Postępowanie z noworodkiem po porodzie fizjologicznym według zaleceń WHO.

Czynności podejmowane na sali porodowej zależne są od stanu zdrowia narodzonego dziecka i jego dojrzałości. Gdy mamy do czynienia z ciążą donoszoną, w której poród przebiegł bez komplikacji nastąpił tzw. Poród fizjologiczny postępujemy z noworodkiem wg następującego planu zalecanego przez WHO:

1.Położenie noworodka zaraz po urodzenie na brzuch matki.

Ma to na celu zapewnienie noworodkowi bezpieczeństwa, pozwala lepiej zaadaptować się nowo narodzonemu dziecku, chroni go przed ochłodzeniem, umożliwia ssanie piersi matki bezpośredni po porodzie i daje kontakt z florą bakteryjną matki na którą noworodek się uodparnia pobierając od niej pokarm. U matki przez tak bliski kontakt z dzieckiem po porodzie budzi instynkt macierzyński. Kontakt „skóra do skóry” powinien trwać najdłużej jak jest to możliwe po porodzie.

2. Odśluzowanie noworodka.

Noworodka odśluzowuje się tylko wtedy gdy jest to konieczne, ponieważ czynność ta powoduje zaburzenia odruchu ssania u noworodka i podrażnia nerw błędny co może prowadzić do bezdechów i bradykardii. Jeżeli jest to konieczne odśluzowujemy delikatnie noworodka przez wprowadzenie do jamy ustnej , gardła i nosa gumowego cewnika lub gumowej gruszki. Odsysamy śluz i płyn owodniowy z górnych dróg oddechowych. Zwykle osuszenie i pobudzenie przez dotyk(delikatne masowanie stóp, pocieranie pleców) wystarczają i powodują poprawne oddychanie.

3. Ocena noworodka według skali Apgar.

Badanie to wykonuje się zaraz po narodzinach dziecka. Jest to bardzo proste badanie. Przedmiotem oceny podlegają:

-zabarwienie skóry noworodka

-czynność serca noworodka

-odruch na drażnienie nosa cewnikiem

-napięcie mięśniowe noworodka

-czynność oddechowa noworodka

Ocena stanu ogólnego:

	0 pkt	1 pkt	2 pkt
Zabarwienie skóry	Sinica, bladość	Tułów różowy, kończyny sine	Całe ciało różowe
Czynność serca	Brak	Poniżej 100 uderzeń/ min	Powyżej 100 uderzeń/min
Reakcja na bodźce	Brak reakcji	Grymas twarzy	Kaszel lub kichanie
Napięcie mięśniowe	Brak napięcia, wiotkość uogólniona	Napięcie obniżone zaznaczone, ułożenie zgięciowe	Napięcie prawidłowe, ułożenie zgięciowe
Czynność oddechowa	Brak	Słaba, nieregularna	Głośny płacz

Ocena punktowa noworodka według skali Apgar:

-liczba punktów 8-10- stan dobry

-liczba punktów 4-7-stan średni

-liczba punktów poniżej 4-stan ciężki

Nie zawsze ocena stanu noworodka po porodzie wg skali Apgar nie odzwierciedla jego stanu w pełni. Noworodek który w skali Apgar otrzymał dobrą ocenę , może też należeć do grupy ryzyka, w wyniku czego jego stan może się pogorszyć. Natomiast dzieci z niską ocena w skali Apgar mogą mieć dobre rokowania co do stanu zdrowia.

4. Oznakowanie noworodka.

Oznakowania noworodka dokonuje się jeszcze przed odpępnieniem aby uniknąć pomyłek. Położna powinna pokazać płeć dziecka matce lub rodzicom. Do oznaczenia noworodka używa się plastikowych opasek na których znajdują się dane które stwierdzają tożsamość noworodka. Na takiej opasce powinno znajdować się:

-imię i nazwisko matki

-płeć noworodka

-data i godzina urodzenia.

Obrączkę umieszcza się na rączkach lub nóżkach dziecka tak aby nie podrażniała ani nie uciskała ona noworodka. Na Sali porodowej prosi się matkę lub ojca o odczytanie tekstu na opasce w celu potwierdzenia zgodności danych. Taką samą opaskę otrzymuje matka. Przez cały okres pobytu w szpitalu noworodka nie wolno zdejmować tych opasek.

5. Odpępnienie i zabezpieczenie kikuta pępowinowego.

Odpępnienie jest zabiegiem aseptycznym, które wykonuje się zaraz po porodzie w celu zatamowania krwawienia z naczyń krwionośnych pępowiny i zapobiegnięcia wystąpienia infekcji u noworodka. Zabieg ten wiąże się z pewnym ryzykiem wystąpienia powikłań takich jak np. zakażenie kikuta pępowinowego lub całego organizmu, wydłużenia czasu mumifikacji kikuta pępowinowego lub też wykrwawienia się noworodka. Wyróżniamy trzy rodzaje odpępnień:

-Odpępnienie natychmiastowe

-Odpępnienie wczesne

-Odpępnienie późne

Jakie odpępnienie będzie wykonane zależy od stanu zdrowia dziecka i matki.

Zasady postępowania podczas odpępnienia noworodka:

-Po urodzeniu się dziecka i ustaniu tętnienia naczyń pępowinowych zakładamy na pępowinę dwa kleszczyki Kochera w odległości 3-4cm od siebie.

-Po założeniu kleszczyków przecinamy między nimi sznur pępowinowy.

-Po odcięciu od łożyska zakładamy sterylny zacisk 2 cm od pierścienia pępowinowego.

-Pozostałą część pępowiny odcinamy 1cm od zacisku (sprawdzając jednocześnie ilośc naczyń krwionośnych i poprawność założonego zacisku)

-Kikut pępowinowy osłaniamy jałowym gazikiem.

6. Zabieg Credego.

Zabieg ten ma na celu zapobiegnięcie wystąpienia u dziecka rzeżączkowego zapalenia spojówek. Zabieg wykonujemy do 30 min po porodzie 1% azotanem srebra i wody destylowanej. Zabieg ten nie wykonuje się u dzieci urodzonych przez cięcie cesarskie. Azotan srebra należy przechowywać w lodówce, w ciemnym pojemniczku a po otwarciu zużyć go przed upływem 24h( po upływie doby azotan srebra traci ważność). Zabieg Credego jest zabiegiem aseptycznym. Wykonuje się go za pomocą jałowych rękawiczek i gazików. Rozchyla się oczy dziecka i płucze się je wodą destylowaną, a następnie zakrapla się je 1% azotanem srebra po 1 kropli do każdego oka i na koniec znów przemywa się je woda destylowaną. Najczęstszym powikłaniem po tym zabiegu jest odczynowe zapalenie spojówek i zakażenie worka spojówkowego.

7. Pomiary noworodka po porodzie.

-Pomiar masy ciała- właściwa masa ciała u donoszonego noworodka powinna wynosić około 2500-4500 gram. Noworodka kładziemy na wytarowaną wagę na której znajduje się pielucha. Odczytujemy wagę dziecka, następnie ważymy samą pieluchę i odejmujemy to co wyszło od wagi z noworodkiem. Wynik po odjęciu ciężaru pieluchy jest właściwą wagą dziecka.

-Pomiar obwodu głowy noworodka- właściwy obwód noworodka donoszonego powinien wynosić około 34-35 cm. Mierzymy je taśmą centymetrową przykładając go na wysokości guzów czołowych i guzowatości potylicznej zewnętrznej.

-Pomiar obwodu klatki piersiowej-właściwy obwód klatki piersiowej u noworodka donoszonego powinien wynosić około 32-33 cm. Mierzymy obwód za pomocą taśmy centymetrowej wzdłuż liny wyznaczonej przez brodawki piersiowe i dolne kąty łopatek.

-Pomiar długości ciała noworodka-długośc ciała noworodka donoszonego powinna wynosić około 46-54 cm. Mierzenie zaczynamy od pomiaru długości ciemieniowo-siedzeniowej, następnie wzdłuż kończyny dolnej do zgięcia kolanowego i pięty noworodka. Należy pamiętać aby nie prostować na siłę kończyn dolnych.

Wszystkie te czynności wykonujemy pod lampom grzewczą zachowując zasady aseptyki i antyseptyki. Należy pamiętać o tym by nie oziębić noworodka i nie narazić go na zakażenia.

---