Roztwory lecznicze

Roztwory lecznicze

(Solutiones, Solutiones

medicinales)

Roztwory

lecznicze:



Są płynną postacią leku, przeznaczoną
do stosowania wewnętrznego i
zewnętrznego.



Są to recepturowe leki płynne i leki
gotowe. Roztwory lecznicze są
mieszaniną ciał stałych (solvenda) i
płynnych (solventia).

Roztwory

roztwór = solutio; Ro. Solutionis; Rp. In

solutione



To płynne postaci leków, które otrzymujemy

poprzez rozpuszczenie jednej lub kilku

substancji leczniczych stałych lub płynnych w

rozpuszczalniku /woda, alkohol etylowy,

parafina ciekła, oleje roślinne: rycynowy,

rzepakowy/



Podczas sporządzania roztworów substancji

trudno rozpuszczalnych dodaje się

odpowiednie związki chemiczne ułatwiające

proces rozpuszczania, są to tzw. Solubilizatory.



Roztwory mogą zawierać obok substancji

leczniczych: solubilizatory, konserwanty,

przeciwutleniacze, substancje poprawiające

smak i zapach



Roztwory wodne = solutiones aquosa
/Aqua purficata/ /1ml=1g//1ml=20kropli/



Roztwory alkoholowe = solutiones
spirituosae / Spiritus
Vini //1g=50kropli/zapisujemy 50-100g i
max 100g spirytusu 95st/



Roztwory olejowe = solutiones
oleosae /Rapae oleum; Ricini oleum;
Paraffinum liquidum/

Roztwory lecznicze = solutiones medicinales

Solutiones ad usum internum; Solutiones ad

usum externum



Preparaty gotowe; recepturowe

1/Aerosole lecznicze = aerosolia

medicamentosa

2/Iniekcje = Iniectiones
3/Płyny infuzyjne – Infusiones guttatae
4/Zawiesiny = Suspensiones/ad usum

internum; ad usum externum/

5/Emulsje = Emulsiones
6/Krople = Guttae

7/Nalewki i intrakty = Tincturae et intracta
8/ Wody aromatyczne = Aquae aromaticae;

Spirytusy aromatyczne = Spiritus

aromaticus

9/Syropy = Sirupi
10/ Wyciągi = Extracta
11/Zioła = Species
12/Mieszanki = Mixturae
13/Napary; odwary; maceracje = Infusa;

Decocta; Macerationes

Zasady zapisywania

roztworów



Podać nazwy środków leczniczych w

dopełniaczu



Podać masę każdej substancji

czynnej w gramach /iloczyn dawki

jednorazowej i liczby dawek/



Określić rodzaj i ilość

rozpuszczalnika /iloczyn zapisanych

dawek i miary objętości która będzie

podawana/



Aqua purificata = woda oczyszczona –
najczęstszy rozpuszczalnik



Zwykle zapisujemy 50-250g



Dopuszcza się dodanie syropu prostego =
Sirupus simplex jako korygującego smak



W sygnaturze określić sposób i czas
dawkowania



Łyżka stołowa = 15g; deserowa = 10g;
od herbaty = 5g

Ustalenie stężenia środka

farmaceutycznego -

przykłady:



Rp.

Calcii chloridi 10,0

Aquae purificatae 90,0

M. f. sol.



Rp.

Calcii chloridi 10,0

Aquae purificatae ad 100,0

M. f. sol.



Rp.

10% Sol. Calcii chloridi 100,0

D.S. 2-3 razy dziennie łyżeczkę od herbaty

(antiallergicum)

d.p. 0,5 -1.0 dobowa 4,0

d. max. 2,0 max. 8,0



Spiritus Vini rectificatus

Spiritus Vini rectificatus =

etanol 95,0% czyli 760,0 g/L



Spiritus Vini dilutus

Spiritus Vini dilutus =

etanol 70,0% czyli 553,0 g/L

Roztwory lecznicze w

zależności od drogi podania

dzielimy na:



Roztwory do użytku wewnętrznego
(solutiones ad usum interneum)



Roztwory do użytku zewnętrznego
(solutiones ad usum externeum)



Roztwory do podawania
pozajelitowego (parenteralia)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Natrii bromidi
Ammonii bromidi aa 4,0
Kalii bromidi 8,0
Aquae purificatae ad 200,0
M. f. sol.
D.S. 2-3 razy dziennie łyżkę stołową
(sedativum)
Mixt. nervinae

Mieszanki-przykłady



Rp.

Pepsini 5,0
Acidi hydrochloridi dil. 2,0
Aq. pur. ad 200,0
M. f. mixt.
D. S. Łyżkę stołową 15 min przed

posiłkiem. Przed użyciem wstrząsnąć.

(stomachicum)

Przykłady recept na roztwory

lecznicze do użytku

zewnętrznego:



Rp.

0,05% Airol sol.
Lag. orig. 1
S. Stosować w przymoczkach 2 razy

dziennie na zmiany skórne (np. w
trądziku, z wyjątkiem trądziku
różowatego)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Novoscabin
Lag. orig. 2 a 150,0

mL

S. Nasączyć wacik lub gazę i wycierać

1 - 2 razy dziennie przez 5 dni w
różnych miejscach zmian skórnych

(antiscabiosum)

Roztwory do użytku

zewnętrznego

Podać:

-

Nazwę substancji leczniczej w dopełniaczu

-

Stężenie substancji czynnej przeliczone na
całkowitą ilość sporządzonego roztworu

-

Rodzaj rozpuszczalnika

-

100-500g ale gdy etanol jest
rozpuszczalnikiem to tylko 50-100g max
100g spirytusu 95

-

W sygnaturze podać sposób dawkowania

Przykłady- c.d.:



Rp. 3% 5%

Ichthyoli 7,5 12,5
Aq. dest. 250,0 250,0
M. f. sol.
D.S. Zewnętrznie w formie okładów w

miejscach odczynu zapalnego

(antiphlogisticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Rivanoli pulv. 0,1
Aq. dest. 100,0
M. f. sol.
D.S. Zewnętrznie w przymoczkach na

rany 2 razy dziennie

(antisepticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Gentianae 0,3
Aq. pur. 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania

zewnętrznego

(antiphlogisticum, desinficiens)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Gentianae 0,3
Spir. Vini 70% 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania

zewnętrznego

(adstringens, antisepticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Pyoctanini 0,3
Aq. pur. 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania

zewnętrznego

(antiphlogisticum, desinficiens)



Płyny przeznaczone do wstrzykiwań,

czyli iniekcji (iniectabilia)



Płyny infuzyjne, czyli płyny do

wlewów kroplowych (infundibilia)

Roztwory do podawania

pozajelitowego:



Płyny do wstrzyknięć/iniekcje/=iniectiones.



Są postacią leku do podawania

pozajelitowego/tzn. bezpośrednio do tkanek

z pominięciem przewodu pokarmowego/



Są to jałowe preparaty zawierające płynną

postać substancji leczniczych. Występują

pod postacią ampułek, fiolek, ampułko-

strzykawek i najczęściej zawierają

jednorazową leczniczą dawkę



Ampullae/ampułki/Rp. – ampullarum;

Rp.-----in ampullis



Podane do naczyń nie podlegają efektowi

pierwszego przejścia, wywierają

natychmiastowe działanie i jest ono ok. 3-

krotnie silniejsze w porównaniu z podaniem

doustnym tej samej dawki



Stosowane w formie „depot”/o przedłużonym

działaniu/ zapewniają terapeutyczne stężenie

leku przez okres kilkunastu godzin lub nawet

kilku dni.



Wszystkie fabrycznie produkowane iniekcje

muszą być jałowe; izotoniczne; izohydryczne;

klarowne; apirogenne



Właściwości fizykochemiczne iniekcji

pozwalają podzielić je na: roztwory wodne;

olejowe; zawiesiny; suche substancje.



Wyróżniamy następujące drogi i sposoby

podania leku do wstrzyknięć: Iniectio

intramuscularis/roztwory wodne; olejowe/----

iniectio intravenosa/wyłącznie roztwory

wodne/----------iniectio subcutanea/

podskórne/----------iniectio

intracutanea/śródskórne np.. Próba

tubrkulinowa/----------iniectio

intraarticularis/dostawowo lub okołostawowo



Zapisując iniekcje podaj liczbę
jednostek dawkowania, tj. Dentur
tales doses No--/jest to
bezpieczniejsze niż podanie liczby
opakowań np.. 1 op Bifuroxymu to
1 fiolka a 1 opakowanie
Metoclopramidu to 5 ampułek

Przykłady recept na roztwory

do wstrzykiwań

pozajelitowych:



Rp.

Aminophyllini ā 0, 5
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. im. lub



Rp.

Aminophyllini ā 10,0 mL
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. iv. w 20,0 mL glukozy



Rp.

Aminophyllini 0,25 amp. ā 10,0

mL

Dtd. No 10
S. 2 razy 1 amp. iv. w 20,0 mL glukozy

Przykłady- c.d.:



Rp.

Fenactil 0,025 amp. ā 5,0 mL
Dtd. No 10

lub



Rp.

Fenactil ā 0,025
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. im



Rp.

Fenactil 0,05 amp. ā 2,0 mL
Dtd. No 10

S. 1 amp. we wlewie 5% glucosi 100 mL lub

0,9%NaCl

Przykłady- c.d.:



Rp.

10,0% Sol. Calci chloridi amp. a

10,0 mL

Lag. orig. 1 (No 10)
S. Wstrzykiwać tylko dożylnie 2 razy

dziennie w roztworze glukozy

(mineralisaens)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Ephedrini hydrochlorici a 0,025.

in amp. N5

vel D.t.d. N5

D. S. domięśniowo lub podskórnie 1 amp.

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Ephedrini hydrochloridi 1,0
Kalii iodidi 3,0
Thymi extr. fluidi

aa 20,0

M. f. gutt.
D. S. 3 razy dziennie po 5-10 kropli
(expectorans)

Mieszanki

(mixturae)



Rp.

Phenobarbitali natrici 0,6 (sześćset miligramów)
Ephedrini hydrochloridii 0,2
Natrii benzoatis 0,1
Natrii salicylatis 1,5
Aquae dest. 50,0
Sirupi Pini 100,0
M. f. mixt.
D. S. 4 razy dziennie łyżeczkę do herbaty
(anticatharrhalis))

Przykłady- c.d.:



Rp.

Profenid a 0,1 in amp. a 2,0 mL
D.t.d. No 5
S. Domięśniowo po 1 amp. raz dziennie
(antirheumaticum, analgeticum, antiphlogisticum)



Rp.

Papaverini hydrochlorici a 0,04 in amp. a 2,0 mL
D.t.d. No 10
S. Wstrzykiwać po 1 amp. co 8-12 s.c., i.m. lub i.v.
(parasympathicolyticum, spasmolyticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Tramal 0,05 amp. a 1,0 mL

Lag. orig. 1 (No 5)

S. Doraźnie, domięśniowo 1-2 amp. raz dziennie

(analgeticum)



Rp.

Tramal 0,1 amp. a 2,0 mL

Lag. orig. 1 (No 5)

S.

Domięśniowo, doraźnie w przypadkach bardzo

silnego bólu mięśniowo-kostnego lub trzewnego

(analgeticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Atropini sulfatis amp. a

0,0005

Lag. orig. 1 (No 10)
S. Wstrzykiwać i.m. vel i.v. 2-3 razy

dziennie sama lub w łączności z
metamizolem (pyralginą)

(parasympathicolyticum, spasmolyticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Gentamicini sulphatis amp.

a 0,08

D.t.d. No 10

S. Domięśniowo po 1 amp. co 12 h.

Przykłady- c.d.:



Rp.

Biotrakson a 0,025 vel 1,0
D.t.d. No 7 fiol.

#

Aq. Pro iniectione amp. a 10,0 mL
D.t.d. 7
S.

1 fiolkę s. subst. rozpuscić w 10 mL

rozpuszczalnika (wody) i wstrzykiwać dożylnie

powoli (w ciągu ok. 5 min.)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Diprophos in. amp. a 1,0

mL

D.t.d. 3

S. Wstrzykiwać domięśniowo 1 amp. co 4

tygodnie

Przykłady- c.d.:



Rp.

Pyralgin 2,5 amp. a 5,0 mL
vel 1,0 amp. a 2,0 mL
D.t.d. No 5
S. 2 razy dziennie głęboko domięśniowo w

przewlekłych bólach lub bardzo powoli
dożylnie jako objawowe leczenie dolegliwości
bólowych i stanów gorączkowych

(analgeticum, antifebrilis)

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

0,9% Sol. Natrii chlorati

500,0

Lag. orig. 3 S.
S. Płyn do wlewów dożylnych

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

Płyn wieloelektrolitowy

fizjologiczny izotoniczny

flac. a 500,0 ml
D. t. d. No IV

S. We wlewie kroplowym przez 2 dni 2

razy dziennie po 500,0 ml w
warunkach szpitalnych

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

10% Intralipid sol. aquosa
flac. a 500,0 ml
D. t. d. No 3
S. W wolnym wlewie kroplowym

dożylnie . po l opakowaniu
dziennie

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

20% Mannitol sol. aquosa
flac. a 250,0 ml
D. t. d. No 2
S. We wlewie kroplowym

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

Dekstran 40000 cz.
Lag. orig. a 500,0
D. t. d. No 3
S. Preparat do kroplowych wlewów

krwiozastępczych do stosowania w
przypadkach wstrząsu i transportu

Krople (guttae)



Krople są płynną postacią leku,

otrzymywaną przez zmieszanie płynów
środków farmaceutycznych (np.
nalewek, intraktów) lub rozpuszczenie
stałych środków w odpowiednio
dobranym rozpuszczalniku, np. wodzie,
etanolu glicerolu lub olejach
roślinnych. Krople przepisuje się w
małych ilościach, zazwyczaj 5,0-30,0 g
(nie więcej niż50,0 g).



Często są to roztwory leków
stosunkowo silnie działających,
które należy podać w postaci
skoncentrowanej i bardziej
trwałej od innych roztworów i
dokładnie odmierzyć (kroplami).
Od tego też wywodzi się nazwa
tej postaci leku.

Krople - c.d.



Ze wzglądu na. zawartość składników

leczniczych dzieli się je na:

•

1) krople jednoskładnikowe,

•

2) krople wieloskładnikowe (złożone)



Ze wzglądu na drogę i miejsce podania
krople dzieli się na:

•

1) krople do użytku wewnętrznego (gullae

ad usu internam),

•

1) krople do użytku zewnętrznego (gullae

ad usu externam),

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Cardiamidi guttae
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 20 kropli na

wodę

(cardiacum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Gastricae gutt.
Lag. orig. l
S. 3 razy dziennie po 25 kropli (na

cukier) po jedzeniu

(stomachicum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

4% Fenactili gutt.
Lag. orig. 1
S. 2 razy dziennie po 15 kropli na

cukier (sedativum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Codeini phosphatis 0,4

(czterysta

miligramów)

Aquae dest.

ad 20,0

M. f. guttae
D. S. 3 razy dziennie po 20 kropli

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Codeini phosphatis
Dionini aa 0,5

(po pięćset

miligramów)

Cardiamidi liq. ad 30,0

D. S. 2—3 razy dziennie po 30

kropli

w razie duszności lub kaszlu

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Opii simpl. tinct.
Belladonnae tinct. aa 10,0
M.f.gutt.
D. S. W razie duszności 20 kropli
Uwaga: Lek z grupy środków

odurzających (specjalny formularz
recepturowy)

Krople do nosa

(guttae rhinologicae vel

rhinoguttae)



Gotowe: Betadrin, Rhinazin,

Rhinophenazol, Sulfarinol, Xylometazolin,

np.:

Rp.
Betadrini guttae
Lag. orig. 1
S. 2-3 razy dziennie po 2-5 kropli do

każdego otworu nosowego przez 10 dni

(antihistaminicum)

Krople do nosa -

robione, np.:



Rp.

Ephedrini hydrochloridii 0,05
Sol. Adrenalini 1: 1000 gtt. 10
0,9% Sol. Natrii chloridi ad 10,0
M. f.gutt.

D. S. Krople do nosa

Krople do oczu

(guttae ophthalmicae vel

oculoguttae)



Rp.

Betadrini guttae

Lag. orig. 1

S. 4-6 razy dziennie po 1 kropli do

każdego worka spojówkowego

(antihistaminicum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Tobrex gutt.

Lag. orig. 1

S. Co 6-8 h po 1 kropli do worka

spojówkowego

(antibioticum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Quinax gutt.

Lag. orig. 1

S. 4-6 razy dziennie po 1 kropli do

oczu (anticataracticum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

10% Sulfacetamidi HEC gutt.

Lag. orig. 1

S. Co 4-6 h po 1 kropli do worka

spojówkowego (sulfonamidum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Dionini 0,2
Aquae destill. steril. ad

10,00

M. f. guttae ophthalmicae

D. S. 2 -3 razy dziennie wkraplać do

worka spojówkowego

(analgeticum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Atropini sulfatis 0,03
Aquae destill. steril. ad

10,00

M. f. gutt. ophthalm.

D. S. Po 1 kropli do oczu przed

badaniem oklulistycznym

Krople do uszu

(guttae otologicae vel

otoguttae)



Rp.

10,0% Antotalgini gutt.

Lag. orig. 1

S. 2-3 razy dziennie po 2-3 krople do

przewodu słuchowego zewnętrznego

(analgeticum,

antiphlogisticum,antipyreticum)

Krople do uszu



Rp.

Gentamycini 0, 030

Hydrocortisoni 0,025

Aquae ad 10,000

M. f. gutt.

D. S. 3 razy dziennie po 5 kropli do ucha

Krople do płukań- przykłady:

(guttae gargarisme)



Rp.

Iodi 0,3

Kalii iodati 0,6

Aquae dest. ad 10,0
M. f. gutt.

D. S.

30 kropli na szklanke wody, do płukania

gardła

Aerosole lecznicze = Aerosolia

medicamentosa

Aerosolum/aerozol/Rp.---aerosoli;Rp.----in

aerosolo



To układy koloidalne w których faza rozpuszczającą

jest gaz, natomiast faza rozpuszczoną ciecz lub

cząstki ciała stałego.



Mogą być stosowane na skórę / antybiotyki,

odkażające, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze/

/aerosol wydobywa się w postaci emulsji, zawiesiny,

roztworu lub piany/



---------------------na błony śluzowe dróg oddechowych/

ta droga skraca czas oczekiwania na efekty

terapeutyczne, zmniejsza stosowane dawki a tym

samym ogranicza działania niepożądane/

Przeciwwskazania do inhalacji: gruźlica, nowotwory

układu oddechowego.



Atrovent=roztwór; Budesonid mitte=zawiesina;

Serevent Dysk=proszek, Nebulizacja=mgła/cząsteczki

o średnicy 7-15 mm wnikają do oskrzeli; 3-5 mm do

oskrzelików; 1-2 mm do pęcherzyków płucnych



Zasady zapisywania aerosoli:



Podać nazwę handlową bądź międzynarodową

substancji leczniczych



Określić stężenie, jeżeli występuje w kilku stężeniach/

dotyczy aerosoli stosowanych zewnętrznie/



W przypadku aerosoli stosowanych wziewnie, należy

podać jednorazową dawkę inhalacyjną



Zawiesiny = suspensiones



Rp.---suspensionis



Rp.-----in suspensione



Są płynną postacią leku przeznaczoną do użytku

wewnętrznego bądź zewnętrznego.



Stanowią układ równomiernie rozproszonych

faz---1/fazy rozproszonej/jednej lub kilku

sproszkowanych substancji leczniczych/----2/fazy

rozpraszającej czyli cieczy/najczęściej wody/-----

czasami ale tylko w zawiesinach do użytku

wewnętrznego dodaje się substancji

poprawiających smak.

Zawiesiny

Zawiesiny do użytku

zewnętrznego =

Suspensiones ad usum

externum



Pudry płynne



W tej formie zapisuje się substancje:

1/wysuszające/Zinci oxydum, TAlcum, Solani amylum/
2/bakteriobójcze/gentamycini sulfas, Neomycini sulfas/
3/przeciwgrzybicze/Nystatinum/
4/dezynfekujące/Hydrargyri oxydum flavum/
5/przeciwczapalnym i

przeciwświądowym/Hydrocortisonum/

6/znieczulajacym miejscowo/Benzocainum; Lignocaini

hydrochloridum

7/chłodzącym/Mentholum

Zawiesiny do użytku

wewnętrznego =

Suspensiones ad usum

internum



Podać nazwy łacińskie substancji leczniczych w

dopełniaczu



Określić dawki jednorazowe



Zwykle 50-250g



Jako fazy rozpraszającej używa się wody

destylowanej lub wód aromatycznych



Dozwolony jest Corrigens



Substancją zwiększającą

lepkość/zagęszczającą/jest guma arabska / gummi

arabicum//powinna stanowić ok… 33% zawiesiny



Dopuszcza się dodanie nalewek



Sygnatura---wstrząsnąć

Nalewki

(tincturae)

Spirytusowy lub eterowy wyciąg

otrzymywany przez eksrakcje surowca w
temp. pokojowej.

Podział ze względu na skład:



nalewki proste (tincturae simplices)



nalewki złożone (tincturae compositae)

Podział ze względu na siłę działania:



nalewki silnie działające



nalewki odurzające



nalewki słabo działające

Do nalewek silnie

działających zalicza się:



Belladonne tinc. (liść pokrzyku)-spazmolityczne,
p/wymiotne, p/potne



Convallarie tinc. titrata (ziele konwalii)- nasercowe



Digitalis lanatae tinc. titrata (liść naparstnicy
wełniastej); nasercowe



Ipecacuanhae tinc. (korzeń ipekakuany)-
wykrztuśne, wymiotne



Adonis vernalis tinc.(ziele miłka wiosennego)-
nasercowe



Stromonii tinc. (liść bielunia); p/wymiotne, p/potne,
spazmolityczne



Tormentillae tinc. (kłącze pięciornika)-

przeciwbiegunkowe

Do nalewek odurzających

zalicza się



Opii simplex tinctura - nalewka z

opium



Rp.

Opii tinct.
Lag. Orig. 1
S. Doraźnie 15-20 kropli(lub krótkotrwale) 3

razy dziennie po 10-15 kropli

(narcoticum, analgeticum)

Do nalewek słabo

działających zalicza się



Absinthii tinc.(piołun)-

pobudzające trawienie,

p/skurczowe



Amara tinc.

(ziele piołunu, liść bobrka trójlistnego,

owocnia pomarańczy gorzkiej, kłącze tataraku) -
pobudzające trawienie, p/skurczowe



Arnicae tinc. (kwiat arniki) - p/zapalna



Auranti amara tinc. (owocnia pomarańczy gorzkiej)-
pobudza trawienie



Calami tinc.(kłącze tataraku) -moczopędne,
napotne, pobudzające trawienie



Calendulae tinc. (koszyczek nagietka) - p/zapalna,
pobudzające ziarninowanie

Do nalewek słabo

działających zalicza się, c.d.



Capsici tinc. (pieprz turecki) - pobudzające trawienie,
drażniące skórę



Cinchonae tinc.(kora chinowa)-pobudzające trawienie



Cinchonae tinc.composita ( kora chinowa ,owoc kolendry,
owocnia pomarańczy gorzkiej i korzenia goryczki)
pobudzające trawienie



Cynarae tinc. (ziele karczocha) - pobudzające trawienie



Gallae tinc. (z dębianek)- ściągające, wykrztuśne



Gentianae tinc.(korzeń goryczki)- pobudzające trawienie,
żółciopędne



Ginkgo bilobae tin.(liść miłorzębu japońskiego)-
rozszerzające naczynia mózgowe i obwodowe

Do nalewek słabo

działających zalicza się, c.d.



Hyperici tinc.(z dziurawca) -żółciopędne



Menthae piperitae tinc( z mięty pieprzowej)-
żółciopędne, poprawiające łaknienie i p/wymiotne



Rhei tinc.composita ( z korzenia rzewienia - złożona
z korzeni rzewienia, kłącza tataraku, liści bobrka
trójlistnego, ziela piołunu)-przeczyszczające,
żółciopędne



Saponariae tinc( z korzenia mydlnicy) -wykrztuśne



Tormentillae tinc (z kłączy pięciornika)-
przeciwbiegunkowe, ściągające



Valerianae tinc. ( z kozłka)-uspakajające

Przykłady receptury nalewek

prostych:



Rp.

Valerianae tinctura

Lag. orig. 1

S. 3 razy dziennie po 50 kropli na

cukier

(sedativum, carminativum)

Przykłady receptury nalewek

prostych:



Rp.

Tormentillae tinct.

Lag. orig. 1

S. 3 razy dziennie po 30-40 kropli na wodę

(stomachicum, antidiarrhoicum)

Uwaga: Można też stosować zewnętrznie (dając łyżeczkę

deserową na 1/2 szklanki letniej, przegotowanej wody)
do pędzlowania lub płukania jamy ustnej

(adstringens, antiphlogisticum)

Przykłady receptury nalewek

prostych:



Rp.

Belladonnae tinctura

Lag. orig. L

S. 3 razy dziennie po 20 kropli na cukier

(spasmolyticum, mydriaticum)

Uwaga: Zawiera ok. 0,03% alkaloidów

tropinowych (atropina)

Wyciągi

(extracta)



Zawierają 10-krotnie większą ilość
substancji czynnych niż nalewki silnie
działające

Rozróżnia się:



wyciągi suche



wyciągi płynne- sporządzone w
proporcji 1:1 (rozpuszczalnik:surowiec):
wodne spirytusowe, eterowe

Przykłady recept



Rp.

Belladonnae extracti fluidi 30,0
S. 3

razy dziennie po 15 kropli w okresach

bólów w jamie brzusznej



Rp.

Secalis cornuti extr. fl. 30,0
Lag. orig. 1

S. 3 20-30 kropli, 2-3 razy dziennieod trzeciego

dnia obfitej miesiączki (lub w krwawieniach
paracyklicznych)

Intrakty

(intracta)



Wyciągi alkoholowe otrzymywane ze
świeżych roślin

Przykłady powszechnie stosowanych

intraktów:



Hippocastani intr.(owoc kasztanowca)-
zmniejszenie przepuszczalności ścian naczyń



Crataegi intr. (z liści i kwiatów głogu)-
zmniejszenie przepuszczalności ścian naczyń



Hyperici intr. (z ziela dziurawca)-reguluje
przemianę materii

Przykłady powszechnie stosowanych

intraktów-c.d.:



Rutae intr. (ziele ruty ogrodowej)

-zmniejszenie przepuszczalności ścian

naczyń



Valerinae intr. (z kłącza kozłka
lekarskiego)- uspakajające



Visci albi intr. (z ziela jemioły)-rozszerza
naczynia krwionośne, obniża ciśnienie.

Przykłady recept do

zapisywania intraktów:



Rp.

Crataegi intractum.
Lag. orig. 2
S. 3 razy dziennie po 30 kropli
(cardiotonicum, vasotonicum)



Rp.

Hyperici intr.
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 40 kropli
(cholagogum et cholerecticum, digestivum,

metabolicum)

Olejki eteryczne

(olea aetherea)



Są to zazwyczaj mieszaniny różnych
substancji lotnych, wonnych,
przeważnie organicznych związków
chemicznych, otrzymywane
najczęściej z roślin leczniczych
przez destylację z para wodną,
głównie terpenów i seskwiterpenów
oraz ich tlenowych pochodnych.

Przykłady recept do

zapisywania olejków

eterycznych



Rp.

Juniperi Olei. 1,0

Terebinthinae Olei 50,0

M. f. sol.

D. S. Płyn do wcierania w skórę bolących

okolic, w przypadkach bólów mięśniowo-

stawowych i neuralgicznych

Przykłady recept do

zapisywania olejków

eterycznych



Rp.

Terpicholi liq.
Lag. orig. 1

D. S. 3-4 razy dziennie po 3-6 kropli 4-5 razy

dziennie na cukier, 15-20 min przed
jedzeniem

Odwary

(decocta)



Wodny wyciąg otrzymany przez podgrzanie
twardszego surowca roślinnego(np. kora,
kłącze, korzeń) do temp. wrzenia



Rp.

Pini gemmae
Lag. orig. 1
S. Pić 3 razy dziennie łyżkę stołowa odwaru z 1

łyżki stołowej pączków sosny na szklankę wody

(diureticum, expectorans, diaphoreticum)

Napary

(infusum)



Wodny wyciąg przygotowany w temp.podwyższonej,
bez doprowadzenia do wrzenia, z miękkich części
roślin (kwiat, liść, ziele) lub rzadziej z dobrze
rozdrobnionych twardych jej części (korzeń, kora)



Rp.

Chamonillae anthodii
Lag. orig. (10,0)
No 3
S. Wypijać 2 razy dziennie po 1/3 szklanki naparu

lub płukać jamę ustną i gardło

(antiphlogisticum, adstrigens, antismasmodicum)

Maceraty

(macerationes)



Wodny, nietrwały wyciąg przygotowany w temp.
pokojowej



Rp.

Althaeae radicis
Lag. orig. (50,0)
No 1
S. Wypijać porcjami, 2-3 razy dziennie po1\2

szklanki maceracji sporządzonej z 1 łyżki
stołowej korzenia na 1 szklankę wody

(emolliens, mucilaginosum, protectivum)