Wykład 1

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU I PŁATNOŚCI:

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU:

• Dotyczy samodzielnych transakcji finansowych, które nie mają bezpośredniego związku z przepływem osób, towarów, usług.

• Obejmuje nie tylko obywateli państw członkowskich, ale także osoby prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej, które mają swoją siedzibę na terenie UE (podmioty gospodarcze-> wg miejsca siedziby lub miejsca zamieszkania na terenie UE)

UPRAWNIENIA:

- swobodny transfer zysków

- realizacja swobód związanych z liberalizacją handlu, prowadzeniem działalności gospodarczej na obszarze UE, przepływem pracowników;

• Została zrealizowana najpóźniej ze wszystkich swobód

• Wcześniej podlegała odrębnym regulacjom służącym ochronie interesów państw członkowskich - państwa starały się chronić przed wydarzeniami o charakterze destabilizacyjnym będącymi wynikiem różnych kryzysów; chodziło o ryzyko nagłego odpływu kapitału prowadzące do destabilizacji finansowej państwa;

Traktaty Rzymskie odnosiły się do swobody przepływu kapitału, jednak to Traktat z Maastricht przewidywał całkowitą swobodę -> generalny i równorzędny zakaz stosowania ograniczeń w swobodzie przepływu kapitału i ludności;

Do dnia dzisiejszego utrzymano zakaz stosowania ograniczeń nawet, jeśli nie mają charakteru dyskryminacyjnego.

SWOBODA PRZEPŁYWU PŁATNOŚCI:

• Nie ma charakteru samoistnego - służy ona przepływowi towarów, usług, przedsiębiorczości

• Rozumiana, jako: każde przemieszczanie się środków płatności między podmiotami, z których co najmniej 1 musi mieć status państwa członkowskiego

• Przepływ stanowi świadczenie wzajemne, wynikające ze zobowiązania, nie samoistne;

• Płatności zostały zliberalizowane bardzo szybko - bardzo duży wpływ na tę liberalizację wywarło orzecznictwo

• Sprawa Louis Carbon vs Włochy - ETS wyróżnił swobodę przepływu płatności

• Zgodnie z orzeczeniem ETS w przypadku systemów edukacyjnych, świadczenia usług medycznych, usług turystycznych oraz systemów podróży służbowych mówimy o płatnościach, nie o przepływie kapitału

• Płatności bieżące są transferem walorów dewizowych w wykonaniu transakcji podstawowych, podczas gdy przepływ kapitału to transfer związany z funkcjonowanie określonych funduszy a nie zapłatą za towar;

• Liberalizacja miała charakter stopniowy:

• L. 60Te - dyrektywy z 11.05.1960 Oraz z 18.12.1962 Dotyczące uwolnienia przepływu kapitału długoterminowego

• W założeniu: podział ruchów kapitałowych na grupy A, B, C i D. Liberalizacja obejmowała kolejno: grupę A, potem B, C - ograniczone działania liberalizacyjne. Grupa D w ogóle nie podlegała liberalizacji;

• Od początku nie było natomiast prawnie wiążącej klauzuli, jeśli chodziło o wprowadzanie nowych lub zaostrzanie istniejących rozwiązań

• 2 grupy państw:

- bez żadnych ograniczeń przyjęły swobodę: Luksemburg, Holandia, Niemcy

- restrykcje: Francja, Włochy potem Hiszpania, Portugalia, Grecja

• Dyrektywy z 1986 oraz 1988:

- mocą dyrektywy z 1986 liberalizacja rozciągnięta została na kapitał z grupy C

- w regulacji z 1988 uwolniono wszelkie operacje związane z rachunkami inwestycyjnymi, lokatami kapitałowymi, zaciąganiem pożyczek

• Problemy podatkowe pozostały domeną państw członkowskich

• Identyfikacja grup:

• Grupa A - inwestycje bezpośrednie, inwestycje w nieruchomości, wszelkie przepływy kapitału w celach osobistych, spadki, darowizny

• Grupa B - papiery wartościowe, które były w obrocie giełdowym

• Grupa C - pozagiełdowy obrót papierami wartościowymi, zagraniczna emisja akcji i obligacji, kredyty długoterminowe i średnioterminowe;

• Grupa D - przywóz i wywóz gotówki, przelewy na rachunek bieżący, kredyty krótkoterminowe

ETS w sprawie Crammer: swoboda rozciąga się na wszystkie operacje towarzyszące np. ustanowienie hipoteki, pożyczki bankowe, inwestycyjne. Mamy do czynienia z szeroką wykładnią zasady swobody przepływu płatności i kapitału. Ta linia orzecznicza jest trwała i konsekwentna.

• W związku z dyrektywą z 1988 zobowiązano wszystkie państwa członkowskie z wyjątkiem Portugalii i Hiszpanii do znoszenia krajowych ograniczeń w obrocie kapitału w ramach rynku wewnętrznego;

• Początkowo proces liberalizacji nie obejmował Grecji. 6.05.1994 proces został zakończony;

• Dyrektywa z 1988 dokonała eliminacji kontroli dewizowej w zakresie przepływu kapitału między państwami członkowskimi - katalog umieszczony w ramach dyrektywy obejmował stopniowo uwalniane inwestycje bezpośrednie :

• zakładanie, nabywanie przedsiębiorstwa,

• udział w przedsiębiorstwach długoterminowych,

• pożyczki, zakup, sprzedaż nieruchomości,

• zakup, sprzedaż, wszelkie transakcje z udziałem papierów wartościowych,

• obrót świadczeniami inwestycyjnymi,

• obrót instrumentami finansowymi

• operacje finansowe z wykorzystaniem bankowych rachunków,

• transfery terminowe,

• poręczenia,

• gwarancje,

• prawa zastawu,

• płatności transferowe w związku z realizacją różnych kontraktów ubezpieczeniowych

• przepływ towarów o charakterze osobistym - darowizny, spadki, wywóz, wwóz pieniędzy, papierów wartościowych, środków płatniczych

• pozostały przepływ kapitału : pobierane produkty, odszkodowania, opłaty licencyjne, także prawo swobodnego transferu zysków

• operacje finansowe z wykorzystaniem bankowych rachunków, transfery terminowe, poręczenia, gwarancje, prawa zastawu, płatności transferowe związane z realizację różnych kontraktów ubezpieczeniowych

• przepływ kapitału o charakterze osobistym - spadki, darowizny

• wywóz / wwóz pieniędzy, papierów wartościowych, środków płatniczych

• pozostały przepływ kapitału: pobieranie podatków, odszkodowania, opłaty licencyjne

• także prawo swobodnego transferu zysków

OGRANICZENIA:

• istnieje możliwość ich wprowadzenia;

• mogą być podejmowane w związku z zagrożeniem swobody przepływu kapitału krótkoterminowym, w znacznych rozmiarach -> jeśli zagrożenie to mogłoby doprowadzić do powstania poważnych zakłóceń na rynku wewnętrznym

• system wspólnotowy - założenie stopniowej liberalizacji tylko w zakresie niezbędnym dla funkcjonowania swobody - zrezygnowano z tego założenia, gdy finalizowano unię gospodarczą

• Państwa członkowskie zachowały kompetencje do:

• stosowania takich środków, jak przepisy podatkowe, które różnicują podatki ze względu na miejsce inwestowania kapitału

• podejmowania działań prewencyjnych - naruszenie przepisów prawa wewnętrznego, zwłaszcza podatkowego

• ustalania procedur zgłaszania przepływu kapitału, ale tylko do celów informacji statystycznych i administracyjnych

• uruchamiania środków uzasadnionych porządkiem publicznym i bezpieczeństwem publicznym

• stosowania dopuszczalnych w prawie UE ograniczeń w zakresie swobody

• ograniczenia mogą być stosowane/ wprowadzane w wyjątkowych okolicznościach na okres 6 miesięcy

• przyjmuje się środki ochronne niezbędne ze względu na stwarzanie poważnego zagrożenia dla funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej

• w celu: ochrony państw członkowskich głównie przed zagrożeniami spowodowanymi nagłym, znaczącym napływem lub odpływem kapitału poza UE

• na rozwój rynku wewnętrznego rzutuje także STRATEGIA LIZBOŃSKA z 2000 roku, zmieniona w roku 2005. Najważniejsze jej przesłanie: fundusze strukturalne z budżetu UE na lata 2007-2013 -> cel: UE do 2010 roku miała stać się najsilniejszą gospodarką świata. Miało w tym pomóc kształtowanie społeczeństwa informacyjnego opartego na wiedzy - w myśl zasady: większą wartość ma wiedza ludzka niż środki materialne. Kompatybilna do tej strategii - strategia bolońska;

• środki ochronne - ich podejmowanie wymaga uzasadnienia rzeczywistymi i poważnymi przyczynami, z poszanowaniem zasady proporcjonalności

• sankcje:

• mogą polegać na zerwaniu lub ograniczeniu stosunków gospodarczych z 1 albo kilkoma państwami trzecimi

• nie może ich nakładać samo państwo członkowskie - wymaga się spełnienia procedury

• Rada może nakładać takie środki, jeśli tego nie czyni - państwo członkowskie może podjąć środki samo i od razu zawiadomić pozostałe państwa członkowskie i komisję

Wykład 2 19.10.2010

Kryteria konwergencji wprowadził traktat z Masstricht- każde państwo członkowskie ma prawo do uczestniczenia w unii walutowej. Nie ma obowiązku, nie musi być w unii walutowej, może być tylko w unii gospodarczej a nad przystąpieniem i przyjęciem euro może jedynie rozważać.

Kryteria konwergencji/zbieżności miały uniemożliwić udział w Unii państw słabych gospodarczo, był to wiosek Niemiec. Traktat dał prawo wyboru daty wstąpienia do unii walutowej, nawet gdyby państwo wszystkie kryteria spełniło wcale nie musi przystąpić.

W Traktacie z M art.119 - regulacje, które odnoszą się do sytuacji, gdy dane państwo członkowskie ma trudności, które narażają na niebezpieczeństwo funkcjonowania tego rynku wspólnego albo uniemożliwiają lub zniekształcają realizację wspólnej polityki handlowej. W takiej sytuacji, jeśli państwo członkowskie wpływa negatywnie na rynek wewnętrzny Komisja ma obowiązek, nie prawo, natychmiast zbadać sytuację takiego państwa i zalecić mu odpowiednie środki. Gdyby takie działania były niewystarczające wówczas Rada może podjąć decyzję o udzieleniu takiemu państwu pomocy i to pomocy w formie i na zasadach, które traktat przewiduje. Te kryteria określono w traktacie z M w art. 120 a mianowicie:

1. Wysoki stopień stabilności cen,

2. Zdrowe finanse publiczne,

3. Stabilność kursów walutowych,

4. Stabilność długookresowych stóp procentowych.

Ich realizacja miała być istotnym elementem realizacji przyszłej unii walutowej, nadal odgrywają ważną rolę w stabilizacji. Podkreśla się wielokrotnie, nie tylko w doktrynie, ale i w uregulowaniach prawnych, że spełnienie tych kryteriów nie może mieć charakteru jednorazowego, musi on być trwały. Oprócz tych kryteriów wymienionych expressis verbis dla utworzenia unii walutowej konieczne jest także spełnienie dwóch dodatkowych kryteriów:

A. Przynależność waluty danego państwa do europejskiego systemu walutowego,

B. niezależność banku centralnego.

Omówienie:

Ad. 1 Stabilność cen - sama stabilność cen jest niezbędnym warunkiem trwałego wzrostu gospodarczego; ma kluczowe znaczenie, jako czynnik, który ogranicza ryzyko konfliktów społecznych a także zachęca do gromadzenia oszczędności, jeżeli nie ma stabilności cen to o oszczędnościach nie ma mowy. Przyjęcie stabilności cen oznacza, że roczny wskaźnik inflacji w danym państwie nie może być wyższy od średniej stopy inflacji w trzech państwach członkowskich o najlepszych pod tym względem wskaźnikach o więcej niż 1,5%. Połowa lat 90. To właściwie większość państw członkowskich już zrealizowała takie kryteria, łączyło się to z polityką antyinflacyjną. Można wspomnieć o 4 krajach, które i obecnie mają trudności: Grecja, Włochy, Portugalia oraz Hiszpania. Wiele czynników wskazuje na wzrost inflacji, te wskaźniki to:

• nadmierne zadłużenia budżetów,

• wzrost cen towarów importowanych,

• deprecjacja walut,

• rosnące koszty produkcji,

• niewątpliwie ciągle rosnące koszty pracy wynikające ze spadku wydajności pracy i wielkich nacisków na wzrost płac.

Te kryteria mają charakter ekonomiczny. Inflacja cały czas musi być na poziomie nieprzekraczającym 1,5% ale zaczyna się to chwiać, kryzys gospodarczy nadal nie jest opanowany - widać to chociażby w państwach, które mają rozbudowaną sferę budżetową, np. Francja.

Ad. 2 Zdrowe finanse publiczne - posłużono się dwoma wskaźnikami -

A) deficyt budżetowy, który nie może być nadmierny - jest to nieprecyzyjne, potem uściślono - nie może przekraczać 3% PKB.

B) dług publiczny - jego max. wartość nie może przekraczać 60% PKB. Kryterium to wprowadzono pod wpływem Niemiec, które obawiały się, że nadmierne zadłużenie będzie osłabiało wspólnotę. Kraje słabe zostały zobowiązanie do przestrzegania tych warunków i do informowania Komisji Europejskiej o wysokości zarówno aktualnego jak i planowanego deficytu a także długu publicznego. Komisja ma ze swojej strony obowiązek stałego nadzoru nad taką sytuacją budżetową w poszczególnych wszystkich państwach członkowskich. Traktat z M wskazuje, że Rada Europejska wydaje zalecenia i w myśl tych zaleceń dane państwo ma obowiązek podejmowania działań, aby tę sytuację poprawić. Jest wskazany termin i jeżeli państwo w wyznaczonym terminie nie podejmie skutecznych działań to Rada może podać treść tych udzielanych zaleceń do publicznej wiadomości, a jeśli to nie skutkuje, to traktat daje kilka innych możliwości -> Rada ma prawo zastosować albo jeden albo kilka środków jednocześnie i należą do nich:

I) Rada może zażądać dodatkowych informacji, przed podjęciem przez to państwo decyzji o emisji pożyczek lub o długach.

II) Rada może zalecić Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu weryfikację polityki kredytowej wobec tego państwa

III) może zażądać wpłacenia nią opłaconego depozytu do czasu skorygowania takiego deficytu,

IV) może nałożyć karę finansową, jej wysokość zależy od PKB, z reguły jest 0,2% PKB plus 0,1% za każdy punkt procentowy deficytu powyżej wskazanego pułapu - 3%.

Ad.3 Stabilność kursów walutowych - kraje członkowskie zostały zobowiązane do przestrzegania normalnych granic wahań kursów, które są określone mechanizmem kursów walut Europejskiego Systemu Walutowego przez co najmniej 2 lata i jest zastrzeżenie - przy braku dewaluacji w stosunku do waluty jakiegokolwiek innego państwa członkowskiego. Początkowo był problem z pojęciem normalnego przedziału wahań, kiedy podpisywano układ z M to dopuszczalny wynosił +/- 2,25% dla mocnych walut, <bo ustalono dwa kryteria, dla mocnych a dla słabszych +/- 6%> To jednak się nie udało, i dla słabszych wprowadzono przedział +/- 15%. Państwa członkowskie tylko niektóre spełniały takie kryterium.

Ad. 4 Stabilność długookresowych stóp procentowych - długoterminowa stopa procentowa nie powinna przekraczać średniej nominalnej długookresowej stopy procentowej 3 państw Unii Europejskiej o najniższym rocznym wskaźniku inflacji o więcej niż o 2 punkty procentowe. Państwa członkowskie nieformalnie zobowiązały się także do niewprowadzania żadnych nowych ograniczeń, jeżeli chodzi o przepływ kapitału, który służyłby inwestycjom, aby nadmiernie nie eksponować i przyciągać kapitału z innych państw członkowskich. Pełna liberalizacja tej swobody wymusza na państwach unikanie ograniczeń, ale musi być także zawężająca wykładnia dopuszczalnych wyjątków, a także dostosowanie swoich działań do zasady proporcjonalności. Trybunał Europejski podkreślał niemożliwość uwolnienia się od zobowiązań traktatowych w szczególności przez powoływanie się na trudności gospodarcze, klauzule bezpieczeństwa i porządku publicznego. Równocześnie państwa członkowskie nie zostały pozbawione możliwości stosowania pewnych restrykcji w odniesieniu do państw trzecich. Ta możliwość w szczególnych okolicznościach - na okres 6 miesięcy takie ograniczenia można zastosować.

Także podkreśla się, że państwa członkowskie zobowiązały się do niewprowadzania ograniczeń, gdy chodzi o swobodę przepływu zysków za granicę. Wprowadzono także działania związane z organizacją OECD -Organizacja Współpracy Gospodarczej - w jej ramach obowiązuje kodeks liberalizacji przepływów kapitałowych, członkostwo w Międzynarodowym Funduszu Walutowym łączy się z koniecznością uzyskania zgody na wprowadzenie jakichkolwiek ograniczeń w zakresie płatności czy transakcji bieżących, a WTO - Światowa Organizacja Handlu wymaga przestrzegania umowy, albowiem UE jest członkiem WTO, jako całość, o środkach inwestycyjnych związanych z handlem.

Także swoboda przepływu kapitału stanowi integralny element w zakresie obrotu nieruchomościami. Jest to prawo wszystkich obywateli Unii do obrotu nieruchomościami, które są położone na obszarze wszystkich państw członkowskich. Istnieje tutaj pewien złożony stan faktyczny, swoboda przepływu kapitału to inwestycje, możliwość nabywania nieruchomości a podstawowe znaczenie odgrywa cel, mianowicie, w jakim celu taki zakup następuje, dlatego ze tutaj zakup mieszkania lub gruntu, który dokonywany jest w celu osiedlenia się czy podjęcia pracy czy niezbędny jest do prowadzenia działalności gospodarczej na pewno stanowi to kwalifikację, jeżeli chodzi o realizację tych swobód. Legalność wszelkich inwestycji, która jest stosowana przez dane państwo członkowskie jest oceniana z punktu widzenia dopuszczalności ograniczeń. Bardzo dużo kontrowersji w przeszłości wywoływała realizacja tej swobody np. związanych z nabywaniem wysp greckich.

Z aprobatą ETS (obecnie TS) nie mogły spotkać się włoskie przepisy, które ograniczały sponsorowanie wynajmu mieszkań oraz preferencyjne rozwiązania prawne w zakresie kredytów hipotecznych, które były zastrzeżone tylko dla obywateli włoskich. Pomimo korzystania z tej swobody w celu nabywania nieruchomości można powiedzieć ze także zezwolenia, które bardzo ciężko było uzyskać cudzoziemcowi powodowały ograniczenie tej swobody i musiała nastąpić zmiana, np. prawa austriackiego. Wszelkie zmiany jak prawo pierwokupu czy inne były rozpatrywane przez pryzmat tej swobody przepływu kapitału. Do najliberalniejszych i niestosujących ograniczeń zalicza się GB, Hiszpanię i kraje Beneluxu, a na drugim biegunie - Grecja, Austria oraz Dania. Trzeba zauważyć także to, że Dania wynegocjowała w Maastricht szczególnie korzystne traktowanie - prawo do utrzymywania zakazu nabywania przez cudzoziemców drugich domów, które najczęściej służą celom rekreacyjnym a nie służą prowadzeniu działalności gospodarczej, jeśli chodzi o ziemię rolną - jest ona dostępna wyłącznie dla osób, które nie mają tego rodzaju nieruchomości w innych państwach i które zamieszkują w Danii - muszą osiedlić się w Danii, prowadzić gospodarstwo i posiadać kwalifikacje określone przez miejscowe prawo.

Każde państwo członkowskie w momencie wstąpienia wynegocjowało pewien okres przejściowy, co stanowi także ograniczenie, jeśli chodzi o Polskę jest to okres 7 letni. Nie chodzi o nabywanie nieruchomości na cele działalności gospodarczej, bo jeśli się to wiąże z prowadzeniem np. spółki to oczywiście można było, a 7-letni okres chodzi o nieruchomości w ogóle. Swoboda przepływu kapitału ma gigantyczne znaczenie dla obywateli, inwestorów, działalności gospodarczej i przyciągania kapitału zagranicznego.

Realizując dalej unię walutowa pierwszym jej wyzwaniem była swoboda i liberalizacja w zakresie przepływu kapitału. Te kroki zostały podjęte przez Jacquesa DeLorsa - ówczesnego komisarza UE, pierwszy etap 1 lipca 1990 roku i trwał do 1994 roku. Na tym etapie państwa członkowskie miały:

• doprowadzić do utworzenia tej unii walutowej, obszaru finansowego

• miały znieść wszelkie przeszkody w dziedzinie integracji gospodarczej i walutowej, i w tym pierwszym okresie 90-94 znieść przeszkody, gdy chodzi o prywatny obrót, wówczas nie było euro tylko plany ECU.

• Miały także w tym okresie rozszerzyć autonomię banków narodowych a także poszerzyć kompetencje komitetu prezesów banków centralnych.

• Miały kontynuować korygowanie kursów walutowych w ramach europejskiego systemu walutowego, do którego to systemu miały należeć wszystkie państwa członkowskie. (Poszerzenie kompetencji komitetów ten komitet zalecił utworzenie także 3 podkomisji, ds. polityki pieniężnej, ds. polityki kursów walutowych, ds. nadzoru bankowego - zespól, który analizował te założenia.)

Drugi etap rozpoczął się dopiero po wejściu w życie tych problemów organizacyjnych a przede wszystkim miał doprowadzić do daleko idącej zbieżności w zakresie polityk gospodarczych i oczywiście do pewnego wspólnego podobnego pułapu, jeżeli chodzi o rozwój gospodarczy. Zamierzano to osiągnąć przez realizację kryteriów konwergencji.

Trzeci etap nastąpił z dniem nieodwracalnego usztywnienia kursów między walutami wszystkich państw członkowskich. Charakteryzował się prowadzeniem jednolitej polityki walutowej, która możliwa miała być dzięki:

1) ·Przeniesieniu kompetencji do kształtowania polityki pieniężnej przez narodowe banki centralne na rzecz Europejskiego Systemu Banków Centralnych - ESBC.

2) ·Przeprowadzeniu interwencji w walutach krajów trzecich wyłącznie przez radę europejskiego systemu banków centralnych.

3) ·Przekazanie urzędowych rezerw walutowych

4) ·Wprowadzenie jednolitej waluty.

Te trzy etapy, które wprowadził Jacques DeLors i które miały być urzeczywistnione, 1 etap nastąpił przez realizację swobody przepływu kapitału i kryteriów konwergencji, ten drugi od 1.01.94 Do 31.12.98 - W tym okresie nastąpiło i celem było stworzenie instytucjonalnych ram unii walutowej - tzn. wprowadzono europejski instytut walutowy, jako instytucję przejściową, wprawdzie wyposażony w osobowość prawną, ale jego celem było głównie zacieśnienie współpracy między narodowymi bankami centralnymi, koordynacja polityk walutowych narodowych a także wskazano, że ta instytucja przejściowa przygotuje już grunt dla stałej instytucji i zostanie zastąpiona Europejskim Bankiem Centralnym. Miał on przygotować 3. Etap i wprowadzenie jednolitej waluty europejskiej.

Można powiedzieć, że jednolita waluta europejska miała różne problemy, nie zgodzono się na wprowadzenie ECU, waluty poszczególnych państw członkowskich mamy także zrealizowane. Zmusiło to działanie banków centralnych do pewnej zmiany. Na tym etapie wprowadzona została wspólna waluta euro a wspólną politykę pieniężną prowadzi od tego czasu Europejski Bank Centralny, który wraz z bankami narodowymi tworzy Europejski Systemu Banków Centralnych. Ta trzecia faza to ustalenie listy państw zakwalifikowanych do unii walutowej itp. W styczniu 2002 roku nastąpiło wycofanie z obiegu monet i banknotów narodowych a w ich miejsce wprowadzono euro. Od stycznia do lipca 2002 roku, największe trudności miała Grecja, miała okres przedłużony o pół roku. Powstał także pakt gdzie państwa członkowskie zaczęły stosować własną procedurę wycofywania zarówno swoich walut, jaki i przystosowywały się do euro w całej gospodarce, co nie jest proste.

Jakie są podstawy prawne europejskiego systemu banków centralnych?

Aktem prawnym, który określa podstawowe zasady tego ustroju monetarnego i strukturę organizacyjną i cechy instytucjonalne jest Traktat z Maastricht z 7 lutego 1992, bo to traktat zakładał, że z dniem 1.01.1999 Roku wejdzie w życie etap Unii gospodarczej i walutowej. Swoją działalność zgodnie z traktatem miał rozpocząć ESBC oraz Narodowych banków centralnych wszystkich państw członkowskich a nie tylko tych, które przystąpiły do unii walutowej. Rada Europejska w 1998 roku podjęła decyzję o utworzeniu 1.06.1998r Europejskiego Banku Centralnego z siedzibą we Frankfurcie nad Menem:

• Ten bank jest głównym ogniwem ESBC.

• To on odpowiada za politykę pieniężną na obszarze unii gosp. i walutowej.

• Uczestnictwo narodowych banków centralnych w tym systemie oznacza, że nie uległy one likwidacji, ale stały się integralną częścią banku centralnego unii. Z początkiem 1999 r te banki utraciły swoje prawo do samodzielnej emisji pieniądza, obecna ich rola sprowadza się do wykonywania zadań, które są określone przez EBC. Banki te pełnią funkcje wykonawcze.

Przyjmuje się, że narodowe banki centralne mogą wykonywać te funkcje, które nie są objęte statutem EBC i ESBC. Jest pewien wyjątek - chyba, że rada zarządzająca - główny organ EBC - musi działać większością 2/3 głosów i orzeknie, że te działania są sprzeczne z celami i działaniami ESBC. Jest, więc tych zadań niewiele.

Euroland (państwa posługujące się EURO) - organizm o cechach państwa federalnego złożony z regionów. Nie oznacza to jednak, że zadanie polegające na emisji euro należy do kompetencji poszczególnych banków centralnych czy pń czł tego eurolandu, bo emitentem jest EBC. Ukształtowano ten system na wzór banku centralnego Niemiec - Bundes Banku. Powodów było wiele - Niemcy były najsilniejszym państwem, są nadal, ale także Bundes Bank funkcjonuje w państwie federalnym i w pewnym sensie unia walutowa jest zbliżona. Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilności cen i można powiedzieć, że stabilność cen oznacza zgodnie z poglądem ekonomistów najniższą inflację. ESBC wskazuje, że celem tej polityki jest wzrost gospodarczy a także zmniejszenie bezrobocia. Zobowiązuje to do tworzenia warunków bezpieczeństwa i stabilności i do sprawnego przebiegu płatności i rozliczeń finansowych.

Główne zadania ESBC:

/postanowienie traktat art.105/

• Określenie i realizacja polityki pieniężnej Unii,

• Prowadzenie polityki emisyjnej w odniesieniu do wspólnego pieniądza euro, jako jedynego środka płatniczego w ramach unii monetarnej,

• Dokonywanie operacji walutowych zgodnie z zasadami wspólnej polityki pieniężnej,

• Utrzymywanie oficjalnych rezerw walutowych/dewizowych poszczególnych państw członkowskich i zarządzanie nimi,

• Zapewnienie sprawnej organizacji jak i funkcjonowania rozliczeń pieniężnych oraz systemu płatności,

• Gromadzenie informacji statystycznej także bezpośrednio od instytucji finansowych i innych podmiotów gospodarczych w celu dokonania ocen i analiz sektora finansowego i całej gospodarki unii walutowej,

• Decyzje o formach uczestnictwa tym ESBC, jeżeli chodzi o płaszczyznę współpracy międzynarodowej.

Obowiązuje EBC, jaki i ESBC statut, który uzupełnia szereg postanowień traktatu i tym samym EBC jest zobowiązany i uprawniony do realizacji zadań, jakie maja na celu podniesienie poziomu gospodarczego a także zasięganie opinii itd. Te działania są także ważne dla państw, które nie przystąpiły do unii walutowej, a jeśli chodzi o Zjednoczone Królestwo czy Danię to nadzór bankowy jest sprawowany przez specjalne instytucje i BC.

WYKŁAD 3 26.10.2010

• Niezależność personalna i instytucjonalna Narodowych Banków Centralnych,

• Wyłączenie możliwości finansowania i kredytowania przez narodowe banki wydatków rządowych na cele publiczne,

• Zasady tworzenia a także realizacji polityki pieniężnej.

Oceny spójności krajowych legislacji poszczególnych państw członkowskich z wymaganiami Traktatu i statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych dokonano w odniesieniu do 4 aspektów niezależności Banku Centralnego:

1. niezależność personalna - dotyczy procedur powoływania członków organów decyzyjnych EBC, a także możliwości zatrudniania własnego personelu niezależnego od służb cywilnych UE a także (podwójna niezależność) poszczególnych państw członkowskich.

Zgodnie z przepisami traktatowymi i postanowieniami statutu członkami zarządu EBC mogą zostać tylko osoby o uznanym autorytecie, wysokich kompetencjach- muszą one dotyczyć bankowości i finansów; członkowie zarządu EBC nie mogą podejmować innej działalności zawodowej zarówno odpłatnej jak i nieodpłatnej, chyba, że Rada Zarządzająca udzieli im takiego pozwolenia (może udzielić w przypadkach dotyczących np. działalności akademickiej); wszyscy członkowie zarządu w tym samym zakresie realizują swoje obowiązki. To samo z Radą Zarządzającą, w skład, której wchodzą poza członkami zarządu prezesi banków centralnych państw unii gospodarczo-walutowej.

2. niezależność instytucjonalna - zarówno EBC jak i ESBC, jedynym podmiotem, który jest uprawniony do podejmowania decyzji związanych z polityką pieniężną są organy banku centralnego, które muszą być niezależne od sugestii rządów, parlamentów, prezydentów i poszczególnych państw członkowskich i org. mnar.

Rządy państw członkowskich i ich instytucje zostały zobowiązane do przestrzegania tej zasady. Postanowienia mają gwarantować, że wszelkie władze EBC skoncentrują swoje działania na stabilności cen i nie będą uwzględniać w swoich decyzjach krótkookresowych interesów natury politycznej. Ta niezależność EBC, jako realizatora zadań ESBC wyraża się także w jego kompetencjach prawotwórczych i wynika to z traktatu - ten przepis uprawnia EBC do wydawania rozporządzeń, decyzji, zaleceń a także opinii - są to akty sui generis EBC, do którego nie stosuje się art. 249 Traktatu. Zakres kompetencji i moc obowiązującą tych organów określa traktat z Maastricht w art. 110, wszystkie te akty wiążą podmioty, do których są skierowane. EBC ma kompetencje do wymierzania grzywien a także okresowych kar, które wynikają z powierzonych mu zadań. Ważnym aspektem tej niezależności jest to, iż organ ten jest odrębnym organem, który nie podlega administracji UE, nie realizuje jej poleceń.

3. niezależność finansowa - wymaga zapewnienia Bankom Centralnym odpowiednich środków finansowych. Podstawę tego wymiaru niezależności stanowią wymienione w traktacie zasady dotyczące gospodarki finansowej ESBC, podziału między te narodowe banki centralne dochodów, uzyskanych z tytułu wypełnianych przez ten system zadań, a także podziału zysku netto EBC. EBC jak i narodowe banki centralne są jednostkami samodzielnymi finansowo, dlatego też zasoby finansowe tego ESBC nie są włączone do budżetu Unii.

Ważnym elementem niezależności finansowej jest także treść art. 101 Traktatu z Maastricht, który zabrania EBC, a także narodowym bankom centralnym, udzielania kredytu w jakiejkolwiek formie, na rzecz instytucji lub organów wspólnoty, władz centralnych, regionalnych oraz innych organów publicznych państw członkowskich, również zabrania bezpośredniego zakupu od państw członkowskich i wszystkich instytucji, przez EBC i narodowe banki centralne, instrumentów dłużnych.

4) niezależność funkcjonalna - zgodnie ze statutem ESBC przejawia się w zdolności do samodzielnego kształtowania, ale i realizowania polityki pieniężnej i wypełniania statutowych zadań. ESBC musiał w związku z tym zostać uprawniony w kompetencje decyzyjne i operacyjne, m.in. do emisji EURO - polityka emisyjna, możliwość kształtowania polityki kredytowej, polityki rezerw obowiązkowych.

ESBC - w jego skład wchodzą banki narodowe centralne państw członkowskich. W zakresie polityki kursowej uprawnienia ESBC ograniczono do formy konsultacji.

Podsumowując, harmonizacja celów zadań a także instrumentów polityki pieniężnej z założeniami ESBC były najbardziej istotnymi płaszczyznami dostosowań statutów narodowych banków centralnych do wymagań traktatu z Maastricht. To właśnie dostosowanie w dziedzinie bankowości centralnej przebiegało i przebiega wg. indywidualnych scenariuszy. Trzeba wskazać, że w momencie rozpoczęcia tego procesu występowało zróżnicowanie i to znaczne między bankami unii. Niewątpliwie zmiany statutów, ustawodawstw jak i przepisów konstytucyjnych w rezultacie doprowadziły do znacznego podwyższenia znaczenia, i pozwoliły na osiągnięcie tej funkcjonalnej polityki pieniężnej. ESBC nie ma samodzielnej osobowości prawnej, dlatego też nie może być sam stroną operacji otwartego rynku, jak i innych transakcji. Wymaganą do tych działań osobowość prawną ma EBC. ESBC nie ma również samodzielnej legitymacji procesowej, a wykonuje ją poprzez EBC. Funkcjonowanie hybrydalne.

Materialną podstawa funkcjonowania tych dwóch członów i samodzielności finansowej jest kapitał założycielski, który zgodnie z traktatem z Maastricht wynosi 5 miliardów EURO. Oczywiście ten kapitał może ulec powiększeniu o sumy, które określiła Rada Zarządzająca.

Największy udział w kapitale EBC mają:

• Niemcy 24,4 %

• Francja - 16,9 %

• Włochy - 14,9%

• Wlk. Bryt. -14,7%

• Irlandia - 0,8 %

• Grecja - 0,1 %

Przewidziano w Traktacie z Maastricht, że maksymalna kwota rezerw dewizowych, która powinna być przekazana EBC wyniesie 50 miliardów EURO. Poszczególne kraje, które są członkami, wnoszą tę kwotę stosownie do swojego udziału w kapitale EBC.

Działalność rezerw obowiązkowych - nie są w ESBC tym narzędziem polityki, które musi być stosowane obowiązkowo, zgodnie z postanowieniami traktatu z Maastricht jedynie może w swej polityce pieniężnej ESBC wykorzystywać ten instrument w postaci stopy rezerw obowiązkowych, a rezerwy te stanowią część wkładów klientów banków handlowych podlegających przechowaniu, jako nieoprocentowany depozyt w banku centralnym. Takie rezerwy są oprocentowane wg. Stopy, którą ustala EBC i stosuje się je w celu zmniejszenia płynności sektora bankowego i zwiększenia jego wrażliwości na działania stabilizacyjne ze strony ESBC wobec rynku pieniężnego. W statucie ESBC, art. 19 ust. 1 - upoważnia EBC do narzucania bankom krajowym państw członkowskich, które uczestniczą w Unii walutowej, polecenia tworzenia rezerw obowiązkowych w EBC, może też być w narodowych bankach centralnych zgodnie z przyjętą polityką pieniężną. Szereg szczegółów dot. systemu rezerw to zagadnienia prawa bankowego. Rozliczenia pieniężne i rachunki międzybankowe, system TARGET - prawo bankowe.

SWOBODA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

ZASADA WOLNOŚCI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI:

• nie jest expressis verbis wymieniona w Traktacie

• łączy się z pozostałymi swobodami, jest rozpatrywana łącznie ze swobodą świadczenia usług np. Wolność gospodarcza jest zaliczana do katalogu praw każdego demokratycznego państwa, wynika to z istoty demokracji. Gwarantuje nam to swobodę podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, co także wynika z naszej Konstytucji. Kiedy w systemie dyrektywnego zarządzania nie było możliwości swobodnego podejmowania działalności gospodarczej, nie można było mówić o wolności gospodarczej, bo każdy, kto chciał założyć własne przedsiębiorstwo był związany, ograniczony?

Równocześnie z zasadą wolności gospodarczej występuje obowiązek państw członkowskich do nieczynienia niczego, co miałoby utrudniać korzystanie z przyznanych wolności chyba, że interwencja władzy publicznej jest w określonej sytuacji szczególnie uzasadniona.

Zasada wolności gospodarczej jest zasadą ogólną, na której opiera się jednolity rynek UE i na której to zasadzie realizowane są zasady swobodnego przepływu osób, usług kapitału itd.

Prawo unijne za przedmiot ochrony przyjmuje sama wolność gospodarczą, której realizacja na ujednoliconych warunkach powinna być dopuszczona na całym obszarze tego rynku w zakresie handlu, produkcji, rzemiosła, wykonywania wolnych zawodów itd.

Została ta zasada zabezpieczona bezpośrednią skutecznością w porządkach prawnych, wewnętrznych pastw członowych, i została zabezpieczona wykładnią, która rozszerza jej zakres. W sytuacjach wątpliwych zawsze wykładnia rozszerzająca - limitowanie możliwości nakładania przez państwa członkowskie ograniczeń korzystania z tej zasady. Swobodę przedsiębiorczości traktat wymienia expressis verbis (Maastricht, aż do Lizbony);

ograniczenia swobody przedsiębiorczości są zakazane a ten zakaz obejmuje również ograniczenia w zakresie tworzenia agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego państwa członkowskiego, ustanowionych na terytorium drugiego państwa członkowskiego (trans graniczność). Karta praw podstawowych wprowadza także pojęcie wolności działalności gospodarczych, a co do szczegółów odesłanie do regulacji wewnętrznych i zwyczajów. Swoboda przedsiębiorczości nie może być ograniczona przez prawo krajowe, biorąc pod uwagę jedynie wyjątki przewidziane w traktacie.

Działalność gospodarcza jest aktywnością, która posiada wymiar komercyjny - w tym pojęciu mieszczą się przedsięwzięcia podejmowane w celu zarobkowym, którym towarzyszy jednoznaczny zamiar maksymalizacji zysków. Równocześnie jednak za gospodarczą należy uznać taką działalność, która nie jest wykonywana tylko w celu maksymalizowania zysków, lecz po prostu jest wykonywana odpłatnie, w zamian za określone świadczenie wzajemne, chociażby takie świadczenie nie posiadało charakteru ekwiwalentnego. Sam fakt uzyskiwania określonych dochodów wystarcza by taką działalność uznać za gospodarczą. Dzięki temu liberalnemu podejściu Trybunał Sprawiedliwości zakwalifikował, jako gospodarczą także działalność artystyczną i sportową, użyteczności publicznej, wspólnot religijnych i wyznaniowych o ile w tych wszystkich przypadkach będzie element odpłatnego wykonywania określonych działań.

Cechy działalności gospodarczej:

• Ważną cechą działalności jest je samodzielny charakter (self employment) wyrażający się poprzez prowadzenie we własnym imieniu oraz przy ponoszeniu pełnego ryzyka i odpowiedzialności. Przeciwieństwem tego rodzaju działalności jest dział. Niesamodzielna np. pracowników, czyli osób, które pozostają w stosunku pracy.

• Kolejną cechą jest jej trwały i stały charakter. Dana osoba stwarza w danym państwie ośrodek stały swojej życiowej aktywności. Może być to jedyny-pierwotny charakter działalności, albo kilka takich ośrodków - wtórny charakter. W ten sposób taka osoba integruje się z państwem przyjmującym. Stałość pozwała odróżnić tę działalność od świadczenia usług - mają one, bowiem wyznaczony początek i koniec. Można powiedzieć, że zarówno swoboda usług jak i dział. Gospod. Muszą być traktowane w sposób odmienny, przede wszystkim podlegają w całości rozwiązaniom prawnym państwa przyjmującego.

Z punktu widzenia zakresu podmiotowego, pierwotnymi podmiotami tej wolności przedsiębiorczości mogą być osoby fizyczne, a więc obywatele UE. O posiadaniu statusu obywatela UE decyduje prawo wewnętrzne. Postanowienia dot. tej swobody pozostają w związku z obywatelstwem współmałżonków jak i dzieci. Uprawnienia rozciągają się nie tylko na samego przedsiębiorcę, ale i na członków jego rodziny, dzieci, wstępnych i zstępnych niezależnie od ich obywatelstwa.

Dodatkowe umowy zostały zawarte z państwami 3., Które przyznały uprawnienia obywatelom państw trzecich i ich rodzinom (niedyskryminacja) - takim reżim zagwarantowany z Turcją, Tunezją, Marokiem, Algierią? Te umowy nie dotyczą wszystkich kwestii, natomiast, co do zasady niedyskryminacji tak. Konwencja z Lome obejmuje państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku - państwa członkowskie przyznają prawo do traktowania niedyskryminacyjnego obywateli państw. Jest to umowa wzajemna.

Prawo prowadzenia działalności gospodarczej jest uregulowane w Traktacie, swoboda obejmuje zarówno prawo do podejmowania tej działalności, zakładania, kierowania przed zwłaszcza spółkami w rozumieniu traktatu - jest ono bardzo szerokie, otóż przez spółki rozumie spółki założone na podst. Prawa cywilnego lub handlowego, włączając w to spółdzielnie oraz inne osoby prawne prawa publicznego lub prywatnego z wyłączenie tych, które nie prowadzą działalności zarobkowej. Jest to bardzo elastyczne i szerokie pojęcie, bo obejmuje prawie wszystkie podmioty kore występują w życiu gospodarczym. Pomijamy tu spółdzielnię europejską czy spółkę europejska i wszystkie ponadnarodowe formy.

Aby spółka mogła korzystać ze swobód to musi być zrównana z osobami fizycznymi i musi:

1) ·powstać zgodnie z prawem wewnętrznym jednego z państw członkowskich

2) ·mieć na terytorium UE siedzibę statutową, zarząd lub główne biuro

Te przesłanki pozwalają postawić znak równości między os. fizyczną a spółką.

Spółki, które zechcą skorzystać z tej swobody decydują się na wybór prawa spółek jednego z państw członkowskich. Prawo wywiera wpływ albo na podjęcie tej pierwotnej działalności gospodarczej przez założenie pierwszej spółki, albo na podjęcie wtórnej działalności, która polega na otwieraniu filii, agencji itp. Z punktu widzenia prawa spółek jest ogromna różnorodność w tym zakresie, bo zakładając działalność gospodarczą wybieramy formę prawną danej działalności - rozróżnienie wynikające z systemu kontynentalnego i Common Law. Nie ma pełnej harmonizacji w tym zakresie, istnieją dyrektywy, które harmonizują najważniejsze instytucji, ale dotyczą one np. ujawniania danych na wszelkich dokumentach, którymi posługuje się spółka, czy dotyczące oddziałów - w sumie jest tych dyrektyw 14 - w tym 5 w formie projektów.

Ta różnorodność form prawnych jest ogromna i jeżeli mielibyśmy wskazać pojęcie spółek, to odnosi się ono jedynie do podmiotów prawa krajowego poszczególnych państw członkowskich. Doktryna oraz orzecznictwo wskazuje, że posiadanie pełnej osobowości prawnej nie stanowi bezwarunkowego wymogu, który musi spełniać spółka, wystarczy, że będzie ona posiadać pewne atrybuty osobowości prawnej - zdolność sądową, autonomię majątkową. Drugim kryterium decydującym o tym czy dany podmiot jest spółką jest charakter zarobkowy prowadzonej działalności gospodarczej i także jest to kryterium szeroko określane, tym samym mamy w tym momencie znak równości między osobami fizycznymi i spółkami.

Czy istnieją wyjątki od tak określonej działalności gospodarczej? Tak, organy państw członkowskich mogą odmówić obywatelom z innych państw członkowskich, korzystania z praw przyznanych przez traktat biorąc pod uwagę interesy danego państwa lub pewne atrybuty suwerenności państwowej państwa przyjmującego. Przepisy traktatowe gwarantują prawo zastosowania wobec obywateli innych państw członkowskich, którzy zamierzają taką działalność podjąć ograniczenia dwojakiego rodzaju:

1. dotyczy charakteru, cech pewnych form działalności gospodarczej i zawodowej, - dlatego, że dane państwo przyjmujące może albo zachowuje dane zawody/ działalność dla własnych obywateli, np. zawód sędziego w całości jest wyposażony w pewne atrybuty władzy państwowej, wiąże się ściśle ze zwyczajami i ocenami związanymi z państwem, konkretnym państwem członkowskim. Nie wymienia się tych zawodów, gdyż byłby to przejaw dyskryminacji, nie wszystkie też w 100% wypełniają ten atrybut władztwa.

2. dotyczy zachowania obywateli innych państw członkowskich, tym samym te państwa przyjmujące mogą stosować przepisy prawne, które przewidują szczególną regulację w stosunku do cudzoziemców ze względu na porządek, bezpieczeństwo lub zdrowie publiczne.

• INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE

WYKŁAD 4

Zakres przedmiotowy stosowanych wyłączeń, co do osób, które zamierzają podjąć lub prowadzić działalność gospodarczą w innym państwie:

Orzecznictwo :

• Wyłączeniu temu nie podlega wykonywanie konkretnych zawodów, ale tylko podejmowanie określonych czynności, które polegają na wykonywaniu władzy publicznej. Konieczność istnienia bezpośredniego szczególnego związku konkretnego zawodu ze sprawowaniem władzy publicznej i rozpatrywanie tego związku na tle przepisów prawa wewnętrznego państwa przyjmującego.

• Pojęcie władzy publicznej podobnie jak zatrudnienie w administracji publicznej nie zostało także zdefiniowane. Każda sprawa jest rozpatrywana w sposób jednostkowy. Jeżeli chodzi o administrację publiczną- traktat stwierdza, że przepisy dotyczące swobodnego przepływu pracowników nie stosują się do zatrudnienia w administracji publicznej. Wykonywanie konkretnych zawodów łączy się z konkretnymi czynnościami, np. sprawa Reiner - Trybunał ten związek przeanalizował, jeżeli chodzi o udział w sprawowaniu władzy publicznej, orzekł, że nie jest wykonywaniem władzy publicznej samo działanie w charakterze adwokata, nawet, jeżeli te czynności są obowiązkowe, wykonanie tych czynności nie wywiera wpływu na swobodę sprawowania władzy sądowniczej. Trybunał podkreślił konieczność istnienia bezpośredniego i szczególnego związku konkretnego z wykonywaniem władzy publicznej rozpatrywania tego związku na tle przepisów prawa wewnętrznego państwa, w którym ten zawód jest wykonywany. Organy państwa przyjmującego mogą zabronić dokonywania pewnych czynności, takich jak np. wystawianie przez lekarzy świadectw zgonu, bo łączy się to z elementem udziału we władzy publicznej. Podstawowe zasady dotyczące zawodów prawniczych - są zagwarantowane dla własnych obywateli, funkcje sądownicze - na pewno realizują udział we władzy publicznej. Notariusze - można taką działalność prowadzić na terenie UE, ale można też dokonać pewnych wyłączeni, jeżeli dane państwo uzna, że jest to pewne uczestniczenie w wykonywaniu władzy publicznej. Ta pewna grupa czynności nie wyczerpuje jeszcze możliwości ograniczeń w zakresie swobody przedsiębiorczości. Istnieje możliwość ograniczenia przez pryzmat porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego.

• Państwa przyjmujące mogą wprowadzać środki, które nie zakazują stosowania wszelkich przepisów prawa administracyjnego, a w odniesieniu do cudzoziemców przewidują szczególna regulację prawną. Ta szczególna regulacja ma charakter ogólny, bo została wprowadzona dyrektywą ogólną (64 r 64/221 w sprawie harmonizacji środków specjalnych w stosunku do cudzoziemców odnośnie do wjazdu i pobytu usprawiedliwionych ze względu na porządek, bezpieczeństwo i zdrowie publiczne - jest to akt już uchylony).

• Państwa członkowskie mogą powoływać się na te względy porządkowe i stosować odpowiednie środki. W przeciwieństwie do udziału we władzy publicznej, który pozwala państwom członkowskim jedynie ograniczyć dostęp do różnego rodzaju działań ze względu na ten specyficzny charakter bez naruszania jednak prawa do przebywania na terytorium tego państwa, to tutaj po zastosowaniu tych środków chroniących obywateli państwa przyjmującego mamy odmowę prawa pobytu w stosunku do obywateli UE bez względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Jedynie przy decyzji, która prowadzi do odmowy prawa pobytu bierze się pod uwagę zachowanie obywateli, którzy zamierzają taką działalność podjąć.

Trzeba podkreślić, że mamy także 3 element - pojęcie samego zdrowia - powoływano się na wykaz WHO chorób i różnych dolegliwości. Lista chorób, które mogą usprawiedliwiać odmowę wjazdu lub wydania pierwszego zezwolenia na pobyt. Wyliczenie ma charakter limitowany/taksacyjny i obejmuje choroby, które mogą zagrozić zdrowiu ( m.in. gruźlica, syfilis, psychozy), Jeżeli choroba ujawniła się po wydaniu pierwszego zezwolenia na pobyt to nie może ona usprawiedliwiać odmowy przedłużenia ani deportacji. Od momentu wjazdu na teren tego państwa jest dana osoba traktowana jak obywatele państwa przyjmującego w zakresie leczenia chorób, które zostaną ujawnione. Urzędnicy, organy administracji uwzględniają takie możliwości, bo w momencie wydawania takich zgód muszą zdawać sobie sprawę z późniejszych konsekwencji.

Oczekujemy od Państwa ochrony, dlatego te regulacje są takie ważne.

Interes ogólny/generalny, dobro ogólne - wypracowane przez orzecznictwo Trybunału - dobro czy interes ogólny - służą usprawiedliwianiu ograniczeń o charakterze niedyskryminacyjnym, jakie stosują państwa członkowskie. Ograniczenia te mogą wynikać z regulacji prawnych, ale musza obejmować wszystkie podmioty, które działają na terytorium danego państwa. Jeżeli wymagana jest licencja czy koncesja to jest to ograniczenie działalności gospodarczej, ale są to ograniczenia w odniesieniu do obywateli, wszystkich, zarówno państwa przyjmującego jak i z innych państw członkowskich. Same koncesje łączą się z rezygnacją państwa z pełnego monopolu, ale nie rezygnacją z kontroli. Zezwolenia - są to przejawy kontroli państwa - określona działalność by była prowadzona przez właściwy podmiot, musi spełniać określone warunki i realizować się na określonym poziomie profesjonalizmu. Nie jest interes ogólny dostatecznie chroniony przez prawo wobec tego w stosunku do wszystkich obywateli może być zastosowany, ale musi on być proporcjonalny do zamierzonego celu. Wszelkie wyjątki z punktu widzenia interpretacji należy interpretować zawsze zawężająco.

Zasadą jest równe traktowanie, możliwość realizowania swobody przedsiębiorczości. Nie istnieje definicja unijnego porządku publicznego, ale mamy pewien element konstytutywny - zagrożenie dla fundamentalnych interesów społeczeństwa, treść tego pojęcia może być również wyznaczana przez poszczególne państwa członkowskie, ale w granicach określanych przez traktat i pod nadzorem instytucji unijnych. Ograniczenia te powinny być podyktowane koniecznością ochrony państwa i jego obywateli w przypadku groźby użycia siły czy zakłócenia tego porządku. Ten interes ogólny, w szczególności teraz przy zagrożeniu terroryzmem, nie może być utożsamiany z interesem gospodarczym - to są dwie różne treści pojęciowe, albowiem w ramach interesu ogólnego państwo zmierza do ochrony wszystkich obywateli, a interes gospodarczy skupia się głównie na ochronie własnych przedsiębiorców.

Za wymogi interesu ogólnego Trybunał uznał dotychczas:

• ochronę konsumentów,

• ochronę obywateli/ludności w odniesieniu do usług wykonywanych przez przedstawicieli wolnych zawodów,

• ochronę osób wykonujących działalność artystyczną przy pośrednictwie pracy,

• konieczność utrzymania pluralizmu, jeżeli chodzi o rozgłośnie radiowe, telewizyjne,

• ochronę własności przemysłowej,

• w zakresie różnych spraw socjalnych,

• utrzymanie spójności podatkowej.

Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej i świadczenia usług- unijny system jednolitej zgody na prowadzenie takiej działalności. Realizacja takich usług jak np. kredytowe, bankowe, ubezpieczeniowe - wymagają odrębnych regulacji. Ten system jednolitej zgody na utworzenie instytucji ubezpieczeniowej w postaci koncesji czy zezwolenia - dyrektywy z 99 roku. Ze zmianami tworzenie różnych instytucji dot. Np. giełdy czy świadczenia usług inwestycyjnych - 1993 znowelizowane. Możliwość korzystania przez obywateli państwa członkowskiego z różnych zawodów łączy się z regulacjami korporacyjnymi.

Zakaz dyskryminacji w odniesieniu do swobody prowadzenia działalności gospodarczej i świadczenia usług. Warto zaakcentować, jaki jest stosunek między tą swoboda a ogólnym zakazem stosowania wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Ta swoboda prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje prawo dostępu do działalności z zachowaniem warunków, ale także przepisów szczególnych, jakie są ustalone w kraju przyjmującym. Ten zakaz dyskryminacji jest postrzegany przez różne organizacje, jak np. prywatne organizacje gospodarcze, w sposób bardzo różny. Orzecznictwo wskazuje generalnie na zasadę z art. 12 - zakaz wszelkiej dyskryminacji, jako lex generalia w odniesieniu do treści postanowienia. (Kazus Greka - pisownia oryginalna jego nazwiska; Trybunał uznał przepis prawa niemieckiego za sprzeczny z wykładnią traktatu - jak szeroki jest zakres zastosowania; Kazus dot. Zamówień publicznych - żądanie, aby oferent posiadał siedzibę w określonym państwie, jako jeden z warunków uczestnictwa w przetargu jest niezgodne ze swobodą świadczenia usług, jaką gwarantuje traktat, podobnie żądanie wpisania na krajową listę przedsiębiorców, jeżeli dany oferent jest już wpisany na podobną listę w innym państwie członkowskim. Dyrektywy, które dotyczą zamówień publicznych wystarczająco określają katalog dokumentów, jakie musi złożyć podmiot, który ubiega się o dostęp do zamówienia publicznego). Trybunał uznał, że selekcja kandydatów, czy wybór oferty stanowią dwie odrębne czynności; wielu zamawiających przy ocenie ofert bierze pod uwagę kwalifikacje oferentów, co prowadzi często do sytuacji, że kondycja finansowa nie stanowi kryterium wyboru.

W ramach niedyskryminacji, przy podejmowaniu działalności gospodarczej, musimy pamiętać o zakazie ukrytej czy pośredniej dyskryminacji. Np.:

• ukrytą dyskryminacją (Niemcy) było żądanie, że zagraniczny adwokat może podjąć działalność doradczą tylko w zakresie prawa międzynarodowego a nie w zakresie prawa niemieckiego. Ma, więc ograniczone pole działania. ETS uznał, że jest to ukryta dyskryminacja.

• Pośrednia dyskryminacja: orzeczenie dot. Włoch - włoskie ustawodawstwo ograniczyło dostęp do udziału w przetargach, jeżeli chodzi o przedsiębiorstwo zagraniczne wskazując na wyłącznie referencje przedsiębiorstw, które były w całości albo części własnością Włoch.

Swobodę naruszają także pewne preferencje regionalne zamawiającego - chodzi o udzielenie zamówień wykonawcom, którzy wykorzystują jedynie materiały wyprodukowane na danym terytorium - np. nakaz, aby większość pracy przy realizacji robót budowlanych została zarezerwowana dla podwykonawców, którzy maja siedzibę w danym regionie jednocześnie stanowi przykład dyskryminacji oferentów, którzy nie maja możliwości spełnienia tego kryterium. Dotyczy to także swobody świadczenia usług.

SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG

Przez usługę rozumie się świadczenie, które wykonywane jest z reguły odpłatnie, czym odróżnia się od uprzejmości, jeżeli nie jest regulowane w ramach swobody przedsiębiorczości czy innych swobód. Usługi obejmują w szczególności różne dziedziny działalności (turystyki, budownictwa, doradztwo, finansowe) musi być jednak zawsze spełnione kryterium trans graniczności, i musi to być działalność o charakterze czasowym.

Odpłatność pozwala uznać dane świadczenie za usługę. ETS przyjął, że z powodu braku elementu odpłatności nie będzie usługą np. granie na ulicy, albowiem nie wartość merytoryczna danego utworu decyduje o wysokości datków. Z kolei w innym z orzeczeń (vs. Niemcy) prowadzenie kursów, szkoleń, które są objęte systemem edukacji narodowej, a ten jest bezpłatny, nie są świadczeniami usług właśnie z powodu braku odpłatności. Nie zawsze to oznacza, że za usługę musi płacić bezpośrednio konsument. Usługą jest, bowiem także emisja programu telewizyjnego, który utrzymuje się jedynie z reklam.

Mamy do czynienia z kilkoma wariantami, jeśli chodzi o tę swobodę, możemy wyróżnić czynną jak i bierną stronę świadczenia usług:

1. Osoba świadczy usługę i w tym celu przebywa czasowo na terytorium danego państwa.

2. Druga forma, to bierna forma świadczenia usług, polega na tym, że usługodawca przebywa w swoim kraju, a usługobiorca przemieszcza się z innego państwa członkowskiego celem skorzystania ze świadczonych usług.

3. Można zauważyć, że ta usługa może być tez w państwie trzecim - 3 forma. Usługa występuje wówczas, gdy tę granicę przekracza sama usługa, np., transmisja programu tv, wysłanie opinii prawnej itd. Usługobiorca i usługodawca pozostają w swoich państwach.

4. Forma - oba podmioty są z innych państw członkowskich a usługa jest w państwie 3, np. przewodnik wycieczki.

Swoboda ta jest uregulowana w traktacie, ale ogromną rolę odgrywa dyr. z 2006/123, dyr. Parlamentu i Rady dotycząca swobody świadczenia usług na rynku wewnętrznym. Weszła w życie w listopadzie 2009 i obowiązuje od 1.01.2010. Ma zastosowanie wyłącznie do wymogów prawnych, które mają wpływ na podejmowanie i prowadzenie działalności usługowej. Nie ma, zatem zastosowania do wymogów takich jak przepisy dotyczących użytkowania i zagospodarowania terenu, planowania przestrzennego czy sankcji administracyjnych, w zakresie dostępu usługodawców do środków publicznych, zwłaszcza w zakresie norm, jakości, których przestrzeganie stanowi warunek uzyskiwania finansowania publicznego, usługi socjalne itd. Zarezerwowane i wyłączone spod tej dyrektywy. Obejmuje ona usługi, które są świadczone ze względów ekonomicznych, natomiast te świadczone w interesie ogólnym nie są objęte zarówno definicją traktatu, który stanowi o tym, czym jest usługa.

Charakter czasowy - działalność objęta taką swobodą jest wykonywana na terytorium innego państwa w sposób czasowy, ma charakter przejściowy. Musi mieć z góry określony początek i koniec. Taki element czasowości nie występuje przy swobodzie przedsiębiorczości - stałe i trwałe wiązanie się z gospodarką państwa przyjmującego.

ETS uznał że nie jest władny narzucić żadnemu państwu oceny świadczenia usług co do ich legalności. Zgodnie z brzmieniem traktatu nie można jednocześnie powoływać się na różne swobody - w stosunku do zasady swobody przedsiębiorczości, swoboda świadczenia usług ma charakter subsydiarny. Traktat wskazuje na swobody, ale też powołaliśmy dyrektywę. Ona wskazuje na pewne wyłączenia.

WYŁĄCZENIA SPOD DZIAŁANIA DYREKTYWY DOT. SWOBODY ŚWIADCZENIA USŁUG

Wyłączone są usługi:

1) Finansowe, bankowe, kredytowe, ubezpieczeniowe, w zakresie emerytur, papierów wartościowych, inwestycji, funduszy, płatności i doradztwa inwestycyjnego- te rodzaje

Działalności są przedmiotem szczególnych przepisów unijnych

2) łączności elektronicznej w zakresie, w jakim są objęte pakietem aktów prawnych, 3 dyrektywy z 2002 roku 19 i 20. - dyrektywa o dostępie nr 19 z 7.03.2002r, dyr. Nr 20 parlamentu i radu 7.03.2002 r w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (o zezwoleniu), dyr. 58 z 17.07,.2002 r - dot. przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej.

3) Transportowe - w tym transport miejski, taksówki, karetki pogotowia, usługi portowe.

4) Zdrowotne - medyczne i farmaceutyczne, świadczone przez pracowników ochrony zdrowia celem oceny stanu zdrowia pacjenta, jeżeli takie działanie jest zarezerwowane jedynie dla przedstawicieli danego państwa członkowskiego. Dyrektywa dot. usług zdrowotnych nie ma wpływu na zwrot kosztów medycznych świadczących w innych państwach członkowskich.

5) Audiowizualne

6) Działalność hazardowa ( tym gry losowe, zakłady wzajemne) - polityka państwa w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego, ogólne dobro - ochrona konsumentów.

7) Społeczne i system pomocy z nimi związany

8) Świadczone przez komorników - nie dot. to wszystkich zagadnień podatkowych tu postępująca harmonizacja.

Dyrektywa 123 jest spójna z wieloma innymi dyrektywami, np. z dyrektywą, która dotyczy uznawania kwalifikacji zawodowych 2005/36 7.09.2005 Roku. Dotyczy także innych zagadnień np. ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej, informacje handlowe, procedura administracyjna w tym zakresie. Dyrektywa 123 jest zgodna z przepisami unijnymi, które dotyczą ochrony konsumentów - dyr. 2005/29 Parlamentu i Rady z 11.05.2005 Roku dot. nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym

Zakres podmiotowy obejmuje każdą osobę fizyczną lub też każdą osobę prawną wykonującą działalność usługową w państwie członkowskim, która korzysta ze swobody przedsiębiorczości jak i ze swobody świadczenia usług.

Pojęcie usługobiorcy, ono stosuje się także do spółek założonych zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego i mające statutowa siedzibę, zarząd i główne biuro w UE. Usługobiorca - obejmuje obywateli państwa 3, którzy korzystają z praw przyznanych im przez prawo unijne - dyr. Rady z 2003 roku 109 z 25.11.2003 R dot. statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi a także z 2004 roku nr 38 Parlamentu i Rady z 29/04/2004 w sprawie prawa obywateli a także członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich.

Problem obecnie polega na tym czy świadczący usług, osoba fizyczna lub prawna, w jakim zakresie świadcząc te usługi w innym państwie czy może przemieszczać się z całą swoją infrastruktura - obecnie jest klar - TAK może się przemieszczać razem ze sprzętem, samochodami itp. Istnieje możliwość nabywania nieruchomości, lokalu, który jest niezbędny na ten cel - świadczenie usługi. Może także zabierać ze sobą personel nawet, jeśli członkowie personelu nie są obywatelami UE. Usługodawca może podjąć czynności reklamowe i promocyjne w państwie, w którym ma świadczyć, może swobodnie rekrutować pracowników i zawierać z nimi stosowne umowy. Tutaj także mamy system zezwoleń - podlegają usługi procedurom administracyjnym. Zezwolenie może mieć postać decyzji, ale i decyzji dorozumianej, która wynika z braku właściwej reakcji organów administracyjnych, tutaj trzeba powiedzieć, że dąży się w UE do likwidacji zbyt uciążliwej procedury w dziedzinie zezwoleń. Wprowadzenie - Dobre praktyki administracyjne - kodeks. Ten kodeks sugeruje pewne zmiany w prawodawstwie państw członkowskich w kierunku upraszczania procedur m.in. zniesienie obowiązku uprzedniego uzyskania zezwolenia. Sugeruje wprowadzenie przejrzystości informacji, skrócenie terminów odpowiedzi, wprowadzenie proporcjonalnych opłat i kar. Państwa członkowskie powinny wprowadzać na poziomie unijnym ujednolicone formularze opracowane przez Komisję Europejską, które stanowią odpowiednik certyfikatów i zaświadczeń.

Wykład 5

FUNDUSZE STRUKTURALNE

Dziś trudno wyobrazić sobie gospodarkę funkcjonującą bez dotacji.

FUNDUSZE STRUKTURALNE

• Mamy 2 FS: europejski fundusz rozwoju regionalnego i europejski fundusz społeczny

Największym jest EFRR. Jego założenia:

• wspieranie regionu

• Wyrównywanie różnic w stosunku do regionów bogatszych

• Finansowanie pomocy dla regionów opóźnionych w rozwoju

• Zgodnie z art.3 rozporządzenia 2080/2006 PE i RE - współfinansuje on:

A) Inwestycje produkcyjne przyczyniające się do tworzenia i ochrony trwałych miejsc pracy przed wszystkim poprzez bezpośrednie wspieranie inwestycji, zwłaszcza małe i średnie przedsiębiorstwa

B) Inwestycje w infrastrukturę

C) Wsparcie i usługi dla przedsiębiorstw w szczególności małych lub średnich, tworzenie i rozwój instrumentów finansowania jak fundusze pożyczkowe

D) Inwestycje mające na celu rozwój społeczeństwa informacyjnego

Przeciwieństwem jest EFS. Ustanowiony rozporządzeniem 1081/2006 PE i Rady. Zakres pomocy - art.3:

• Wpieranie zdolności adaptacyjnych pracowników, przedsiębiorców i przedsiębiorstw w celu lepszego przewidywania zmian gospodarczych i pozytywnego zarządzania nimi. Odbywa się to poprzez promowanie kształcenia przez całe życie oraz opracowywanie i rozpowszechnianie innowacyjnych i bardziej wydajnych form pracy

• Wspieranie zwiększania integracji społecznej osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji w celu ich trwałej integracji na rynku pracy oraz zwalczanie wszelkich form dyskryminacji

Programy operacyjne umożliwiają wdrażanie tych programów pomocowych. Funkcjonuje ich u nas kilka. Jeśli chodzi o przedsiębiorców, głównym programem jest program operacyjny Innowacyjna Gospodarka.

Program operacyjny INNOWACYJNA GOSPODARKA:

• Ma on celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności

• w jego ramach wsparcie mogę otrzymać przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu, jednostki naukowe

• Główny cel programu z jego opisu priorytetowego to wsparcie gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Zostanie on osiągnięty poprzez zwiększanie innowacyjności przedsiębiorstw, a wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym oraz zwiększanie udziałów innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym a także wzrost wykorzystania technologii informacyjnych o komunikacyjnych w gospodarce.

Program operacyjny KAPITAŁ LUDZKI:

• W całości finansowany ze środków EFS

• Cel strategiczny:

Umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich zarówno w wymiarze indywidualnym jak i społecznym - w szczególności koncentracja na obszarach zatrudnienia, aktywizacji zawodowej, integracji społecznej, sprawnie funkcjonującej administracji publicznej

Program operacyjny INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

• Cel: poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów, poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawnie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej

• Program wspierający bardziej toporne inwestycje: energetykę, dostarczanie wody, usuwanie ścieków i odpadów oraz transport - poprawa dróg i sieci energetycznych

Program operacyjny ROZWÓJ POLSKI WSCHODNIEJ:

• Wsparcie województw wschodnich m.in. lubelskiego

Regionalne programy operacyjne - jest też taki program w naszym województwie: regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. Ma on zasięg terytorialny, więc łączy w sobie założenia programów Innowacyjna Gospodarka i Infrastruktura i Środowisko.

Projekty finansowane z tego programu:

• hala widowiskowa - jest to projekt duży, (czyli jego koszty przekraczają 50 mln euro, musi się na taki projekt zgodzić Komisja Europejska - jak powstanie projekt, jest przyznane dofinansowanie, należy zgłosić do KE i ona w ciągu 3 miesięcy musi wydać opinię, z tym, że termin 3 miesięcy biegnie na nowo za każdym razem, gdy KE zażąda kolejnych dokumentów)

• termy w Uniejowie

Aplikowanie o środki unijne w naszym województwie z punktu widzenia przedsiębiorcy:

1. Ogłoszenie o konkursie - ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju określa minimalny zakres informacji, które musi zawierać ogłoszenie: projekty, jakie będą wspierane, kwota przeznaczona na konkurs, miejsce i czas składania wniosków o dofinansowanie. Załącznikiem jest regulamin konkursu, który wskazuje, co się będzie działo z wnioskiem - a także wzór wniosku o dofinansowanie - musi być na aktualnym formularzu,

2. Ocena wniosku:

A) Ocena formalna, która trwa 50 dni roboczych - badane są założenia projektu pod kątem kwalifikowalności wydatków, to czy wniosek nie zawiera błędów arytmetycznych, czy wnioskodawca kwalifikuje się do konkursu (czy znajduje się w kręgu beneficjentów zakreślonych w ogłoszeniu) -. Na tym etapie wnioskodawca może poprawić raz swój wniosek w ciągu 10 dni od mailowego zawiadomienia. Poprawić można tylko te rzeczy, które zostały wskazane w uwagach - szczególnie ważne pod kątem kwalifikowalności (ciężkie i trudne rozwiązanie dla oceniających, bo jak czegoś nie zauważą, wnioskodawca będzie mógł swoje pomysły zrealizować). Jeśli wnioskodawca zobaczy błędy niewychwycone przez oceniających, może to poprawić i wprowadzić inne korekty do wniosku, ale musi o tym poinformować w piśmie przewodnim. Jeśli tego nie zrobi, wniosek przepada.

B) Ocena merytoryczna - dokonywana przez ekspertów zewnętrznych, badane są główne założenia projektu pod kątem ich realizowalności, racjonalności wydatków. Prowadzona jest punktowo, trzeba mieć, co najmniej 60 %. Można się od oceny odwoływać. Bada je osobny departament w urzędzie marszałkowskim.

3. Podpisanie umowy o dofinansowanie

WYKŁAD 6 23.11.2010

Uznawanie kwalifikacji zawodowych:

Swoboda świadczenia usług i przedsiębiorczości są ściśle związane z tym pojęciem.

KWALIFIKACJE ZAWODOWE: Całokształt wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych określony w przepisach prawnych i potwierdzonych w formie odpowiednich dokumentów wymaganych do wykonywania danego zawodu i warunkują legalną jego realizację.

Akty kwalifikacyjne mogą być w przepisach prawa różnie określane - jako decyzje, dyplomy, postanowienia, świadectwa, certyfikaty, różne uprawnienia. Są one indywidualnymi aktami administracyjnymi.

Wymóg posiadania kwalifikacji jest prawną barierą dostępu do danego rynku, w konsekwencji mamy do czynienia z ograniczeniem dostępu usługodawców z innych państwo do np. rynku polskiego.

Uznawanie kwalifikacji wprawie UE regulowane jest dyrektywami i uzupełniająco orzecznictwem TS.

Jeśli spojrzeć na to pojęcie historycznie- wymóg posiadania takich kwalifikacji stanowi wyraźne ograniczenie świadczenia usług. Szczególnie istotne dla osób, które zamierzają wykonywać wolny zawód. TFUE nie zawiera żadnego bezpośredniego skutecznego przepisu, który zobowiązuje państwa DO UZANAWIANIA kwalifikacji zdobytych w innym państwie i do zatrudniania osób, które się takimi kwalifikacjami legitymują.

W Traktacie: Rada zgodnie z procedurą z art. 25 uchwala dyrektywy zmierzające do uznawania wzajemnego kwalifikacji.

Podstawą działalności Rady art..47 TWE w zakresie harmonizacji - 1 faza: uchwalono dyrektywy sektorowe zmierzające do ujednolicenia przepisów krajowych regulujących DOSTĘP do określonego zawodu.

Logicznym następstwem takiego założenia - automatyczne uznawanie kwalifikacji przez pozostałe państwa członkowskie bez potrzeby przeprowadzania w tym zakresie każdorazowo postępowania nostryfikacyjnego. Np. zawody medyczne - doprowadzono do ujednolicenie jedynie, co do 7 rodzajów tych zawodów: lekarzy, pielęgniarki, stomatologów, położnych, farmaceutów, ( architektów też;)) i weterynarzy. Początkowo ten sam schemat: Jedna dyrektywa wprowadzała standaryzację kształcenia -wprowadzała minimalne wymogi, co do kształcenia i druga określała zasady wzajemnego uznawania dyplomów poświadczających posiadanie owych minimalnych kwalifikacji.

{A.}

Identyczne unormowania w odniesieniu do pielęgniarek, położnych i architektów.

Na gruncie zasad uznawania kwalifikacji zawodowych zróżnicowano normatywnie sytuację osoby działającej w ramach swobodnego świadczenia usług od pozostałych przypadków mieszczących się w zakresie swobody przepływu pracowników czy swobody przedsiębiorczości.

Dopiero dyrektywa 2005/36 - 7.09.05 W sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, implementowana 20.10.07 Jest kompatybilna z dyrektywą 123/2006. Pomijając dalszą harmonizację, słabość poprzedniej harmonizacji skłoniła Radę do opracowania nowej metody harmonizacji - harmonizacji horyzontalnej, czyli wprowadzeniu opartej na idei porównywalności wykształcenia generalnej zasady uznawania dyplomów. I nasza reforma wskazuje, że muszą być pewne przedmioty z minimum kształcenia.

Nowe dyrektywny w niewielkim stopniu odbiegają od poprzednich uregulowań. Ich cel: zniesienie przeszkód w przepływie osób i usług między państwami członkowskimi. Postulaty jedności i przejrzystości - poprzez nadanie dyrektywie kompleksowego charakteru. Dyrektywa zastąpiła szereg aktów odrębnych kształtujących zarówno ogólny, jaki i szczególny - sektorowy system uznawania kwalifikacji.

Art. 1 dyrektywy: stanowi ona zasady uznawania kwalifikacji uzyskanych iw innym państwie członkowskim,. Ma to dotyczyć uprawnień do wykonywania zawodu, który w państwie przyjmującym jest zawodem regulowanym, czyli: działalność zawodowa lub zespół działań zawodowych, których podjęcie, wykonywanie wymaga bezpośrednio lub pośredni podstawy w postaci przepisów. Ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych i posiadania szczególnych kwalifikacji. Zawodem regulowanym jest zawód, do którego dostęp jest ograniczony prawnie, nie praktycznie.

Zakres podmiotowy dyrektywy: obejmuje ona obywateli państw członkowskich, którzy zamierzają wykonywać zawód w innym państwie regulowany. Warunkiem powołania się na dyrektywę jest posiadanie obywatelstwa jednego z państw unii, po drugi uzyskanie odpowiednich kwalifikacji na obszarze unii. Nie są regułami uznania objęte kwalifikacje uzyskane na obszarze państw trzecich

Dyrektywa obejmuje też system szczególny, sektorowy.

Tytuł III dyrektywy: kilka norm o charakterze ogólnym dotyczących zawodów szczególnych.

Wprowadza ta dyrektywa zasadę automatycznego uznawania kwalifikacji - państwo przyjmujące jest obowiązane do uznania po przedstawieniu dokumentów potwierdzających posiadanie należytych kwalifikacji.

Składnikiem systemu szczególnego są też regulacje odnośnie praw nabytych, - czyli dotyczące osób, które nabyły kwalifikacje zanim prawo unijne wprowadziło standaryzację a także do osób, które uzyskały kwalifikacje w państwach nieistniejących lub w państwach członkowskich przed ich przystąpieniem do UE. Najczęściej od takich osób wymaga się zaświadczeń o wykonywaniu danego zawodu przez określony czas.

Implementacja w systemie prawnym polskim: nowa ustawa w 18.03.08 O zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE. Sektory: u nas szczególne ustawy.

POMOC PUBLICZNA:

Wspiera ona rozwój gospodarczy. Reguły rynku wewnętrznego i wolnej konkurencji mogą być naruszane przez państwa członkowskie poprzez przyznanie przedsiębiorcom publicznym czy prywatnym pomocy publicznej.

Problem dopuszczalności a także zasad udzielania pomocy publicznej zmierzającej do wzmocnienia pozycji wybranych przedsiębiorstw nie tylko stanowi wyodrębnioną część prawa konkurencji, ale udzielenie pomocy konkretnym przedsiębiorcom może doprowadzić do dyskryminacji innych podmiotów prawa, które nie są beneficjentami takiej pomocy.

Poprzez pomoc publiczną zniekształca się konkurencję. Całe acquis communutaire jest skierowane na nieudzielenie pomocy publicznej. Generalny zakaz udzielania pomocy. Przedsiębiorstwa mają sobie radzić same. Zakaz ten - art. 107 TFUE, a przed Lizboną art. 87 TWE

Zakaz ten nie posiada charakteru bezwzględnego, przepis art. 107 nie definiuje pomocy, ale każe ją rozumieć szeroko tak, co do istoty środków publicznych jak i ich pochodzenia, bo skutek pomocy publicznej kwalifikuje ją do oceny na gruncie art. 107.

Za zakazaną możemy uznać pomoc publiczną, która przysparza beneficjentowi korzyści, których nie miałby z normalnej działalności gospodarczej.

Tym samym, różne rodzaje pomocy publicznej można ująć w dwie kategorie;

1. Interwencjonizmu państwa w gospodarkę poprzez subwencjonowanie, czyli bezpośrednie transferowanie do przedsiębiorstw świadczeń pieniężnych a więc dotacje, dopłaty do odsetek, gwarancje kredytowe. Transferowanie do przedsiębiorstw świadczeń rzeczowych - bezpłatne lub korzystne cenowo przekazaniom działek, dostawa dóbr, świadczenie usług

2. Pomoc polegająca na zmniejszeniu obciążeń przedsiębiorstw - zwolnienia od podatków, ulgi podatkowemu, pokrycie strat, umorzenie długów.

Warunek: przekazywanie korzyści beneficjentowi ze środków publicznych - wsparcie, pomoc pochodzi ze środków publicznych, więc korzyść musi mieć wymiar finansowy: mogą być beneficjentami przedsiębiorcy indywidualni - selektywność indywidualna, sektorowi - sektorowa czy selektywność regionalna.

Przesłanki:

1. Istotą jest właśnie selektywność- różnicowanie sytuacji przedsiębiorców poprzez przyznanie pomocy jednym, a nieprzyznanie drugim.

2. Oddziaływanie na rynku wewnętrznym UE - udowodnienie wpływu pomoc na handel między państwami członkowskimi. Z orzecznictwa: handel należy rozumieć szeroko, nie tylko, jako prostą wymianę dóbr i usług. Jeżeli pomoc ma wpływ tylko na handel w danym państwie członkowskim nie interesuje to UE.

Wystarczy wskazać, że pomoc może potencjalnie wpływać na taki handel, nie ma progu geograficznego, który ograniczałby wpływ na handel między państwami członkowskimi. Ten rodzaj pomocy - de mini mis, pomoc bagatelna nie narusza konkurencji i nie pływa na handel wewnątrzwspólnotowy.

Przyznanie pomocy wiąże się też z zakresem swobody implementacyjnej państw członkowskich. Nie można przypisać działania państwu, jeśli wynikało ono z przepisów, w szczególności z norm dyrektywy, które nie dawała żadnej swobody implementacyjnej. Jeśli taka swoboda była, art. 107 ma pełne zastosowanie w odsianiu do rozwiązań, jakie przyjmują państwa członkowskie korzystające z tej swobody. Tym samym, system reguł materialnych i proceduralnych zakazujący tej pomocy spowodował, że jej dopuszczalność jest stanowiona przez system wyjątków. Pomoc może być uznana za zgodną z przepisami UE i za zgodną z interesami UE.

[Są także pewne środki o charakterze ogólnym: nie są objęte środki polityki gospodarczej czy społecznej, które w równym stopniu odnoszą się do wszystkich przedsiębiorstwa na rynku czy wszystkich gałęzi gospodarki. Pomoc publiczna nie ma miejsca, jeśli państwo nie będzie przyznawać żadnej korzyści innym przedsiębiorstwom i będzie zachowywać się jak prywatny inwestor lub wierzyciel. Stąd test prywatnego inwestora.]

Obok tych instrumentów występuje pomoc regionalna - służy ona wspieraniu rozwoju regionów:

• mniej uprzywilejowanych gospodarczo

• które charakteryzują się niższym PKB

• wysoką stopą bezrobocia, niskim procentem inwestycji

• odległym położeniem

• niskim lub malejącym zatrudnieniem.

Ta pomoc realizuje założenia UE w zakresie dążenia do społecznej, gospodarczej, ale też terytorialnej spójności i ma przyczynić się do niwelowania różnic strukturalnych między regionami. Polega na różnego rodzaju zachętach dla przedsiębiorstw, tworzeniu nowych (PL - wschód).

Od 2007 roku zasady dopuszczalności pomocy regionalnej rozszerzono o wspieranie funkcjonowania nowopowstałych przedsiębiorstw w pierwszych 5 latach ich działalności, jeśli wykażą, że wszystkie koszty zostaną rzeczywiście poniesione. Ta forma sprzyja małym i średnim przedsiębiorstwom oraz mikro-przedsiębiorcom. Te przedsiębiorstwa bez pomocy nie byłyby innowacyjne tak jak wymaga tego Strategia lizbońska i Europa 2020.

Dopuszczalność wynika z art., który w drodze wyjątku zezwala na udzielanie tej pomocy, gdy:

1. Sprzyja ona rozwojowi gospodarczemu regionu o nienormalnie niskim poziomie życia lub poważnym stanie niedostatecznego zatrudnienia

2. Ułatwia rozwój niektórych działań czy regionów o ile nie zmienia to warunków wymiany handlowej, w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem

Szczegółowe kryteria zawarte od lat w wytycznych Komisji Europejskiej - nie wolno, więc lekceważyć soft law.

Z funduszy strukturalnych korzystają wszystkie państwa członkowskie. Kształt obecnie obowiązujących wytycznych jest wynikiem REFORMY POMOCY PUBLICZNEJ albowiem nastąpiło przekierowanie pomocy na cele horyzontalne, które wpisywałyby się w założenia strategii lizbońskiej, a także w spójność, stabilność i wzrost konkurencyjności, zrównoważonego rozwoju oraz poprawy europejskiego modelu społecznego. Zreformowano zasady pomocy regionalnej, które w większym stopniu mogą realizować potrzeby regionów.

Wykład 7

30.11.2010

Ten zakaz pomocy publicznej nie ma charakteru bezwzględnego, można go rozpatrywać przez pryzmat możliwych wyjątków. KE bada jak zachowało się dane państwo, czy taka pomoc publiczna, która trudna jest do oddzielenia od innych środków wewnętrznych jest realizowana właściwie, i przykłada do tego test prywatnego inwestora.

Taka pomoc musi powodować zniekształcenie konkurencji albo także powodować zagrożenie takiego zniekształcenia. Sama groźba już czyni tę pomoc naganną.

Pomoc musi być świadczona przez państwo albo pochodzić ze źródeł państwowych - różnego rodzaju organy administracyjne, lokalne, różnego rodzaju nawet podmioty, takie jak fundacje czy inne, w każdym razie idea jest taka, że wpływ na dysponowanie tymi środkami publicznymi ma Państwo. Jeżeli jest to fundacja a państwo wpływa np. na wybór zarządu to mówimy , że jest to pomoc publiczna.

Należy zaznaczyć, że w przeszłości nie było do końca jasne czy te wszystkie przesłanki mają być w pełni spełnione - musiało wpłynąć na szkodliwość handlu między państwami członkowskimi, przy czym handel rozumiany bardzo szeroko. Obecnie te 4 przesłanki muszą być zrealizowane łącznie, tym samym akcentuje się skutek, a więc pomoc musi być docelowo finansowana przez państwo.

Wpływ danego środka na konkurencję jest istotny, nie jest konieczne by był on wyraźnie widoczny, wystarczy groźba.

Zakaz pomocy publicznej nie ma postaci bezwzględnej. Są wyjątki!

Wyjątki:

Dążąc do zrealizowania celów Unii taka pomoc stoi w konflikcie z funkcjonowaniem rynku Unijnego i ta pomoc będzie dopuszczalna tylko wtedy gdy ma za zadanie albo realizację określonych zadań, które są w interesie Unii albo też są pewne sytuacje gdzie Unia w postaci KE może wyrazić zgodę na tę pomoc. To wynika z ustępu 2 art. 107. Te wyjątki o charakterze obligatoryjnym lub fakultatywnym, o których decyduje KE (z tym że w przypadku obligatoryjnych nie ma luzów decyzyjnych) - są one wszystkie wymienione enumeratywnie, nie ma możliwości rozszerzenia.

Wyjątki o charakterze obligatoryjnym :

1. Pomoc o charakterze socjalnym - taka pomoc może być udzielona indywidualnym

konsumentom pod warunkiem, że jest świadczona bez dyskryminacji wynikającej z pochodzenia produktu. Np. dopłaty do pszenicy ażeby cena chleba była obniżona, to opłaty które obejmują wszystkich konsumentów.

2. Pomoc na przezwyciężenie skutków klęsk żywiołowych i innych nadzwyczajnych wydarzeń:

chodzi o naprawienie szkód powstałych w wyniku klęsk żywiołowych lub innych nadzwyczajnych zdarzeń ale trzeba pamiętać, że jest dozwolona tylko w zakresie niezbędnym na likwidację tych szkód, nie chodzi o wspieranie regionów dotkniętych kataklizmem.

Orzeczenie dot. Włoch kiedy wskutek trzęsienia ziemi Rząd Włoski wystąpił do KE z programem pomocy dla ofiar ażeby zlikwidować szkody; Rząd włoski zażądał jednak większej pomocy, na co KE zareagowała żądaniem zwrotu pewnej części tej pomocy.

3. Dotyczy Niemiec - martwa litera prawa- pomoc na przezwyciężenie skutków podziału

Niemiec, która jest konieczna i oczywiście KE taką pomoc przewidywała. Obecnie odstąpiono od tego gdyż nie ma już podstaw. Występuje ten przykład tylko de iure.

Ta pomoc obejmuje także pomoc socjalną, nie tylko gospodarczą. Mamy w Unii rozwój ścieżki socjalnej.

Ust. 3 art. 107 - tutaj udzielanie pomocy jest możliwe gdy przesłanki są spełniane, KE może wyrazić zgodę ale nie musi, jest to więc fakultatywne przyznanie pomocy :

1. W celu rozwoju gospodarczego regionu, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów, którym grozi bezrobocie.

2. Pomoc przeznaczona na realizację projektów posiadających ogólnoeuropejskie znaczenie lub na zapobieganie szczególnym zaburzeniom gospodarki np. w Grecji, któregokolwiek państw członkowskich.

Cele Unii są więc tutaj trochę inne. Unia wyraża zgodę w szczególności np. w dziedzinie ochrony środowiska, wspólnej polityki energetycznej -odnawialne źródła energii itp.

3. Pomoc, która ma ułatwić rozwój pewnych form działalności albo pewnych regionów gospodarczych o ile nie zmieni ona warunków handlu w zakresie sprzecznym z rynkiem UE

Czasami są dziedziny te najnowsze, które wymagają wsparcia ze strony państwa, np. przemysł komunikacyjny, czy najnowocześniejsze dziedziny gospodarki, które bez wsparcia nie mogłyby działać.

4. Pomoc, która polega na wspieraniu kultury i ochronie dziedzictwa narodowego, o ile ta pomoc nie narusza warunków handlu i nie narusza konkurencji UE w sposób sprzeczny z jej interesem.

Mamy w tym artykule furtkę co do innych rodzajów pomocy, o której zadecyduje Rada, która podejmie decyzję większością kwalifikowaną.

Patrząc na te wyjątki można powiedzieć, że mówimy o pomocy horyzontalnej (małe i średnie przedsiębiorstwa), pomocy regionalnej, pomocy sektorowej. Pomoc publiczną trzeba opracować i wpisać w taki sposób ażeby nie był zrealizowany cel danego przedsiębiorstwa a cel Unii Europejskiej. Poprzez realizację celów pomocy jednocześnie realizuje się cel Unii Europejskiej - najlepsze wyjście.

Oprócz tej pomocy sektorowe, horyzontalnej i regionalnej, mamy także pomoc dla kultury i wobec tego KE może wyłączyć spod tego zakazu pomoc państwa przeznaczoną na ten cel.

Jaki jest cel tej pomocy ?

Trzeba uwzględnić to, że pomoc na wspieranie działań gospodarczych zmienia się - są wspierane niektóre sektory, które są określane jako sektory wrażliwe, taką listę sektorów wrażliwych KE opracowuje co 5 lat i niektóre znajdują się a niektóre nie na tej liście, tu mamy do czynienia z włączeniami grupowymi.

Jest pewien rodzaj pomocy, który nie jest przez KE traktowany jako pomoc, wprawdzie narusza przesłanki przedstawione wcześniej, ale ta pomoc jest tak niewielka, że nie wpływa na rynek konkurencji - de minimis/bagatelna.

Pomoc de minimis.

Jest to niewątpliwie szczególna postać pomocy, pomoc bagatelna, nie powoduje zniekształcenia konkurencji i nie ma znaczącego wpływu na handel między państwami członkowskimi ze względu na swoje niewielkie rozmiary.

Można powiedzieć, że tą pomocą zajęto się pod koniec lat 90, poprzez obwieszczenie, rozporządzenie nr 69 w sprawie zastosowania art. 87 88 w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis. Ten akt był oparty na wcześniejszym z 1998 roku.

Pod koniec 2006 dokonano zmiany i komisja wydała rozporządzenie 2006/198 z 15.12.2006 r w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu do pomocy de minimis. Ten akt o charakterze wykonawczym podtrzymuje w mocy to wcześniejsze z 2001 roku. Jest w kontynuacji niejako.

Pomoc publiczna służy funduszom strukturalnym. Obecnie rozporządzenie obowiązuje do funduszy strukturalnych na lata 2007-2013 ale cały czas jesteśmy świadkami istniejącej reformy nie tylko reguł konkurencji ale także pomocy publicznej. W sierpniu 2009 KE wydała rozporządzenie, które warto znać, albowiem to rozporządzenie z 2009 roku nr 800, z 6.08.2008 uznaje niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu artykułów 87 i 88 Traktatu. To rozporządzenie dotyczy wyłączeń grupowych/blokowych. Ten tekst ma także znaczenie dla europejskiego obszaru gospodarczego. On uwzględnia rozporządzenie z 1998 roku i dotyczące innych kwestii w tej dziedzinie. Ten akt, 2006/1998, obowiązuje od 1.01.2007 roku i oczywiście także mamy określony czas, bo to rozporządzenie będzie obowiązywało do 31.12.2013 roku. Pomoc przyznawana na mocy tego rozporządzenia skierowana jest do wszystkich sektorów jednakże art. 1 zawiera wyjątki od tej reguły - nie jest skuteczna dla podmiotów gospodarczych, które działają w sektorach rybołówstwa i aquakultury albowiem są one objęte rozporządzeniem rady 2000/104.

Drugie wyłączenie - reguła de minimis nie jest skuteczna dla podmiotów gospodarczych, które działają w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych, które są wymienione w załączniku do traktatu

Pomoc przyznawana podmiotom gospodarczym z dziedziny przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych wymienionych w załącznikach do traktatów.

Nie jest stosowana pomoc przyznawana na działalność związaną z wywozem do państw trzecich , w odniesieniu do działalności, która faworyzuje korzystanie z towarów krajowych,

pomoc, która jest przyznawana przedsiębiorstwom w sektorze węglowym zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu z 2002 roku. (1407/2002)

Nie jest stosowana pomoc de minimis w odniesieniu do pomocy na zakup pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego, która jest przyznawana podmiotom gospodarczym, które prowadzą

działalność zarobkową w zakresie transportu drogowego.

Pomoc przyznawana podmiotom znajdującym się w trudnej sytuacji - przedsiębiorstwa zagrożone upadłością lub likwidacją. Ta pomoc de minimis jest zwolniona z wymogu notyfikacji, który zawarty jest w art. 108 ust. 3 traktatu, art. 2 tego rozporządzenia z 2006 roku wymienia warunki, dzięki którym wsparcie bagatelne nie jest uprzednio zgłaszane. To nowe rozporządzenie, nr 800, podniosło znacznie pułap pomocy przekazywanej przedsiębiorstwom w zakresie kolejnych trzech lat do poziomu 200 tysięcy euro. Te dwa pułapy stosuje się niezależnie od formy i przeznaczenia tej pomocy, bez względu na to czy takie wsparcie przyznane jest w całości czy tylko w części, czy finansuje państwo czy UE. Wchodzą w rachubę 3 lata - liczy się lata budżetowe, które państwa członkowskie podają jako cel podatkowy. Należy policzyć - jaka jest łączna kwota tej pomocy przyznana w okresie jednego roku budżetowego oraz dwóch lat poprzedzających otrzymanie takiej pomocy. Regulacja wprowadza pewną zmianę, albowiem wprowadza rok podatkowy/budżetowy taki jak w danym państwie członkowskim występuje. Ten rok jest inny, w innym odcinku czasowym niż ten kalendarzowy. Rozporządzenie z 2006 odnosi się do takiego wsparcia de minimis, do którego wcześniej można wyliczyć ekwiwalent dotacji budżetowej brutto, pomoc musi być bowiem przejrzysta.

Co to znaczy że jest przejrzysta ? To są gwarancje, pożyczki. Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej pomocy de minimis nie można łączyć z pomocą państwa w kontekście samych kosztów kwalifikowanych.

Państwo członkowskie podejmuje decyzje ale jeżeli przyzna tę pomoc to musi na piśmie powiadomić taki podmiot. Ten dokument powinien zawierać przewidywaną kwotę tej pomocy, pismo musi mieć wyraźnie odniesienie do nowego rozporządzenia (nr 800) przed udzieleniem pomocy państwo musi otrzymać od takiego przedsiębiorstwa informację w postaci oświadczenia <może być forma elektroniczna> z informacją na temat pomocy de minimis albo też innej pomocy jeśli dany podmiot ją otrzymał w ciągu danego roku budżetowego. Tutaj jeżeli sięgniemy do naszych rozwiązań prawnych - ustawa z 2004 dotycząca pomocy państwa zawiera rozdział o tym. Podmiotem zobowiązanym do informowania KE jest Prezes UOKiK. T a pomoc jest chętnie wykorzystywana przez małe i średnie przedsiębiorstwa.

W związku z kryzysem istnieje także inny rodzaj pomocy - tymczasowe środki pomocy państwa ułatwiające dostęp do finansowania w dobie kryzysu finansowego i gospodarczego - są one wydane przez KE najpierw 17.12.2008 a następnie przyjęto korektę w lutym 2009 roku.

Idea tych tymczasowych środków ?

One przede wszystkim przysługują w kwocie ryczałtowej do 500 tys. Euro. Z tym, że ta pomoc niedługo się skończy - do 31.12.2010 r. Ta pomoc ona już stanowi pomoc publiczną w rozumieniu ust. 1 art. 107, ale nie jest to już pomoc bagatelna. Jest traktowana jak normalna pomoc, zakazana. Za datę takiej pomocy uznajemy moment, w którym beneficjentowi zostało nadane prawo przyjęcia pomocy.

Pomoc regionalna.

Pomoc regionalna jest możliwa w związku z różnego rodzaju funduszami, opracowano tzw. Mapę regionalną pomocy.

Pismem z 13.09.2006 roku KE zatwierdziła polską mapę pomocy regionalnej:

Tutaj został podzielony nasz obszar, który kwalifikuje się do otrzymania pomocy na lata 2007-2013 na podstawie wyłączenia, na podst. art. 107 ust. 3 i propozycję Polski odnośnie pomocy pozytywnie KE rozpatrzyła, zrealizowaliśmy wszystkie warunki i są regiony zaliczone do tej pomocy gdzie nie może przekraczać 50 % i PKB jest tam niższy niż 45% średniego PKB na jednego mieszkańca UE. To są obszary woj. łódzkiego, małopolskiego, lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, lubuskiego, opolskiego, warmińsko-mazurskiego itd. Drugi region - tam nie może przekraczać pomoc 40% a PKB na jednego mieszkańca jest niższy niż 60% średniego PKB na jednego mieszkańca UE. Obszary : śląskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie i pomorskie. Wreszcie region zaliczony do pomocy gdzie pomoc przekracza 30% a PKB na 1 mieszkańca jest niższy niż 75 % średniego PKB na 1 mieszkańca UE : mazowiecki (68,77% PKB) oraz region Miasto Warszawa. Na podstawie ustawy z 2004 roku RM wydała rozporządzanie 13.10.2006 w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej. To dokładne odzwierciedlenie decyzji komisji. Ta mapa pomocy regionalnej może być modyfikowana, co uczynili już Francuzi.

Pomoc regionalna przeznaczona jest m.in. na tworzenie inwestycji początkowych, tutaj wskazuje się na akt 800 - tam cały rozdział temu poświęcony i zgodnie z wytycznymi KE jest to inwestycja w aktywa materialne i niematerialne i prawne(bo na tym ta pomoc polega), które składają się na tworzenie nowego przedsiębiorstwa na rozbudowę istniejącego zakładu, wprowadzenie nowych dotychczas nie wytwarzanych wyrobów lub usług , zmiany w procesie produkcji danego przedsiębiorstwa . Inwestycja początkowa to nabycie środków trwałych przez samodzielnego inwestora o takiej czy innej formie organizacyjnej i pomoc regionalna będzie udzielona tylko wtedy gdy beneficjent przed rozpoczęciem prac złoży wniosek o przyznanie wsparcia, a organ, który wyznaczony jest do tego, potwierdzi pisemnie, że taki projekt nadaje się do objęcia taką pomocą.

Jeśli składamy wniosek w imieniu danego przedsiębiorstwa, np. na nowe przedsiębiorstwo, to nie może być nic wcześniej dokonane, bo te koszty nie będą doliczone. Wkład własny także jest tutaj określony - 25% kosztów kwalifikowanych, które muszą pochodzić albo z kosztów własnych albo niezależnych źródeł finansowania np. kredyt z banku, które nie mogą pochodzić ze środków publicznych. Trzeba także uzasadnić, że ta konkretna inwestycja wpłynie faktycznie na poprawę rozwoju regionu i zapewni progres gospodarczy.

Wymagania w stosunku beneficjenta :

• taką działalność musi prowadzić przez okres co najmniej 5 lat

• Gdy dana pomoc jest przeznaczona na utworzenie nowych miejsc pracy to stanowisko takie musi być obsadzone w ciągu 5 lat od pierwszego dnia zapewnienia tego nowego etatu

• W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw może zostać skrócony ten okres max. do 3 lat.

Pomoc jest określana w ekwiwalencie dotacji brutto, intensywność wsparcia musi być proporcjonalna do problemów w danym regionie. Jeżeli takie regiony kwalifikują się na podst. Art. 87 ust. 3 to trzeba powiedzieć, że będzie to inaczej niż w przypadku art. 87 ust. 3 lit. ostatnia. Kosztów kwalifikowanych zgodnie z prawem unijnym, określone są w soft law, KE zalicza do nich :

- wydatki na grunty, budynki, maszyny, instalacje, z wyjątkiem wydatków na środki transportowe,

- wydatki na analizy przygotowawcze i usługi doradcze związane z inwestycją

- wydatki poniesione na zakup aktywów inne niż w pkt. 1 np. w formie leasingu.

W Polsce sama polityka regionalna jest regulowana w ustawie o narodowym planie rozwoju a także z 6.12.2006 ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

Wytyczne opublikowane w dzienniku urzędowym UE weszły w życie 1.01.2007 roku. Dopuszczalność pomocy regionalnej na podst. Art. 87 ust . 3 sprzyja rozwojowi regionów niedostatecznie rozwiniętych, ułatwia rozwój niektórych działań gospodarczych albo regionów o ile nie narusza to warunków wymiany handlowej.

Kryteria oceny planów udzielania pomocy regionalnej wskazują na :

a) Obszary geograficzne

b) Sektory gospodarki, dla których pomoc regionalna może być udzielona

c) Dopuszczalną intensywność pomocy

d) Typy kosztów jakie mogą być objęte pomocą regionalną

To są najważniejsze kryteria, muszą być one spełnione przez dane państwo. Ale dzieje się to oddolnie, to przedsiębiorstwo zwraca się do ministerstwa a następnie występuje do UE. Pomimo, że przepisy odnoszą się do dużych projektów to przede wszystkim akcentuje się pomoc dla nowoutworzonych przedsiębiorstw i pomoc operacyjną.

Pomoc dla nowych przedsiębiorstw jak i operacyjna przede wszystkim stworzona jest dla zachęty zakładania tych nowych działalności i wspierania ich potem. Dotyczy to wyłącznie małych przedsiębiorstw, początkowo ta forma była przewidziana w rozporządzeniach natomiast znajdziemy ją głównie w tym rozporządzeniu 800. Całkowita kwota pomocy nie może przekraczać 2 mln euro na jedno przedsiębiorstwo w zasadzie na obszarze całej Polski i milion euro w regionie mazowieckim. Ustalono, że pomoc nie może przekroczyć w ciągu roku 33% tej kwoty. Różne są wydatki kwalifikowane. Ten katalog obejmuje najróżniejsze opłaty, nawet z tytułu najmu maszyn i urządzeń, także amortyzację, leasing maszyn, może także obejmować koszty zużycia wody, energii elektrycznej czy cieplnej, ale także odsetki od pożyczek zewnętrznych - jest więc niewątpliwie ogromny bodziec do tworzenia przedsiębiorstw.

Oprócz pomocy dla nowych istnieje także inna pomoc - pomoc operacyjna - udzielana w sytuacjach wyjątkowych, ma na celu zmniejszenie bieżących wydatków; przedsięwzięcia, które polegają np. na dokonywaniu inwestycji odtworzeniowych, mogą polegać na pokrywaniu kosztów płac i transportu. Pomoc operacyjna jest zakazana co do zasady, wyjątkowo może być dopuszczona w wymienionych regionach. Musi być proporcjonalna i ZAWSZE charakter przejściowy do 2013 i podlegać musi stopniowemu zmniejszeniu.

Odstępstwa od tej zasady ? Są one możliwe dla 3 typów regionów:

1) Regionów najsłabiej zaludnionych - o gęstości zaludnienia 8 osób na km kwadratowy; także obszary przylegające i sąsiednie do nich. Np. podkarpackie, region Bieszczad;

2) Regiony najbardziej oddalone o niskiej gęstości zaludnienia w celu zrekompensowania kosztów transportu np. Madera, francuskie departamenty zamorskie, Azory, wyspy kanaryjskie;

3) Regiony…

Występuje formularz pomocy operacyjnej - państwa członkowskie muszą wyjaśnić poprzez przedłożenie szczegółowego raportu niezależnych ekspertów jaki jest związek między pomocą operacyjną a przyczynieniem się do rozwoju regionalnego. W tym raporcie wskazuje się jakie ograniczenia strukturalne mogą być wyeliminowane i w jaki sposób zagwarantowana jest proporcjonalność między rodzajem i poziomem pomocy, a ograniczeniami, które ma zmniejszyć oraz w jaki sposób zagwarantowano, że pomoc będzie stopniowo obniżona i ograniczona w czasie.

Wykład 8, 7.12.2010

Rola małych i średnich przedsiębiorstw / Small business /MŚP w kontekście pomocy publicznej:

• Stanowią one trzon gospodarki UE, ponad 90%, a nawet 99%, to właśnie przedsiębiorstwa małe i średnie.

• To sytuacja istotna z punktu widzenia zatrudnienia. Zatrudniają bowiem one ponad 100 milionów osób, a tym samym realizacja walki z bezrobociem zależy właśnie od nich.

• To przede wszystkim przedsiębiorstwa, które funkcjonują w społecznościach regionalnych, lokalnych, są elementem polityki spójności (2007-2013), powodują stabilność społeczną.

• Pełnią ważną rolę gdy chodzi o wzrost gospodarczy, bo wytwarzają 60% PKB.

• Trzeba podkreślić, że dynamika tych MŚP jest znacząca, ale przyspieszenie wszelkich zmian technologicznych, a także wymuszenie globalizacji, oczywiście bez pomocy państwa nie byłyby możliwe, co blokuje także realizację innowacyjności. Gospodarka oparta na wiedzy wynika ze Strategii Lizbońskiej, którą MŚP są także objęte.

Program SBA - SMALL BUSINESS ACT - to komunikat komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, a także Komitetu Regionów, pt. „Najpierw myśl na małą skalę” - taka wersja programu SBA została opublikowana 25.06.2008 r w ostatecznej wersji. Przyjęty w czerwcu program odzwierciedla wolę polityczną Komisji, która żąda uznania fundamentalnej roli MŚP.

W sposób kompleksowy zostały określone kierunki polityki europejskiej w odniesieniu do tych MŚP. Ma to znaczenie w okresie kryzysu, te trudności najbardziej odczuwalne są dla małych podmiotów.

Wszelkie działania KE wskazują na to, że potrzebny jest Europejski Plan Naprawy Gospodarczej, 26.11.2008 r zapowiedziany przez Barosso, opiera się on na tym SBA i ma na celu zapewnienie dodatkowej pomocy dla MŚP. Kroki obejmują uproszczenia i ułatwienia administracyjne dla przedsiębiorstw z punktu widzenia ich obciążeń, wprowadzenie poprawy ich płynności finansowej, a także zachęcenia większej liczby osób do podejmowania działalności na własny rachunek.

Ten plan naprawy ma na celu poprawę dostępu MŚP do źródeł finansowania przy udziale Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Wskazano także w tym akcie, że przyznając MŚP odpowiednią pomoc, państwa członkowskie powinny w pełni korzystać z tych zreformowanych, znowelizowanych aktów prawnych.

To wsparcie dla sektora mśp będzie miało korzystny wpływ na konkurencyjność, wówczas jeżeli wskaże się na poprawę warunków rynkowych, które prowadzą do wzrostu, innowacyjności, badań rynkowych, podniesie to efektywność energetyczną, a także w grę wejdzie poprawa jakości szkoleń oraz jakości miejsc pracy.

By umożliwić dalszą pomoc państwa dla mśp KE zapowiedziała pakiet uproszczeń, który ma przyspieszyć proces podejmowania decyzji w sprawie pomocy państwa, a także przewiduje środki tymczasowe, i to ma ułatwić państwom członkowskim udzielanie pomocy.

Pomoc państwa dla mśp to najróżniejsze instrumenty, ogólne środki wsparcia (ogólne obniżenie kosztów społecznych, inwestycje w szkolenie) - one nie mogą stanowić pomocy państwa, mogą być natychmiast wdrażane przez poszczególne państwa członkowskie.

Natomiast środki wsparcia, które wiążą się z art. 107 muszą być zgodne z procedurą pomocy państwa. DO wyjątków należą : pomoc de minimis, która nie jest pomocą państwa, a także środki wchodzące w skład rozporządzeń w zakresie wyłączeń grupowych. KE unowocześniła to by lepiej ukierunkować inwestycje, cele wskazane w Strategii Lizbońskiej, potem Europa 2020.

Mśp kwalifikują się do wszystkich rodzajów pomocy, które są dopuszczone na mocy przepisów UE w dziedzinie tej pomocy, a w przypadku środków pomocy, które są także dostępne dla dużych przedsiębiorstw. Tutaj środki pomocy dla mśp zostały skonsolidowane i uproszczone we wszystkich sektorach, w których stosuje się przepisy szczególne, mianowicie zasadniczo przepisy szczególne mają zastosowanie do pomocy państwa w sektorze rybactwa i akwakultury, rolnictwa, górnictwa, budownictwa okrętowego, hutnictwa żelaza i stali, oraz włókien syntetycznych. Bardziej szczegółowe rozwiązania znajdujemy w aktach prawnych, które dotyczą tych sektorów wymienionych wyżej. Obszary objęte pomocą oznaczają regiony, które kwalifikują się do pomocy zgodnie z mapą pomocy regionalnej.

Środki pomocy w celu wspierania wzrostu i rozwoju MŚP:

• To pomoc na badania, rozwój i innowacje. W 2006 roku KE przyjęła zasady ramowe które dotyczą pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną, tj. b+r+i, natomiast w 2008 roku przyjęto ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych, w których również uwzględniono pomoc na b+r+i.

Jakie rodzaje środków pomocy są dostępne na mocy zasad ramowych ?

• na projekty badawczo-rozwojowe; badania podstawowe (do 100% kosztów), przemysłowe (do 80% kosztów kwalifikowanych, a jeżeli duże przedsiębiorstwa to 60%, nawet do 50 dochodzi w zależności od rozmiaru)

• na techniczne studia wykonalności, a więc ta pomoc stanowi przygotowanie do różnego rodzaju badań przemysłowych lub działań z zakresu eksperymentalnych prac rozwojowych, W przypadku mśp może stanowić nawet 75% kosztów kwalifikowanych.

• na pokrycie kosztów praw własności przemysłowej, może być przyznana na pokrycie kosztów uzyskania patentów i innych praw własności przemysłowej

• pomoc na tymczasowe zatrudnienie wysoko wykwalifikowanego personelu.

• Jednakże pracownicy, którzy będą zatrudnieni muszą rzeczywiście zostać zatrudnieni na tych nowych, specjalnie dla nich utworzonych stanowiskach, wymagane jest minimum 2-letnie doświadczenie. Maksymalny poziom intensywności pomocy nie może przekraczać 50% kosztów kwalifikowanych na przedsiębiorstwo i na jednego tymczasowo zatrudnionego pracownika.

• pomoc na działalność badawczo-rozwojową jest przewidziana dla młodych innowacyjnych przedsiębiorstw, i beneficjentem powinno być małe przedsiębiorstwo, które rozpoczęło dział nie wcześniej niż 6 lat przez otrzymaniem pomocy.

• Kwota pomocy nie może przekraczać 1 mln euro, ale w regionach, które mają tę szczególną sytuację, gdzie niskie PKB i wysokie bezrobocie - nawet 1,5 mln euro.

• pomoc na usługi doradcze w zakresie innowacji i usług, wspierania innowacji. Maksymalna kwota pomocy, którą przyznaje się beneficjentowi w okresie 3 lat wynosi 200 tysięcy euro

• pomoc przeznaczona na innowację w obrębie procesów, a także innowacje organizacyjne w sektorze usług. Tutaj innowacje muszą stanowić NOWOŚĆ albo zasadnicze ulepszenie. Na pewno muszą nieść ze sobą ryzyko ewentualnego niepowodzenia. Innowacje organizacyjne muszą dotyczyć zastosowania technologii organizacyjno-informacyjnych. Maksymalna intensywność pomocy wynosi 25% dla śp, dla mp 35 %.

• pomoc dla klastrów innowacyjnych, pomoc inwestycyjna na aktywizację, utworzenie. Maksymalna intensywność pomocy wynosi 25% dla śp, dla małych - 35%. Jeżeli będą to klastry z rejonów z niskim PKB to stosuje się wówczas wyższe pułapy intensywności.

Rodzaje środków pomocy, które zostały wyłączone poprzez rozporządzenie obejmują wszystkich rodzajów pomocy : b+r+i, przewidziane w zasadach ramowych, podlegają przepisom ogólnego rozporządzenia, w sprawie wyłączeń grupowych i są w związku z tym zwolnione z procedury zgłoszenia. Mamy tu wyjątek : pomoc przeznaczona na innowacje w obrębie procesów innowacyjnych, które są organizowane w sektorze usług, obejmuje to także zwolnienie dla klastrów innowacyjnych, jeżeli pomoc indywidualna o dużej wartości jest przewidziana.

Czy pomoc publiczna jest przewidziana dla przedsiębiorstw, które są w złej sytuacji gospodarczej?

Taka pomoc jest - Pomoc w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw.

Wytyczne dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji umożliwiają zastosowanie potrzebnych pilnie środków restukturyzacyjnych wobec zagrożonych przedsiębiorstw nawet w okresie ich ratowania.

Co to są przedsiębiorstwa zagrożone ?

Przedsiębiorstwo zagrożone to przedsiębiorstwo, które ani przy pomocy środków własnych ani środków, które mogłoby uzyskać, czy to od właścicieli czy udziałowców, nie jest w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą przedsiębiorstwo do zakończenia działalności w perspektywie krótko- lub średnioterminowej.

Przewiduje się pomoc w celu ratowania przedsiębiorstwa. Stanowi to wsparcie czasowe i odwracalne, bo ta pomoc ma na celu umożliwić zachowanie płynności finansowej owego przedsiębiorstwa na czas, który jest konieczny do opracowania planu restrukturyzacji lub planu likwidacji. Tutaj ten czas jest bardzo krótki dla przedsiębiorstwa, natomiast długa jest procedura. Takie przedsiębiorstwo, które oczekuje wsparcia, żeby otrzymać pomoc natychmiast musi mieć opracowany plan wyjścia z tej sytuacji. Ten czas obejmuje nie tylko opracowanie takiego planu ale musi także przedstawić KE albo odpowiednim organom ten plan i KE musi podjąć decyzję w sprawie takiego planu. Ten okres wynosi tylko 6 miesięcy.

Pomoc na restrukturyzację - restrukturyzacja opiera się na wykonalnym i spójnym i dalekosiężnym planie, którego celem jest przywrócenie długoterminowej rentowności przedsiębiorstwa.

Warunki jakie musi spełnić przedsiębiorstwo:

1. Taka pomoc musi stanowić odwracalne wsparcie w formie gwarancji kredytowych lub pożyczek w normalnym, komercyjnym oprocentowaniu, w calu zapewnienia płynności finansowej.

2. pomoc musi być ograniczona do kwoty potrzebnej do utrzymania przedsiębiorstwa.

3. pomoc musi być przyznana jedynie na czas konieczny, max. 6 miesięcy od opracowania planu naprawy

4. pomoc musi być uzasadniona konkretnymi trudnościami społecznymi, np. brak wypłacalności

5. zastrzeżenie jakie jest uczynione - nie może wywierać skutków ubocznych w innych państwach członkowskich

6. muszą jej towarzyszyć zobowiązania państwa członkowskiego, państwo informuje KE o planie restrukturyzacji lub też prezentuje plan likwidacji i musi być przedstawiony dowód, że pożyczka została zwrócona lub umowa gwarancji przestała obowiązywać w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od przyznania pomocy

7. pomoc na ratowanie jak i na restrukturyzację może być przyznana TYLKO JEDEN RAZ.

Zasada ONE TIME, LAST TIME:

-pomoc na restrukturyzację można otrzymać :

1) KE przedstawia i zastanawia się, rozpatruje przedstawiony plan naprawy, który jest opracowany by przywrócić rentowność danemu przedsiębiorstwu, w rozsądnym czasie

2) Podjęcie środków wyrównawczych w celu uniknięcia nadmiernego zakłócenia konkurencji, np. stosowne obniżenie mocy produkcyjnych - ten warunek nie ma zastosowania w odniesieniu do małych przedsiębiorstw.

3) Pomoc ograniczona jest do minimum, niezbędnego ażeby zorganizować/zrealizować środki restrukturyzacyjne. Beneficjenci muszą wnieść wkład własny, musi on być ZNACZĄCY, a nie symboliczny, nie może zawierać elementów pomocy państwa. W przypadku MŚP wskazuje się na odpowiedni udział procentowy.

4) Przedsiębiorstwo musi W PEŁNI wdrożyć plan restrukturyzacji i przestrzegać założonych warunków. One time, last time.

5) konieczne jest prowadzenie ścisłego nadzoru i składanie sprawozdań rocznych do KE, czasami do poszczególnych organów centralnych które przekazują je do KE.

Wytyczne wspólnotowe dot. pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE w dziale C nr 244 z 1.10.2004 roku. Zostały znowelizowane w 2006 roku ale najważniejsze postanowienia są zawarte.

Pomoc w celu zapewnienia kapitału podwyższonego ryzyka:

Kapitał ten stanowi ważny instrument finansowania mśp. Nowe wytyczne w celu tej pomocy weszły w życie w sierpniu 2006 roku.

Kapitał podwyższonego ryzyka polega na tym, ze finansowanie kapitałowe lub quasikapitałowe na początkowych etapach rozwoju (etap zalążkowy, rozruchu i ekspansji) spełnia ważną rolę jako alternatywa w zakresie rynku papierów wartościowych i specjalizuje się w szczególności ażeby tą pomocą objąć mśp, a także obejmuje spółki, które charakteryzują się dużą dynamiką rozwoju. Rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych, KE nr 800/2008 uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88, a także rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych - ogólne rozporządzenie, wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na wspieranie inwestycji kapitału podwyższonego ryzyka mśp.

W tym ogólnym rozporządzeniu właśnie tę pomoc wymienia się jako jeden z rodzajów pomocy. W przypadku tego rodzaju pomocy zwolniono państwa członkowskie z obowiązku zgłaszania pomocy. KE ustaliła próg bezpieczeństwa - 1,5 mln euro dla docelowych działań mśp. KE uznała, że brak jest alternatywnych środków jeśli chodzi o kapitał podwyższonego ryzyka. Środki te sprzyjają tworzeniu funduszy - venture capital oraz inwestowaniu w dynamiczne małe i średnie przedsiębiorstwa, chodzi o zwiększenie i pobudzenie tego sektora i do sięgania do tego kapitału podwyższonego ryzyka.

Można tę pomoc przyznawać wszystkim przedsiębiorstwom. są wyjątki : przedsiębiorstwa zagrożone - im się nie przyznaje, przedsiębiorstwa które prowadzą działalność gospodarczych w sektorach wrażliwych <górnictwa węgla, hutnictwa żelaza i stali, budownictwa okrętowego>. Pomoc max. 1,5 mln euro w dowolnym okresie 12 miesięcy. Tworzenie funduszy inwestycyjnych, venture capital, w których państwo może być partnerem.

Pomoc na ochronę środowiska:

Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska, opublikowane w DzU w dziale C nr 82 z 1.04.2008 roku. Na ich mocy państwa członkowskie mogą udzielać wsparcia mśp jak i dużym pomocy na projekty związane z ochroną środowiska.

Rodzaje tych środków pomocowych :

1. grupa pierwsza:

1. pomoc, która obejmuje rozwiązania energooszczędne, operacyjna i inwestycyjna

2. pomoc na odnawialne źródła energii, inwestycyjna i operacyjna

3. pomoc inwestycyjna na różne działania związane z przystosowaniem do przyszłych norm unijnych, w szczególności jeśli chodzi o pakiet klimatyczny, a więc przedsiębiorstwa które będą miały ogromne koszty aby dostosować się do pułapów

4. pomoc dla tych przedsiębiorstw, które muszą dostosować się do surowszych norm niż te wspólnotowe

5. pomoc na inwestycje, na efektywne ciepłownictwo komunalne, energooszczędne

6. pomoc na badanie środowiska

2. grupa druga:

1. pomoc na gospodarowanie odpadami innych przedsiębiorstw, w tym także będzie to recycling itp.

2. pomoc na rekultywację zanieczyszczonych terenów, kwota pomocy może pokrywać nawet 100% kosztów kwalifikowanych

3. pomoc na relokację przedsiębiorstw ze względów ochrony środowiska, zmiana lokalizacji powinna być podyktowana względami prewencyjnymi, ochrony środowiska

4. pomoc związana z programami handlu uprawnieniami, tutaj pomoc z tym związana wymaga spełnienia określonych warunków, mamy podane sytuacje w jaki sposób KE będzie oceniać konieczność i proporcjonalność pomocy państwa. Np. Polska chce sprzedać uprawnienia do emisji Portugalii i Japonii

5. pomoc w postaci ulg lub zwolnień z podatków na ochronę środowiska. Taka pomoc jest dozwolona jeżeli przyczynia się co najmniej pośrednio do poprawy poziomu ochrony środowiska, a te ulgi i zwolnienia nie podważają ogólnego celu danego podatku. Okres nawet do 10 lat.

Są rodzaje środków pomocy, które są dostępne na mocy ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych:

a) pomoc na inwestycje dla przedsiębiorstw, które umożliwiają zastosowanie norm surowszych niż normy unijne lub podniesienie poziomu ochrony środowiska jeżeli brak jest norm unijnych, np. nabycie nowych środków transportu przyjaznych środowisku

b) pomoc na wcześniejsze przystosowanie do przyszłych norm unijnych, na badanie środowiska, na rozwiązania energooszczędne, na odnawialne źródła;

Przewiduje się tu uproszczoną metodę liczenia kosztów kwalifikowanych. 7,5 mln euro pomocy indywidualnej.

Pomoc szkoleniowa

Na mocy ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych państwa członkowskie mogą przyznać pomoc na szkolenia ogólne jak i specjalistyczne. Te kategorie wchodzą w zakres ogólnego rozporządzenia i nie muszą być zgłaszane do KE, z wyjątkiem pomocy indywidualnej w wysokości 2 mln euro.

Co zalicza się do kosztów kwalifikowanych w przypadku szkoleń ogólnych i specjalistycznych? :

1. koszty zatrudnienia wykładowców

2. koszty podróży wykładowców i uczestników szkolenia

3. koszty zakwaterowania

4. koszty materiałów, narzędzi

5. koszty wykorzystania na potrzeby szkolenia usług doradczych, konsultacyjnych

Szkolenia specjalistyczne - szkolenia, które polegają na przekazywaniu wiedzy bezpośrednio związanej z obecnym lub przyszłym stanowiskiem pracy w przedsiębiorstwie (permanentne kształcenie wg. Strategii Lizbońskiej) oraz na przekazywaniu umiejętności, których wykorzystanie w innym przedsiębiorstwie lub obszarze zatrudnienia jest możliwe tylko w ograniczonym stopniu lub w ogóle niemożliwe.

Szkolenie ogólne - szkolenie polegające na przekazywaniu wiedzy, która nie jest wyłącznie, głównie związana z obecnym lub przyszłym stanowiskiem, ale chodzi o umiejętności, które może wykorzystać w innym przedsiębiorstwie lub w innym obszarze zatrudnienia.

Rodzaje środków pomocy dostępne na podstawie tego ogólnego rozporządzenia to także ta pomoc na szkolenia specjalistyczne - nawet do 45 % kosztów kwalifikowanych dla mś, natomiast 35% jeśli są średnie.

Jeśli chodzi o kwoty na szkolenia ogólne - 80% kosztów kwalifikowanych dla mp, a 70% dla śp.

UE wskazuje na konieczność zatrudniania i na preferencje dla osób niepełnosprawnych. Pracownicy w szczególnie niekorzystnej sytuacji oraz niepełnosprawni mają zintensyfikowaną pomoc, nawet o 10 punktów procentowych większą.

Nie sposób nie wspomnieć o pomocy na usługi doradcze oraz na udział w targach. Wyjątek : pomoc indywidualna do 2 mln euro.

Pomoc na usługi doradcze i udział w targach.

-do 2 mln euro dla 1 przedsiębiorstwa i na jeden projekt, intensywność nie może przekraczać 50% kosztów kwalifikowanych (wynajem, obsługa stanowiska wystawienniczego itp.)

Pomoc na promowanie przedsiębiorczości wśród kobiet.

Państwa członkowskie mogą przyznać dotację do 1 mln euro mp, które są nowoutworzone przez kobiety bez konieczności zgłaszania.

nowoutworzone przez kobiety - to jest takie małe przedsiębiorstwo, które spełnia takie warunki jak to, że jedna lub więcej kobiet jest w posiadaniu co najmniej 51% kapitału danego małego przedsiębiorstwa lub są one zarejestrowane jako właścicielki małego przedsiębiorstwa, a także są odpowiedzialne za zarządzanie takim małym przedsiębiorstwem.

Pomoc sektorowa:

Może być odpuszczona na mocy art. 107 ust. 3 Traktatu, jeżeli są spełnione przesłanki określone, negatywne. W przypadku sektorów wrażliwych będą to takie sektory, które charakteryzują się nadwyżkami mocy produkcyjnych i podażą nad popytem na ich produkty. Od lat taka pomoc jest akceptowana przez KE tylko wtedy gdy służy przywróceniu zdolności produkcyjnych, a nie jedynie utrzymaniu istniejącego status quo. Ta pomoc sektorowa musi być ograniczona w czasie, ściśle podporządkowana celom restrukturyzacji, w konsekwencji prawo wtórne określa coraz bardziej restrykcyjne reguły, dot. to sektorów górnictwa, hutnictwa, stoczni, motoryzacji. Mniej restrykcyjnie KE patrzy na pomoc państwa w energetyce jeżeli ma ona służyć ochronie środowiska i ma służyć racjonalizacji zużycia energii. Odrębne są akty prawne, które dotyczą tych przemysłów, oczywiście mają rangę rozporządzeń.

Generalne zasady i klauzule prawa UE w zakresie pomocy publicznej:

Opierają się na 4 podstawowych zasadach generalnych :

1. Zasada przejrzystości - wprowadzenie procedur notyfikacyjnych i kontrolnych; wymagane są od państw członkowskich w zakresie zgłaszania zamiaru udzielania pomocy, a także jest wymóg gromadzenia informacji, które dotyczą realizacji tych programów; pomoc publiczna w latach 90tych -wtedy wiele sektorów było zmonopolizowanych, wobec tego KE zaczęła tę zasadę przejrzystości właściwie wprowadzać na mocy bardzo ważnej dyrektywy z 1980 roku, która zapewniła przejrzystość relacji między państwami członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi; była to tzw. Dyrektywa o przejrzystości 80/723, z 25.07.1980 roku. Ona wprowadziła wymóg przejrzystości relacji finansowych między państwem a przedsiębiorstwem. Początkowo ten problem został dostrzeżony tylko w tych relacjach; ta dyrektywa z '80 wprowadziła obowiązek zapewnienia by relacje finansowe między przedsiębiorstwami publicznymi a organami publicznymi były przejrzyste. Tym samym w sposób jasny powinny zostać przedstawione a) fundusze publiczne, udostępniane bezpośrednio przez organy publiczne zainteresowanym przedsiębiorstwom publicznym, b) lub za pośrednictwem przedsiębiorstw publicznych lub instytucji finansowych, c) rzeczywiste wykorzystanie tych funduszy

2) Zasada proporcjonalności

3) Zasada spójności

4) Zasada subsydiarności

EUROPEJSKIE PRAWO GOSPODARCZE

38

---