ROZTWORY LECZNICZE SOLUTIONES MEDICINALIS- płynna postać leku,przeznaczona do użytku zewnętrznego lub wewnetrznego,otrzymywana poprzez rozpuszczenie 1 lub kilku substancji leczniczych w odpowiednim rozpuszczalniku lub mieszaninie rozpuszczalników.

ROZPUSZCZALNIKI:woda,alkohol,gliceryna,glikol propylenowy,oleje roślinne,parafina ciekła

SUBSTANCJE POMOCNICZE W ROZTWORACH:środki konserwujące,przeciwutleniacze,corrigentia(substancje korygujące smak,zapach)

RODZAJE ROZTWORÓW ZE WZGLĘDU NA UŻYTY ROZPUSZCZALNIK:

1.roztwory wodne(solutiones aquosae)

2.roztwory glicerynowe(solutiones glicerinatae)

3.roztwory etanolowe(s.spirituosae)

4.roztwory olejowe(s.oleosae)

-Roztwory lecznicze zapisywane są najczęściej od 50 do 250 g

-Bardzo często lekarz podaje też stężenie tych roztworów:

*w postaci Cp

*w promilach

*ilości substancji i ilości roztworu np.Sol.salis Erlenmeyeri 15,0/200,0

*przez wyrażenie masy substancji i masy rozpuszczalnika

-jeżeli lekarz nie określi inaczej to pod pojęciem roztwór rozumiemy roztwór wodny

*Uzyskanie roztworu o określonym stężeniu uzależnione jest od właściwości fizyko-chemicznych substancji rozpuszczanej jak i od właściwości fizyko-chemicznych samego rozpuszczalnika

WPŁYW NA SZYBKOŚĆ ROZPUSZCZANIA SUBSTANCJI ROZPUSZCZANEJ MA:

rozdrobnienie;temperatura;właściwości kwasowo-zasadowe;polarność;szybkość mieszania

W celu poprawy rozpuszczalności niekiedy stosuje się dodatek substancji pomocniczej zwanej SOLUBILIZATOREM,z których najczęściej wykorzystuje się TWEEN-Y

POD WZGLĘDEM FIZYKO-CHEMICZNYM ROZTWORY DZIELIMY NA:

1.Roztwory koloidalne

2.Roztwory rzeczywiste

-Oba typy roztworów powinny być pozbawione cząstek nierozpuszczonych(jeżeli się tam znajdą to nie są to roztwory tylko zawiesiny0

-W przypadku roztworów rzeczywistych dopuszcza się ich sączenie lub cedzenie w celu oddzielenia cząstek nierozpuszczalnych

-W przypadku roztworów koloidalnych-nie cedzimy.Ale do ich sporządzenia stosujemy rozpuszczalniki wolne od zanieczyszczeń mechanicznych

OGÓLNA METODA SPORZĄDZANIA ROZTWORÓW LECZNICZYCH

-Odważoną substancję leczniczą rozpuszcza się w części przepisanego rozpuszczalnika i po jej całkowitym rozpuszczeniu uzupełnia się rozpuszczalnikiem do przepisanej masy.Gotowy roztwór należy przesączyć do butelki.

-W przypadku recept kilkuskładnikowych kolejność rozpuszczania jest od substancji,która występuje w ilości najmniejszej,a kończymy na substancji występującej w ilości największej(żeby składniki się rozpuściły)

-Czasami zachodzi sytuacja kiedy występują 2 substancje rozpuszczalne w różnych rozpuszczalnikach

np.Rp.

Etacridini lactatis 0,1

Ac.salicylici 2,0

70st spir.Vini ad 100,0

M.f.sol.

Mleczan lepiej rozpuszcza się w wodzie,a kwas w etanolu.

-Odmierzamy alkohol i rozpuszczamy w nim kwas

-Odmierzamy wodę i rozpuszczamy w niej mleczan

-Łączymy

-W przypadku roztworów do stosowania wewnętrznego koniecznym jest kontrola dawek.Żeby skontrolować dawki musimy znać sposób dawkowania

-Roztwory mogą być przygotowywane zarówno na podstawie recepty lekarskiej jak i na podstawie FP

-Rozcieńczenia(dilutiones) wykorzystuje się w aptece:

*roztwór 10% amoniaku

*roztwór 10% kwasu octowego

*roztwór 10% kwasu solnego

*rozcieńczenia nadtlenku wodoru-perhydrol 30%

ROZTWORY WODNE

1.Woda wapienna(Aqua Calcis)

-przykład nasyconego roztworu wodnego

-wodny roztwór wodorotlenku wapnia

-przechowywana jest nad osadem Ca(OH)2

-pobierana na drodze dekantacji

-do uzytku zewnętrznego

-działanie przeciwzapalne,alkalizujące

Rp.Aquae Calcis 100,0

Odważamy 1 g wodorotlenku wapnia na papirku,odmierzamy 100 ml wody destylowanej w zlewcw;spłukujemy odważony wodorotlenek wapnia odmierzoną ilością wody przy użyciu lejka do butelki;butelkę zakręcamy i wstrząsamy;pozostawiamy butelkę do odstania;zlewamy przezroczysty płyn znad osadu

2.Nadtlenek wodoru 3%(Hydrogenii Peroxidi)-woda utleniona

Otrzymywany przez rozcieńczenie perhydrolu.Działanie odkażające

3.Roztwór zasadowego octanu glinu(Solutio Aluminii Subacetatis)

Działanie-ściągające

4.Wodny roztwór jodu (solutio iodi aquosa)Solutio Lugoli

-Jod nie rozpuszczalny w wodzie ale rozpuszczalny w stężonym jodku potasu

-działanie-odkażające

ROZTWORY ETANOLOWE

1.Spirytus kamforowy(Spiritus camphoratus)

10% roztwór kamfory w etanolu

kamfora działa rozgrzewająco i kardiotoksycznie

2.Spirytus mrówczany(Spiritus formicus)

to 25% mieszanina kwasu mrówkowego z etanolem

działanie odkażające,rozgrzewające

3.Spirytus gorczyczny(Spiritus sinapis)

roztwór olejku gorczycy z etanolem

działanie rozgrzewające

4.Krople anyżowe(Ammoni anisati spiritus)

Mieszanina olejku anyzowego z etanolem oraz chlorku amonu z wodą

działanie wykrztuśne

5.Spirytusowy roztwór jodu(Solutio Jodi spirituosa)zwany jodyną

w skład wchodzi jodek potasowy

jod rozpuszcza się w etanolu ale jod jest utleniaczem i utleniłby etanol

działanie odkażające(tylko brzegi rany)

ROZTWORY OLEJOWE-są to roztwory substancji w olejach,najczęściej roślinnych typu olej lniany 9Oleum lini),olej rzepakowy(Oleum Rapae),rzadziej w oleju arachidowym(Oleum Arachidi).Stosuje się też olej rącznikowy(Oleum Ricini);lub w płynnych tłuszczach zwierzęcych-tran lub oleju mineralnym-parafina ciekła

1.Olej kamforowy(Oleum camphoratum)

Jest to 10% roztwór kamfory w oleju rzepakowym

Przygotowuje się go na łaźni wodnej o temp.40 st C

Kamfora ulega SUBLIMACJi-przechodzi ze stanu stałego w stan gazowy

2.Olej rycynowy(Oleum Ricini)-roztwór glicerydów kwasu rycynolowego

3.tran(Oleum Jecoris Aseli)-roztwór witamin rozpuszczalnych w tłuszczach

działanie:uzupełnia brak tych witamin