Polityka stabilizacji

gospodarki

Wzajemne oddziaływanie

polityki pieniężnej i fiskalnej

Polityka stabilizacji

• Musi zapewnić właściwą równowagę

pomiędzy wzrostem a inflacją

• Jest to polityka antyrecesyjna i

antyinflacyjna

• Musi pogodzić wzrost popytu

prowadzący do wzrostu produkcji
realnej ze wzrostem inflacji, który
wywoła presja na ceny i płace

Pożądana kombinacja

• Polityki pieniężnej i fiskalnej,

określenie zakresu działania w
celu stabilizacji gospodarki

• Kwestia substytucjności obu

polityk w kierowaniu popytem

Dla uczestników (autorów)

polityki gospodarczej

• Ważny jest ogólny stan gospodarki i

potrzeba ukształtowania wielkości

łącznego popytu

• W czasie recesji, w celu ożywienia

gospodarki można stosować

jednocześnie środki polityki fiskalnej i

pieniężnej

• W zagrożeniu inflacji również

narzędzia obu polityk można

wykorzystać

• W obu przypadkach chodzi o kreowanie

łącznego popytu

W czasie recesji

• Łączny popyt trzeba zwiększyć

przez wzrost podaży pieniądza
(obniżenie stóp procentowych,
obniżenie stawek podatkowych)
lub poprzez zwiększenie deficytu
budżetowego (wzrost wydatków
budżetowych)

• Można te środki zastosować razem

W okresie wzmożonej

inflacji

• Działania rządu będą odwrotne (w

kierunku ograniczenia łącznego
popytu)

• Polityka pieniężna sięgnie więc po

podwyżkę stóp procentowych

• Polityka fiskalna – wykorzysta

wzrost podatków i ograniczenie
deficytu budżetowego przez cięcia
wydatków

Polityka fiskalna

• Wykorzystuje podatki i wydatki

budżetowe

• Wyróżnia się aktywną i pasywną

politykę fiskalną

• Aktywna polityka fiskalna to świadomy

interwencjonizm, opiera się na
każdorazowym podejmowaniu decyzji o
zmianie instrumentów fiskalnych

• Polityka pasywna – to wykorzystanie

instrumentów, które samoczynnie
reagują na zmiany koniunktury

Automatyczne stabilizatory

koniunktury

• Tak określa się te samoczynne instrumenty
• Chodzi tu o ich wrażliwość na zmiany

dochodu narodowego

• Ich automatyzm, polega na tym, że po

zatwierdzeniu (tu potrzeba ingerencji
państwa) zaczynają działać bez
konieczności wprowadzania częstych korekt

• Ich oddziaływanie zależy od skali zmian

poziomu aktywności gospodarczej

Najważniejsze automatyczne

stabilizatory koniunktury

• Podatki od dochodów
• Podatki od przedsiębiorstw
• Podatki pośrednie
• Zasiłki dla bezrobotnych i inne

formy świadczeń społecznych

• Programy pomocowe dla

rolnictwa( ceny gwarantowane,
subwencje)

Skuteczność działania

automatycznych stabilizatorów

koniunktury dotyczy oddziaływania
na popyt w krótkim okresie

• W długim okresie nie zapewnią

warunków zrównoważonego wzrostu
– wymagającego jednakowego tempa
wzrostu kapitału, zatrudnienia i
efektywnego popytu.

Skutki działania

automatycznych stabilizatorów

koniunktury widać w powiększaniu
deficytu budżetowego w okresie
recesji i tworzeniu nadwyżki w
okresie ożywienia.

Wpływ na gospodarkę

polityki fiskalnej i

pieniężnej

• Polityka fiskalna przesuwa wprost

dochody (bezpośrednio) do dyspozycji
konsumentów i firm, bądź je im
zabiera

• Polityka pieniężna oddziałuje na

gospodarkę w sposób bardziej
pośredni, wpływa na wydatki poprzez
zmianę stóp procentowych, warunków
kredytowania, cen aktywów.

Skuteczność polityki

fiskalnej

Doświadczenia poszczególnych

gospodarek pokazują, że polityka

fiskalna przestała być ważnym i

skutecznym narzędziem polityki

stabilizacyjnej z powodu:

• Opóźnienia reakcji na zmiany w

gospodarce (uchwalanie przepisów

wymaga czasu)

• Łatwiej jest obniżać podatki i zwiększać

wydatki budżetowe niż podatki

podnosić i obniżać wydatki

• Dużego deficytu budżetowego (niechęć

do jego powiększania)

Skuteczność polityki

pieniężnej

• Polityka stabilizacyjna jest dziś

przede wszystkim pieniężna

• Skutecznie oddziałuje na łączny

popyt, przynosi jednak skutki ze
znacznym i zmieniającym się
opóźnieniem

Pożądana kombinacja

polityki pieniężnej i fiskalnej

• Wykorzystuje substytucyjność obu

rodzajów polityki

Pożądana kombinacja

• np. dla zwiększenia wojskowych

wydatków budżetowych rząd może

• podnieść podatki
• albo zastosować restrykcyjna politykę

pieniężną, która spowoduje wzrost stóp
procentowych i wypchnięcie inwestycji
prywatnych oraz eksportu netto.

Zmiany w zestawie narzędzi

polityki

• Jeśli rząd chce dla zwiększenia majątku

produkcyjnego zwiększyć inwestycje
prywatne, może

• Zwiększyć o opodatkowanie

konsumpcji i zmniejszyć transfery
(polityka fiskalna)

• Albo z zakresu polityki pieniężnej

wybrać narzędzie do obniżenia stóp
procentowych i tym samym zwiększyć
inwestycje

Polityka pieniężna i

fiskalna

• Mają ustalone i znane reguły

działania,

• ich zastosowanie przynosi

oczekiwane rezultaty

Najnowsza tendencja

• W polityce pieniężnej wielu krajów to

wyznaczanie celu inflacyjnego

• Ustalanie celu inflacyjnego polega na

ogłoszeniu oficjalnego docelowego

przedziału dla stopy inflacji i wyraźnej

deklaracji banku centralnego , że niska i

stabilna inflacja jest celem nadrzędnym

polityki pieniężnej

• W Unii Europejskiej trakt wprowadzający

walutę euro nakłada na Europejski Bank

Centralny obowiązek dbania o stabilność

cen jako cel nadrzędny

Praktycznie polega to

• Na określeniu przedziału stopy

inflacji np.. 1-3%, zwykle pokrywa
się to z inercyjną stopą inflacji

• Rządy pozostawiają jednak pewien

margines dla dla realizacji celów
krótkookresowych stabilizacji w
odniesieniu do produkcji,
bezrobocia deficytu budżetowego.

Dylemat polityki

makroekonomicznej

• reguły czy uznaniowość (polityka

dyskrecjonalna) ?

• Krytycy wyznaczania celu inflacyjnego

uważają, że gospodarka jest za bardzo
złożona, żeby rządzić nią przy pomocy
stałych reguł

• Sztywne trzymanie się reguły inflacyjnej

może prowadzić do nadmiernego bezrobocia

• Czy można sterować samolotem za pomocą

automatycznego pilota w każdych warunkach
pogodowych?