Elementy polityki i prawa gospodarczego, Księgozbiór, Studia, Prawo i polityka

Politechnika Śląska

Wydział Mechaniczny Technologiczny

Specjalność Mechanika i Budowa Maszyn

0x08 graphic
Grupa VI

Elementy Polityki i Prawa Gospodarczego

Temat: Urzędy rejestracji, kontroli i nadzoru nad przedsiębiorstwami.

US, UKS, PIP, PIH, GUS, SANEPID, ZUS i inne - zakres ich kompetencji i uprawnień. Obowiązki przedsiębiorstw wobec w/w instytucji (terminy, i formy składania obowiązkowych dokumentów ), możliwości odwołania się od ich decyzji.

Sekcja:

Daszczyk Wojciech

Dziwoki Łukasz

Musiolik Krzysztof

Widuch Jarosław

Państwowa Inspekcja Pracy

Zakres działania

Państwowa Inspekcja Pracy jest podległym Sejmowi RP organem nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, a w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy w zakresie określonym w ustawie sprawuje Rada Ochrony Pracy, powoływana przez Prezydium Sejmu RP.

Zakres kontroli i nadzoru wykonywanego przez Państwową Inspekcję Pracy obejmuje nie tylko czynności wynikające z definicji tych pojęć w rozumieniu prawa administracyjnego, ale również i inne działania nie mieszczące się w klasycznym pojęciu kontroli i nadzoru.

Należą do nich:

rozpatrywanie skarg na pracodawców naruszających prawo pracy,
opiniowanie projektów prawnych z zakresu prawa pracy,
postępowanie mandatowe wobec sprawców wykroczeń przeciwko prawom pracownika, bądź kierowanie w tych sprawach wniosków do kolegiów.

Nadzorem i kontrolą PIP objęci są obecnie wszyscy pracodawcy w rozumieniu art. 3 Kodeksu pracy oraz inne podmioty, na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne. Inspektorzy pracy uprawnieni są także do nadzoru i kontroli przestrzegania przez pracodawców bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wykonywanych przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy, w zakładzie lub miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Na sytuację prawną pracodawców składają się obowiązki i uprawnienia wynikające z przepisów prawa pracy oraz obowiązki wynikające z kierowanych do nich środków prawnych przez organy Państwowej Inspekcji Pracy.

Organy Państwowej Inspekcji Pracy nie są odbiorcami zachowań pracodawców, a jedynie podmiotami, które wyznaczają, weryfikują czy też wymuszają to zachowanie. Pracodawca, jako adresat działań Państwowej Inspekcji Pracy nie realizuje zatem obowiązków na rzecz tej Inspekcji, a tylko pod jej kontrolą. Obowiązki te realizowane są przez pracodawców wobec pracowników oraz wobec Państwa. Jak wynika bowiem z art. 24 i 64 Konstytucji RP” praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór i ochronę nad warunkami wykonywania pracy. Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy”. Przepisy te zawierają konstytucyjne zasady ochrony pracy.

Pracownik, jako strona stosunku pracy, ma więc prawo domagać się od pracodawcy przestrzegania prawa pracy, w tym i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, które są częścią tego prawa, a państwo ma obowiązek egzekwowania realizacji przestrzegania tego prawa. Działania Państwowej Inspekcji Pracy wobec pracodawców warunkowane są ich obowiązkami, wobec pracowników, bowiem uprawnienia pracodawców wynikające z prawa pracy odnoszą się do pracowników, a nie do organów Państwowej Inspekcji Pracy.

Obowiązki pracodawców zawarte są w wielu przepisach Kodeksu pracy. Kodeks też określa podmioty odpowiedzialne za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, którymi są pracodawcy lub osoby działające w ich imieniu, osoby odpowiedzialne za stan bezpieczeństwa i higieny pracy, a także kierujące pracownikami. Odpowiedzialność określonych podmiotów za wykroczenia przeciwko prawom pracownika w Kodeksie pracy przybiera zatem różne formy uzależnione od rodzaju czynów określonych w przepisach art. 281 - 283 Kodeksu pracy i obowiązków tych podmiotów.

Podmiotem określonych działań Państwowej Inspekcji Pracy są także pracownicy, organy związków zawodowych, społeczni inspektorzy pracy i organizacje pracodawców.

Z kart historii

Traktat Wersalski, zawarty 28.06.1919r. nałożył w art. 427 na każde państwo obowiązek zorganizowania służby inspekcji pracy. Zadaniem tej służby miało być czuwanie nad ścisłym przestrzeganiem praw dotyczących pracowników fizycznych i umysłowych. W oparciu o postanowienia Traktatu powołano Międzynarodową Organizację Pracy.

Zgodnie z dekretem inspekcja pracy nadzorowała i wspierała stosowanie prawa pracy. Inspektorzy byli upoważnieni do kontrolowania maszyn i urządzeń służących do produkcji oraz wyposażenia zakładów. Działalność inspekcyjną ujęto wówczas w strukturę organizacyjną głównego i regionalnych inspektorów pracy, zaś personalnie organami inspekcji byli inspektorzy pracy z Głównym Inspektorem Pracy na czele. Tak wówczas działająca państwowa inspekcja pracy była niezależna od administracji ogólnej i wyposażona w szeroki zakres kompetencji.

W 1980 r. W Polsce podporządkowano inspekcję Radzie Państwa, co uregulował Sejm w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy z 6.03.1981 r. Obowiązuje ona (po nowelizacjach) do dnia dzisiejszego. W znaczeniu tej ustawy Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, a w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy. W 1985 r. nadzór nad działaniami PIP przekazano Prezesowi Najwyższej Izby Kontroli oraz związkom zawodowym. W 1989 r. ustawą z 29 maja o przekazaniu dotychczasowych kompetencji Rady Państwa Prezydentowi i innym organom państwowym, podporządkowano Państwową Inspekcję Pracy Sejmowi, a nadzór nad jej działaniami sejmowej Radzie Ochrony Pracy.

Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy

1. Nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy.
2. Nadzór i kontrolę przestrzegania zasad, przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna.
3. Organizację i zakres działania inspekcji, o których mowa w 1 i 2, określają odrębne przepisy.
4. Społeczną kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawuje społeczna inspekcja pracy.
5. Organizację, zadania i uprawnienia społecznej inspekcji pracy oraz zasady jej współdziałania z Państwową Inspekcją Pracy i innymi państwowymi organami nadzoru i kontroli określają odrębne przepisy.

Rada Ochrony Pracy-nadzór nad PIPem

Do zadań Rady należy wyrażanie stanowiska w sprawach objętych zakresem działania PIP, a w szczególności dotyczących:

- programów działania i zadań PIP;

- okresowych ocen działalności PIP oraz wniosków, wynikających z tych ocen;

- problemów ochrony pracy o zasięgu ogólnokrajowym.

Rada wyraża opinię o kandydatach na stanowiska Głównego Inspektora Pracy, jego zastępców i okręgowych inspektorów pracy oraz opinię o powołaniu i odwołaniu Głównego Inspektora Pracy .

Działalność Rady Ochrony Pracy opiera się na ustawie o PIP i regulaminie uchwalonym przez Radę w dniu 9 kwietnia 1990 r., który to regulamin precyzuje uprawnienia Rady. Regulamin określa uprawnienia i zadania Rady używając przy określeniu uprawnień sformułowania w szczególności, co wskazuje, że jest to w tym przypadku wyliczenie przykładowe.

Do uprawnień Rady Ochrony Pracy wg regulaminu należy więc w szczególności:

1. przedstawianie Prezydium Sejmu i Senatu opinii i wniosków dotyczących systemu funkcjonowania działalności rządu w dziedzinie ochrony pracy, w tym opiniowanie projektów odnośnych ustaw;

2. opiniowanie projektów aktów prawnych wydawanych przez naczelne organy administracji państwowej, dotyczących problematyki ochrony pracy;

3. inicjowanie prac legislacyjnych w sprawach dotyczących ochrony pracy;

4. inicjowanie prac w celu ratyfikacji konwencji międzynarodowych, dotyczących ochrony pracy oraz międzynarodowych norm z zakresu ochrony pracy i ergonomii;

5. występowanie do organów administracji państwowej i gospodarczej oraz instytucji i organizacji w sprawach związanych z ochroną pracy;

6. występowanie do członków Rządu lub kierowników centralnych organów administracji państwowej o składanie na posiedzeniu Rady informacji lub wyjaśnień dotyczących zagadnień, stanowiących przedmiot prac Rady;

7. powoływanie ekspertów do opracowania tematów związanych z realizacją zadań Rady;

8. występowanie do Marszałka Sejmu z inicjatywą dokonania zmian na stanowisku Głównego Inspektora Pracy oraz jego zastępców.

Rada może upoważnić Prezydium do podejmowania w jej imieniu czynności wymienionych w punktach 1-7.

Natomiast do zadań Rady należy:

- rozpatrywanie spraw skierowanych do Rady przez Sejm, Senat i ich organa;

- sprawowanie nadzoru nad warunkami pracy poprzez bieżące egzekwowanie uprawnień Rady;

- doskonalenie systemu ochrony pracy;

- sprawowanie nadzoru nad działalnością Państwowej Inspekcji Pracy;

- opiniowanie kandydatur na stanowiska Głównego Inspektora Pracy, jego zastępców oraz okręgowych inspektorów pracy.

Rada współpracuje z organizacjami międzynarodowymi i zagranicznymi instytucjami zajmującymi się problematyką ochrony pracy i ergonomii w celu wymiany doświadczeń w zakresie techniki i organizacji pracy.

Rada powoływana jest spośród posłów, senatorów, kandydatów zgłoszonych przez Prezesa Rady Ministrów, kandydatów zgłaszanych przez ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe federacje związków zawodowych oraz ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe, a także przez inne organizacje społeczne, zajmujące się problematyką ochrony pracy. W skład Rady powołuje się także ekspertów i przedstawicieli nauki.

Rada składa się z przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego, sekretarza i członków, których powołuje i odwołuje Prezydium Sejmu. Kadencja Rady trwa cztery lata.

Inspektor przeprowadza kontrolę...

Sprawując nadzór nad przestrzeganiem prawa pracy i zasad bhp, inspektor pracy ma prawo przeprowadzić kontrolę w firmie.

Obejmuje nią wszystkie pomieszczenia i urządzenia wchodzące w skład kontrolowanego zakładu.

Ma prawo domagać się od kierownika firmy oraz pracowników pisemnych i ustnych informacji objętych kontrolą.

Może ich też wzywać i przesłuchiwać oraz żądać okazania dokumentów (np. dotyczących budowy, przebudowy, modernizacji, dokumentacji technicznej i technologicznej, wyników ekspertyz, badań i pomiarów dotyczących produkcji, akt osobowych pracowników, ewidencji czasu pracy, kart wynagrodzeń, itp.), dostarczenia mu próbek surowców i materiałów używanych, wytwarzanych lub powstających w toku produkcji, jeżeli mają one związek z przeprowadzaną kontrolą.

Gdy inspektor w toku kontroli stwierdzi nieprawidłowości, ma prawo nakazać usunięcie ich, a nawet wstrzymać roboty.

Może także skierować wystąpienie z wnioskami o usunięcie uchybień.

Od nakazu pracodawca ma prawo odwołać się w terminie 14 dni od jego otrzymania. Z kolei kierownik zakładu lub jednostka nadrzędna, do której inspektor pracy skierował po przeprowadzonej kontroli wystąpienie, ma obowiązek w ciągu 30 dni zawiadomić go o terminie i sposobie wykonania zawartych tam wniosków i poleceń.

Gdy uruchomiłeś firmę

Jeżeli prowadzisz firmę i zatrudniasz w niej pracowników, musisz ten fakt zgłosić do inspektora pracy, podobnie jak wówczas, gdy przebudowujesz lub modernizujesz zakład, bądź jego część. Masz obowiązek również informować o likwidacji firmy.

W ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności musisz zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy o miejscu i rodzaju oraz zakresie prowadzonej działalności, o przewidywanej liczbie pracowników. Wypełniasz wówczas specjalny formularz, czyli kartę zgłoszenia pracodawcy.

Powinieneś także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach, które przyjąłeś po to, aby spełniać wymogi wynikające z przepisów bhp, dotyczących danej dziedziny działalności. Te obowiązki zgłoszeniowe ciążą na tobie również w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji.

Jeżeli prowadzisz działalność, która powoduje szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników, to inspektor pracy ma prawo zobowiązać cię do okresowej aktualizacji tych informacji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ZUS,

Ogólne

Instytucja publicznoprawna powołana w Polsce w 1934 do realizacji ubezpieczeń społecznych i ochrony socjalnej obywateli. Działał do 1939. Po II wojnie światowej wznowił działalność, zlikwidowany 1955, jego funkcje przejęły związki zawodowe, Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej oraz rady narodowe. Reaktywowany 1960.

Ma charakter samodzielnej jednostki organizacyjnej wchodzącej w skład Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. ZUS ustala obowiązek ubezpieczenia społecznego, przyznaje uprawnienia do świadczeń oraz określa zasady ich wypłacania, pobiera składki na ubezpieczenie społeczne, prowadzi rozliczenia z zakładami pracy i innymi jednostkami z tytułu wypłacanych przez nie świadczeń podlegających finansowaniu przez ZUS, kontroluje wykonanie przez zakłady pracy obowiązków w zakresie ubezpieczenia społecznego.

ZUS prowadzi ubezpieczenia: chorobowe (dające prawo do zasiłków chorobowych, porodowych, macierzyńskich, opiekuńczych, wychowawczych i pogrzebowych, a także do bezpłatnego leczenia), emerytalno-rentowe (uprawniające do emerytur i rent), rodzinne (dające prawo do zasiłków i dodatków rodzinnych) oraz wypadkowe (gwarantujące, w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypłatę jednorazowego odszkodowania oraz renty rodzinnej i inwalidzkiej). Zapewnia również bezpłatne leczenie specjalistyczne.

W wyniku reformy emerytalnej z 1 I 1999 wprowadzone zostały nowe zasady ubezpieczeń. Powstały tzw. trzy filary ubezpieczeń. Pierwszy to zreformowany ZUS, drugi to Fundusze Emerytalne, trzeci to firmy ubezpieczeniowe oferujące ubezpieczenia emerytalne. Uczestnictwo w dwóch pierwszych filarach jest obowiązkowe dla osób urodzonych po 31-12-1968, osoby urodzone przed tą datą mogą zrezygnować z uczestnictwa w drugim filarze. Uczestnictwo w trzecim filarze jest dobrowolne dla wszystkich.

Uprawnienia kontrolne ZUS

Zakres i sposób realizacji obowiązku zgłaszania do ubezpieczeń społecznych.

Prawidłowość i rzetelność obliczania składek, potrącania ich z przychodów ubezpieczonego oraz opłacania składek ubezpieczeniowych, innych składek i wpłat , do których pobierania zobowiązany jest ZUS

Ustalenie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, prawidłowość ich wypłacania oraz dokonywania rozliczeń z tego tytułu.

Prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o przyznanie świadczeń emerytalnych i rentowych.

Wystawianie zaświadczeń i przekazywanie informacji ( zgłaszanie danych ) dla celów ubezpieczeniowych.

Dokonywanie oględzin składników majątku płatników zalegających a opłatą z tytułu składek.

W trakcie kontroli inspektorzy mogą zażądać potrzebnej im dokumentacji: kopii deklaracji rozliczeniowych, formularzy zgłoszeniowych ,miesięcznych raportów imiennych.

Szczególną uwagę kontrolujący zwracają na terminowość wykonania zadań nałożonych na płatników składek. Przepisy ustawy dokładnie określają terminy realizacji poszczególnych obowiązków.

Możliwość odwołania od decyzji

Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych czasami jest dla ubezpieczonych obszarem, w którym, gdy zachodzi taka konieczność, nie potrafią się poruszać. W opracowaniu przedstawiamy Państwu wyjaśnienia związane z zagadnieniem odwołania od decyzji ZUS.

Każda decyzja oddziału ZUS podlega kontroli. Organem uprawnionym do kontroli decyzji organu rentowego jest sąd pracy i ubezpieczeń społecznych.

Zasady wnoszenia odwołania od decyzji oddziału ZUS i postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych reguluje ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego.

Właściwości sądów okręgowych należą sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów rejonowych.

Do właściwości sądów rejonowych należą sprawy :

- zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, wychowawczy, pogrzebowy i rodzinny.

- świadczenie rehabilitacyjne,

- odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, wypadku w drodze do pracy, z pracy, wypadku przy pracy i choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku ze służbą wojskową, w Policji, w Urzędzie Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej,

- ustalenie stopnia niepełnosprawności,

- prawo do świadczeń zdrowotnych z powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego,

- świadczenie z tytułu funduszu alimentacyjnego.

Obecnie więc odwołania od decyzji oddziałów ZUS w wymienionych powyżej kwestiach rozpatrywane są przez sądy rejonowe, sądy pracy i ubezpieczeń społecznych, a odwołania we wszystkich pozostałych sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych rozpatrują sądy okręgowe - sądy pracy i ubezpieczeń społecznych.

Odwołanie od decyzji organu rentowego wnosi się:

- na piśmie do organu rentowego, który wydał decyzję,

-do protokołu sporządzonego przez ten organ lub wprost do protokołu sporządzonego w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy .

Skarga na bezczynność organu rentowego musi być złożona bezpośrednio w tym organie, tj. w oddziale ZUS.

Odwołanie od decyzji oddziału ZUS wnosi się w terminie miesiąca od doręczenia stronie odpisu decyzji.

Urząd skarbowy

Organy podatkowe

Organami podatkowymi, stosownie do ich właściwości, są:

- urzędy skarbowe, przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego - jako organy pierwszej instancji, z zastrzeżeniem ,

- izby skarbowe - jako organy odwoławcze od decyzji urzędów skarbowych,

- samorządowe kolegia odwoławcze - jako organy odwoławcze od decyzji przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego.

Jeżeli, na podstawie odrębnych przepisów, organem pierwszej instancji jest izba skarbowa, organem odwoławczym jest minister właściwy do spraw finansów publicznych.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym w sprawach: w których, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, jest organem pierwszej instancji.

Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze. Organem podatkowym wyższego stopnia dla izby skarbowej jest minister właściwy do spraw finansów publicznych.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych:

1) sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych,

2) dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego urzędowej interpretacji, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego.

W razie stwierdzenia rozbieżności w orzecznictwie minister właściwy do spraw finansów publicznych zawiadamia o tym właściwy sąd lub organ mogący zastosować środki służące usunięciu rozbieżności.

Właściwy organ podatkowy pierwszej instancji, na żądanie podatnika, płatnika lub inkasenta, jest obowiązany do udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie wszczęto postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej.

Występując z żądaniem, podatnik, płatnik lub inkasent jest obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie

Zastosowanie się przez podatnika do urzędowej interpretacji prawa podatkowego, nie może mu szkodzić.

Kontrole skarbowe ich zakres

1. Celem kontroli skarbowej jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienie skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych.

2. Celem kontroli skarbowej jest również badanie zgodności z prawem gospodarowania mieniem innych państwowych osób prawnych.

Do zakresu kontroli skarbowej należy:

1)kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych,

1a) ujawnianie i kontrola nie zgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, a także dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów,

2) kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu państwa, środkami państwowych jednostek budżetowych i państwowych jednostek gospodarki pozabudżetowej oraz środkami państwowych funduszy celowych, zarówno u przekazujących, jak i otrzymujących te środki,

3) badanie celowości w czasie podejmowania decyzji i zgodności z prawem wykorzystania i rozporządzania mieniem państwowym, a w szczególności ujawnianie niedoborów, a także innych szkód w tym mieniu,

4) kontrola źródeł pochodzenia majątku, w przypadku nie zgłoszenia do opodatkowania działalności gospodarczej, a także dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów,

5) wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego.

2. W ramach kontroli skarbowej badaniu podlega również rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowość obliczania i wpłacania zobowiązań podatkowych stanowiących dochód gminy.

W granicach i na zasadach określonych w odrębnych przepisach kontrola skarbowa obejmuje ponadto:

1) badanie prawidłowości stosowania cen urzędowych, a także cen umownych w zakresie objętym ograniczeniami swobodnego kształtowania ich poziomu,

2) badanie prawidłowości obrotu dewizowego.

1. Kontroli skarbowej podlegają:

1) zobowiązani do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa lub państwowych funduszy celowych,

2) wydatkujący środki z budżetu państwa,

3) władający i zarządzający mieniem państwowym.

2. Kontroli skarbowej podlegają także płatnicy i inkasenci podatków i innych należności.

1. Nie podlega kontroli skarbowej celowość i sposób wykorzystywania środków budżetowych oraz mienia państwowego na cele specjalne w jednostkach podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw obrony narodowej, w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, jednostkach wojskowych podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz w jednostkach organizacyjnych Urzędu Ochrony Państwa.

2. Rada Ministrów określiła cele i oraz organy, zasady i tryb przeprowadzania kontroli wykorzystania środków budżetowych i mienia państwowego na te cele.

Organy kontroli skarbowej mogą prowadzić również, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, dochodzenia w sprawach karnych skarbowych oraz w sprawach o przestępstwa na szkodę Skarbu Państwa.

1. Organy administracji państwowej i samorządowej oraz inne państwowe i gminne jednostki organizacyjne są obowiązane współdziałać i udzielać organom kontroli skarbowej pomocy technicznej przy wykonywaniu zadań określonych w ustawie.

2. Organy kontroli skarbowej są upoważnione do korzystania z będących w posiadaniu organów podatkowych informacji o podatnikach.

3. Organy kontroli skarbowej współpracują z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.

1. Zobowiązanie podatkowe może być zabezpieczone na majątku podatnika przed terminem płatności podatku, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane.

2. Zabezpieczenia można dokonać również przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub określającej wysokość zaległości podatkowej, jeżeli z dowodów zgromadzonych w postępowaniu wynika, że zobowiązanie podatkowe może nie zostać wykonane.

3. Decyzja o zabezpieczeniu wygasa:

1) po upływie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego,

2) z dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zaległości podatkowej.

4. Zabezpieczenie następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w

administracji

5. Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika z tytułu zobowiązań podatkowych Z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód, zwana dalej "hipoteką przymusową".

6 Przedmiotem hipoteki przymusowej jest również:

1) użytkowanie wieczyste,

2) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,

3) spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

4) prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej (prawo do lokalu mieszkalnego w domu budowanym przez spółdzielnię mieszkaniową w celu przeniesienia jego własności na członka spółdzielni),

wierzytelność zabezpieczona hipoteką.

7. Hipoteka obejmuje również budynki i inne urządzenia na użytkowanym terenie, stanowiące własność użytkownika wieczystego.

8. Hipoteka przymusowa powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej,

9. Podstawą wpisu hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja:

1) ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego,

2) określająca wysokość zaległości podatkowej,

3) o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta.

10. Wpisu hipoteki przymusowej do księgi wieczystej dokonuje właściwy sąd rejonowy na wniosek organu podatkowego.

11. Organy podatkowe mogą występować z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości podatnika, płatnika lub inkasenta.

12. Jeżeli przedmiot hipoteki przymusowej nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie zobowiązań podatkowych dokonywane jest przez złożenie wniosku o wpis do zbioru dokumentów.

Terminy płatności

1. Termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego określają kalendarzowo terminy płatności podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku, a decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego nie została doręczona co najmniej na 14 dni przed terminem płatności podatku, pierwszej zaliczki na podatek lub pierwszej raty podatku, obowiązuje termin określony w punkcie 1.

3. Jeżeli podatnik jest obowiązany sam obliczyć i wpłacić podatek, za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata powinna nastąpić.

4. Terminem płatności dla płatników jest ostatni dzień, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, powinna nastąpić wpłata należności z tytułu podatku.

4a. Terminem płatności dla inkasentów jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata podatku powinna nastąpić, chyba że właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy.

5. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, terminy płatności poszczególnych podatków, zaliczek na podatek lub rat podatku, wskazując dzień, miesiąc i rok, w którym upływa termin płatności.

1. Organ podatkowy, ze względu na ważny interes podatnika, na jego wniosek, może:

1) odroczyć termin płatności podatku,

2) rozłożyć na raty zapłatę podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,

2. Przepis stosuje się również do należności przypadających od płatników lub inkasentów, na podstawie decyzji o odpowiedzialności podatkowej.

2a.Odraczanie terminu płatności podatku i rozkładanie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, na wniosek będącego przedsiębiorcą podatnika, płatnika lub inkasenta, następuje zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.

3. W razie wydania decyzji terminem płatności jest dzień, w którym, zgodnie z decyzją, powinna nastąpić zapłata odroczonego podatku albo poszczególnych rat, na jakie została rozłożona zaległość podatkowa lub podatek.

4. Jeżeli w terminie określonym w decyzji podatnik nie dokonał zapłaty odroczonego podatku bądź nie zapłacił którejkolwiek z rat, na jakie została rozłożona zaległość podatkowa lub podatek, terminem płatności tej raty lub odroczonego podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku.

Terminy płatności Zaległość podatkowa

1. Zaległością podatkową jest podatek nie zapłacony w terminie płatności.

2. Za zaległość podatkową uważa się także nie zapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, w tym również zaliczkę lub ratę podatku.

3. Na równi z zaległością podatkową traktuje się także:

1) nadpłatę, jeżeli w zeznaniu lub w deklaracji, została wykazana nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy dokonał jej zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych,

2) zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy,

3) wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej,

4) oprocentowanie nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku zwrócone lub zaliczone na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.

Termin płatności Odsetki za zwłokę i opłata prolongacyjna

1. Od zaległości podatkowych, naliczane są odsetki za zwłokę.

2. Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik lub inkasent.

3. Odsetki za zwłokę nalicza organ podatkowy, określając ich wysokość na dzień wydania decyzji określającej wysokość zaległości podatkowej, decyzji o zwrocie wynagrodzenia lub decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika (inkasenta).

4.Odsetki za zwłokę naliczane są odpowiednio od dnia:

1) zwrotu nadpłaty lub jej zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych,

2) zwrotu podatku,

3) pobrania wynagrodzenia.

1. Odsetek za zwłokę nie nalicza się:

1) jeżeli w postępowaniu zabezpieczającym organ podatkowy, przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub przed upływem terminu płatności podatku, dokonał zajęcia środków pieniężnych, rzeczy lub praw majątkowych, a następnie, po upływie terminu płatności podatku, środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych,

2) za okres od dnia następnego po upływie terminu do przekazania odwołania organowi odwoławczemu do dnia otrzymania odwołania przez ten organ,

3) za okres od następnego dnia po upływie terminu do rozpatrzenia odwołania do dnia doręczenia stronie decyzji organu odwoławczego,

4) w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu - od dnia wystąpienia przesłanek powodujących zawieszenie postępowania do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania,

5) od zaległości z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 2,00 zł.

2. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego.

3. Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

4. Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

5. Stawka odsetek za zwłokę ulega obniżeniu lub podwyższeniu w stopniu odpowiadającym obniżeniu lub podwyższeniu podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, poczynając od dnia, w którym stopa ta uległa zmianie.

6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, stawkę odsetek za zwłokę w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

7. W razie wydania decyzji dotyczącej podatków stanowiących dochód budżetu państwa, organ podatkowy ustala opłatę prolongacyjną.

8. Stawka opłaty prolongacyjnej wynosi 50% ogłaszanej stawki odsetek za zwłokę.

9. Wysokość opłaty prolongacyjnej oblicza się przy zastosowaniu stawki opłaty prolongacyjnej obowiązującej w dniu wydania decyzji.

10. Nie ustala się opłaty prolongacyjnej, gdy przyczyną wydania decyzji, były klęska żywiołowa lub wypadek losowy.

11. Organ podatkowy może odstąpić od ustalenia opłaty prolongacyjnej, jeżeli wydanie decyzji, następuje w związku z bankowym postępowaniem ugodowym lub postępowaniem układowym.

12 Rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa może wprowadzić opłatę prolongacyjną - z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności podatków stanowiących dochód odpowiednio - gminy, powiatu lub województwa.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej.

Kontrola podatkowa

1. Organy podatkowe pierwszej instancji przeprowadzają kontrolę podatkową u podatników, płatników i inkasentów, zwanych dalej "kontrolowanymi".

2. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie wywiązywania się kontrolowanych z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.

3 Kontrolę podatkową podejmuje się z urzędu.

4. Kontrola podatkowa przeprowadzana jest na podstawie imiennego upoważnienia udzielonego przez:

1) naczelnika urzędu skarbowego - pracownikom tego urzędu,

2) przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego - pracownikom urzędu gminy (miasta), starostwa lub urzędu marszałkowskiego.

5. W upoważnieniu, o którym mowa w § 1, określony jest również zakres kontroli.

6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej.

7. Kontrolujący, w zakresie wynikającym z upoważnienia, są w szczególności uprawnieni do:

1) wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń,

2) żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin,

3) żądania przeprowadzenia remanentu,

4) żądania udostępnienia akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do dokonywania z nich odpisów, wyciągów i notatek.

8. Kontrolujący w toku kontroli podatkowej może również, za zgodą prokuratora rejonowego, dokonać przeszukania pomieszczeń lub rzeczy. Przepisy Kodeksu postępowania karnego o przeszukaniu odnoszące się do Policji mają także zastosowanie do kontrolujących.

9. Kontrolujący mogą zażądać wydania za pokwitowaniem:

1) próbek towarów,

2) akt, ksiąg i dokumentów

a) w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne - na czas nie dłuższy niż miesiąc - lub

b) gdy podatnik nie zapewnia warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej dokumentacji.

10. Przeglądanie akt postępowania przygotowawczego i sądowego, akt spraw sądowych, a także dokumentów stanowiących tajemnicę państwową, służbową lub zawodową oraz sporządzanie z nich odpisów i notatek następuje z zachowaniem właściwych przepisów.

11. Osoba prowadząca kontrolę obowiązana jest okazać kontrolowanemu upoważnienie do jej przeprowadzenia oraz legitymację służbową.

12. Kopię upoważnienia pozostawia się kontrolowanemu.

13. Kontrolowany, osoba upoważniona do reprezentowania lub prowadzenia spraw kontrolowanego, pracownik oraz osoba współdziałająca z kontrolowanym są obowiązani umożliwić wykonywanie czynności

14. Kontrolowany jest obowiązany udzielać wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli.

15. Osoby upoważnione do reprezentowania lub prowadzenia spraw kontrolowanego, pracownicy oraz osoby współdziałające z kontrolowanym są obowiązani udzielać wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, wynikających z zakresu wykonywanych czynności lub zadań.

16. Przebieg kontroli kontrolujący dokumentuje w protokóle. Protokół kontroli zawiera:

1) wskazanie kontrolowanego,

2) wskazanie osób kontrolujących,

3) określenie przedmiotu i zakresu kontroli,

4) określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli,

5) opis dokonanych ustaleń,

6) przedstawienie dowodów,

7) pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień.

17. Protokół jest sporządzany w trzech jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden egzemplarz protokołu kontrolujący doręcza kontrolowanemu.

18. Kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu, może w terminie 21 dni od dnia jego doręczenia złożyć zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowne wnioski dowodowe.

19. W razie nie złożenia wyjaśnień lub zastrzeżeń przyjmuje się, że kontrolowany nie kwestionuje ustaleń kontroli.

Możliwość odwołania od decyzji US

Odwołanie jest zasadniczym prawem podatnika w postępowaniu podatkowym. Od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji służy odwołanie do organu podatkowego wyższego stopnia. Organem podatkowym pierwszego stopnia są urzędy skarbowe dla podatków stanowiących dochody skarbu pastwa oraz przewodniczący zarządu jednostek samorządu terytorialnego w przypadku podatków stanowiących dochód tych jednostek , organami odwoławczymi są izby skarbowe i samorządowe kolegia odwoławcze. Odwołanie w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji wnosi się do właściwego organu odwoławczego, ale za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. Odwołanie od decyzji powinno zawierać określoną przepisami obligatoryjną treść: zarzuty przeciw decyzji, istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. Organ podatkowy, który wydał zaskarżaną decyzję może uznać, że wniesione odwołanie zasługuje na uwzględnienie i wówczas wydaje nową decyzję, którą uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Od wydanej nowej decyzji stronie służy odwołanie w normalnym trybie. Organ podatkowy przekazuje odwołanie w ciągu 1 miesiąca do organu podatkowego wyższej instancji (izby skarbowej).

Organ odwoławczy ten wydaje decyzję, w której:

1) utrzymuje w mocy decyzję organu pierwszej instancji albo

2) uchyla decyzję organu pierwszej instancji:

3) umarza postępowanie odwoławcze.

Organ odwoławczy może uchylić w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Organ odwoławczy, który przekazuje sprawę może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu

Przepisy karne

1. Kto, będąc obowiązanym do zachowania tajemnicy skarbowej, ujawnia informacje objęte tą tajemnicą,

podlega karze pozbawienia wolności do lat. 5.

2. Kto, będąc obowiązanym do zachowania tajemnicy skarbowej, ujawnia informacje podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.

3. Jeżeli sprawca czynu działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 2.

4. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

5. Karami za przestępstwa skarbowe są:

1) kara grzywny w stawkach dziennych,

2) kara ograniczenia wolności,

3) kara pozbawienia wolności.

6. Środkami karnymi są:

1) dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,

2) przepadek przedmiotów,

3) ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów,

4) przepadek osiągniętych korzyści majątkowych,

5) zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska,

6) podanie wyroku do publicznej wiadomości,

7) pozbawienie praw publicznych,

8) środki związane z poddaniem sprawcy próbie:

a) warunkowe umorzenie postępowania karnego,

b) warunkowe zawieszenie wykonania kary,

c) warunkowe zwolnienie.

7. Środkami zabezpieczającymi są:

1) umieszczenie w zakładzie zamkniętym,

2) umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym,

3) umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze lub rehabilitacyjne,

4) umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego,

5) skierowanie do placówki leczniczo-rehabilitacyjnej,

6) przepadek przedmiotów,

Protokoły i adnotacje

1. Organ podatkowy sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.

2. W szczególności sporządza się protokół:

1) przyjęcia wniesionego ustnie podania,

2) przesłuchania strony, świadka i biegłego,

3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale pracownika organu podatkowego,

4) ustnego ogłoszenia postanowienia.

3. Protokół sporządza się tak, aby z jego treści wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy nich obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby.

Państwowa Inspekcja Handlowa

Zadania i cele

1. Inspekcja Handlowa jest powołana do ochrony interesów konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa.

2. Do zadań Inspekcji Handlowej należy:

1) kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych, w zakresie produkcji, handlu i usług,

2) kontrola jakości i bezpieczeństwa towarów i usług, w szczególności zagrażających życiu lub zdrowiu konsumentów,

3) podejmowanie kontroli, mediacji i innych działań interwencyjnych w celu ochrony indywidualnych interesów i praw konsumentów,

4) prowadzenie centralnych i wojewódzkich laboratoriów kontrolno-analitycznych,

5) organizowanie i prowadzenie polubownego sądownictwa konsumenckiego,

6) prowadzenie poradnictwa konsumenckiego,

7) wykonywanie innych zadań określonych w przepisach odrębnych.

3.Zadania wykonują następujące organy:

1) Główny Inspektor Inspekcji Handlowej, zwany dalej "Głównym Inspektorem",

2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora inspekcji handlowej, zwanego dalej "wojewódzkim inspektorem", jako kierownika wojewódzkiej inspekcji handlowej wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej.

4.Wojewódzki inspektor wykonuje w imieniu wojewody zadania i kompetencje Inspekcji Handlowej określone w ustawie oraz przepisach odrębnych.

5. Wojewódzki inspektor kieruje działalnością wojewódzkiego inspektoratu inspekcji handlowej.

6. W rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w sprawach związanych z wykonywaniem zadań i kompetencji Inspekcji Handlowej, organem właściwym jest wojewódzki inspektor i jako organ wyższego stopnia Główny Inspektor.

7. Głównego Inspektora powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

8. Zastępcę Głównego Inspektora powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Głównego Inspektora.

9. Główny Inspektor kieruje działalnością Inspekcji Handlowej przy pomocy Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej.

10. Wojewódzkiego inspektora i jego zastępcę powołuje i odwołuje wojewoda, po zasięgnięciu opinii Głównego Inspektora.

11. Organizację Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej określi statut nadany, w drodze rozporządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów.

12. Organy Inspekcji Handlowej wykonują zadania określone w ustawie, na podstawie okresowych planów pracy; mogą też podejmować kontrole nie planowane, jeżeli wymagają tego okoliczności faktyczne.

13. Główny Inspektor opracowuje kierunki działania Inspekcji Handlowej oraz plany kontroli o znaczeniu krajowym, zatwierdzane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

14. Wojewódzcy inspektorzy ustalają plany pracy uwzględniające

kierunki działania i plany kontroli, o których mowa w ust. 2,

oraz wnioski wojewody.";

15.Zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie ochrony konsumenta wykonuje powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, powoływany i odwoływany przez radę powiatu (radę miasta na prawach powiatu) na zasadach określonych odrębnymi przepisami, które ustalają również szczegółowy zakres jego działania i przysługujące mu uprawnienia.",

16. Inspektorzy Inspekcji Handlowej w związku z wykonywanymi czynnościami kontrolnymi korzystają z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.

17. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania organów Inspekcji Handlowej.".

Państwowa inspekcja sanitarna SANEPID

Ogólnie

Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) - organizacja powołana do nadzoru nad warunkami:

-higieny środowiska

-higieny pracy w zakładach pracy, ośrodkach wypoczynkowych, placówkach oświatowo- wypoczynkowych

-zdrowotnymi żywności i żywienia

PIS wykonuje swoje zadania przez :

-sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego

-prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej

-prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej

Organy PIS:

-główny Inspektor Sanitarny

-państwowi wojewódzcy inspektorzy sanitarni

-państwowi terenowi inspektorzy sanitarni

-państwowi portowi inspektorzy sanitarni dla portów i przystań wód wewnętrznych i terytorialnych.

Zadania i zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Państwowa Inspekcja Sanitarna jest organem powołanym do nadzoru nad warunkami:

1) higieny środowiska,

2) higieny pracy w zakładach pracy,

3) higieny w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku,

4) zdrowotnymi żywności i żywienia

5) w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych, a w szczególności w celu zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych.

Wykonywanie zadań polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, jeżeli ich występowanie ma charakter epidemiczny, a także na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.

Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego należy:

opiniowanie projektów regionalnych i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz

lokalizacji inwestycji pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych,

opiniowanie projektów norm pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych oraz inicjowanie

wydania takich norm,

3)opiniowanie projektów wytycznych w sprawach techniczno-budowlanych pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych,

4) kontrola przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych w dokumentacji

projektowej:

a) budowy i przebudowy obiektów budowlanych i statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych,

b) nowych materiałów i procesów technologicznych przed ich zastosowaniem w produkcji lub w budownictwie,

5) uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku obiektów budowlanych i statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych oraz w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych i przebudowanych zakładów lub ich części,

6) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie zapobiegania negatywnym wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi.

Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących:

1) higieny środowiska, a zwłaszcza czystości powietrza atmosferycznego, gleby, wody i innych elementów środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,

2) utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz środków komunikacji publicznej,

3) warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności oraz warunków żywienia zbiorowego,

4) warunków zdrowotnych produkcji i obrotu przedmiotami użytku oraz innymi wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi,

5) warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy,

6) higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku,

7) higieny procesów nauczania.

Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób należy:

1) dokonywanie analiz i ocen epidemiologicznych,

2) opracowywanie programów i planów działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej, przekazywanie ich do realizacji publicznym zakładom opieki zdrowotnej oraz kontrola realizacji tych programów i planów,

3) ustalanie zakresu i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie,

4) wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wydanie - w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych,

5) planowanie i organizowanie sanitarnego zabezpieczenia granic państwa,

6) nadzór sanitarny nad ruchem pasażerskim i towarowym w morskich i lotniczych portach oraz przystaniach,

7) udzielanie poradnictwa w zakresie spraw sanitarno-epidemiologicznych lekarzom okrętowym i personelowi pomocniczo-lekarskiemu, zatrudnionemu na statkach morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych,

8) kierowanie akcją sanitarną przy masowych przemieszczeniach ludności, zjazdach i zgromadzeniach.

Państwowa Inspekcja Sanitarna inicjuje, organizuje, prowadzi, koordynuje i nadzoruje działalność oświatowo-zdrowotną w celu ukształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych, a w szczególności:

1) inicjuje i wytycza kierunki przedsięwzięć zmierzających do zaznajamiania społeczeństwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, popularyzowania zasad higieny i racjonalnego żywienia, metod zapobiegania chorobom oraz umiejętności udzielania pierwszej pomocy,

2) pobudza aktywność społeczną do działań na rzecz własnego zdrowia,

3) udziela porad i informacji w zakresie zapobiegania i eliminowania negatywnego wpływu czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi,

4) ocenia działalność oświatowo-zdrowotną prowadzoną przez szkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze, szkoły wyższe oraz środki masowego przekazywania, zakłady opieki zdrowotnej, inne zakłady, instytucje i organizacje oraz udziela im pomocy w prowadzeniu tej działalności.

Organizacja Państwowej Inspekcji Sanitarnej

1. Państwowa Inspekcja Sanitarna podlega Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej.

2. Państwową Inspekcją Sanitarną kieruje Główny Inspektor Sanitarny.

3. Głównego Inspektora Sanitarnego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.

4. Główny Inspektor Sanitarny jest zastępcą Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej do spraw sanitarno-epidemiologicznych.

Organem doradczym i opiniodawczym Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawach objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest Rada Sanitarno-Epidemiologiczna, powoływana na okres trzech lat.

Rada Sanitarno-Epidemiologiczna składa się z przewodniczącego, sekretarza i członków, których powołuje i odwołuje Minister Zdrowia i Opieki Społecznej spośród pracowników nauki i osób posiadających wybitne przygotowanie praktyczne z dziedziny sanitarno-epidemiologicznej.

Organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej są:

1) Główny Inspektor Sanitarny,

2) państwowi wojewódzcy inspektorzy sanitarni,

3) państwowi terenowi inspektorzy sanitarni dla gmin,

4) państwowi portowi inspektorzy sanitarni dla morskich portów i przystani, wód wewnętrznych i terytorialnych oraz jednostek pływających na tych obszarach.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji, w drodze rozporządzenia, określa terytorialny zakres działania oraz siedziby terenowych i portowych inspektorów sanitarnych.

Państwowi wojewódzcy inspektorzy sanitarni podlegają Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu.

Państwowy Inspektor Sanitarny wykonuje zadania przy pomocy podległej mu stacji sanitarno-epidemiologicznej, będącej zakładem opieki zdrowotnej.

Organizację oraz zasady działania stacji sanitarno-epidemiologicznych, a także wymagane kwalifikacje pracowników tych stacji określa Minister Zdrowia i Opieki Społecznej.

Uprawnienia Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Państwowy inspektor sanitarny jest uprawniony do kontroli zgodności budowanych obiektów z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi, określonymi w obowiązujących przepisach. Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości są wpisywane do dziennika budowy, z wyznaczeniem terminu ich usunięcia.

Państwowy inspektor sanitarny w związku z wykonywaną kontrolą ma prawo:

1) wstępu o każdej porze dnia i nocy, na terenie miast i wsi do:

a) zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń i urządzeń wchodzących w ich skład,

b) obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, ogrodów działkowych i nieruchomości oraz wszystkich pomieszczeń wchodzących w ich skład,

c) środków transportu i obiektów z nimi związanych, w tym również na statki morskie, żeglugi śródlądowej i powietrzne,

d) obiektów będących w trakcie budowy,

2) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób,

3) żądania okazania dokumentów i udostępniania wszelkich danych,

4)pobierania nieodpłatnie próbek do badań.

Państwowy inspektor sanitarny ma prawo wstępu do mieszkań w razie podejrzenia lub stwierdzenia choroby zakaźnej, zagrożenia zdrowia czynnikami środowiskowymi, a także jeżeli w mieszkaniu jest lub ma być prowadzona działalność produkcyjna lub usługowa.

Wstęp do mieszkań osób korzystających z immunitetów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów bądź zwyczajów międzynarodowych jest dozwolony jedynie w porozumieniu z właściwym przedstawicielem dyplomatycznym.

W razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych, państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień.

Jeżeli naruszenie wymagań, o których mowa w ust. 1, spowodowało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, państwowy inspektor sanitarny nakazuje unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub innego urządzenia), zamknięcie obiektu użyteczności publicznej, wyłączenie z eksploatacji środka transportu, wycofanie z obrotu środka spożywczego, przedmiotu użytku lub innego wyrobu mogącego mieć wpływ na zdrowie ludzi albo podjęcie lub zaprzestanie innych działań; decyzje w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu.

Państwowemu inspektorowi sanitarnemu przysługuje prawo zgłoszenia sprzeciwu przeciwko uruchomieniu wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy lub innego obiektu budowlanego, wprowadzeniu nowych technologii lub zmian w technologii, dopuszczeniu do obrotu materiałów stosowanych w budownictwie lub innych wyrobów mogących mieć wpływ na zdrowie ludzi - jeżeli w toku wykonywanych czynności stwierdzi, że z powodu nieuwzględnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych określonych w obowiązujących przepisach mogłoby nastąpić zagrożenie życia lub zdrowia ludzi.

Zgłoszenie sprzeciwu wstrzymuje dalsze działania w sprawach, o których mowa w ust. 1, do czasu wydania decyzji przez państwowego inspektora sanitarnego wyższego stopnia.

W razie stwierdzenia istotnych uchybień w działalności kontrolowanej jednostki, mogących mieć wpływ na stan zdrowia lub życie ludzi, państwowy inspektor sanitarny, niezależnie od przysługujących mu środków, zawiadamia o stwierdzonych uchybieniach kierownictwo kontrolowanej jednostki lub jednostkę albo organ powołany do sprawowania nadzoru nad tą jednostką.

Przepis karny

Kto utrudnia lub udaremnia działalność organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej podlega karze aresztu do 3 miesięcy, ograniczenia wolności do 3 miesięcy albo grzywny.

Zadania stacji epidemiologoczno-sanitarnej

Stacja sanitarno-epidemiologiczna zapewnia realizację zadań inspektora sanitarnego należących do jego kompetencji, w szczególności poprzez:

1) prowadzenie spraw związanych z wykonywaniem czynności kontrolnych,

2) wykonywanie badań i analiz laboratoryjnych,

3) wykonywanie badań i pomiarów środowiskowych,

4) opracowywanie ocen i analiz środowiskowych warunkujących zdrowie ludności,

5) działalność przeciwepidemiczną,

6) opracowywanie analiz i ocen epidemiologicznych oraz stanu higieniczno-sanitarnego,

7) przygotowywanie projektów decyzji i wykonywanie innych czynności w postępowaniu administracyjnym i postępowaniu egzekucyjnym w administracji,

8) przygotowywanie wniosków do kolegiów do spraw wykroczeń,

9) przygotowywanie spraw związanych z prowadzeniem dochodzenia oraz wnoszenie i popieranie oskarżenia w postępowaniu uproszczonym, według odrębnych przepisów,

10) inicjowanie, organizowanie, koordynowanie, prowadzenie i nadzorowanie działalności na rzecz promocji zdrowia,

11) opracowywanie projektów planów pracy oraz sprawozdań z działalności stacji sanitarno-epidemiologicznej,

12) prowadzenie spraw administracyjnych, gospodarczych, finansowych oraz pracowniczych.

Państwowa Inspekcja higieny

Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi

Organy sprawujące nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi

państwowymi albo samorządowymi są obowiązane podejmować działania na rzecz kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w szczególności:
1) udzielać przedsiębiorstwom i jednostkom organizacyjnym pomocy przy wykonywaniu zadań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) dokonywać, co najmniej raz w roku, oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach i jednostkach organizacyjnych oraz określać kierunki poprawy tego stanu,
3) w miarę potrzeb i możliwości - inicjować i prowadzić badania naukowe dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podstawowe obowiązki pracodawcy wobec pracownika i PIH-u

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy

Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

W szczególności pracodawca jest obowiązany:
1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,
3) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
4) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:
1) współpracować ze sobą,
2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,
3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.

Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności.
Pracodawca zawiadamia właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o zaprzestaniu działalności lub likwidacji zakładu pracy.
Właściwy inspektor pracy lub właściwy państwowy inspektor sanitarny może zobowiązać pracodawcę prowadzącego działalność powodującą szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników do okresowej aktualizacji informacji.

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy

Pracodawca zatrudniający więcej niż 10 pracowników, tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "służbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 50 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.
Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Właściwy inspektor pracy w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym może nakazać zwiększenie liczebności służby bhp lub utworzenie tej służby przez pracodawcę zatrudniającego mniejszą liczbę pracowników niż określona w § 1, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagrożeniami zawodowymi.

Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy

Pracodawca zatrudniający więcej niż 50 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "komisją", jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji wchodzą pracownicy służby bhp, lekarz sprawujący opiekę zdrowotną nad pracownikami, społeczny inspektor pracy, a także przedstawiciele pracowników - wybrani przez zakładową organizację związkową, a w przypadku, gdy u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - przez pracowników, w trybie przyjętym w zakładzie pracy.

Najwyższa Izba Kontroli

Ogólnie

1. Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej.

2. Najwyższa Izba Kontroli podlega Sejmowi.

3. Najwyższa Izba Kontroli działa na zasadach kolegialności.

Najwyższa Izba Kontroli kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

Najwyższa Izba Kontroli może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności.

Najwyższa Izba Kontroli może również kontrolować z punktu widzenia legalności i gospodarności działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa.

Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Sejmowi:

1) analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej,
2) opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów,
3) informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia, określone w ustawie.

Prezes Najwyższej Izby Kontroli jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 6 lat i może być ponownie powołany tylko raz.

Prezes Najwyższej Izby Kontroli nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej ani wykonywać innych zajęć zawodowych.

Prezes Najwyższej Izby Kontroli nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.

Rzecznik praw obywatelskich

Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych.

Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 5 lat.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej ani wykonywać innych zajęć zawodowych.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.

Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Rzecznik Praw Obywatelskich corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

Główny urząd statystyczny

Główny urząd statystyczny z siedzibą w Warszawie posiada sieć placówek we wszystkich województwach, a na szczeblu najwyższym posiada rejonowe placówki.

GUS zbiera sprawozdania z zakładów pracy takie jak:

Koniunktura gospodarcza firmy
Sprawozdanie finansowe firmy
Ceny poszczególnych wyrobów
Sprawozdania produkcyjne
Sprawozdania o innowacjach, wnioskach racjonalizatorskich, inwestycjach firmy
Sprawozdanie o taborze transportowym firmy

Powyższe sprawozdania zawierają dane o produkcji (asortyment, tonaż wartość produkcji ), sprzedaż krajową i zagraniczną, stan zapasów, zatrudnienie, trendy rozwojowe firmy, koszty poniesione w firmie, wynik finansowy, ceny poszczególnych wyrobów, ocenę sytuacji w danym okresie czasu, prognozę sytuacji gospodarczej .

Sprawozdania dostarczane są GUS owi za różne okresy czasu:

roczne np.: P-01 (zawierające produkcję i sprzedaż roczną sklasyfikowaną według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług)
kwartalne
miesięczne

Dane ze sprawozdania zbierane są w rejonowych placówkach i przesyłane są do Urzędu wojewódzkiego, tam są zestawiane i przesyłane do placówki centralnej, mieszczącej się w Warszawie.

Dane zebrane ze sprawozdań służą do opracowywania różnych danych o gospodarce kraju i często podawane w środkach masowego przekazu.

Nie złożenie sprawozdania placówce GUSu w terminie grozi nałożeniem wysokiej kary pieniężnej na zakład pracy.

Obowiązki przedsiębiorstw wobec powyższych instytucji

Urząd skarbowy

Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Podmioty podlegające szczególnemu nadzorowi podatkowemu obowiązane są zapewnić warunki i środki do sprawnego przeprowadzenia kontroli, w tym:

przesłać do urzędu kontroli skarbowej co najmniej na 14 dni przed rozpoczęciem działalności, zgłoszenie oraz dokumentację dotyczącą tej działalności w zakresie określonym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
dostosować urządzenia i pomieszczenia do nakładania zabezpieczeń urzędowych,
dostarczyć legalizowane przyrządy pomiarowe, odczynniki oraz sprzęt techniczny, niezbędne do kontroli ilości i jakości surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych,
oznaczyć urządzenia i pomieszczenia służące do działalności objętej szczególnym nadzorem podatkowym w sposób określony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
zgłaszać niezwłocznie urzędowi kontroli skarbowej albo stałemu nadzorowi, o ile jest w danym podmiocie sprawowany, przypadki zniszczenia lub kradzieży wyrobów objętych szczególnym nadzorem podatkowym bądź znaków skarbowych akcyzy,
zgłaszać urzędowi kontroli skarbowej albo stałemu nadzorowi informacje o terminach czynności, w zakresie określonym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
prowadzić dokumentację i ewidencje zgodnie z wzorami ustalonymi przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych
terminie 7 dni należy zgłosić pracownika do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego na druku ZUS ZUA. Jest on bowiem objęty obowiązkowym ubezpieczeniem: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym. Pracodawca oblicza wysokość składki, pobiera ją i odprowadza do ZUS-u. Składkę na ubezpieczenie emerytalne (19,52 %) i rentowe (13 %) ze swoich środków po połowie płaci pracodawca i pracownik. Składkę na ubezpieczenie chorobowe (2,45 %) ze swoich środków płaci pracownik, a na ubezpieczenie wypadkowe (1,62 %) pracodawca. Natomiast składkę na ubezpieczenie zdrowotne (7,75 %) pracodawca potrąca z zaliczki na podatek dochodowy pracownika.

Oprócz tego pracodawca płaci jeszcze składkę na Fundusz Pracy (2,45 %) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,08 % wynagrodzeń stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne).

Państwowa inspekcja pracy i SANEPID

1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:

- organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

- zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,

- zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

- zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

3. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.
4. W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:

- współpracować ze sobą,
- wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,
- ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.

5. Wyznaczenie koordynatora, o którym mowa w § 1, nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.

6. Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności.
7. Obowiązek, o którym mowa w § 1, ciąży na pracodawcy odpowiednio w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji.
8. Pracodawca zawiadamia właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o zaprzestaniu działalności lub likwidacji zakładu pracy.
9. Właściwy inspektor pracy lub właściwy państwowy inspektor sanitarny może zobowiązać pracodawcę prowadzącego działalność powodującą szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników do okresowej aktualizacji informacji, o której mowa w § 1.

Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi

1. Organy sprawujące nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi są obowiązane podejmować działania na rzecz kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w szczególności:
- udzielać przedsiębiorstwom i jednostkom organizacyjnym pomocy przy wykonywaniu zadań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
- dokonywać, co najmniej raz w roku, oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach i jednostkach organizacyjnych oraz określać kierunki poprawy tego stanu,
- w miarę potrzeb i możliwości - inicjować i prowadzić badania naukowe dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
3. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.
4. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy.
5. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.
6. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i właściwemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę.

Literatura

http://www.rzeszow.oip.pl

http://www.zus.pl

http://www.gus.pl

www.sanepid.wroc.pl

http://www.wiem.onet.pl

Pobrane z serwisu internetowego http://www.bap.lex.pl

Dz.U.99.83.930

Dz.U.99.54.572

Dz.U.97.137.926

Dz.U. Nr 129

Dz.U. Nr 26

Dz.U.Nr 16

Dz.U.Nr 14

Dz.U.Nr 65

Dz.U.Nr 106

Dz. U. Nr 90

http://www.rzeszow.oip.pl/zakres_pip.htm

http://www.rzeszow.oip.pl/historia.htm

Dz.U.96.87.396 Rozdział 2a

http://www.rzeszow.oip.pl/rop.htm

http://www.rzeszow.oip.pl/kontrola.htm

http://wiem.onet.pl/wiem/00894e.html

http://www.zus.pl/bezpi/ubez_bl.htm ; www.zus.pl/swiadcze/t_swiad.htm

Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.).

Dz.U.99.83.930 Rozdział 14 ; Dz.U.99.54.572 Rozdział 1 i 2

Dz.U.99.54.572 Rozdział 1 i 4

Dz.U.97.137.926 Dział III Rozdział 4, 5 i 6

Dz.U.97.137.926 Dział IV Rozdział 7

Dz.U.97.137.926 Dział IV Rozdział 6

Dz.U.99.54.572 Rozdział 3

Dz.U.97.137.926 Dział IV Rozdział 15, 16, 17, 19 i 20

Dz.U.99.83.930 Rozdział 3 Artykuł 22

Dz.U.97.137.926 Dział IV Rozdział 9

(Dz.U. Nr 26 poz. 206, Nr 16 poz. 91, Nr 14 poz. 88, Nr 65 poz. 279,

Nr 106 poz. 496)

www.sanepid.wroc.pl/gis_onas.htm

Dz. U. Nr 90 Rozdział 1

Dz. U. Nr 90 Rozdział 3

Dz. U. Nr 90 Rozdział 4

www.sanepid.wroc.pl/regulamin.htm

Dz.U. z 1997 r.Nr 129, poz. 844

Dz.U.96.87.396 Rozdział 10

Dz.U.96.87.396 Rozdział 11

http://republika.pl/troninkk/str/rozdz9.html

www.wiem.onet.pl

www.gus.org.pl

http://www.zus.pl/ubrezpie/ube_007.htm ; (Dz. U. z dnia 5 lipca 1974 r.) Dz.U.96.87.396

Dz.U.96.87.396 Rozdział 1

Dz.U.96.87.396 Rozdział 12