Roztwory lecznicze

Roztwory lecznicze

(Solutiones, Solutiones

medicinales)

Roztwory

lecznicze:



Są płynną postacią leku, przeznaczoną
do stosowania wewnętrznego i
zewnętrznego.
W praktyce są to zazwyczaj
recepturowe leki płynne. Roztwory
lecznicze są mieszaniną ciał stałych
(solvenda) i płynnych (solventia).

Zależnie od rozpuszczalnika
można wyróżnić:



roztwory wodne



roztwory etanolowe (tzw. spirytusy)



roztwory glicerolowe



roztwory glikolowe



roztwory olejowe (oleje roślinne)



roztwory parafinowe (parafina
płynna

) itp..



Najczęściej stosowanym rozpuszczalnikiem
jest woda, przy czym w miejsce dawnego
określenia „woda destylowana” (Aqua
destillata) wprowadzono termin „woda
oczyszczona” (Aqua purificata)



Tradycyjne określenie stężenia roztworu
etanolu w procentach objętościowych, np.:
95,0%, 90,0%, 70,0%, 40,0% zastąpiono
liczba gramów etanolu w litrze, tj.
odpowiednio: 760,0 g/L, 710,0g/L, 553,0 g/L,
360,0 g/L.

Rozpuszczalniki

:



Spiritus Vini rectificatus

Spiritus Vini rectificatus =

etanol 95,0% czyli 760,0 g/L



Spiritus Vini dilutus

Spiritus Vini dilutus =

etanol 70,0% czyli 553,0 g/L

Leki w postaci roztworów

występują pod różnymi

określeniami handlowymi:



Płyny



spirytusy



syropy



krople



płyny do rozpylania



płyny do podawania pozajelitowego

Roztwory lecznicze w

zależności od drogi podania

dzielimy na:



Roztwory do użytku wewnętrznego
(solutiones ad usum interneum)



Roztwory do użytku zewnętrznego
(solutiones ad usum externeum)



Roztwory do podawania
pozajelitowego (parenteralia)

Ustalenie stężenia środka

farmaceutycznego -

przykłady:



Rp.

Calcii chloridi 10,0

Aquae purificatae 90,0

M. f. sol.



Rp.

Calcii chloridi 10,0

Aquae purificatae ad 100,0

M. f. sol.



Rp.

10% Sol. Calcii chloridi 100,0

D.S.

2-3 razy dziennie łyżeczkę od

herbaty (antiallergicum)

Przykłady recept na roztwory

lecznicze do użytku

wewnętrznego:



Rp.

Citropepsin
Lag. orig. 1
S. 1 łyżeczkę od herbaty

bezpośrednio przed posiłkiem

Brak łaknienia, bezkwasowość,

dolegliwości dyspeptyczne



Rp.

Natrii hydrocarbonatis 3,0
Kalii iodidi 9,0
Aguae pur. ad 300,0
D. S. 3 razy dziennie 1 łyżkę

stołową

(expectorantium)

Przykłady- c.d.:

Przykłady- c.d.:



Rp.

Natrii chloridi 2,25
Natrii hydrocarbonatis 5,0
Natrii sulfatis 6,50
Aguae pur. ad 100,0
M. f.sol.
D. S. Na noc łyżkę stołową
(laxantivum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Natrii bromidi
Ammonii bromidi aa 4,0
Kalii bromidi 8,0
Aquae purificatae ad 200,0
M. f. sol.
D.S. 2-3 razy dziennie łyżkę stołową
(sedativum)

Roztwory lecznicze do

użytku wewnętrznego:



aerozole



eliksiry



intrakty



krople



mieszanki



nalewki



soki



spirytusy aromatyczne



syropy czyli ulepki



zawiesiny

Roztwory do użytku

zewnętrznego:



Płyny do okładów (fomenta)



płyny do nacierań (fricamenta)



płyny do lewatyw (clysmata, enemata)



płyny do płukania jamy ustnej i gardła
(gargarismata)



płyny do kąpieli leczniczych (balnea)



płyny do zraszań lub oblewań wodą np. ran
(embrocationes)



płyny do przemywania, np. oczu (collyria),
pochwy (irrigatia)



płyny do obmywania (lotiones)

Przykłady recept na roztwory

lecznicze do użytku

zewnętrznego:



Rp.

0,05% Airol sol.
Lag. orig. 1
S. Stosować w przymoczkach 2 razy

dziennie na zmiany skórne (np. w
trądziku, z wyjątkiem trądziku
różowatego)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Novoscabin
Lag. orig. 2 a 150,0

mL

S. Nasączyć wacik lub gazę i wycierać

1 - 2 razy dziennie przez 5 dni w
różnych miejscach zmian skórnych

(antiscabiosum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Ichthyoli 7,5
Aq. dest. 250,0
M. f. sol.
D.S. Zewnętrznie w formie okładów w

miejscach odczynu zapalnego

(antiphlogisticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Rivanoli pulv. 0,1
Aq. dest. 100,0
M. f. sol.
D.S. Zewnętrznie w przymoczkach na

rany 2 razy dziennie

(antisepticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Gentianae 0,3
Aq. pur. 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania

zewnętrznego

(antiphlogisticum, desinficiens)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Gentianae 0,3
Spir. Vini 70% 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania

zewnętrznego

(adstringens, antisepticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Pyoctanini 0,3
Aq. pur. 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania

zewnętrznego

(antiphlogisticum, desinficiens)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Resorcini 0,1
Spir. Vini 70% 50,0
M. f. sol.
D.S. Nasączonym setonem delikatnie

przemywać zapalnie zmieniony
zewnętrzny przewód słuchowy

Przykłady- c.d.:



Rp.

20% Sol. Chlorohexidini gluconatis 1,5
Menthae pip. olei gtt. 3
Aq. pur. ad 150,0
M. f. sol.
D.S.2 łyżeczki do herbaty na szklankę wody

do płukania jamy ustnej

( desinficiens)



Płyny przeznaczone do wstrzykiwań,

czyli iniekcji (iniectabilia)



Płyny infuzyjne, czyli płyny do

wlewów kroplowych (infundibilia)

Roztwory do podawania

pozajelitowego:

Przykłady recept na roztwory

do wstrzykiwań

pozajelitowych:



Rp.

Aminophyllini ā 0, 5
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. im. lub



Rp.

Aminophyllini ā 10,0 mL
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. iv. w 20,0 mL glukozy



Rp.

Aminophyllini 0,25 amp. ā 10,0

mL

Dtd. No 10
S. 2 razy 1 amp. iv. w 20,0 mL glukozy

Przykłady- c.d.:



Rp.

Fenactil 0,025 amp. ā 5,0 mL
Dtd. No 10

lub



Rp.

Fenactil ā 0,025
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. im



Rp.

Fenactil 0,05 amp. ā 2,0 mL
Dtd. No 10

S. 1 amp. we wlewie 5% glucosi 100 mL lub

0,9%NaCl

Przykłady- c.d.:



Rp.

Vit C ampullis a 0,5
Lag. orig. 1 (No 10) vel a 0,1
S. W roztworze glukozy 2 razy dziennie dożylnie
(Vitaminum)



Rp.

Ascorbici acidi amp. a 5,0 mL
Lag. orig. 1 (No 10) vel a 2,0 mL
S. Dożylnie 2 razy dziennie w roztworze10,0-15,0

mL glukozy

(Vitaminum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

10,0% Sol. Calci chloridi amp. a

10,0 mL

Lag. orig. 1 (No 10)
S. Wstrzykiwać tylko dożylnie 2 razy

dziennie w roztworze glukozy

(mineralisaens)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Hepatil 0,5 amp.

a 5,0 mL

Lag. orig. 2

D. S. Dożylnie 2 razy dziennie po 1

amp.

Przykłady- c.d.:



Rp.

Profenid 0,1 amp. a 2,0 mL
S. Domięśniowo po 1 amp. raz dziennie
(antirheumaticum, analgeticum, antiphlogisticum)



Rp.

Buscopan 0,02 amp. a 1,0 mL
D.t.d. No 10
S. Wstrzykiwać po 1 amp. co 8-12 s.c., i.m. lub i.v.
(parasympathicolyticum, spasmolyticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Tramal 0,05 amp. a 1,0 mL

Lag. orig. 1 (No 5)

S. Doraźnie, domięśniowo 1-2 amp. raz dziennie

(analgeticum)



Rp.

Tramal 0,1 amp. a 2,0 mL

Lag. orig. 1 (No 5)

S.

Domięśniowo, doraźnie w przypadkach bardzo

silnego bólu mięśniowo-kostnego lub trzewnego

(analgeticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Atropini sulfatis amp. a

0,0005

Lag. orig. 1 (No 10)
S. Wstrzykiwać i.m. vel i.v. 2-3 razy

dziennie sama lub w łączności z
metamizolem (pyralginą)

(parasympathicolyticum, spasmolyticum)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Gentamicini sulphatis amp.

a 0,08

S. Domięśniowo po 1 amp. co 12 h.

Przykłady- c.d.:



Rp.

Syntarpen violes orig. a 0,5
No 15

#

Aq. Pro iniectione amp. a 10,0 mL
D.t.d. 15
S.

Po wykonaniu próby uczuleniowej rozpuścić

1 fiolkę s. subst. W 10 mL rozpuszczalnika

(wody) i wstrzykiwać dożylnie powoli (w ciągu

ok. 5 min.)

Przykłady- c.d.:



Rp.

Diprophos in. amp. a 1,0

mL

D.t.d. 3

S. Wstrzykiwać domięśniowo 1 amp. co 4

tygodnie

Przykłady- c.d.:



Rp.

Pyralgin 2,5 amp. a 5,0 mL
vel 1,0 amp. a 2,0 mL
Lag. orig. 2
S. 2 razy dziennie głęboko domięśniowo w

przewlekłych bólach lub bardzo powoli
dożylnie jako objawowe leczenie dolegliwości
bólowych i stanów gorączkowych

(analgeticum, antifebrilis)

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

0,9% Sol. Nutrii chloridi

500,0

Lag. orig. 3 S.
S. Płyn do wlewów dożylnych

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

Płyn wieloelektrolitowy

fizjologiczny izotoniczny

flac. a 500,0 ml
D. t. d. No IV

S. We wlewie kroplowym przez 2 dni 2

razy dziennie po 500,0 ml w
warunkach szpitalnych

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

10% Intralipid sol. aquosa
flac. a 500,0 ml
D. t. d. No 3
S. W wolnym wlewie kroplowym

dożylnie . po l opakowaniu
dziennie

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

20% Mannitol sol. aquosa
flac. a 250,0 ml
D. t. d. No 2
S. We wlewie kroplowym

Roztwory do wlewów

kroplowych pozajelitowych:



Rp.

Dekstran 40000 cz.
Lag. orig. a 500,0
D. t. d. No 3
S. Preparat do kroplowych wlewów

krwiozastępczych do stosowania w
przypadkach wstrząsu i transportu

Krople (guttae)



Krople są płynną postacią leku, otrzymywaną

przez zmieszanie płynów środków
farmaceutycznych (np. nalewek, intraktów) lub
rozpuszczenie stałych środków w odpowiednio
dobranym rozpuszczalniku, np. wodzie, etanolu
glicerolu lub olejach roślinnych. Krople
przepisuje się w małych ilościach, zazwyczaj 5,0-
30,0 g (nie więcej niż 50,0 g).



Często są to roztwory leków stosunkowo silnie
działających, które należy podać w postaci
skoncentrowanej i bardziej trwałej od innych
roztworów i dokładnie odmierzyć (kroplami). Od
tego też wywodzi się nazwa tej postaci leku.

Krople - c.d.



Ze wzglądu na. zawartość składników

leczniczych dzieli się je na:

•

1) krople jednoskładnikowe,

•

2) krople wieloskładnikowe (złożone)



Ze wzglądu na drogę i miejsce podania
krople dzieli się na:

•

1) krople do użytku wewnętrznego (gullae

ad usu internam),

•

1) krople do użytku zewnętrznego (gullae

ad usu externam),

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Cardiamidi guttae
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 20 kropli na

wodę

(cardiacum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Gastricae gutt.
Lag. orig. l
S. 3 razy dziennie po 25 kropli (na

cukier) po jedzeniu

(stomachicum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Fenactili gutt.
Lag. orig. 1
S. 2 razy dziennie po 15 kropli na

cukier (sedativum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Codeini phosphatis 0,4

(czterysta

miligramów)

Aquae dest.

ad 20,0

M. f. guttae
D. S. 3 razy dziennie po 25 kropli

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Codeini phosphatis
Dionini aa 0,5

(po pięćset

miligramów)

Cardiamidi liq. ad 30,0

D. S. 2—3 razy dziennie po 30

kropli

w razie duszności lub kaszlu

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Opii simpl. tinct.
Belladonnae tinct. aa 10,0
M.f.gutt.
D. S. W razie duszności 20 kropli
Uwaga: Lek z grupy środków

odurzających (specjalny formularz
recepturowy)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Fenactili lig.
Belladonnae tinct.
Chelidonii tinct. aa ad 20,0
M. f. gutt.

D. S. 3 razy dziennie po 20 kropli
(antivomitivum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Strychni tinct.

5,0

Crataegi tinct.

15,0

Colae tinct.

20,0

M. f. gutt.
D. S. 3 razy dziennie po 10 kropli w łyżeczce

przegotowanej wody 10-15 min po jedzeniu

(

tonicum)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Ephedrini hydrochloridi 1,0
Kalii iodidi 3,0
Thymi extr. fluidi

aa 20,0

M. f. gutt.
D. S. 3 razy dziennie po 5-10 kropli
(expectorans)

Krople do użytku

wewnętrznego-przykłady:



Rp.

Amarae tinct.
Aurantii tinct.

aa 20,0

M. f. gutt.
D. S. Po 10 kropli przed jedzeniem
(stomachicum)

Krople do nosa

(guttae rhinologicae vel

rhinoguttae)



Gotowe: Betadrin, Rhinazin,

Rhinophenazol, Sulfarinol, Xylometazolin,

np.:

Rp.
Betadrini guttae
Lag. orig. 1
S. 2-3 razy dziennie po 2-5 kropli do

każdego otworu nosowego przez 10 dni

(antihistaminicum)

Krople do nosa -

robione, np.:



Rp.

Protargoli 0,3
Gliceroli 5,0
Aguae dest. ad 15,0
M. f.gutt.
D. S. Krople do nosa

Krople do nosa -

robione, np.:



Rp.

Hydrocortisoni

0,125

Neomycini sulfatis

0,400

0,9% Sol. Natrii chloridi ad 15,0
M. f.gutt.

D. S. 3 razy dziennie wkraplać do nosa 1-2 krople

Krople do nosa -

robione, np.:



Rp.

Ephedrini hydrochloridii 0,05
Sol. Adrenalini 1: 1000 gtt. 10
0,9% Sol. Natrii chloridi ad 10,0
M. f.gutt.

D. S. Krople do nosa

Krople do nosa -

robione, np.:



Rp.

Mentholi

0,05

Acidi borici 0,50
Gliceroli ad 10,00
M. f.gutt.

D. S. Krople do nosa

Krople do oczu

(guttae ophthalmicae vel

oculoguttae)



Rp.

Betadrini guttae

Lag. orig. 1

S. 4-6 razy dziennie po 1 kropli do

każdego worka spojówkowego

(antihistaminicum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Pilocarpini hydrochloridi 0,1
2% Sol. Methylcellulosi 5,0
Natrii chloridi q.s.
Aquae steril. ad 10,0
M. f. oculoguttae
D. S. 4-6 razy dziennie po 1 kropli do

oczu

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Tobrex gutt.

Lag. orig. 1

S. Co 6-8 h po 1 kropli do worka

spojówkowego

(antibioticum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Quinax gutt.

Lag. orig. 1

S. 4-6 razy dziennie po 1 kropli do

oczu (anticataracticum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

10% Sulfacetamidi HEC gutt.

Lag. orig. 1

S. Co 4-6 h po 1 kropli do worka

spojówkowego (sulfonamidum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Zinci sulfatis 0,025
0,1% Sol. Adrenalini gtt. 5
Acidi borici 0,200
Aquae ad 10,000
M. f. gutt. Ophthalm.
D. S. Zakraplać do oka 2 razy dziennie

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Cocaini hydrochloridi 0,03
Acidi borici 0,20
Ephedrini hydrochloridi 0,15
1‰ Sol. Adrenalini 1,00
Aquae destill. steril. ad 10,00
M. f. guttae ophthalmicae

D. S. 2 razy dziennie po 1 kropli do

worka spojówkowego (przy zapaleniu

spojówek)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Dionini 0,2
Aquae destill. steril. ad

10,00

M. f. guttae ophthalmicae

D. S. 2 -3 razy dziennie wkraplać do

worka spojówkowego

(analgeticum)

Krople do oczu - przykłady:



Rp.

Atropini sulfatis 0,03
Aquae ad

10,00

M. f. gutt. ophthalm.

D. S. Po 1 kropli do oczu przed

badaniem oklulistycznym

Krople do uszu

(guttae otologicae vel

otoguttae)



Rp.

10,0% Antotalgini gutt.

Lag. orig. 1

S. 2-3 razy dziennie po 2-3 krople do

przewodu słuchowego zewnętrznego

(analgeticum,

antiphlogisticum,antipyreticum)

Krople do uszu -przykłady



Rp.

Resorcinoli 0,25

Ethanoli 70% 10,0

M. f. gutt.

D. S. 2-3 razy dziennie po 5 kropli do ucha

Krople do uszu



Rp.

Detreomycini 0, 5

Ethanoli 95

o

2,0

Glycoli propylenici ad 10,0

M. f. gutt.

D. S. 3 razy dziennie po 5 kropli do ucha

Krople do uszu



Rp.

Gentamycini 0, 030

Hydrocortisoni 0,025

Aquae ad 10,000

M. f. gutt.

D. S. 3 razy dziennie po 5 kropli do ucha

Krople do płukań- przykłady:

(guttae gargarisme)



Rp.

Iodi 0, 3

Kalii iodidi 0,6

Aquae dest. ad 10,0
M. f. gutt.

D. S.

30 kropli na szklanke wody, do płukania

gardła

Krople do płukań-przykłady:



Rp.

Tannini 1,0

Menthae pip. tinct. 5,0
Gallarum tinct.

Tormentill. ad 7,5

M. f. gutt.

D. S. 20 kropli na szklankę wody, do płukania jamy

ustnej (działanie dezynfekująco-ściągające pod

wpływem garbników)

Nalewki

(tincturae)

Spirytusowy lub eterowy wyciąg

otrzymywany przez eksrakcje surowca w
temp. pokojowej.

Podział ze względu na skład:



nalewki proste (tincturae simplices)



nalewki złożone (tincturae compositae)

Podział ze względu na siłę działania:



nalewki silnie działające



nalewki odurzające



nalewki słabo działające

Do nalewek silnie

działających zalicza się:



Belladonne tinc. (liść pokrzyku)-spazmolityczne,
p/wymiotne, p/potne



Convallarie tinc. titrata (ziele konwalii)- nasercowe



Digitalis lanatae tinc. titrata (liść naparstnicy
wełniastej); nasercowe



Ipecacuanhae tinc. (korzeń ipekakuany)-
wykrztuśne, wymiotne



Adonis vernalis tinc.(ziele miłka wiosennego)-
nasercowe



Stromonii tinc. (liść bielunia); p/wymiotne, p/potne,
spazmolityczne



Tormentillae tinc. (kłącze pięciornika)-

przeciwbiegunkowe

Do nalewek odurzających

zalicza się



Opii simplex tinctura - nalewka z

opium



Rp.

Opii tinct.
Lag. Orig. 1
S. Doraźnie 15-20 kropli(lub krótkotrwale) 3

razy dziennie po 10-15 kropli

(narcoticum, analgeticum)

Do nalewek słabo

działających zalicza się



Absinthii tinc.(piołun)-

pobudzające trawienie,

p/skurczowe



Amara tinc.

(ziele piołunu, liść bobrka trójlistnego,

owocnia pomarańczy gorzkiej, kłącze tataraku) -
pobudzające trawienie, p/skurczowe



Arnicae tinc. (kwiat arniki) - p/zapalna



Auranti amara tinc. (owocnia pomarańczy gorzkiej)-
pobudza trawienie



Calami tinc.(kłącze tataraku) -moczopędne,
napotne, pobudzające trawienie



Calendulae tinc. (koszyczek nagietka) - p/zapalna,
pobudzające ziarninowanie

Do nalewek słabo

działających zalicza się, c.d.



Capsici tinc. (pieprz turecki) - pobudzające trawienie,
drażniące skórę



Cinchonae tinc.(kora chinowa)-pobudzające trawienie



Cinchonae tinc.composita ( kora chinowa ,owoc kolendry,
owocnia pomarańczy gorzkiej i korzenia goryczki)
pobudzające trawienie



Cynarae tinc. (ziele karczocha) - pobudzające trawienie



Gallae tinc. (z dębianek)- ściągające, wykrztuśne



Gentianae tinc.(korzeń goryczki)- pobudzające trawienie,
żółciopędne



Ginkgo bilobae tin.(liść miłorzębu japońskiego)-
rozszerzające naczynia mózgowe i obwodowe

Do nalewek słabo

działających zalicza się, c.d.



Hyperici tinc.(z dziurawca) -żółciopędne



Menthae piperitae tinc( z mięty pieprzowej)-
żółciopędne, poprawiające łaknienie i p/wymiotne



Rhei tinc.composita ( z korzenia rzewienia - złożona
z korzeni rzewienia, kłącza tataraku, liści bobrka
trójlistnego, ziela piołunu)-przeczyszczające,
żółciopędne



Saponariae tinc( z korzenia mydlnicy) -wykrztuśne



Tormentillae tinc (z kłączy pięciornika)-
przeciwbiegunkowe, ściągające



Valerianae tinc. ( z kozłka)-uspakajające

Przykłady receptury nalewek

prostych:



Rp.

Valerianae tinctura

Lag. orig. 1

S. 3 razy dziennie po 50 kropli na

cukier

(sedativum, carminativum)

Przykłady receptury nalewek

prostych:



Rp.

Tormentillae tinct.

Lag. orig. 1

S. 3 razy dziennie po 30-40 kropli na wodę

(stomachicum, antidiarrhoicum)

Uwaga: Można też stosować zewnętrznie (dając łyżeczkę

deserową na 1/2 szklanki letniej, przegotowanej wody)
do pędzlowania lub płukania jamy ustnej

(adstringens, antiphlogisticum)

Przykłady receptury nalewek

prostych:



Rp.

Belladonnae tinctura

Lag. orig. L

S. 3 razy dziennie po 20 kropli na cukier

(spasmolyticum, mydriaticum)

Uwaga: Zawiera ok. 0,03% alkaloidów

tropinowych (atropina)

Przykłady receptury nalewek

złożonych:



Rp.

Convallariae tinct. 25,0

Crataegi tinct.

Valerianae tinct. ad 12,5
M. f. guttae

D. S. 2 razy dziennie po 30 kropli
(cardiacum)

Przykłady receptury nalewek

złożonych:



Rp.

Belladonnae tinct.

Tormentillae tinct.
Chelidonii tinct. aa ad 40,0

M. f. gutt.

D. S. Doraźnie 30 kropli w razie napadu bólu

kurczowego w jamie brzusznej lub

krótkotrwale 3 razy dziennie po 20 kropli

(spazmolyticum)

Przykłady receptury nalewek

złożonych



Rp.

Asari tinct.

Ipecacuanhae tinct.
Valerianae tinct. aa 20,0

M. f. gutt.

D. S. 3 razy dziennie po 15 kropli na cukier
(expectorans)

Przykłady receptury nalewek

złożonych



Rp.

Amarae tinct.

Chinae tinct.
Menthae pip. tinct. aa ad 30,0

M. f. gutt.

D. S. 3 razy dziennie po 15 kropli na cukier przed

jedzeniem

(stomachicum)

Wyciągi

(extracta)



Zawierają 10-krotnie większą ilość
substancji czynnych niż nalewki silnie
działające

Rozróżnia się:



wyciągi suche



wyciągi płynne- sporządzone w
proporcji 1:1 (rozpuszczalnik:surowiec):
wodne spirytusowe, eterowe

Przykłady recept



Rp.

Belladonnae extracti fluidi 30,0
S. 3

razy dziennie po 15 kropli w okresach

bólów w jamie brzusznej



Rp.

Secalis cornuti extr. fl. 30,0
Lag. orig. 1

S. 3 20-30 kropli, 2-3 razy dziennieod trzeciego

dnia obfitej miesiączki (lub w krwawieniach
paracyklicznych)

Intrakty

(intracta)



Wyciągi alkoholowe otrzymywane ze
świeżych roślin

Przykłady powszechnie stosowanych

intraktów:



Hippocastani intr.(owoc kasztanowca)-
zmniejszenie przepuszczalności ścian naczyń



Crataegi intr. (z liści i kwiatów głogu)-
zmniejszenie przepuszczalności ścian naczyń



Hyperici intr. (z ziela dziurawca)-reguluje
przemianę materii

Przykłady powszechnie stosowanych

intraktów-c.d.:



Rutae intr. (ziele ruty ogrodowej)

-zmniejszenie przepuszczalności ścian

naczyń



Valerinae intr. (z kłącza kozłka
lekarskiego)- uspakajające



Visci albi intr. (z ziela jemioły)-rozszerza
naczynia krwionośne, obniża ciśnienie.

Przykłady recept do

zapisywania intraktów:



Rp.

Crataegi intractum.
Lag. orig. 2
S. 3 razy dziennie po 30 kropli
(cardiotonicum, vasotonicum)



Rp.

Hyperici intr.
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 40 kropli
(cholagogum et cholerecticum, digestivum,

metabolicum)

Przykłady recept do

zapisywania mieszanek

intraktów:



Rp.

Crataegi intractum.
Valerianae intractum aa 10,0
S. 3 razy dziennie po 40 kropli
(cardiotonicum, sedativum)

Olejki eteryczne

(olea aetherea)



Są to zazwyczaj mieszaniny różnych
substancji lotnych, wonnych,
przeważnie organicznych związków
chemicznych, otrzymywane
najczęściej z roślin leczniczych
przez destylację z para wodną,
głównie terpenów i seskwiterpenów
oraz ich tlenowych pochodnych.

Przykłady recept do

zapisywania olejków

eterycznych



Rp.

Juniperi Olei. 1,0

Terebinthinae Olei 50,0

M. f. sol.

D. S. Płyn do wcierania w skórę bolących

okolic, w przypadkach bólów mięśniowo-

stawowych i neuralgicznych

Przykłady recept do

zapisywania olejków

eterycznych



Rp.

Terpicholi liq.
Lag. orig. 1

D. S. 3-4 razy dziennie po 3-6 kropli 4-5 razy

dziennie na cukier, 15-20 min przed
jedzeniem

Odwary

(dacocta)



Wodny wyciąg otrzymany przez podgrzanie
twardszego surowca roślinnego(np. kora,
kłącze, korzeń) do temp. wrzenia



Rp.

Pini gemmae
Lag. orig. 1
S. Pić 3 razy dziennie łyżkę stołowa odwaru z 1

łyżki stołowej pączków sosny na szklankę wody

(diureticum, expectorans, diaphoreticum)

Napary

(infusum)



Wodny wyciąg przygotowany w temp.podwyższonej,
bez doprowadzenia do wrzenia, z miękkich części
roślin (kwiat, liść, ziele) lub rzadziej z dobrze
rozdrobnionych twardych jej części (korzeń, kora)



Rp.

Chamonillae anthodii
Lag. orig. (10,0)
No 3
S. Wypijać 2 razy dziennie po 1/3 szklanki naparu

lub płukać jamę ustną i gardło

(antiphlogisticum, adstrigens, antismasmodicum)

Maceraty

(macerationes)



Wodny, nietrwały wyciąg przygotowany w temp.
pokojowej



Rp.

Althaeae radicis
Lag. orig. (50,0)
No 1
S. Wypijać porcjami, 2-3 razy dziennie po1\2

szklanki maceracji sporządzonej z 1 łyżki
stołowej korzenia na 1 szklankę wody

(emolliens, mucilaginosum, protectivum)

Mieszanki

(mixturae)



Rp.

Phenobarbitali natrici 0,6 (sześćset miligramów)
Ephedrini hydrochloridii 0,2
Natrii benzoatis 0,1
Natrii salicylatis 1,5
Aquae dest. 50,0
Sirupi Pini 100,0
M. f. mixt.
D. S. 4 razy dziennie łyżeczkę do herbaty
(anticatharrhalis))

Mieszanki-przykłady



Rp.

Natrii bromidi
Kalii bromidi aa 0,2
Ammoni bromidi 1,0
Adonidis vernalis tinct.
Convallariae maialis tinct.
Valerianae tinct. aa 5,0
Aq. pur. ad 100,0
M. f. mixt.
D. S. 2 razy dziennie łyżkę stołową
(cardiacum, sedativum

Mieszanki-przykłady



Rp.

Sol. Sal. Erlenmayeri

3,0/100,0

Adonidis vernalis tinct.
Convallariae maialis tinct.
Valerianae tinct. aa 5,0
M. f. mixt.
D. S. 3 razy dziennie łyżkę stołową
(cardiacum, sedativum

Mieszanki-przykłady



Rp.

Pepsini 5,0
Acidi hydrochloridi dil. 2,0
Aq. pur. ad 200,0
M. f. mixt.
D. S. Łyżkę stołową 15 min przed

posiłkiem. Przed użyciem wstrząsnąć.

(stomachicum)

Mieszanki-przykłady



Rp.

Phenobarbitali natrici 0,2

(dwieście miligramów)

Convallariae maialis tinct. 5,0
Crataegi tinct.
Adonidis vernalis tinct. aa 6,0
Hydroxyzini sirupi 60,0
Valerianae tinct. aa 5,0
Menthae aquae ad 100,0
M. f. mixt.
D. S. 2-3 razy dziennie łyżkę stołową
(sedativum, cardiacum)

Mieszanki-przykłady



Rp.

Luminali natrici

Ephedrini hydrochloridi aa 0,5

(pięćset

miligramów)

Aminophyllini 1,8

Coffeini natrii benzoatis 2,5

Amni visnagae tinct.

Adonidis vernalis tinct.

Visci albi intracti

aa 20,0

Aguae dest.

ad 200,0

M. f. mixt.

D. S. 2 razy dziennie po l łyżeczce do herbaty oraz

dodatkowo l łyżeczka w razie

duszności

(broncholiticum, antiarhythmicum)

Mieszanki-przykłady



Rp.
Ipecacuanhae radicis decocti
0,5/150,0

Natrii benzoatis

Ammonii anisati spiritus
Althaeae sirupi aa 3,0
Aquae dest.

ad

250,0

M. f. Mixturae
D. S. 3 razy dziennie po l łyżce stołowej
(expectorans)

Mieszanki-przykłady



Rp.

Ammoni bromidi 3,0
Kalii bromidi
Natrii bromidi

6,0

Aquae dest. 300,0

D. S. 2-3 razy dziennie l łyżkę stołową
Uwaga: Jest to mieszanka bromowa zwana

“roztworem Erlenmayera"; zazwyczaj

przepisuje się 10% roztwór

Mieszanki-przykłady



Rp.

Natrii bromidi
Ammoni bromidi

aa 6,0

Kalii bromidi 12,0
Aquae dest. 300,0
M. f. sol.
D. S. 2-3 razy dziennie l łyżkę stołową

Uwaga: Jest to mieszanka bromowa zwana

mixturae nervinae