Prowadzący przedmiot:

Prowadzący przedmiot:

prof. dr hab. Maria Wanic

prof. dr hab. Maria Wanic

Adres: Wydział Kształtowania Środowiska i

Adres: Wydział Kształtowania Środowiska i

Rolnictwa,

Rolnictwa,

Katedra Systemów Rolniczych

Katedra Systemów Rolniczych

Olsztyn-Kortowo, Pl. Łódzki 3, II piętro, pok.

Olsztyn-Kortowo, Pl. Łódzki 3, II piętro, pok.

207.

207.

TREŚCI WYKŁADÓW

TREŚCI WYKŁADÓW

1. Podstawowe pojęcia i ich treść. Miejsce agronomii wśród

1. Podstawowe pojęcia i ich treść. Miejsce agronomii wśród

nauk rolniczych

nauk rolniczych

2. Historia rozwoju rolnictwa w Polsce i na Świecie

2. Historia rozwoju rolnictwa w Polsce i na Świecie

3. Systemy rolniczego gospodarowania. Rolnictwo

3. Systemy rolniczego gospodarowania. Rolnictwo

konwencjonalne

konwencjonalne

.

.

4. Systemy rolniczego gospodarowania. Rolnictwo

4. Systemy rolniczego gospodarowania. Rolnictwo

ekologiczne i integrowane

ekologiczne i integrowane

.

5. Polskie rolnictwo na tle krajów Unii. Struktura użytkowania

5. Polskie rolnictwo na tle krajów Unii. Struktura użytkowania

ziemi, struktura zasiewów, liczba i powierzchnia gospodarstw,

ziemi, struktura zasiewów, liczba i powierzchnia gospodarstw,

zatrudnienie, nakłady na produkcję, wydajność jednostkowa.

zatrudnienie, nakłady na produkcję, wydajność jednostkowa.

6. Przyrodnicze czynniki produkcji roślinnej. Gleba, klimat,

6. Przyrodnicze czynniki produkcji roślinnej. Gleba, klimat,

rzeźba terenu, stosunki wodne.

rzeźba terenu, stosunki wodne.

7. Agrotechniczne czynniki produkcji roślinnej.

7. Agrotechniczne czynniki produkcji roślinnej.

8. Waloryzacja przestrzeni produkcyjnej Polski

8. Waloryzacja przestrzeni produkcyjnej Polski

9. Rośliny uprawy polowe. Zboża.

9. Rośliny uprawy polowe. Zboża.

10. Rośliny uprawy polowej. Okopowe i strączkowe.

10. Rośliny uprawy polowej. Okopowe i strączkowe.

11. Rośliny uprawy polowe. Motylkowate drobnonasienne i

11. Rośliny uprawy polowe. Motylkowate drobnonasienne i

przemysłowe.

przemysłowe.

12. Użytki zielone (łąki i pastwiska)

12. Użytki zielone (łąki i pastwiska)

13. Ekologiczna i produkcyjna funkcja użytków zielonych.

13. Ekologiczna i produkcyjna funkcja użytków zielonych.

14. Pratotechnika.

14. Pratotechnika.

15. Pasze z użytków zielonych.

15. Pasze z użytków zielonych.

Forma zaliczenia

Forma zaliczenia

Pisemne zaliczenie tematyki wykładów

Pisemne zaliczenie tematyki wykładów

1.    

Literatura

1.

1.

Szczegółowa uprawa roślin. Praca zbiorowa

Szczegółowa uprawa roślin. Praca zbiorowa

pod red. Z. Jasińskiej i A. Koteckiego. Wyd. AR

pod red. Z. Jasińskiej i A. Koteckiego. Wyd. AR

Wrocław 1999.

Wrocław 1999.

2.

2.

Ogólna uprawa roli i roślin. Mat. pomocnicze

Ogólna uprawa roli i roślin. Mat. pomocnicze

do ćwiczeń. Praca zbiorowa pod red. W.

do ćwiczeń. Praca zbiorowa pod red. W.

Roszaka. Wyd. nauk. PWN Warszawa 1997.

Roszaka. Wyd. nauk. PWN Warszawa 1997.

3.

3.

Uprawa roli i roślin. Cz. I. Środowisko i

Uprawa roli i roślin. Cz. I. Środowisko i

herbologia. Cz. II. Rośliny uprawy polowej.

herbologia. Cz. II. Rośliny uprawy polowej.

Technologie uprawy roli i roślin. Prac zbiorowa

Technologie uprawy roli i roślin. Prac zbiorowa

pod red. J. Starczewskiego. Akademia Podlaska

pod red. J. Starczewskiego. Akademia Podlaska

Siedlce 2006.

Siedlce 2006.

4.

4.

Łąkarstwo. Praca zbiorowa pod red. M.

Łąkarstwo. Praca zbiorowa pod red. M.

Rogalskiego. Wydawnictwo Kurpisz Poznań

Rogalskiego. Wydawnictwo Kurpisz Poznań

2004.

2004.

POJĘCIA OGÓLNE

POJĘCIA OGÓLNE

POJĘCIA OGÓLNE

POJĘCIA OGÓLNE

Rolnictwo

Rolnictwo

(w

szerokim

tego

słowa

(w

szerokim

tego

słowa

znaczeniu),

to

profesja

(zawód),

a

znaczeniu),

to

profesja

(zawód),

a

jednocześnie sposób i styl życia człowieka. Z

jednocześnie sposób i styl życia człowieka. Z

reguły wiąże się ze stałym, osiadłym miejscem

reguły wiąże się ze stałym, osiadłym miejscem

bytowania w środowisku stosunkowo mało

bytowania w środowisku stosunkowo mało

zantropowizowanym (najczęściej na wsi),

zantropowizowanym (najczęściej na wsi),

gdzie wytwarzana jest masa roślinna i

gdzie wytwarzana jest masa roślinna i

zwierzęca.

Część,

a

niekiedy

całość

zwierzęca.

Część,

a

niekiedy

całość

pozyskiwanej biomasy zużywa producent wraz

pozyskiwanej biomasy zużywa producent wraz

ze swoją rodziną.

ze swoją rodziną.

Rolnictwo

Rolnictwo

(w

szerokim

tego

słowa

(w

szerokim

tego

słowa

znaczeniu),

to

profesja

(zawód),

a

znaczeniu),

to

profesja

(zawód),

a

jednocześnie sposób i styl życia człowieka. Z

jednocześnie sposób i styl życia człowieka. Z

reguły wiąże się ze stałym, osiadłym miejscem

reguły wiąże się ze stałym, osiadłym miejscem

bytowania w środowisku stosunkowo mało

bytowania w środowisku stosunkowo mało

zantropowizowanym (najczęściej na wsi),

zantropowizowanym (najczęściej na wsi),

gdzie wytwarzana jest masa roślinna i

gdzie wytwarzana jest masa roślinna i

zwierzęca.

Część,

a

niekiedy

całość

zwierzęca.

Część,

a

niekiedy

całość

pozyskiwanej biomasy zużywa producent wraz

pozyskiwanej biomasy zużywa producent wraz

ze swoją rodziną.

ze swoją rodziną.

Rolnictwo

Rolnictwo

(w sensie dydaktycznym) to

(w sensie dydaktycznym) to

zasób wiedzy i umiejętności przekazywany

zasób wiedzy i umiejętności przekazywany

jako niezbędny do wykonywania zawodu

jako niezbędny do wykonywania zawodu

(profesji) rolnika, to znaczy uprawiania

(profesji) rolnika, to znaczy uprawiania

roślin,

chowu

zwierząt

oraz

prostego

roślin,

chowu

zwierząt

oraz

prostego

przetwórstwa

i

przechowywania

przetwórstwa

i

przechowywania

ziemiopłodów,

a

także

produktów

ziemiopłodów,

a

także

produktów

pochodzenia

zwierzęcego.

W

zakres

pochodzenia

zwierzęcego.

W

zakres

dydaktyki rolnictwa wchodzi także wiedza

dydaktyki rolnictwa wchodzi także wiedza

dotycząca ekonomiki i organizacji rolnictwa.

dotycząca ekonomiki i organizacji rolnictwa.

Rolnicze kierunki kształcenia na poziomie

Rolnicze kierunki kształcenia na poziomie

średnim i wyższym obejmują: agronomię,

średnim i wyższym obejmują: agronomię,

ochronę

i

kształtowanie

środowiska,

ochronę

i

kształtowanie

środowiska,

ogrodnictwo,

rybactwo,

technologię

ogrodnictwo,

rybactwo,

technologię

żywności, zootechnikę.

żywności, zootechnikę.

Rolnictwo

Rolnictwo

(w sensie gospodarczym) to – po

(w sensie gospodarczym) to – po

zbieractwie,

łowiectwie

i

pasterstwie

–

zbieractwie,

łowiectwie

i

pasterstwie

–

najstarsza

dziedzina

ludzkiej

aktywności,

najstarsza

dziedzina

ludzkiej

aktywności,

polegająca na uprawie roślin (gatunków i

polegająca na uprawie roślin (gatunków i

odmian), dostarczających produkcji pierwotnej

odmian), dostarczających produkcji pierwotnej

(w formie biomasy). Biomasa ta bezpośrednio,

(w formie biomasy). Biomasa ta bezpośrednio,

czy też po odpowiednim przetworzeniu służy jako

czy też po odpowiednim przetworzeniu służy jako

pokarm człowieka, bądź zaspokajaniu innych

pokarm człowieka, bądź zaspokajaniu innych

jego potrzeb (np. rośliny przemysłowe), albo jest

jego potrzeb (np. rośliny przemysłowe), albo jest

wykorzystywana

na

pasze,

która

stanowi

wykorzystywana

na

pasze,

która

stanowi

podstawę chowu oraz hodowli gatunków i ras

podstawę chowu oraz hodowli gatunków i ras

zwierząt; z kolei ich produkcja (wtórna) zostaje

zwierząt; z kolei ich produkcja (wtórna) zostaje

wykorzystana

do

bezpośredniego

spożycia,

wykorzystana

do

bezpośredniego

spożycia,

poddawana prostym zabiegom dostosowawczym

poddawana prostym zabiegom dostosowawczym

(gotowanie,

pieczenie)

lub

wymaga

(gotowanie,

pieczenie)

lub

wymaga

skomplikowanych technologii przetwarzania.

skomplikowanych technologii przetwarzania.

AGRONOMIA

AGRONOMIA

Termin wywodzący się

Termin wywodzący się

od greckiego

od greckiego

„agros”,

„agros”,

oznaczającego rolę, pole, grunt.

oznaczającego rolę, pole, grunt.

W szerokim znaczeniu

W szerokim znaczeniu

jest to całość

jest to całość

teoretycznej i praktycznej

teoretycznej i praktycznej

wiedzy, wraz z umiejętnością jej

wiedzy, wraz z umiejętnością jej

wykorzystania w gospodarstwie

wykorzystania w gospodarstwie

rolniczym,

rolniczym,

a więc w produkcji roślinnej i

a więc w produkcji roślinnej i

zwierzęcej oraz prostym

zwierzęcej oraz prostym

przetwórstwie

przetwórstwie

.

.

w znaczeniu węższym

w znaczeniu węższym

, to nauka o produkcji

, to nauka o produkcji

roślinnej wraz ze specjalnościami z nią

roślinnej wraz ze specjalnościami z nią

związanymi, takimi jak gleboznawstwo, chemia

związanymi, takimi jak gleboznawstwo, chemia

rolna, botanika rolnicza, fizjologia i anatomia

rolna, botanika rolnicza, fizjologia i anatomia

roślin,

ochrona

roślin,

agrometeorologia,

roślin,

ochrona

roślin,

agrometeorologia,

ekonomika i organizacja produkcji rolniczej.

ekonomika i organizacja produkcji rolniczej.

W mowie potocznej termin używany jest

W mowie potocznej termin używany jest

rzadko, a jeśli już, to niemal wyłącznie w

rzadko, a jeśli już, to niemal wyłącznie w

znaczeniu węższym dla oznaczenia jednej z

znaczeniu węższym dla oznaczenia jednej z

dyscyplin nauk rolniczych, zajmującą się

dyscyplin nauk rolniczych, zajmującą się

polową uprawą roślin oraz użytkami zielonymi.

polową uprawą roślin oraz użytkami zielonymi.

AGRONOMIA

AGRONOMIA

Ziemie (tereny) rolnicze przeznaczone i
wykorzystywane

do

produkcji

roślin

polowych (jednorocznych, dwuletnich i
wieloletnich). Na gruntach tych, zwanych
również

polami

uprawnymi,

systematycznie

(najczęściej

co

roku)

przeprowadza

się

szereg

czynności

agrotechnicznych, jak nawożenie, uprawa
roli, siew-sadzenie, ochrona roślin, zbiór.

Ziemie (tereny) rolnicze, które w wyniku
naturalnych bądź sztucznych procesów uległy
zadarnieniu, najczęściej porastając wieloletnimi
trawami

oraz

roślinami

motylkowatymi,

z

domieszką ziół i chwastów; rzadziej, ale również
spotyka się tego rodzaju użytki jednogatunkowe
(są to zwykle trawy wysiewane na gruntach
ornych). Ze względu na pochodzenie (genezę)
oraz długość okresu eksploatacji dzielą się one
na: trwałe i przemienne, a wedle sposobu
użytkowania: na kośne, czyli łąki i przeznaczone
do bezpośredniego wypasania pastwiska.

Roślina (bądź mieszanka roślin) uprawiana

Roślina (bądź mieszanka roślin) uprawiana

na danym polu przed rośliną główną.

na danym polu przed rośliną główną.

Uprawa w kolejnych latach na tym

Uprawa w kolejnych latach na tym

samym polu różnych gatunków roślin

samym polu różnych gatunków roślin

rolniczych

rolniczych

Racjonalne następstwo gatunków
(odmian) roślin uprawnych w
kolejnych latach na danym polu.

Zmianowanie zaplanowane na określone

Zmianowanie zaplanowane na określone

lata (co najmniej jedną rotację) i

lata (co najmniej jedną rotację) i

konkretne pola.

konkretne pola.

Udział gatunków lub ich grup (zbóż, okopowych,

przemysłowych, pastewnych itp.) w ogólnej

powierzchni na której odbywa się jego

realizacja. Strukturę zasiewów przedstawiamy w

procentach lub hektarach.

STRUKTURA ZASIEWÓW