Wygląd noworodka po porodzie

W pierwszej chwili może Cię zaskoczyć jego wygląd. Noworodek w niczym nie przypomina dziecka z filmów. Ale i tak jest cudem świata.





Czerwona, pomarszczona, pokryta mazią płodową skóra, zaciśnięte piąstki, cieniutkie, sine kończyny, wypukły brzuszek z klamrą zaciśniętą na odciętej pępowinie, uchylające się zaledwie na moment opuchnięte powieki, meszek pokrywający nie tylko czaszkę, ale być może także plecki. Ale gdy oczka się otworzą, by obdarzyć Cię pierwszym zamglonym spojrzeniem, Twoje lekkie rozczarowanie, że, zmieni się w pełne dumy zadowolenie - z tego, że już jest, że możesz go dotknąć, zobaczyć, przystawić do piersi.

Poznaj ciało noworodka

Oczy noworodka. Powieki są lekko obrzmiałe, czasem zaczerwienione, a tęczówka mało przejrzysta. Jeśli kanaliki łzowe jeszcze się w pełni nie wykształciły, maluch może się budzić ze sklejonymi powiekami. Gdy nie śpi, widać pokrywające gałkę oczną łzy.

Włosy noworodka. Meszek płodowy, czyli pierwsze włoski, wytrą się w najbliższych 6-8 tygodniach. Na ich miejscu pojawią się (czasami dopiero po kilku miesiącach) włosy, których gęstość, grubość i kolor mogą się zmieniać wraz z wiekiem dziecka.

Skóra noworodka. Tuż po porodzie jest czerwona i pomarszczona, pokryta mazią płodową. W drugiej lub trzeciej dobie może przybrać lekko żółtą barwę, co świadczy o wysokim poziomie bilirubiny we krwi, czyli tzw. żółtaczce fizjologicznej. Stężenie spada samoistnie, w cięższych przypadkach pomaga naświetlanie lampą ultrafioletową.

Głowa noworodka. Miękkie kości czaszki są bardzo plastyczne, dzięki czemu dziecku łatwiej było przecisnąć się przez kanał rodny podczas porodu. Tuż po porodzie główka może mieć szpiczasty wydłużony lub lekko zdeformowany kształt. Zaokrągli się w ciągu najbliższych dwóch tygodni.

Dłonie noworodka. Noworodki trzymają je zaciśnięte w piąstki (to objaw prawidłowego napięcia mięśni). Dobrze jest obciąć paznokcie, jeśli wystają zza opuszek palców.

Sutki noworodka. Tuż po porodzie mogą być lekko obrzmiałe i zaczerwienione (także u chłopców), czasami wypływa z nich przezroczysty płyn. To skutek podwyższonego poziomu żeńskich hormonów, które z organizmu matki przeniknęły do krwioobiegu dziecka.

Pępek noworodka. Zanim powstanie charakterystyczna blizna, wymaga starannej pielęgnacji. Niepokojące są wszelkie obrzmienia i zaczerwienienia, bo gojący się pępuszek to świeża rana, przez którą do organizmu mogą przeniknąć wirusy i bakterie.

Brzuch noworodka. Powinien być lekko napięty, ale nie twardy. Czasem przez skórę widać niewyraźny zarys jelit.

Genitalia noworodka. Wargi sromowe u dziewczynek, a u chłopców jądra i moszna są obrzmiałe i zaczerwienione. Z pochwy może się sączyć krwawa wydzielina (tzw. paramiesiączka). To normalna reakcja na nadmiar hormonów płciowych mamy. Objawy znikają w pierwszych dniach po porodzie.

Nogi noworodka. Ich podkurczona pozycja jest naturalna - w takim położeniu dziecko przebywało w matczynym łonie. Stopniowo będą się prostować. Jeśli kolanka układają się na różnym poziomie, może to wskazywać na zwichnięcie stawu biodrowego.

Stopy noworodka. Siny kolor stópek wynika z niedojrzałości układu krążenia. Natomiast podwinięcie paluszków to typowe noworodkowe ułożenie. Rozprostowują się pod wpływem dotyku (tzw. odruch Babińskiego).

To u noworodka jeszcze się zmieni

Spłaszczony nos noworodka. Każde urodzone drogami natury niemowlę przez pewien czas ma lekko spłaszczony nos. To naturalne ułożenie i nie świadczy o jego późniejszej wielkości czy kształcie. Nigdy nie staraj się na siłę go prostować, przyciskając do siebie jego skrzydełka. To niczego nie przyśpieszy.

Kolor oczu noworodka. Niemal wszystkie dzieci w naszym rejonie świata rodzą się z niebieskimi (czasem aż ciemnogranatowymi) tęczówkami. Dopiero między trzecim a szóstym miesiącem, a zdarza się że około pierwszego roku życia, oczy przybierają właściwy kolor.

Czerwone znamiona tzw. naczyniowe znamiona wrodzone u noworodka. Rodzi się z nimi co dziesiąty noworodek. Występują pojedynczo. Są to miękkie, wypukłe plamy o intensywnie czerwonym kolorze. Zanikają samoistnie w pierwszych latach życia – z miesiąca na miesiąc bledną i maleją.

Gojący się pępek noworodka. Czasem gojenie trwa nawet kilka tygodni. Codziennie przemywaj pępek 70-procentowym spirytusem (wymieszaj 200 ml 100-procentowego spirytusu ze 100 ml przegotowanej wody). Gdy kikut odpadnie, rób to jeszcze 3-4 dni. Jeśli pojawi się wydzielina, krew lub obrzęk pierścienia pępowinowego, skontaktuj się z pediatrą.

Białe krostki wokół nosa i brody u  noworodka. Ich pojawienie się jest wynikiem nieuregulowanej pracy niedojrzałych gruczołów łojowych. Nie wolno ich wyciskać, zdrapywać czy zasuszać. Gdy gruczoły dojrzeją, krostki same znikną.

Miękkie ciemiączka noworodka. Są dwa. Przednie o kształcie rombu ma mniej więcej 2 cm z każdego boku. Tylne jest znacznie mniejsze, jego powierzchnia zmieści się pod opuszkiem Twego kciuka. Tylne zarasta w pierwszym półroczu, przednie dopiero między 10. a 18. miesiącem życia dziecka.

Czy wiesz, że
1. Temperatura noworodka jest nieco wyższa - ciało zdrowego noworodka powinno mieć 37°C. Bardzo szybko jednak reaguje na zmiany w otoczeniu - wychładza się, jeśli temperatura w pomieszczeniu wynosi mniej niż 21°C. Spadek ciepłoty ciała sprawia, że spowolnieniu ulegają procesy wewnętrzne, m.in. krążenie krwi. Jest to zjawisko niekorzystne, dlatego dbaj o wysokość temperatury otoczenia oraz stosownie do niej ubieraj dziecko. Zatroszcz się też o jakość powietrza - od pierwszej godziny życia noworodek powinien mieć odpowiednią ilość tlenu.

2. Czy wiesz, że tętno noworodka to 110-140. Jego małe serce musi wykonać tyle uderzeń w ciągu każdej minuty. Tak szybka praca serca jest konieczna ze względu na niedojrzały układ krwionośny - krew krąży jeszcze bardzo powoli, bo nie wszystkie naczynia są w pełni wykształcone.

3. Lekko ropiejące i klejące się powieki to znak, że kanalik łzowy noworodka nie pracuje jeszcze prawidłowo. Za każdym razem, gdy maleństwo się przebudzi, przemywaj jego oczka watką zwilżoną solą fizjologiczną, od zewnętrznego kącika do wewnętrznego. Konieczne będzie także delikatne masowanie okolicy oka. Nauczy Cię tego pediatra lub okulista dziecięcy.

4. Noworodek ma jeszcze niedojrzałe gruczoły łojowe, które produkują nadmierne ilości wydzieliny. To w niektórych przypadkach prowadzi do powstania tzw. ciemieniuchy - żółtych zwartych płytek pokrywających szczyt głowę. Miejsca te należy na pół godziny przed kąpielą delikatnie natłuszczać odpowiednim preparatem lub oliwką. Podczas kąpieli trzeba umyć głowę, a po wytarciu włosów, delikatnie je wyczesać. Jeśli dodatkowo występuje zaczerwienienie i pojawia się stan zapalny, pediatra może przepisać maść z niewielką ilością hormonów, która ustabilizuje stan skóry.

BADANIE NOWORODKA PO PORODZIE

Pod koniec ciąży kobieta zaczyna odczuwać skurcze macicy, początkowo nieregularne, a później co kilka minut i coraz silniejsze. Dziecko jest również niespokojne, zaczyna się kręcić, wyprężać jakby odczuwało, że coś zaraz będzie się dziać. Poród to nie tylko przeżycie dla mammy. Dla dziecka to również stres. Musi opuścić swoje gniazdko, gdzie jest mu cieplutko, gdzie czuje się bezpiecznie, słysząc regularne bicie serca mamy i będąc kołysane w rytmie jej ruchów. W momencie przyjścia na świat wszystko się zmienia. Światło razi, jest zimno, obce hałasy - to coś nowego , a przy tym niepokojącego dla malucha. Dlatego istotne jest (jeżeli poród odbywał się w sposób fizjologiczny), aby od razu po porodzie dziecko mogło być położone na piersi mamy, by uspokoiło się, słysząc znane mu bicie serca mamy. Cudownie byłoby aby, już po niezbędnych pomiarach noworodka, maksimum po pół godziny, dziecko było przy mamie i mogło się przytulić do jej piersi. Jest to odpowiedni moment, aby zacząć naukę ssania piersi, co nie jest takie łatwe. Ważne jest aby, mama nie zniechęcała się szybko, pamiętając, że praktyka czyni mistrza. Po pierwszym oddechu noworodka, wspomaganego przez odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych miękką gruszką lub cewnikiem, tatuś (którego zachęcamy do uczestnictwa przy porodzie) przecina pępowinę. Po wytarciu skóry noworodka z krwi i ze śluzu rozpoczynają się bardzo ważne badania noworodka, określające stan dziecka. Do określenia stanu noworodka służy tzw. Skala Apgar. Przy jej pomocy określamy wygląd skóry, odruchy, tętno (około 120 uderzeń na minutę), napięcie mięśniowe i oddychanie. Ocenę tych parametrów wykonuje się po 1, 5 i 10 minutach życia dziecka. Dziecko może uzyskać notę od 0 do 2 punktów, za każdą z cech. Najbardziej zadowalający wynik to 10 punktów, ale jeżeli po 1 minucie dziecko otrzyma 7 punktów, to wynik jest uznawany również za dobry.

KRYTERIA	0 punktów	1 punkt	2 punkty
oddychanie	brak	płytki	donośny głos
akcja serca	brak	poniżej 100/min	powyżej 100/min
wygląd skóry	blada, sina	kończyny sine	różowa na całym ciele
odruch na wprowadzenie cewnika do noska	brak	lekki grymas	kichanie, kaszel
napięcie mięśniowe kończyn	wiotkie	słabe ruchy	silne, energiczne

Punktacja wg Skali Apgar	Ocena dziecka
0 - 3	STAN CIĘŻKI zamartwica blada, wymaga reanimacji
4 - 7	STAN ŚREDNI zamartwica sina, wymaga resustytacji lub reanimacji
8 - 10	STAN DOBRY

Kolejnym badaniem jest pomiar : masy ciała, obwodu główki , klatki piersiowej oraz brzucha. Kolejnym badaniem wykonuje pediatra. Lekarz sprawdza drożność odbytu, przełyku, całość kości i kręgosłupa, prawidłowość funkcjonowania stawów, serca, płuc, genitalia, oczy uszy itp.

Bardzo istotne jest oddanie pierwszego stolca tzw. smółki, moczu oraz zachowanie się noworodka przy pierwszych próbach kamienia piersią. Ważną rzeczą jest oznaczenie grupy krwi dziecka, oznaczenie morfologii itp. W pierwszej dobie każde dziecko otrzymuje szczepionkę przeciw gruźlicy i żółtaczce. Wykonuje się badanie w kierunku wykrycia u noworodka fenyloketonurii. Matka powinna się upewnić, że takie badanie zostało przeprowadzone.
Dzieci u których niepokojący jest wynik Skali Apgar lub wystąpiły inne niepokojące objawy, zawsze wykonuje się dodatkowe badania specjalistyczne przez lekarza neonatologa, pediatrę. Dziecko wypisane jest wtedy, kiedy jego stan nie budzi wątpliwości lekarzy. Nie zawsze wypisanie kobiety równa się wypisaniem noworodka ze szpitala i odwrotnie.

Prawidłowe wyniki badań noworodka po porodzie:

masa ciała	3000 - 4000 gram
długość ciała	47 - 55 cm
obwód główki	1 - 2 cm większa od obwodu klatki piersiowej