i konsularne – organy polskie nie mogą wchodzić na terytorium konsulatów. Nie mogą nawet gasić tam pożaru bez zezwolenia. Państwo „nie widzi” tego, co dzieje się w konsulatach/ambasadach.

  2. Ograniczona w przypadku baz wojskowych – kiedyś na mapie nie było baz wojskowych – państwo „nie widziało” tych baz (były to bazy radzieckie). Bazy wojskowe mogą być stałe albo czasowe. Głównym przywilejem jest niepodleganie prawu państwa, w którym się znajdują oraz mają prawo komunikacji z państwem wysyłającym.

  3. Ograniczona tranzytami i korytarzami.
    Litwa ma problem Rosja – Obwód Kaliningradzki – wymyślono tranzyt, osobne trasy kolejowe, na którym pociąg nie ma prawo się zatrzymać.
    Umowy powietrzne dotyczące korytarzy powietrznych.

  4. Prawo nieszkodliwego przepływu – wynika z prawa zwyczajowego, dotyczy prawa morskiego. Np. z Niemiec do Rosji płynie statek przez wody Polskie. Polska nie może ingerować w to, co dzieje się na statku. Wyjątkiem są sytuacje, w których może wykonywać jurysdykcje karne, ale jest procedura odpowiednia.

  5. Rzeki międzynarodowe oraz kanały międzynarodowe.
    Żeby rzeka była międzynarodowa to musi być żeglowna, płynąć przez kilka państw, pośrednio lub bezpośrednio wpływać do morza, jej status uregulowany w umowie międzynarodowej. Obowiązuje Konwencja Barcelońska z 1921r. o statusie dróg żeglownych. W Europie są Ren, Dunaj.
    Kanałami międzynarodowymi są kanały ustanowione albo w umowie międzynarodowej albo przez akt jednostronny jakiegoś państwa, np. Akt Koryncki – Grecja sobie ustanowiła i jest. K. Kiloński, K. Sueski, K. Panamski (ten ostatni zmieniał zarządcę bardzo często, ostatnio jest własnością Panamy).

  6. Dzierżawy międzynarodowe – do niedawna były 2: Hong-Kong (brytyjska) oraz Makau (portugalska). W praktyce było to stworzenie nowej kolonii.

  7. Służebność międzynarodowa – np. oddanie przez Greków kawałka wyspy Samos Brytyjczykom i Francuzom w celu wybudowania latarni morskiej i zarządzania nią. Zawsze jest w ściśle określonym celu.

  8. Demilitaryzacja i neutralizacja – wyrzeczenie się państwa (np. aktem jednostronnym, umową międzynarodową, wyrokiem sądu międzynarodowego) kiedy państwo zobowiązuje się do niebudowania urządzeń wojskowych, bunkrów, nieprzeprowadzania manewrów wojskowych. Np. Wyspy Alandzkie od 1856r. – należą do Finlandii, zamieszkiwane przez ludność szwedzkojęzyczną, moją dużą autonomię, własny parlament, rząd, członek Rady Nordyckiej (skupiającej państwa!) itd. Ludność – około 25 tysięcy. Powstał na skutek przegranych przez Rosję wojen (kiedyś do niej należały).

Wieczysta neutralność – Szwajcaria (1848r.) i Austria (1955r.). Posiadają własną armię, ale nie należą do paktów ani innych organizacji militarnych. Mają to zapisane w konstytucjach.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Źródła prawa europejskiego, lolo, WSB, Prawo pracy, prawo unijne
Prawo międzynarodowe źrodła
MIEDZYNARODOWE źródła prawa w zakresie polityki społ
Źródła prawa europejskiego
wykład 6 (prawo międzynarodowe publiczne)prawa człowieka
administracja, źródła prawa międzynarodowego, Źródła prawa międzynarodowego
żródła prawa europejskiego
Prawo UE Zródła prawa
PRAWO ADMINISTRACYJNE ŹRóDłA PRAWA II
Źródła prrawa Wspólnot Europejskich prawo wtórne, instytucje i źródła prawa UE
Instytucje i źródła prawa unii europejskiej konwersatorium (1), Ekonomia, Prawo
Zagadnienie podziału kompetencji między Unię Europejską, instytucje i źródła prawa UE
Prawo europejskie całość, Prawodawstwo UE, Źródła prawa wspólnotowego :
ŹRÓDŁA PRAWA U GERMANÓW I W PAŃSTWIE FRANKOŃSKIM, Prawo Uniwesrystet Opolski
3.funkcja gwarancyjna konstytucyjbe żrodła prawa, Prawo karne
Zasada subsydiarności w Unii Europejskiej, instytucje i źródła prawa UE

więcej podobnych podstron