Cancer-induced

Cancer-induced

bone disease

bone disease

dr hab. n. med. Bogna Drozdzowska

dr hab. n. med. Bogna Drozdzowska

Katedra i Zakład Patomorfologii w

Katedra i Zakład Patomorfologii w

Zabrzu

Zabrzu

SUM w Katowicach

SUM w Katowicach

Cancer-induced bone

Cancer-induced bone

disease

disease

osteolytic tumour-induced bone disease

osteolytic tumour-induced bone disease

choroba nowotworowa a kości

choroba nowotworowa a kości

- 3 podstawowe objawy:

- 3 podstawowe objawy:

•

bóle kostne

bóle kostne

•

hyperkalcemia nowotworowa (złośliwa)

hyperkalcemia nowotworowa (złośliwa)

•

złamanie patologiczne

złamanie patologiczne

-

potem przerzuty nowotworowe do kości

potem przerzuty nowotworowe do kości

(metastatic bone disease)

(metastatic bone disease)

Cancer-induced bone

Cancer-induced bone

disease

disease

•

dotyczy u dorosłych najczęstszych

dotyczy u dorosłych najczęstszych

nowotworów złośliwych:

nowotworów złośliwych:

1. rak piersi

1. rak piersi

2. rak prostaty

2. rak prostaty

3. rak płuca

3. rak płuca

4. rak nerki

4. rak nerki

5. rak tarczycy

5. rak tarczycy

Cancer-induced bone disease

Cancer-induced bone disease

zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma

zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma

przerzutów

przerzutów

•

rak piersi:

rak piersi:

-

komórki nowotworowe produkują: PTH-rP i TGF-

komórki nowotworowe produkują: PTH-rP i TGF-

α

α

= endokrynna stymulacja resorpcji kostnej

= endokrynna stymulacja resorpcji kostnej

= 1. bóle kostne

= 1. bóle kostne

2. hyperkalcemia nowotworowa

2. hyperkalcemia nowotworowa

-

komórki nowotworowe produkują cytokiny o

komórki nowotworowe produkują cytokiny o

działaniu proresorpcyjnym: TNF, IL-1, IL-6

działaniu proresorpcyjnym: TNF, IL-1, IL-6

(TNF, IL-1 endokrynnie, wszystkie parakrynnie)

(TNF, IL-1 endokrynnie, wszystkie parakrynnie)

Cancer-induced bone disease

Cancer-induced bone disease

zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma

zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma

przerzutów

przerzutów

•

szpiczak

szpiczak

komórki szpiczaka produkują duże ilości głównie IL-6

komórki szpiczaka produkują duże ilości głównie IL-6

o działaniu proresorpcyjnym

o działaniu proresorpcyjnym

•

rak prostaty

rak prostaty

komórki nowotworowe produkują:

komórki nowotworowe produkują:

-

prostatopochodny czynnik wzrostu i TGF-

prostatopochodny czynnik wzrostu i TGF-

β

β

(stymulacja kościotworzenia)

(stymulacja kościotworzenia)

-

cytokiny proresorpcyjne: PTH-rP, IL-6

cytokiny proresorpcyjne: PTH-rP, IL-6

Cancer-induced bone disease

Cancer-induced bone disease

zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma

zmiany w kościach – dlaczego? jeśli nie ma

przerzutów

przerzutów

•

ujemny wpływ chemioterapii na

ujemny wpływ chemioterapii na

kościotworzenie

kościotworzenie

-

↑

↑

obrotu kostnego =

obrotu kostnego =

↑

↑

resorpcji kostnej

resorpcji kostnej

-

upośledzenie powstawania OB z komórek szpiku

upośledzenie powstawania OB z komórek szpiku

•

ujemny wpływ nowotworów układu

ujemny wpływ nowotworów układu

płciowego oraz chemioterapii na gonady

płciowego oraz chemioterapii na gonady

-

↓

↓

produkcji hormonów płciowych

produkcji hormonów płciowych

-

wczesna menopauza (=

wczesna menopauza (=

↑ resorpcji + ↓

↑ resorpcji + ↓

tworzenia)

tworzenia)

-

menopauza chirurgiczna

menopauza chirurgiczna

•

operacje żołądka/jelit

operacje żołądka/jelit

-

-

↓ wchłaniania Ca i wit.D

↓ wchłaniania Ca i wit.D

3

3

•

rtg w nowotworach mózgu

rtg w nowotworach mózgu

-

-

↓ prod. GH, ↓ IGFs

↓ prod. GH, ↓ IGFs

= ↓ tworzenia

= ↓ tworzenia

Cancer-induced bone

Cancer-induced bone

disease

disease

•

leczenie farmakologiczne

leczenie farmakologiczne

bisfosfoniany

bisfosfoniany

(pamidronian, zoledronian - ZOMETA)

(pamidronian, zoledronian - ZOMETA)

-

hyperkalcemia ↓ (hamowanie resorpcji)

hyperkalcemia ↓ (hamowanie resorpcji)

-

ryzyko złamania ↓

ryzyko złamania ↓

-

„

„

anti-tumor cell mechanism”!!!

anti-tumor cell mechanism”!!!

(apoptoza kom. npl; hamowanie adhezji kom. npl do

(apoptoza kom. npl; hamowanie adhezji kom. npl do

kości; hamowanie MMP; hamowanie angiogenezy

kości; hamowanie MMP; hamowanie angiogenezy

npl; hamowanie inwazji i przerzutów)

npl; hamowanie inwazji i przerzutów)

w krajach typu USA czy Szwajcaria bisfosfoniany otrzymuje każdy

w krajach typu USA czy Szwajcaria bisfosfoniany otrzymuje każdy

z rakiem piersi i rakiem prostaty w momencie ich rozpoznania

z rakiem piersi i rakiem prostaty w momencie ich rozpoznania

(niezależnie od braku/obecności przerzutów do kości)

(niezależnie od braku/obecności przerzutów do kości)