Edukacja zdrowotna jako

jeden z priorytetów

zreformowanej szkoły

Pedagogika zdrowia jako

subdyscyplina pedagogiczna

To doktryna edukacyjnej ingerencji w

życie i zdrowie człowieka.

Jest to wiedza o wychowaniu i

kształceniu zdrowotnym oraz oświacie
zdrowotnej.

Usystematyzowana i uporządkowana

oraz ujęta jako zbiór prawidłowości
norm i dyrektyw, odnosi się do procesu
edukacji zdrowotnej.

• Pedagogika zdrowia jako

subdyscyplina o charakterze
interdyscyplinarnym czerpie z
bogactwa nauk przyrodniczych i
humanistycznych, tj. medycyny i
pedagogiki.

Rolę służebną wobec praktyki w zakresie

wspierania zdrowia ucznia ( jako zadanie
reformy edukacyjnej) w pełni podejmuje
pedagogika zdrowia poprzez edukacje
do zdrowia. Przedmiotem badań jest
proces wychowania do zdrowia i
nauczania zdrowia, których istotą jest
rozwijanie dyspozycji osobowościowych
człowieka, a bliżej – udzielanie wiedzy ,
kształtowanie systemu wartości oraz
zachowań związanych ze zdrowiem.

• Pedagogika zdrowia może podołać

zapotrzebowaniu współczesnej
cywilizacji na rozwiązanie
narastających problemów
edukacyjnych w obrębie wychowania
do zdrowia i nauczania zdrowia.

Edukacja a zdrowie

• Wyzwaniem edukacji w XXI w. jest

między innymi ochrona zdrowia i
zapobieganie chorobom
cywilizacyjnym oraz patologiom
społecznym poprzez edukację dzieci i
młodzieży, inspirację działań
twórczych i wychowanie
humanistyczne.

• System edukacji tego stulecia ma polegać na

przygotowaniu jednostki do kierowania
własnym życiem i przyjęcia odpowiedzialności
za własne działania , wybory i postawy.
Człowiek , aby być twórczy, musi być zdrowy.
Zdrowie jest więc zasobem, wartością i
bogactwem, pozwalającym na osiąganie
celów życiowych. Pozwala zachować
równowagę wewnętrzną i zewnętrzną jako
zdolność i dyspozycję organizmu do radzenia
sobie ze stresorami.

Narodowy Program Zdrowia na lata

1996-2005 zakładał „ zwiększenie
skuteczności edukacji zdrowotnej
społeczeństwa oraz działań w
zakresie promocji zdrowia”.

Zakładał, że edukacja zdrowotna

zostanie włączona do programów
nauczania wszystkich typów szkół
oraz że zostaną stworzone struktury
wspierające jego realizację na
poziomie regionalnym i lokalnym.

Edukacja zdrowotna to proces, w

którym dzieci i młodzież ( ludzie)
uczą się dbać o zdrowie własne i
społeczności. Jej celem jest pomoc w
podejmowaniu decyzji i wyborów
względem zdrowia, kształtowaniu
zdrowotnego stylu życia oraz
identyfikacji własnych problemów
zdrowotnych. To także podejmowanie
działań do ich rozwiązania.

Edukacja zdrowotna realizowana jest

jako „ścieżka międzyprzedmiotowa”

zintegrowana z różnymi przedmiotami

i innymi ścieżkami edukacyjnymi

(ekologiczną, regionalną czy

wychowania w rodzinie).

Za realizację ścieżek w szkole

odpowiedzialny jest dyrektor, a w

klasie wychowawca. Współdziałanie z

rodzicami i społecznością lokalną jest

konieczne do harmonizowania

informacji o zdrowiu, które uczeń

otrzymuje z różnych źródeł.

Edukacja zdrowotna realizowana jest siłami całej

szkoły, tzn. wykorzystuje się wszystkie
okoliczności; programy formalne i innowacyjne
(autorskie), sytuacje pedagogiczne, zasoby
służb (np. medycznych) administracyjnych w
szkole i poza nią.

Zadania edukacyjne zreformowanej szkoły mają

umożliwić uczniom poznawanie, rozumienie,
poszukiwanie, kształtowanie, współtworzenie,
zdobywanie tego, co prowadzi do umiejętności
i kompetencji niezbędnych do kierowania
swoim losem, do radzenia sobie w życiu.

Celem edukacji zdrowotnej nie jest

więc tylko zmiana zachowań w
dbałości o zdrowie, ale budowanie
zdolności uczniów do świadomego
działania w życiu na rzecz zdrowia.

Głównym celem nauczania i

wychowania, jak wynika z założeń
zreformowanej szkoły, jest dążenie do
harmonijnego i wszechstronnego
rozwoju każdego ucznia pod względem
umysłowym, społeczno- moralnym,
fizyczno-zdrowotnym, estetycznym i
ogólnotechnicznym.

Edukacja w szkole ma za zadanie

wspomagać ten rozwój dzieci i
młodzieży w aspekcie zdrowia poprzez:

- Umacnianie wiary dziecka we własne siły i w

zdolność osiągania wartościowych i trudnych celów;

- Kształtowanie potrzeb i umiejętności dbania o ciało,

zdrowie i sprawność fizyczna oraz uświadamianie

własnej odpowiedzialności za ochronę zdrowia;

- Wyrobienie czujności wobec zagrożeń dla zdrowia

fizycznego, psychicznego i duchowego

- Zapewnienie warunków do harmonijnego rozwoju

fizycznego i psychicznego oraz zachowań

prozdrowotnych

- Uświadamianie współzależności między wszystkimi

wymiarami zdrowia;

- Zapewnienie opieki i wspomaganie rozwoju dzieci i

młodzieży w przyjaznym, bezpiecznym i zdrowym

środowisku w poczuciu więzi z rodziną.

Należy zwrócić uwagę na szkołę jako siedlisko,

w którym uczniowie i pracownicy spędzają
dużą część swojego życia i które ma wpływ
na zdrowie, oraz szkołę jako powszechną i
masową organizację umożliwiającą
systematyczna edukacje zdrowotną
młodego pokolenia i pośrednio rodziców.

To od szkoły zależy, czy i na ile podejmie

proces działań pedagogicznych budowania
postaw, umiejętności – sprawności i
nawyków w taki sposób, aby dbanie o
zdrowie stało się „dobrowolną powinnością”
dzieci i młodzieży.

Wobec wyzwań współczesnych czasów

wydaje się koniecznością tworzenie i
rozwijanie Sieci Szkół Promujących
Zdrowie, co znalazło swój wyraz w
Narodowym Programie Zdrowia na
lata 1996-2005 oraz w Programie
Wspierania Edukacji Zdrowotnej w
Szkole podpisanym przez ministra
zdrowia i ministra edukacji.

Przygotowanie nauczycieli

W pedeutologii autorzy licznych prac zgodnie

oceniają edukację nauczycielską jako zbyt
mało efektywną. Formułują, że teoria
zdecydowanie odbiega od praktyki oraz że
przyszłych nauczycieli przygotowuje się
wyłącznie do funkcji dydaktycznej, a nie do
organizowania wielostronnego procesu
uczenia się , a także nie kształtuje się
charakteru i postaw „otwierania” studentów
na wielość i jakość wyzwań cywilizacyjnych.

Dlatego ważne jest kreowanie nauczyciela-

wychowawcy zdrowia, wyczulonego na
problemy edukacyjnego traktowania
zdrowia.

Niezbędne jest przygotowanie nauczycieli w

zakresie treści i metod edukacji
zdrowotnej, aby dostosować ją do
zmieniających się potrzeb młodych ludzi
(seks, AIDS, narkomania). Nauczyciele-
wychowawcy zdrowia powinni mieć
świadomość , jak ważną rolę spełniają w
promocji zdrowia młodych ludzi w czasie
całej ich nauki w szkole.