Cancer-induced
Cancer-induced
bone disease
bone disease
dr hab. n. med. Bogna Drozdzowska
dr hab. n. med. Bogna Drozdzowska
Katedra i Zakład Patomorfologii w
Katedra i Zakład Patomorfologii w
Zabrzu
Zabrzu
SUM w Katowicach
SUM w Katowicach
Cancer-induced
Cancer-induced
bone disease
bone disease
dr hab. n. med. Bogna Drozdzowska
dr hab. n. med. Bogna Drozdzowska
Katedra i Zakład Patomorfologii w
Katedra i Zakład Patomorfologii w
Zabrzu
Zabrzu
SUM w Katowicach
SUM w Katowicach
Cancer-induced bone
Cancer-induced bone
disease
disease
osteolytic tumour-induced bone disease
osteolytic tumour-induced bone disease
choroba nowotworowa a kości
choroba nowotworowa a kości
- 3 podstawowe objawy:
- 3 podstawowe objawy:
•
bóle kostne
bóle kostne
•
hyperkalcemia nowotworowa (złośliwa)
hyperkalcemia nowotworowa (złośliwa)
•
złamanie patologiczne
złamanie patologiczne
-
potem przerzuty nowotworowe do kości
potem przerzuty nowotworowe do kości
(metastatic bone disease)
(metastatic bone disease)
Cancer-induced bone
Cancer-induced bone
disease
disease
•
dotyczy u dorosłych najczęstszych
dotyczy u dorosłych najczęstszych
nowotworów złośliwych:
nowotworów złośliwych:
1. rak piersi
1. rak piersi
2. rak prostaty
2. rak prostaty
3. rak płuca
3. rak płuca
4. rak nerki
4. rak nerki
5. rak tarczycy
5. rak tarczycy
Cancer-induced bone disease
Cancer-induced bone disease
zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma
zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma
przerzutów
przerzutów
•
rak piersi:
rak piersi:
-
komórki nowotworowe produkują: PTH-rP i TGF-
komórki nowotworowe produkują: PTH-rP i TGF-
α
α
= endokrynna stymulacja resorpcji kostnej
= endokrynna stymulacja resorpcji kostnej
= 1. bóle kostne
= 1. bóle kostne
2. hyperkalcemia nowotworowa
2. hyperkalcemia nowotworowa
-
komórki nowotworowe produkują cytokiny o
komórki nowotworowe produkują cytokiny o
działaniu proresorpcyjnym: TNF, IL-1, IL-6
działaniu proresorpcyjnym: TNF, IL-1, IL-6
(TNF, IL-1 endokrynnie, wszystkie parakrynnie)
(TNF, IL-1 endokrynnie, wszystkie parakrynnie)
Cancer-induced bone disease
Cancer-induced bone disease
zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma
zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma
przerzutów
przerzutów
•
szpiczak
szpiczak
komórki szpiczaka produkują duże ilości głównie IL-6
komórki szpiczaka produkują duże ilości głównie IL-6
o działaniu proresorpcyjnym
o działaniu proresorpcyjnym
•
rak prostaty
rak prostaty
komórki nowotworowe produkują:
komórki nowotworowe produkują:
-
prostatopochodny czynnik wzrostu i TGF-
prostatopochodny czynnik wzrostu i TGF-
β
β
(stymulacja kościotworzenia)
(stymulacja kościotworzenia)
-
cytokiny proresorpcyjne: PTH-rP, IL-6
cytokiny proresorpcyjne: PTH-rP, IL-6
Cancer-induced bone disease
Cancer-induced bone disease
zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma
zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma
przerzutów
przerzutów
•
ujemny wpływ chemioterapii na
ujemny wpływ chemioterapii na
kościotworzenie
kościotworzenie
-
↑
↑
obrotu kostnego =
obrotu kostnego =
↑
↑
resorpcji kostnej
resorpcji kostnej
-
upośledzenie powstawania OB z komórek szpiku
upośledzenie powstawania OB z komórek szpiku
•
ujemny wpływ nowotworów układu
ujemny wpływ nowotworów układu
płciowego oraz chemioterapii na gonady
płciowego oraz chemioterapii na gonady
-
↓
↓
produkcji hormonów płciowych
produkcji hormonów płciowych
-
wczesna menopauza (=
wczesna menopauza (=
↑ resorpcji + ↓
↑ resorpcji + ↓
tworzenia)
tworzenia)
-
menopauza chirurgiczna
menopauza chirurgiczna
•
operacje żołądka/jelit
operacje żołądka/jelit
-
-
↓ wchłaniania Ca i wit.D
↓ wchłaniania Ca i wit.D
3
3
•
rtg w nowotworach mózgu
rtg w nowotworach mózgu
-
-
↓ prod. GH, ↓ IGFs
↓ prod. GH, ↓ IGFs
= ↓ tworzenia
= ↓ tworzenia
Cancer-induced bone
Cancer-induced bone
disease
disease
•
leczenie farmakologiczne
leczenie farmakologiczne
bisfosfoniany
bisfosfoniany
(pamidronian, zoledronian - ZOMETA)
(pamidronian, zoledronian - ZOMETA)
-
hyperkalcemia ↓ (hamowanie resorpcji)
hyperkalcemia ↓ (hamowanie resorpcji)
-
ryzyko złamania ↓
ryzyko złamania ↓
-
„
„
anti-tumor cell mechanism”!!!
anti-tumor cell mechanism”!!!
(apoptoza kom. npl; hamowanie adhezji kom. npl do
(apoptoza kom. npl; hamowanie adhezji kom. npl do
kości; hamowanie MMP; hamowanie angiogenezy
kości; hamowanie MMP; hamowanie angiogenezy
npl; hamowanie inwazji i przerzutów)
npl; hamowanie inwazji i przerzutów)
w krajach typu USA czy Szwajcaria bisfosfoniany otrzymuje każdy
w krajach typu USA czy Szwajcaria bisfosfoniany otrzymuje każdy
z rakiem piersi i rakiem prostaty w momencie ich rozpoznania
z rakiem piersi i rakiem prostaty w momencie ich rozpoznania
(niezależnie od braku/obecności przerzutów do kości)
(niezależnie od braku/obecności przerzutów do kości)