CHROMATOGRAFI

A CIECZOWA

PAWLAK   AGNIESZKA

 gr. 5

 

 

Chromatografia co to 

takiego?

• Chromatografia jest metodą rozdzielania 

jednorodnych mieszanin na składniki lub ich 

frakcje. Umożliwia otrzymanie czystych 

związków chemicznych w przemyśle 

farmaceutycznym, kosmetycznym, 

spożywczym i w biotechnologii. Obecność w 

Laboratorium  chromatografu cieczowego 

typu HPLC - GPC, pozwala na kompleksowe 

prowadzenie prac rozwojowych dotyczących 

produktów o ulepszonych cechach 

sensorycznych (smak, zapach, tekstura, 

barwa), strukturalnych i funkcjonalnych.

 

 

Zasada metody

• Rozdzielanie roztworu w chromatografii 

zachodzi na skutek różnic w zachowaniu się 
składników roztworu w układzie dwóch faz. 
Jedna z tych faz nie zmienia położenia, jest 
fazą stacjonarną, druga zaś porusza się 
względem pierwszej w określonym kierunku, 
jest fazą ruchomą. Powierzchnia kontaktu 
tych faz powinna być przy tym maksymalnie 
rozwinięta. Różne rodzaje chromatografii 
wynikają z różnic zastosowania układu dwóch 
faz i wykorzystywania oddziaływań 
składników roztworu z tymi fazami.  

 

 

Na czym polega 

chromatografia?

• Chromatografia polega na selektywnym 

hamowaniu składników rozdzielanej 
mieszaniny podczas jej przepływu przez fazę 
stacjonarną, utworzoną przez cząstki o 
określonych rozmiarach. Cząstki razy 
nieruchomej mogą być uformowane w 
warstwę - jest to chromatografia 
cienkowarstwowa, albo mogą być upakowane 
w odpowiedniej kolumnie jako złoże 
nieruchome – mamy wtedy do czynienia z 
chromatografią kolumnową. 

 

 

Aparatura chromatografu 

cieczowego

• Zestaw do chromatografii 

cieczowej wyposażony jest 

w detektor 

spektrofotometryczny DAD 

UV - Vis, detektor 

fluorescencyjny i 

elektrochemiczny. Zakres 

oznaczeń prowadzony jest 

w takich produktach jak 

mleko i produkty mleczne, 

soki owocowe i warzywne, 

przetwory zbożowe, wina, 

produkty przeznaczone do 

żywienia niemowląt i 

dzieci.

 

 

 

 

Skład aparatury

• Zbiornik rozpuszczalnika. Rozpuszczalnik zastosowany jako faza 

ruchoma w układzie. 

• Pompa wysokociśnieniowa, do przetłaczania rozpuszczalnika pod 

ciśnieniem do 30 MPa. 

• Wtryskiwacz, urządzenie do wprowadzania porcji rozdzielanego 

roztworu do kolumny. 

• Kolumna chromatograficzna. Jest to rura ciśnieniowa o rozmiarach 

zależnych od skali procesu. Kolumny wypełniona są fazą stacjonarną. 

• Detektor, służy do oznaczania stężenia składników w wycieku kolumny. 

Działa na zasadzie pomiaru wielkości fizycznych roztworu np. 

współczynnik załamania światła.

• Faza ruchoma, jest to czysty pojedynczy rozpuszczalnik lub mieszanina. 

 

 

Rodzaje chromatografii 

cieczowej

• chromatografia cienkowarstwowa - w której 

złoże (zwykle żel krzemionkowy) jest nałożone na 

płytkę szklaną lub plastikową w postaci cienkiej, 

sprasowanej formy. Rozdział następuje poprzez 

powolne wnikanie roztworu w złoże.

• chromatografia kolumnowa - w które złoże 

umieszcza się w kolumnie, po czym przez kolumnę 

przepuszcza się roztwór analizowanej mieszaniny - 

jej szczególnym przypadkiem jest HPLC.

• elektroforeza - która w zasadzie jest formą 

chromatografii cienkowarstwowej, w której jednak 

najpierw nasącza się złoże mieszaniną, a rozdział 

następuje na skutek działania pola elektrycznego.

 

 

Przykład chromatogramu 

cieczowego złożonej 

mieszaniny (perfumy)

 

 

WYSOKOCIŚNIENIOWA 

CHROMATOGRAFIA CIECZOWA (HPLC)

HPLC różni się od zwykłej chromatografii cieczowej 

ciśnieniem pod jakim podawany jest eluent na 

kolumny. Są to dość znaczne ciśnienia, 

przekraczające 100 atm. Dzięki takiemu ciśnieniu 

złoże w kolumnach HPLC może być bardziej 

"upakowane" niż w kolumnach do zwykłej, 

niskociśnieniowej chromatografii cieczowej, co 

powoduje znacznie lepszy rozdział analizowanych 

mieszanin na poszczególne związki chemiczne, w 

znacznie krótszym czasie, przy mniejszym zużyciu 

eleunta i mniejszej ilości analizowanej próbki. 

   Zdolności rozdzielcze HPLC są zbliżone, a nawet 

czasem większe od zdolności rozdzielczych 

chromatografii gazowej. 

 

 

Zastosowanie HPLC

związki biologicznie czynne: białka, 

polipeptydy, aminokwasy, polisacharydy, 

witaminy, sterydy, kwasy nukleinowe i ich 

składniki

 preparaty farmaceutyczne

 węglowodory policykliczne, w tym 

rakotwórcze w powietrzu atmosferycznym, 

wodzie i w środkach spożywczych

 związki metaloorganiczne i związki 

kompleksowe

 aniony nieorganiczne metodą 

chromatografii jonów

 

 

Aspekt żywieniowy

• analiza żywności do oznaczania składu i zawartości sacharydów, 

kwasów organicznych, witamin A, D, E oraz witamin z grupy B i C, 

kwasu foliowego i jego pochodnych, kwasów fenolowych

• analiza produktów powstających podczas nieenzymatycznego 

brunatnienia żywności, wybranych mykotoksyn występujących w 

sokach owocowych i owocowo-warzywnych –patulina, 

niskocząsteczkowych związków azotowych jak białka serwatkowe, 

glikomakropeptyd uwalniany z kazeiny pod wpływem działania 

podpuszczki, a także konserwantów stosowanych w produkcji 

żywności –  np. sole kwasu benzoesowego

• na podstawie wyników prowadzonych badań można 

charakteryzować skład, jakość i trwałość produktów 

spożywczych, wykrywać zafałszowania tłuszczów naturalnych 

dodatkiem innych tańszych tłuszczów w tym wykrywać 

fałszowanie masła dodatkiem innych tłuszczów, określać dodatek 

proszku serwatkowego do proszku mlecznego, charakteryzować 

bezpieczeństwo żywności z tytułu występowania w niej substancji 

szkodliwych.

• analiza żywności do oznaczania składu i zawartości sacharydów, 

kwasów organicznych, witamin A, D, E oraz witamin z grupy B i C, 

kwasu foliowego i jego pochodnych, kwasów fenolowych

• analiza produktów powstających podczas nieenzymatycznego 

brunatnienia żywności, wybranych mykotoksyn występujących w 

sokach owocowych i owocowo-warzywnych –patulina, 

niskocząsteczkowych związków azotowych jak białka serwatkowe, 

glikomakropeptyd uwalniany z kazeiny pod wpływem działania 

podpuszczki, a także konserwantów stosowanych w produkcji 

żywności –  np. sole kwasu benzoesowego

• na podstawie wyników prowadzonych badań można 

charakteryzować skład, jakość i trwałość produktów 

spożywczych, wykrywać zafałszowania tłuszczów naturalnych 

dodatkiem innych tańszych tłuszczów w tym wykrywać 

fałszowanie masła dodatkiem innych tłuszczów, określać dodatek 

proszku serwatkowego do proszku mlecznego, charakteryzować 

bezpieczeństwo żywności z tytułu występowania w niej substancji 

szkodliwych.