Funkcja kontroli w

zarządzaniu

Część VI

Dr Andrzej Stańda

Funkcja kontroli w logice

procesu zarządzania

planowanie

motywowanie

kontrolowanie

organizowani
e

realizacja

Funkcja kontroli w zarządzaniu

- istota kontroli

• Ustalenie wyników i postępu działalności, interpretowanie

stwierdzonych faktów i ewentualne przedsiębranie środków
niezbędnych do eliminacji niepożądanych zjawisk
powstałych w trakcie działalności (Z. Martyniak)

• Kontrola kierownicza jest to systematyczne działanie

zmierzające do ustalenia norm efektywności przy
planowaniu celów, do zaprojektowania systemów
informacyjnych sprzężeń zwrotnych, porównania
rzeczywistych wyników z ustalonymi normami,
stwierdzenia, czy występują jakieś odchylenia i do pomiaru
ich znaczenia oraz podejmowania wszelkich działań
potrzebnych do zapewnienia, aby wszelkie zasoby
organizacji były najskuteczniej i najsprawniej wykorzystane
do osiągnięcia celów korporacji (R.J. Mockler)

Funkcja kontroli w zarządzaniu

- proces kontroli

Ustalenie norm i

metod pomiaru

efektywność

Pomiar

efektywności

Czy efektywność jest

zgodna z

normami

Podjęcie działań

korygujących

Nie podejmować

działań

nie

tak

Funkcja kontroli w zarządzaniu

- proces kontroli

• Ustalenie norm i metod pomiaru efektywności

– zasadne już na etapie formułowania celów,
bo:

– Ogólnikowo sformułowane cele są jedynie pustymi

hasłami (np. podwyższyć umiejętności pracowników)

– Konkretnie sformułowane cele łatwiej ocenić pod

względem ich dokładności i przydatności (np.
podnieść kwalifikacje pracowników w zakresie
negocjacji przez organizowanie cotygodniowych
szkoleń przez okres kwartału i po tym okresie
dokonać oceny)

– Precyzyjnie sformułowane, wymierne cele są

prostsze do przekazania, przełożenia na normy oraz
metody oceny

Funkcja kontroli w zarządzaniu

- proces kontroli

• Pomiar efektywności – jest procesem

ustawicznym i powtarzalnym. Częstotliwość
pomiaru zależy od rodzaju mierzonej
działalności

• Ustalenie, czy efektywność jest zgodna z

normami – porównanie zmierzonych
wyników z ustalonymi z góry celami

• Podjęcie działań korygujących – etap

konieczny w sytuacji, jeżeli wyniki nie
odpowiadają normom i z analizy wynika, że
trzeba interweniować

Zasady kontroli

(H.Koontz, C.O`Donnell)

• Zasada natychmiastowości – systemy kontroli

powinny natychmiast informować o
odchyleniach

• Zasada obiektywności – szczególnie dotyczy

kontroli wyników pracy podwładnego; dążyć
należy do obiektywizacji, co jest możliwe
przez stosowanie wymiernych mierników
oceny

• Zasada korygowania – kontrola powinna mieć

dynamiczny charakter, co oznacza, że nie
może tylko stwierdzać odchylenia, ale
powinna wskazywać środki zaradcze

Rodzaje kontroli – przepływy informacji

i działania korygujące przy rodzajach

kontroli

Kontrola

wstępna

Nakłady

Kontrola

sterująca

Kontrola

akceptująca lub

odrzucająca

Przetwarzanie

Wyniki

Kontrola

końcowa

informacje

działania
korygujące

Rodzaje kontroli

• Kontrola wstępna – ma stwierdzić, czy zaplanowano

wszystkie potrzebne zasoby: ludzkie, rzeczowe i finansowe
i czy one będą dostępne we właściwych: miejscu, czasie,
ilości, strukturze i jakości

• Kontrola sterująca – ma wykrywać odchylenia od jakiejś

normy lub celu i umożliwić dokonanie korek przed
zakończeniem określonej sekwencji działań. Jest skuteczna
tylko wtedy, gdy informacje uzyskane są na czas

• Kontrola akceptująca lub odrzucająca – w jej trakcie

następuje przyjęcie określonych aspektów działań, bądź
muszą być spełnione określone warunki przed zezwoleniem
na dalsze działanie

• Kontrola końcowa- mierzy wyniki zakończonego działania;

ustalane są przyczyny odchyleń od planu lub normy. Jest
podstawą do oceny (kara, nagroda) wykonawców.

Cechy funkcji kontrolowania

• Ścisłość
• Aktualność
• Obiektywizm
• Zrozumiałość
• Koncentracja na

strategicznych punktach

kontroli

• Realizm ekonomiczny
• Realizm organizacyjny
• Koordynacja
• Elastyczność
• Normatywność i operacyjność
• Akceptacja przez członków

organizacji

Controlling w zarządzaniu

• 1931 Controller`s Institut of America

– Katalog zadań controllera:

• Planowanie
• Sprawozdawczość
• Ocena i doradztwo
• Nadzór nad realizacja zadań
• Badania rozwoju całej gospodarki

Istota controllingu

• Controlling to ponad funkcyjny instrument

zarządzania, który powinien wspierać
dyrekcję przedsiębiorstwa i pracowników
zarządu przy podejmowaniu decyzji

• Controlling obejmuje całość zagadnień

składających się na planowanie,
nadzorowanie i kontrole działalności
gospodarczej oraz na zasilanie
informacyjne

Cechy controllingu

• Podsystem zarządzania wspierający

realizację wszystkich funkcji zarządzania

• Nadrzędna jest koordynacyjne funkcja

controllingu

• Główny przedmiot działań to informacja

dla procesu decyzyjnego

• Zorientowanie na osiąganie celów

• Inicjowanie i wspomaganie innych działań

usprawniających proces zarządzania

przedsiębiorstwem