Postępowanie z

Postępowanie z

noworodkiem po porodzie.

noworodkiem po porodzie.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Klinika Szybkiej Diagnostyki i Terapii Ginekologicznej

Klinika Szybkiej Diagnostyki i Terapii Ginekologicznej

Oddział Ginekologii Operacyjnej i Zachowawczej

Oddział Ginekologii Operacyjnej i Zachowawczej

IV Szpital Miejski im. dr H. Jordana w Łodzi

IV Szpital Miejski im. dr H. Jordana w Łodzi

Noworodek

Noworodek



Noworodek żywo urodzony to noworodek, u
którego po porodzie stwierdzane są objawy życia:
oddech, czynność serca,

tętnienie pępowiny.



Wiek ciążowy i waga urodzeniowa nie są
uwzględniane , mimo iż mają decydujący wpływ
na stan i rokowanie noworodka

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.



Postępy w położnictwie i opiece nad noworodkiem
spowodowały znaczną poprawę przeżywalności
noworodków.



Zmniejszył się odsetek dzieci z uszkodzeniami
poporodowymi zwłaszcza dotyczącymi
ośrodkowego układu nerwowego.



W nowoczesnej opiece perinatologicznej
niezmiernie ważna jest prawidłowa ocena
zagrożenia płodu oraz ocena stanu noworodka

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Żywo urodzony płód

Żywo urodzony płód

To każdy płód, który wykazuje oznaki życia, takie

jak:



Oddychanie,



Czynność serca,



Tętnienie pępowiny,



Ruchy wywołane skurczem mięśni szkieletowych,

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Zdrowy noworodek to:

Zdrowy noworodek to:



Urodzony o czasie



Z prawidłową urodzeniową masą ciała



Oddychający samodzielnie



Zaróżowiony



Wykonujący spontaniczne ruchy

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Według czasu trwania ciąży noworodki

Według czasu trwania ciąży noworodki

dzielimy na trzy grupy:

dzielimy na trzy grupy:



Urodzone o czasie

Urodzone o czasie

- czas trwania ciąży 259-293 dni lub ukończone 37

tygodni ciąży, a przed ukończeniem 42 tygodniem

ciąży,



Urodzone przed terminem

Urodzone przed terminem

- czas trwania ciąży poniżej 259 dni lub 37 tygodni



Urodzone po terminie

Urodzone po terminie

- czas trwania ciąży 294 dni i więcej lub ukończone 42

tygodnie i więcej.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Według masy urodzeniowej noworodki

Według masy urodzeniowej noworodki

dzielimy na trzy grupy:

dzielimy na trzy grupy:



Z niską

Z niską urodzeniową masą ciała

– poniżej

2500g



Z prawidłową urodzeniową masą ciała

–

2500-4000



Z nadmierną urodzeniową masą ciała

Z nadmierną urodzeniową masą ciała

-

powyżej 4500g

Urodzeniowa masa ciała jest to pierwsza masa

ciała określona po urodzeniu przed jej

fizjologicznym zmniejszeniem

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Klasyfikacja noworodków

Klasyfikacja noworodków

Noworodki klasyfikujemy uwzględniając obie

wielkości – wiek ciążowy i urodzeniową masę ciała.

Klasyfikacja ma dwa zasadnicze cele:



Umożliwia obiektywne ustalenie rokowania,
zwłaszcza wczesne rozpoznanie noworodków
zagrożonych



Umożliwia dokładną ocenę wyników medycyny
perinatalnej i jest porównywalna w skali
międzynarodowej.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Klasyfikacja noworodków

Klasyfikacja noworodków



Noworodek eutroficzny przedwcześnie

Noworodek eutroficzny przedwcześnie

urodzone

urodzone

- wcześniaki

Noworodek, którego wiek ciążowy wynosi mniej niż

37 tygodni i urodzeniowa masa ciała powyżej 2500g



Noworodek hipotroficzny urodzony o czasie

Noworodek hipotroficzny urodzony o czasie

–

noworodek z niedoborem masy ciała

Noworodek z niedoborem masy ciała mimo że

urodzony po ukończonym 37 tygodniu ciąży tzn. z

urodzeniową masą ciała poniżej 10 paracentyla dla

odpowidającego wieku ciążowego

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Klasyfikacja noworodków

Klasyfikacja noworodków



Noworodki hipotroficzne przedwcześnie

Noworodki hipotroficzne przedwcześnie

urodzone

urodzone

Noworodki przedwcześnie urodzone z niedoborem

masy ciała

Noworodek z urodzeniową masą ciała poniżej 10

paracentyla dla odpowiadającego czasu trwania
ciąży, urodzony poniżej 37 tyg. Ciąży. (zespół
wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu).

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Klasyfikacja noworodków.

Klasyfikacja noworodków.



Martwo urodzony noworodek

Martwo urodzony noworodek

To noworodek, którego urodzeniowa masa ciała

wynosi co najmniej 1000 g, urodzony bez oznak
życia.



Martwo urodzone płody rozpoznajemy na podstawie
braku jednej z oznak życia, tj.

oddychania,

czynności serca, tętnienia pępowiny

lub ruchów

wywołanych skurczami mięśni szkieletowych.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Ocena stanu noworodka

Ocena stanu noworodka

Po porodzie w okresie noworodkowym następują

procesy adaptacyjne do życia pozałonowego.

Należą do nich :



Adaptacja układu oddechowego



Adaptacja układu krążenia



Adaptacja przewodu pokarmowego



Zjawiska termoregulacyjne



Równowaga kwasowo-zasadowa



Metabolizm bilirubiny i żółtaczka fizjologiczna



a także znaczące dla rozwoju osobowego nawyki

- więź matki i dziecka, rozwój zachowań

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Ocena stanu noworodka

Ocena stanu noworodka



Na całym świecie istnieją rozbieżności pomiędzy
oceną stanu noworodka dokonaną przez położnika i
neonatologa.



Obiektywna ocena stanu noworodka pozwala
wdrożyć prawidłowe postępowanie ratujące jego
życie.



Obiektywną ocenę stanu noworodka zapewnia
ocena wg skali Apgar



Ocenę noworodka wg tej skali przeprowadzamy w 1
i 5 minucie po urodzeniu

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Skala Apgar

Skala Apgar

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Objawy

0

1

2

Zabarwienie

skóry

blade

sina barwa

różowe

Oddechy

brak

wolne,

nieregularne

prawidłowe

Czynność

serca

brak

< 100 u/min

> 100 u/min

Napięcie

mięśni

wiotkie

leniwe ruchy

czynne ruchy

Reakcja na

cewnik

brak reakcji

grymasy

głośny protest,

krzyk

Skala Apgar

Skala Apgar



8 - 10 punktów

8 - 10 punktów

-

to noworodek zdrowy, w stanie

ogólnym dobrym



5 - 7  punktów

5 - 7  punktów

- zamartwica lekkiego stopnia



3 - 4 punkty

3 - 4 punkty

- zamartwica średniego stopnia



0 - 3  punkty 

0 - 3  punkty 

  -

to noworodek w stanie ciężkim,

niejednokrotnie kwalifikujący się do udzielenia mu

pierwszej pomocy np. reanimacji

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Zadania lekarza i pielęgniarki

Zadania lekarza i pielęgniarki

dotyczące pielęgnacji noworodka

dotyczące pielęgnacji noworodka

Bezpośrednio po porodzie powinny być

podjęte następujące czynności u

noworodka

:

:



Odpępnienie



Udrożnienie dróg oddechowych



Ocena stanu



Zapewnienie kontaktu między matką i dzieckiem



Ochrona przed utratą ciepła



Prawidłowe oznakowanie noworodka



Zabieg Credego

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Udrożnienie dróg oddechowych

Udrożnienie dróg oddechowych



Udrożnienie i oczyszczenie dróg oddechowych
przez odessanie wydzieliny z jamy ustnej, gardła,
nosa i żołądka ma na celu zapobieganie aspiracji
płynu owodniowego.



Odsysanie można rozpocząć bezpośrednio po
wytoczeniu główki, aby zakończyć je przed
podjęciem pierwszego oddechu.



Zgłębnikowanie żołądka pozwala nam wykluczyć
niedrożność przełyku.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Ochrona przed utratą ciepła

Ochrona przed utratą ciepła



Po porodzie noworodek musi być umieszczony w
warunkach naturalnej temperatury środowiska tj.
takiej, w której zużycie przez niego tlenu będzie
najniższe.



Noworodek traci ciepło przez:

- promieniowanie
- przewodzenie
- parowanie
- konwekcję

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Odpępnienie noworodka

dokonuje mąż, osoba

towarzysząca w porodzie, lub

położna odbierająca poród.

Pępowinę spina się

plastikową klamerką i odcina

w odległości około 2 cm od

pępka. Najczęściej odcina się

pępowinę dopiero po ustaniu

jej tętnienia - czyli po 3 lub 5

minutach po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

O
d
p
ę
p
n
i
e
n
i
e

Odpępnieni

Odpępnieni

e

e

W celu nawiązania

prawidłowego kontaktu
matki z

dzieckiem, noworodek

powinien być położony
matce na

brzuchu lub piersiach.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Zapewnienie kontaktu z matką

Zapewnienie kontaktu z matką

Po urodzeniu każdy

noworodek powinien być
oznakowany wg
obowiązujących przepisów.
Dane o noworodku
/nazwisko, płeć, dokładna
data i godz. porodu
/umieszczamy na opasce,
którą zakładamy na
przedramię.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Oznakowanie

Oznakowanie

noworodka

noworodka

Ochrona przed utratą ciepła

Ochrona przed utratą ciepła

Po oznakowaniu i odpępnieniu noworodka położna

zabiera malucha do tzw. kącika noworodka gdzie
zostanie ogrzany - (jego ośrodek termoregulacji
jest jeszcze niedojrzały, dlatego należy go chronić
przed utratą ciepła

Zbieg Credego

Zbieg Credego

Zapobiega gonokokowemu zapaleniu spojówek.

Polega na podaniu do worka spojówkowego 1%

wodnego roztworu azotanu srebra

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Cechy dojrzałości płodu

Cechy dojrzałości płodu



Długość ciała 49 - 52 cm;



Masa ciała 3000 – 3500;



Paznokcie wystają poza opuszki palców;



Meszek płodowy: skąpy lub brak;



Chrząstka małżowin usznych: mocna z

wykształconym brzegiem obrąbka;



Skora bladoróżowa - skóra wcześniaka w

związku z brakiem tk. podskórnej jest czerwona

- rumień noworodków.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Cechy dojrzałości płodu

Cechy dojrzałości płodu



Pępek znajduje się w połowie odległości miedzy
spojeniem łonowym a wyrostkiem
mieczykowatym



U chłopców jadra są w mosznie, zstępowanie
jąder jest zakończone



U dziewczynek wargi sromowe większe pokrywają
w całości wargi sromowe mniejsze



Dojrzały noworodek jest różowy, krzyczy głośno
bezpośrednio po porodzie i potrafi silnie ssać,

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Ocena dojrzałości noworodka

Ocena dojrzałości noworodka

Noworodka oceniamy na podstawie budowy,

wymiarów
masy urodzeniowej jego ciała
oraz odruchów i podstawowych objawów
czynności
życiowych

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Waga

Prawidłowa waga ciała
powinna się wahać w
granicach 2500g - 4500g
(średnio 3000 - 3500g).

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Ocena dojrzałości noworodka

Ocena dojrzałości noworodka

Długość dziecka waha się od

49 52 cm mierzona od
ciemienia do piety

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Ocena dojrzałości noworodka

Ocena dojrzałości noworodka

Długość



 

Obwód głowy

Obwód głowy

powinien

wynosić od 33-38 cm

( mniejsze lub większe

wartości mogą wskazywać

na tzw. mało lub

wodogłowie).



Obwód klatki piersiowej

Obwód klatki piersiowej

powinien być o 1-2 cm

mniejszy od obwodu główki

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Ocena dojrzałości noworodka

Ocena dojrzałości noworodka



Pierwsza ocena stanu klinicznego decyduje
o tym czy muszą być podjęte
natychmiastowe czynności lekarskie np.
reanimacja.



Jeśli stan noworodka jest dobry to po odpoczynku
po porodzie i kąpieli przystępujemy do
dokładnego badania klinicznego.



Należy pamiętać o ochronie noworodka przed
utratą ciepła / optymalna temp. Otoczenia - 30st
Celsjusza i optymalna wilgotność 60% /

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Badanie kliniczne noworodka

Badanie kliniczne noworodka

Ma za zadanie wykluczenie ewentualnych wad

rozwojowych oraz ustalenie, czy w granicach
fizjologicznych mieszczą się :

- stan i zachowanie noworodka
- skóra / barwa, napięcie, obrzęki, krwawienie,
uszkodzenia, naczyniaki /
- czaszka i narządy zmysłów /symetria,

ciemiączka, oczy, uszy-chrząstki uszne /

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Badanie kliniczne noworodka

-szyja i klatka piersiowa / obojczyk, gruczoł

tarczowy,

zaciągnięcia, szmer oddechowy, tony serca /
-brzuch / ewentualne guzy, wątroba do 2 cm

poniżej

łuków, czy można wyczuć śledzionę, pępek /,

narządy

płciowe, tętno na tętnicy udowej
-szkielet kostny / kończyny, kręgosłup, stawy /
-stan neurologiczny /ułożenie, ruchy, napięcie,

odruchy, reakcje /

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Skórę noworodka

Skórę noworodka

-

powinna być różowa, bez
żółtego zabarwienia
(może wskazywać na
wczesną żółtaczkę).
Pediatra sprawdzi czy nie
ma jakiś zmian skórnych,
znamion.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Stan i zachowanie noworodka

Stan i zachowanie noworodka

Ocena główki

Ocena główki



Kształt, ciemiączka,
przedgłowie, krwiak
podokostnowy, oczy;



Usta /rozszczep wargi,
szczęki, podniebienie/;



Nos prawidłowa drożność;



Uszy: kształt, osadzenie,
wady.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Czaszka i narządy zmysłów

Czaszka i narządy zmysłów

Czaszka i narządy zmysłów

Czaszka i narządy zmysłów



ciemiączko przednie

ciemiączko przednie - ma kształt czworoboku i
znajduje się na połączeniu kości czołowych i
ciemieniowych. Powinno się ono zarosnąć między
10 - 14 miesiącem życia dziecka.



ciemiączka tylniego -

ciemiączka tylniego - ma kształt trójkąta,
znajduje się na styku kości ciemieniowych i
politycznych. Powinno się ono zarosnąć do
szóstego miesiąca życia dziecka.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.



czy nie doszło podczas
porodu do uszkodzenia:
obojczyka, splotu
ramiennego czy też mięśni
mostkowo-obojczykowo-
sutkowego , ocena
tarczycy.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

S
z
y
j

Szyja i klatka piersiowa

Szyja i klatka piersiowa

Osłuchiwanie

Osłuchiwanie



Serca: częstość, rytm,

obecność szmerów



Płuca: częstość

oddechów, szmer

pęcherzykowy,

zaleganie wydzieliny w

drogach oddechowych,

duszność.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Szyja i klatka piersiowa

Szyja i klatka piersiowa



Odruch Moro

Odruch Moro

- inaczej

zwany odruchem

obejmowania. Nagły bodziec

wywołuje odwiedzenie ramion

i wyprostowanie kończyn

górnych, a następnie

przywiedzenie ich do klatki

piersiowej. Zaskoczony

noworodek wygląda tak jakby

chciał się czegoś rozpaczliwie

chwycić. Ten odruch ma

pewną przydatność. Jeżeli

Twoje ruchy przy dziecku

będą zbyt gwałtowne i

nieoczekiwane - zachowanie

dziecka będzie sygnałem że

wymaga ono większej

ostrożności i miękkości w

kontakcie bezpośrednim.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Stan neurologiczny

Stan neurologiczny

Odruch ssania

Odruch ssania

Ruchy ssania przy

dotykaniu ust.

Odruch cofania

Odruch cofania

Zginanie kończyn dolnych

przy podrażnieniu
powierzchni podeszwowej
stóp.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Stan neurologiczny

Stan neurologiczny

Odruch podparcia

Odruch podparcia

jeśli postawi się noworodka w

pozycji pionowej tak, aby

stopy zetknęły się podstawą,

to następuje wyprostowanie

kończyn dolnych tułowia oraz

lekkie uniesienie głowy. 

Dziecko podtrzymywane -

pozornie stoi.

Odruch stąpania

Odruch stąpania

ruchy stąpania przy

kontakcie stóp z podłożem

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Stan neurologiczny

Stan neurologiczny

Odruch chwytania

Odruch chwytania

-

jeśli dotknie się palcem

wnętrza dłoni dziecka,

pochwyci go kurczowo i

tak silnie, że właściwie

może zawisnąć na

rękach. Ta reakcja

chwytna dłoni utrzyma

się do czasu, gdy maluch

będzie już gotowy do

celowego chwytania

przedmiotów.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Stan neurologiczny

Stan neurologiczny

Badanie kliniczne noworodka

Badanie kliniczne noworodka

Celem pierwszego badania noworodka jest

rozpoznanie stanów zagrożenia (ryzyka), które
muszą być natychmiast leczone

/ badanie

przeprowadzamy w 1 dobie /

Celem drugiego badania noworodka jest rozpoznanie

ewentualnych zaburzeń wymagających leczenia w
możliwym do zaplanowania czasie

/badanie przeprowadzamy w 3 dobie/

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Najczęstsze objawy zagrożenia

Najczęstsze objawy zagrożenia

noworodka

noworodka



Niska urodzeniowa masa ciała / poniżej 2500 g /



Nadmierna urodzeniowa masa ciała / powyżej 4500 g
zwłaszcza u noworodków matek chorych na cukrzycę
/



Zaburzenia oddychania



Urazy porodowe



Niebezpieczeństwo zakażenia/gorączka bezpośrednio
przed porodem lub podczas porodu, zielony płyn
owodniowy, przedwczesne odpływanie płynu
owodniowego/

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Postępowanie z noworodkiem po porodzie.

Dziękuję za uwagę